Deniz Taşımacılığında Sorumluluk ve Sigorta

Av. H. Cem Congar

İçindekileri

Önsöz 

7

Kısaltmalar 

17

Giriş 

19

Birinci Bölüm

DENİZ TAŞIMACILIĞININ ÖZELLİKLERİ VE İLGİLİ TERİMLER

1. DENİZ TAŞIMACILIĞININ ÖZELLİKLERİ VE İLGİLİ TERİMLER 

23

1. Deniz Taşımacılığının Tanımı ve Önemi 

23

1. Deniz Taşımacılığının Genel Taşımacılıktaki Yeri 

26

1. Deniz Taşımacılığının Tarihsel Gelişimi ve Geçmişi 

28

1. Deniz Taşımacılığında Temel Kavramlar 

29

1. Gemi 

29

2. Gemi Tonajları 

34

3. Geminin Kimlik Bilgileri ve Belgeleri 

37

4. Kaptan ve Gemi Adamları 

41

5. Deniz Yolu ile Taşınan Yük 

44

6. Liman 

47

1. Deniz Taşımacılığının Çeşitleri 

50

1. İç Taşımacılık 

50

2. Dış Taşımacılık 

50

3. Transit Taşımacılık 

51

4. Yabancı Limanlar Arası Taşımacılık 

51

5. Uluslararası Taşımacılık 

52

6. Düzenli Hat Taşımacılığı 

52

7. Düzensiz Hat Taşımacılığı 

55

8. Konteyner Taşımacılığı 

56

9. Kuru Yük Taşımacılığı 

58

10. Sıvı Yük Taşımacılığı 

58

11. Karma Taşımacılık 

60

12. Ro–Ro Taşımacılığı 

61

1. Deniz Taşımacılığında Taraflar 

62

1. Deniz Taşımacılığında Uluslararası Kuruluşlar 

65

1. Uluslararası Denizcilik Sigortaları Marketi Londra Sigorta ve Reasürans Piyasaları Lloyd’s 

69

İkinci Bölüm

DENİZ TAŞIMACILIĞINDA ULUSLARARASI HUKUK DÜZENLEMELERİ

1. DENİZ TAŞIMACILIĞINDA ULUSLARARASI HUKUK DÜZENLEMELERİ 

73

1. La Haye Kurallarına Göre Taşıyanın Sorumluluğu 

73

1. Taşıyanın Eşyanın Zıya ve Hasarından Doğan Sorumluluğu 

91

2. Taşıyanın Sevk ve İdare Kusuru Nedeniyle Sorumluluğu 

97

3. Taşıyanın Yangın Halinde Ortaya Çıkan Sorumluluğu 

98

4. Taşıyanın Rotadan Sapma Halinde Ortaya Çıkan Sorumluluğu 

99

5. La Haye Kurallarına Göre Taşıyanın Sorumluluktan Kurtulması 

100

1. Hamburg Kuralları 

102

1. Hamburg Kurallarına Göre Taşıyanın Sorumluluğu 

125

2. Eşyanın Zıya ve Hasarından Dolayı Sorumluluğu 

127

3. Eşyanın Geç Teslim Edilmesinden Dolayı Sorumluluğu 

128

4. Taşıma Sözleşmesine Göre Akdi Taşıyan ve Fiilen Taşıyan Ayırımı 

131

1. Brüksel Kurallarına Göre Taşıyanın Sorumluluğu 

134

1. Visby Kuralları 

136

2. SDR Protokolü 

141

Üçüncü Bölüm

DENİZ TAŞIMACILIĞI SİGORTALARINA GENEL BAKIŞ

1. DENİZ TAŞIMACILIĞI SİGORTALARINA GENEL BAKIŞ 

145

1. Deniz Taşımacılığı Sigortalarının Tarihsel Gelişimi 

145

1. Risk, Muhatara ve Tehlike Kavramları 

148

1. Deniz Sigortalarında Riziko Kavramı 

153

2. Deniz Sigortaları Açısından Deniz Tehlikeleri 

156

1. Deniz Taşımacılığında Görülen Riziko Türleri 

157

1. Doğal Rizikolar 

159

1. Batma 

159

1. Çatma 

161

1. Deprem, Yanardağ, Yıldırım 

163

1. Ağır ve Olağandışı Hava Şartları 

164

1. Mercanlar 

167

1. Büyük Balıklar 

167

1. Buz 

168

1. Yangın ve Patlama 

168

ı. Karaya Oturma ve Karaya Vurma 

170

1. Gaiplik 

171

1. Fırtına 

172

1. Gemi Kazanının Patlaması, Şaft Kırılması, Gizli Teknik Kusurların Varlığı 

172

2. Gemi Adamlarının Eylemlerinden Doğan Rizikolar 

174

1. Gemiden Denize Mal Atma 

174

1. Rotadan Sapma ve Sefer Değişikliği 

175

1. Kaptan, Pilot ve Gemi Adamlarının Kusuru 

176

1. Baratarya 

176

3. Üçüncü Şahısların Eylemlerinden Doğan Rizikolar 

177

1. Hırsızlık 

178

1. Deniz Korsanlığı 

179

1. Politik Riskler 

182

1. Savaş ve Grev Riskleri 

184

1. Taşıma Sözleşmeleri 

189

1. Konişmento (Bill of Lading, B/L, BOL) 

189

2. Kırkambar Sözleşmesi 

192

3. Çarter Sözleşmesi 

192

1. Deniz Sigorta Sözleşmesi ve Poliçe 

193

1. Sigorta Sözleşmesinin Temel Kavramları ve Tarafları 

194

1. Deniz Taşımacılığı Sigorta Çeşitleri 

197

1. Navlun Sigortaları 

197

2. Tekne Sigortaları 

198

3. Yük Sigortaları 

198

4. Sorumluluk Sigortaları 

198

4. Kıymet Sigortaları 

199

5. Tekne Yapım Sigortaları 

199

1. Deniz Sigortası Poliçe Çeşitleri 

200

1. Filo Poliçeleri 

200

2. Sefer Poliçeleri 

200

3. Süre Poliçeleri 

200

4. Geçici Poliçeler 

200

5. Abonman Poliçeler 

201

6. İnşaat Poliçeleri 

201

1. Sigorta Teminatı Altına Alınan Hasarlar 

201

1. Tam Zıya 

202

1. Gerçek Tam Zıya 

202

1. Hükmi Tam Zıya 

202

1. Tam Zıya Tazminatının Tespit Edilmesi 

204

2. Avarya 

204

1. Müşterek Avarya 

205

1. Özel Avarya 

212

1. Avarya Tazminatının Tespit Edilmesi 

213

3. Kurtarma ve Yardım Masrafları 

213

4. Yargılama Masrafları 

220

5. Çatışma Masrafları 

222

6. Muafiyetler 

226

1. Tenzili Muafiyet 

228

1. Entegral Muafiyet 

228

1. Ek Tenzili Muafiyet 

229

Dördüncü Bölüm

DENİZYOLU İLE TAŞINAN YÜKE DAİR SİGORTALAR

1. DENİZYOLU İLE TAŞINAN YÜKE DAİR SİGORTALAR 

231

1. Denizyolu ile T aşınan Yükün ve Yük Sigortalarının Kapsamı 

231

1. Taşıma Ücreti 

231

2. Taşınan Yükün Fatura Bedeli 

240

3. Beklenen Kâr 

241

4. Sigorta Ücreti 

242

5. Gümrük Masrafları 

242

6. Grev Masrafları 

243

1. Taşınan Yükün Sigorta Poliçesinin Genel Unsurları 

243

1. Yük Sigorta Poliçesinin Teminatı Kapsamında Olan Rizikolar 

244

1. Karaya Oturma 

245

1. Yangın 

247

1. Patlama 

248

1. Fırtına 

248

1. Geminin Batması, Karaya Vurması veya Karaya Oturması 

249

1. Geminin Kaybolması veya Gaiplik 

250

1. Denize Mal Atma 

252

1. Baratarya 

253

ı. Geminin Çatması veya Denizde Bir Nesneye Çarpması 

253

1. Yükün Gemiye Yüklenmesi veya Boşaltılması Sırasındaki Rizikolar 

255

1. Deniz Kaza ve Tehlikeleri 

255

2. Yük Sigorta Poliçesinin Teminatı Kapsamında Olmayan Rizikolar 

256

1. Deniz Korsanlığı 

256

1. Savaş Rizikoları 

256

1. İç Savaş, Askeri Darbe, İsyan ve Ülke İçi Karışıklıklar 

257

1. Geminin Zapt Edilmesi veya Müsadere Edilmesi 

258

1. Yağma 

258

1. Hapis ve Tutuklamadan Doğan Zararlar 

258

1. Gecikmeden Doğan Zararlar 

259

ı. Poliçede Teminat Altına Alınmayan Diğer Rizikolar 

259

1. Yük Sigortalarındaki Diğer Konular 

260

1. Sigortanın Tarihi ve Bildirilmesi Gerekli Olan Gemi 

260

2. Sigorta Teminatının Geçerlilik Süresi 

261

3. Bırakma 

261

1. Yükün Sigorta Poliçesinde Yer Alan Özel Şartlar 

262

1. Yerli Yük Klozu 

263

2. Londra Sigortacılar Birliği Klozu 

263

3. Geniş Kapsamlı Teminat Klozu 

263

4. Dar Kapsamlı Teminat Klozu 

265

5. Sıvı Dökme Yüke Dair Teminatlar 

266

1. Gemi ile Taşınan Yükün Nitelik ve Cinsi, Paketleme ve İstifleme Şartları 

267

1. Yük Sigortalarında Sigorta Primine Etki Eden Faktörler 

273

1. Geminin Yaşı 

274

2. Geminin Yüke Elverişli Olması 

276

3. Geminin Klası 

278

4. Geminin Tonajı 

278

5. Geminin Bayrağı 

279

6. Taşıma Sözleşmesinin Varlığı 

280

7. Geminin Sefer Süresi ve Sefer Bölgesi 

281

8. Sigortalının Sigorta Geçmişi 

282

Beşinci Bölüm

TEKNE VE KULÜP SİGORTALARI

1. TEKNE VE KULÜP SİGORTALARI 

283

1. Tekne Sigortası 

283

1. Tekne Sigortasının Özellikleri (Joint Hull Committee JHC– Birleşik Tekne Komitesi) 

283

2. Tekne Sigortasının Şartları 

284

3. Tekne Sigortasının Unsurları ve Kapsamı 

287

4. Tekne ve Makine Sigortası Türleri 

288

5. Tekne Klozları Çeşitleri 

289

1. P&I ve Tekne Sigortası Arasındaki Farklar ve Sınırları 

291

1. Tekne ve Makine Sigortalarında Geminin Elverişliliği 

292

2. Klas Zorunluluğu 

293

3. Tekne Sigorta Priminin Belirlenmesinde Deniz Kaza Tür ve Nedenleri 

295

1. Tekne Sigortasında Poliçe Teminatı Kapsamında Olan Rizikolar 

297

1. İngiliz Tekne Klozlarında Düzenlenen Rizikolar 

297

1. Karaya Oturma 

297

1. Batma 

299

1. Çatma 

300

1. Yangın ve Patlama 

302

1. Deprem, Volkanik Patlama ve Yıldırım Düşmesi 

302

1. Deniz Kirliliği Tehlikesi 

302

1. Gemi Adamlarının Üçüncü Kişilere Verdiği Zararlar 

303

1. Hususi ve Müşterek Avarya 

304

ı. Teminat Kapsamında Kalan Diğer Rizikolar 

308

1. Tekne Sigortasında Poliçe Teminatı Kapsamında Olmayan Rizikolar 

308

1. Gecikmeden Doğan Zararlar 

308

2. Geminin Olağan Aşınması ve Yıpranmasından Kaynaklanan Zararlar 

308

3. Geminin Denize ve Yola Uygun Olmamasından Doğan Zararlar 

309

4. Sigortalının Kasıtlı veya İhmali Hareket ve Eylemlerinden Doğan Zararlar 

309

5. Sigorta Poliçesinde Özel Olarak Teminat Kapsamı Dışında Tutulan Zararlar 

310

1. Kulüp Sigortası (P&I) 

310

1. Kulübün Yapısı, İşleyişi ve Faaliyetleri 

312

2. Kulüp Çeşitleri 

315

3. Üyelerin Kulübe Giriş Prosedürü 

318

4. Kulüp Sigortasının Hukuki Niteliği 

320

5. Kulüp Sigortasında Zıya Önleme Prosedürü (Loss Prevention) 

321

6. Kulüp Tavsiyeleri ve Kılavuzları 

322

7. Talep / Hasar İhbar Süreci ve Yönetimi (Claims Handling) 

324

8. P&I Sörveyi (P&I Survey) 

325

9. P&I Hasar Talepleri Analizi 

326

10. Gemilerin Teknik Özelliklerine Göre Karşılaştıkları Hasarlar ve Talepler 

327

11. Kulüp Sigorta Poliçesi Teminat Kapsamındaki Rizikolar 

329

1. Hastalık, Yaralanma ve Ölüm 

329

1. Çatma Teminatı 

331

1. Yükle İlgili Teminatlar 

332

1. Önemli Hasar Tipleri 

334

1. Yük Hasarları 

334

2. Personel Yaralanmaları, Ölüm ve Hastalık 

335

3. Personelin Kişisel Eşyalarının Kaybı 

336

4. Kirlilik 

336

5. Seyir Hasarları 

337

6. Gemide Can Kaybı, Bedeni Yaralanma ve Hastalanma 

339

7. Rotadan Sapma Masrafları 

340

8. Cezalar 

342

9. Hayat Kurtarma 

344

10. Müşterek Avarya İştiraki 

348

11. Dava ve Say Masrafları 

349

12. Enkaz Kaldırma Masrafları 

351

13. Omnibus Kuralı 

352

14. Grev Rizikoları 

353

15. Savaş Rizikoları 

354

16. Navlun Rizikoları 

355

17. Koruma 

355

18. Tazmin 

356

19. Kulüp Sigorta Poliçesi Teminat Kapsamında Olmayan Rizikolar 

356

1. P&I Hasarlarının Ülkeler Çapında Analizi 

357

1. Zarar Gören Üçüncü Kişilerin Doğrudan Dava Açması 

357

1. Mevcut zararın asli olarak sigortalı tarafından ödenmesi şartı (Pay to be Paid Clause) 

359

1. Uygulanacak Hukukun Belirlenmesi Klozu 

359

2. Kulüp Sigortasının Sona Ermesi ve Zamanaşımı 

362

Deniz Taşıma Hukuku ve Sigortaları Denizyolu Taşımacılığında Deniz Sigortaları Çerçevesinde Tekne ve Kulüp (P&I) Sigortaları Özet 

367

Sonuç ve Öneriler 

369

Kaynakça 

381

Kavram Dizini 

395