^{Danıştay Kararları ve Özelgeler Işığında Katma Değer Vergisinde}Vergiyi Doğuran Olay_{Mal Teslimleri – Hizmet İfası – İthalat İşlemleri}

“Vergiyi Doğuran Olay” konusu, gerek işletmelerin gerekse konuyla ilgili kamu kurumlarının çok dikkat ettiği ancak karışık mevzuatı, sık sık yayınlanan tebliği/özelgeleri ve farklı uygulama alanlarının olması sebebi ile maalesef hatalı işlem yapılması mümkün olan bir konudur.

Kitapta genel olarak vergiyi doğuran olay ve bu olaya bağlanan hukuki sonuçlar değerlendirildikten sonra Katma Değer Vergisi Kanunu çerçevesinde vergiyi doğuran olay değerlendirilmiştir. Her bir teslim ve hizmet ifası unsurunun ne zaman gerçekleştiği hem kanun hükümleri hem de idarenin özelgeleri, tebliğleri kapsamında tek tek ele alınmıştır. Ayrıca Konu ile ilgili Danıştay kararları ve tebliğler verginin yasallığı ilkesi prensibi çerçevesinde eleştirel bir bakış açısı ile ele alınmıştır. Kitap hem vergi mükellefleri hem de vergilendirme sürecinde yer alan birimlere yol gösterici niteliktedir.

Konu Başlıkları:
Vergiyi Doğuran Olay Kavramı ve Hukuki Mahiyeti
Katma Değer Vergisi Açısından Vergiyi Doğuran Olay
Mal Teslimleri ve Teslim Sayılan Hallerde Vergiyi Doğuran Olay
Hizmet İfasında ve Hizmet Sayılan Durumlarda Vergiyi Doğuran Olay
Özellik Arz Eden Durumlar ve Vergiyi Doğuran Olay
İthalat İşlemleri ve Diğer Faaliyetlerden Doğan Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay
Vade Farkları, Kur Farkları ve Fiyat Farklarında Vergiyi Doğuran Olay
Kredi Kartı İşlemleri ve Vergiyi Doğuran Olay
Mal Teslimi Ya Da Hizmet İfası Karşılığı Olmadan Alınan Bedellerde KDV
Kanunların Gösterdiği Gerek Üzerine Bedelsiz Olarak Yapılan Teslim ve Hizmetler

İçindekiler

Teşekkür 5

Kısaltmalar 17

Özet 19

Giriş 21

Birinci Bölüm

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY

I GENEL OLARAK KATMA DEĞER VERGİSİ VE ÖZELLİKLERİ 23

A  Katma Değer Vergisinin Tanımı ve Tarihçesi 23

B  Katnna Değer Vergisinin Özellikleri 26

II   VERGİYİ DOĞURAN OLAY KAVRAMI VE HUKUKİ MAHİYETİ26

A  Vergiyi Doğuran Olayın Tanımı 26

B  Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Mahiyeti 29

C Verginin Yasallığı ilkesi Çerçevesinde Vergiyi Doğuran Olay 30

D Vergiyi Doğuran Olay ve Ekonomik Yaklaşım ilkesi 32

E  Vergiyi Doğuran Olayın Tespitinin Önemi ve Sonuçları 34

1. Uygulanacak Vergi Kanununun Tespiti 35
2. Vergi Mükellefinin Tespiti ve Sonuçları 36
3. Matrahın Tespiti 37
4. Zamanaşımının Hesaplanması 38
5. Gecikme Faizinin Tespiti 39

III  KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN VERGİYİ DOĞURAN OLAY 40

İkinci Bölüm

MAL TESLİMLERİ VE TESLİM SAYILAN HALLERDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY

I MAL TESLİMİ VE MAL TESLİMLERİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 45

A Mal Teslimi ve Belgelenmesi 50

1. Fatura 50
2. Sevk irsaliyesi 54
3. Serbest Meslek Makbuzu 56

4. Perakende Satış Vesikası 56

5. Müstahsil Makbuzu 57

6. Gider Pusulası 57

7. İnternet Üzerinden Yapılan İşlemlerin Belgelenmesi 57

B Katma Değer Vergisi Kanunu Çerçevesinde Fiili Teslim Şekilleri 58

1. Malın Malik ya da Malik Adına Hareket Edenlerce Alıcıya ya da Alıcı Adına
   Hareket Edenlere Teslimi 58
2. Malın Alıcı ya da Alıcı Adına Hareket Edenlerin Gösterdiği Yere Tevdii 58
3. Malın Nakliyesine Başlanılması Nakliyeci veya Sürücüye Tevdii 58

C Tasarruf Akdinin Zincirleme Akit Yoluyla Devredilmesi 60

D Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma ve Benzeri Şekillerdeki Dağıtımlar 60

E Trampa Halinde Vergiyi Doğuran Olay 62

F  Kap ve Ambalajların Geri Verilmesi Halinde Teslim 64

1. Kap ve Ambalajların Geri Verilmesinin Mutat Olduğu Hallerde Teslim 64
2. Kap ve Ambalajların Geri Verilmesinin Mutat Olmadığı Hallerde Teslim 66
3. Ambalajlara İlişkin Depozitolar 67

G Döküntü ve Tali Maddelerin Geri Verilmesinin Mutat Olduğu Hallerde

Teslim 67

H 5300 Sayılı Kanuna Göre Düzenlenen Ürün Senetlerinin, Senedin Temsil

Ettiği Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Teslimi 68

1. Ürün Senetlerinin Malı Depodan Çekecek Olana Teslimi 69
2. Ürün Senetlerinin İlk Tesliminden Sonraki Müteakip Teslimlerinde Katma
   Değer Vergisi İstisnası ve Yüklenilen Katma Değer Vergilerinin Durumu 70

İ Kısım Kısım Mal Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olay 71

J Komisyoncular Vasıtasıyla veya Konsinyasyon Suretiyle Satışlarda Katma
Değer Vergisi 72

1. Komisyoncular Vasıtasıyla Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 73
2. Konsinyasyon Suretiyle Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 74

K Alivre Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 75

L Ödünç Verme İşlemlerinde KDV 75

II TESLİM SAYILAN HALLERDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 77

A Vergiye Tabi Malların Her Ne Suretle Olursa Olsun, Vergiye Tabi İşlemler Dışındaki Amaçlarla İşletmeden Çekilmesi, Vergiye Tabi Malların İşletme Personeline Ücret, Prim, İkramiye, Hediye, Teberru Gibi Namlarla

Verilmesi 78

1 Vergiye Tabi Malların Her Ne Suretle Olursa Olsun, Vergiye Tabi işlemler

Dışındaki Amaçlarla İşletmeden Çekilmesi 78

a Promosyon Ürünleri 79

b Eşantiyon ve Numune Mallar Verilmesi 82

c  Bağış Yapılması 85

2 Vergiye Tabi Malların işletme Personeline Ücret, Prim, ikramiye, Hediye,
Teberru Gibi Namlarla Verilmesi 86

B Vergiye Tabi Malların, Üretilip Teslimi Vergiden İstisna Edilmiş Olan Mallar

için Her Ne Suretle Olursa Olsun Kullanılması veya Sarfı 87

C  Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 88

III ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 90

A  Müzayede Mahallerinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışlarda

Vergiyi Doğuran Olay 90

1. Müzayede Mahalli ve Gümrük Deposu Kavramı 91
2. Müzayede Mahallinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışların Niteliği ve
   Vergiyi Doğuran Olay 95
3. Cebri Müzayede veya ihtiyari Müzayede Suretiyle Yapılan Satışın Vergiyi
   Doğuran Olaya Etkisi 97

a  ihtiyari Müzayede Suretiyle Yapılan Satışlarda KDV Doğuran Olay 97

b  Cebri Artırma Suretiyle Yapılan Satışlarda KDV Doğuran Olay 98

4 Sanal Ortamda Müzayede Suretiyle Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 101

B Arsa Karşılığı İnşaat işlerinde Katma Değer Vergisi 102

1. Arsa Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği 107
2. Arsa Karşılığı inşaat işlerinde Katma Değer Vergisi Doğuran Olay 110

a Kat Karşılığı Arsa Teslimi 110

aa Arsa Sahibi Tarafından Müteahhide Arsa Teslimi 111

bb Müteahhidin Arsa Karşılığı Arsa Sahibine Konut veya işyeri Teslimi 115

cc Katma Değer Vergisi Kanunu Madde 1/3-g'de Belirtilen Kurumlar Tarafından

Yapılan Arsa Teslimleri 116

b Hasılat Karşılığı Arsa Teslimi 117

aa Arsa Sahibi Tarafından Müteahhide Arsa Teslimi 119

bb Müteahhidin Arsa Karşılığı Arsa Sahibine Hâsılat Paylaşımından Pay Vermesi 120

3  inşaat Devam Ederken Yapılan Satışlarda Katma Değer Vergisi Doğuran

Olay 120

C Müşteri Kabul Şartına Bağlı Satışlarda (Kapıdan Yapılan Satışlarda) Vergiyi
Doğuran Olay 121

D Ayni Sermaye Konulması ve Vergiyi Doğuran Olay 124

E Satış Vaadi Sözleşmesi Yapılması Halinde Katma Değer Vergisi 127

F  ileri Tarihlerde Yapılacak Teslimler İçin Ödenen Avanslarda Katma Değer
Vergisi 128

G  Mal Teslimini Konu Alan Sözleşme Yapılması Halinde Katma Değer Vergisi 130

H Araç Satışlarında Vergiyi Doğuran Olay 130

1. Özel Kişilerin Birbirine Araç Satışında Katma Değer Vergisi 131
2. icralık Araçların Satışında Katma Değer Vergisi 131

i Hisse Devrinde Katma Değer Vergisi 132

1 Adi Ortaklıkta Hisse Devrinde Katma Değer Vergisi 132

2 Murisin Ortaklık Payının Mirasçılara Geçmesi Halinde Katma Değer Vergisi

Uygulaması 137

J Devre Mülk Hakkı Satışlarında Katma Değer Vergisi 137

1. Devre Mülk Hakkının Tanımı ve Vergiyi Doğuran Olay 138
2. Devre Mülk Tatil Hakkının Niteliği ve Devrinde Katma Değer Vergisi

Doğuran Olay 139

K Taşınmaz Satışlarında Vergiyi Doğuran Olay 141

L Kamulaştırma İşlemlerinde Katma Değer Vergisi Uygulaması ve Vergiyi
Doğuran Olay 142

1  Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Davası Açılması Durumunda Vergiyi

Doğuran Olay 145

2  Kamulaştırmanın İptali için Dava Açılması Halinde Vergiyi Doğuran Olay 147

M Taraflar Arasındaki Mal Rejiminin Tasfiyesi Nedeni ile Diğer Eşe Bırakılan

Ticari Emtia ve KDV 147

                                           Üçüncü Bölüm

HİZMET İFASINDA VE HİZMET SAYILAN DURUMLARDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY

I  HİZMETİN TANIMI VE HİZMET İFASINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY 150

A  Hizmetin Tanımı 150

B  Hizmet İfasında Vergiyi Doğuran Olay 151

1. Hizmetin Kısım Kısım Yapılması 151
2. Hizmet Karşılığının Mal veya Başka Bir Hizmet Olması 152
3. Hizmetin Yapılmasından Önce Fatura ve Benzeri Belgelerin Düzenlenmesi 152
4. Hizmet Bedelinin Peşin Alınması 153
5. Hizmet Bedeline Mahsuben Avans Alınması 153
6. Hizmet ifasına İlişkin Sözleşmenin Yapılması Halinde Katma Değer Vergisi 155
7. Hizmet Bedelinin Ödenmemesi Halinde Katma Değer Vergisi 155

II  HİZMET SAYILAN HALLERDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 156

A  İşletme Sahibinin Hizmetten Karşılıksız Yararlandırılması 157

B  İşletme Personelinin Hizmetten Karşılıksız Yararlandırılması 157

C  Diğer Şahısların Hizmetten Karşılıksız Yaralandırılması 160

III  ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 161

A Serbest Meslek Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 161

1 Avukatlık Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 165

a Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu 165

b Avukatlık Hizmetinde Katma Değer Vergisi Açısından Vergiyi Doğuran Olay 166

c  Mahkemelerce Hükmolunan Avukat Ücretlerinde Katma Değer Vergisi 167

2 Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Hizmetlerinde Katma Değer Vergisi
Açısından Vergiyi Doğuran Olay 172

a  Vergi idaresinin Bakış Açısı ile Vergiyi Doğuran Olay 174

b Danıştay'ın Bakış Açısı ile Vergiyi Doğuran Olay 175

c  Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olayın
Değerlendirilmesi 178

B Eğitim Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 179

1. Özel Okullarda Verilen Eğitim Hizmetlerinde Katma Değer Vergisi 179
2. Devlet Okullarında Verilen Eğitim ve Öğretim Hizmetlerinde Katma Değer
   Vergisi 184
3. Diğer Eğitim Hizmetlerinde Katma Değer Vergisi 184
4. Vakıf Üniversitelerinde Katma Değer Vergisi 187

C Öze! Sürücü Kurslarında Vergiyi Doğuran Olay 189

D Otelcilik Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 192

E Nakliye Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 194

F Haberleşme Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 195

G Radyo Televizyon Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 196

G Garanti Kapsamında Bedelsiz Yapılan Hizmetler 197

H inşaat Taahhüt işlerinde Katma Değer Vergisi 199

1  inşaat Taahhüt işlerinde Katma Değer Vergisi Açısından Vergiyi Doğuran

Olay 199

2  inşaat Devam Ederken Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 204

i Ciro Primleri ve Katma Değer Vergisi 207

1  Ciro Primine idarenin Bakış Açısı 208

a  Fatura ve Benzeri Belgelerde Ayrıca Gösterilen Iskontolarda Durum 208

b  Fatura ve Benzeri Belgelerde Ayrıca Gösterilmeyip Yıl Sonlarında, Belli Bir

Dönem Sonunda ya da Belli Bir Ciro Aşıldığında Yapılan Iskontolarda Durum      209

2. Danıştay Kararlarında Ciro Primi 212

3. Erken Ödeme Iskontosu 213

J Örtülü Sermaye Sayılan Borçlanmalar Üzerinden Hesaplanan Faizlerin

Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu ve Vergiyi Doğuran Olay 214

K Yedieminlik Hizmeti ve Katma Değer Vergisi 218

L Kiraya Verme İşlemleri ve Vergi Doğuran Olay 220

1  Taşınmaz Kiralamaları 220

a  iktisadi işletmeler 220

b Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşlara Ait
Taşınmazların Kiralanması 222

c  Kooperatiflere Ait Taşınmazların Kiralanması 223

2  Gayri Maddi Mal ve Hakların Kiralanması ve Katma Değer Vergisi 224

a  Gayri Maddi Haklar 225

b Gayri Maddi Mallar 226

3  Genel Hükümler Çerçevesinde Kiraya Verme İşlemlerinde Katma Değer

Vergisi Doğuran Olay 227

4  Finansal Kiralama İşlemlerinde Vergiyi Doğuran Olay 230

a Finansal Kiralama Kavramı 231

b Yurt İçinden Gerçekleştirilen Finansal Kiralama işlemlerinde Vergiyi Doğuran

Olay 235

c  Yurt Dışından Yapılan Finansal Kiralama 239

5  Franchise İşlemlerinde Katma Değer Vergisi 240

a  Franchise Kavramı 240

b  Franchise Sisteme Giriş Bedeli 241

c  Royalty 242

d  Franchising Sözleşmelerinde Vergiyi Doğuran Olay 242

e  Türkiye'deki Firma Tarafından Yurt Dışındaki Firmalara Franchise Verilmesi      243

6  Hazinenin Mülkiyetinde Bulunan Taşınmaz Üzerinde Tesis Olunan irtifak

Hakkı ve Katma Değer Vergisi 244

Dördüncü Bölüm

İTHALAT İŞLEMLERİ VE DİĞER FAALİYETLERDEN DOĞAN KATMA DEĞER VERGİSİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY

I İTHALATTA İŞLEMLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ VE VERGİ DOĞURAN OLAY 247

A İthalat Tanımı 248

1. Mal İthalatı 248
2. Hizmet İthalatı 249

B Mal İthalatında Vergiyi Doğuran Olay 250

1. Gümrük Vergisine Tabi Olan İşlemlerde Vergiyi Doğuran Olay 251
2. Gümrük Vergisine Tabi Olmayan İşlemlerde Vergiyi Doğuran Olay 255
3. Mutemet Eliyle İthalatta Vergiyi doğuran Olay 256
4. Gümrüksüz Satış Mağazaları ve Katma Değer Vergisi 257

C Hizmet İthalatında Vergiyi Doğuran Olay 259

1. Yabancı Kişi ve Kuruluşların Türkiye'de Yaptıkları Hizmetler 263
2. İnternet Üzerinden Yurtdışından Hizmet Alımları 264

a  Fiziki Olarak Teslim Alınabilen Malların Elektronik Ticaretinde Vergiyi

Doğuran Olay 265

b  Sanal Ortamda Teslim Alınan Malların Elektronik Ticaretinde Vergiyi

Doğuran Olay 265

D İthalat Komisyonlarında Vergiyi Doğuran Olay 268

E İthalatçıların Yurt Dışındaki Firmalardın Aldığı Ciro Primleri ve Iskontolar 272

F  Dar Mükellefiyete Tabi Olanlar Tarafından Yapılan Uluslararası
Taşımacılıkta Vergiyi Doğuran Olay 273

G Yurt Dışındaki İşlemler 274

II VADE FARKLARI, KUR FARKLARI VE FİYAT FARKLARINDA VERGİYİ

DOĞURAN OLAY 275

A      Vade Farkları ve Katma Değer Vergisi               275

1. Vade Farkının Tanımı ve Hukuki Niteliği 275
2. Faturada Ayrıca Gösterilen Vade Farkında Katma Değer Vergisi Doğuran

Olay 277

3 Semenin Zamanında Ödenmemesi Nedeniyle Sonradan Ortaya Çıkan Vade
Farkında Vergiyi Doğuran Olay 278

B Kur Farkları ve Katma Değer Vergisi 281

1. Kur Farkına Danıştay'ın Bakış Açısı 283
2. Kur Farkına İdarenin Bakış Açısı 286
3. ithalat işlemlerinde Oluşan Kur Farkı 289
4. Yurt içi Dövize Endeksli Teslimlerde Aleyhe Oluşan Kur Farklarının
   Vergilendirilmesi 290
5. ihraç kayıtlı Dövize Endeksli Teslimlerde Aleyhe Oluşan Kur Farklarının
   Vergilendirilmesi 290

C Fiyat Farkları 290

III           İŞLETMEDE KULLANILMAK ÜZERE İMAL VE İNŞA EDİLEN
AMORTİSMANA TABİ TAŞINIR VE TAŞINMAZ MALLARDA VERGİ

DOĞURAN OLAY 291

4. KREDİ KARTI İŞLEMLERİ VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 292

5. PEYZAJ VE ÇEVRE DÜZENLENMESİ İŞLEMLERİNDE KDV DOĞURAN OLAY 294

6. PROFESYONEL SANATÇILARIN YER ALDIĞI GÖSTERİLER VE KONSERLER
   İLE PROFESYONEL SPORCULARIN KATILDIĞI SPORTİF FAALİYETLER,
   MAÇLAR, YARIŞLAR VE YARIŞMALAR TERTİPLENMESİ, GÖSTERİLMESİ
   HALİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 295

A Spor Kulüplerinin Faaliyetleri ve KDV 297

B  Futbolcu Transferleri ve Kiralamaları 298

VII BORU HATTI İLE HAM PETROL GAZ VE BUNLARIN ÜRÜNLERİNİN
TAŞINMASI HİZMETİ 298

VIII HER TÜRLÜ ŞANS VE TALİH OYUNLARININ TERTİPLENMESİ VE
OYNANMASI HALİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY 299

IX YAP-İŞLET-DEVRET MODELİ ÇERÇEVESİNDE KURULAN, BELİRLİ BİR SÜRE
İŞLETİLEN TESİSLERİN İŞLETME SÜRESİ SONUNDA İLGİLİ KURUMA
DEVRİNDE KDV 300

X MAL TESLİMİ YA DA HİZMET İFASI KARŞILIĞI OLMADAN ALINAN
BEDELLERDE KDV 301

A  Trafo Devirleri 301

B  KOSGEB'in Geri Dönüşümsüz Olarak Sağladığı Destekler 302

C Aidatlar 302

D Tazminatlarda Vergiyi Doğuran Olay 302

E  Kısa Mesaj Suretiyle Yardım Toplama 305

F  Factoring Hizmetinde Vergiyi Doğuran Olay 307

XI KANUNLARIN GÖSTERDİĞİ GEREK ÜZERİNE BEDELSİZ OLARAK YAPILAN

TESLİM VE HİZMETLER 308

Sonuç 309

Kaynaklar 317

Kavramlar Dizini 341