Denize İlişkin Bilimsel Araştırmalar ( Msr ) Ve Türkiye

DENİZE İLİŞKİN BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ( MSR ) VE TÜRKİYE



Fevzi TOPSOY



- Denize İlişkin Bilimsel Araştırma Kavramı, Hukukî Niteliği Ve Tarihsel Süreç

- Denize İlişkin Bilimsel Araştırma (MSR) Kavramı Ve Hukukî Niteliği

- Tarihsel Gelişim

- 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi

- Genel Kurallar

- Farklı Deniz Alanlarında MSR

- Bilimsel Araştırma Tesis Ve Teçhizatı

- Uzaktan Algılama Yöntemiyle Yürütülen MSR

- Küresel Ve Bölgesel İşbirliği

- Sorumluluk Ve Tazmin

- Uyuşmazlıkların Çözümü Ve İhtiyatî Tedbirler

- Uluslararası Uygulama Ve Türkiye

- Yabancı Ulusal Düzenleme Ve Uygulamalar

- Türkiye’de MSR

GİRİŞ  1

1. KONU VE AMAÇ                              1
2. KAPSAM VE PLAN   6
3. METOD VE YAKLAŞIM                               8

BİRİNCİ BÖLÜM

DENİZE İLİŞKİN BİLİMSEL ARAŞTIRMA KAVRAMI, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TARİHSEL SÜREÇ

I. DENİZE İLİŞKİN BİLİMSEL ARAŞTIRMA (MSR) KAVRAMI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ           .11

1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE     12
2. Bilimsel Araştırma      12
3. Deniz Çevresi  13
4. MSR Teriminin Ortaya Çıkışı  16
5. MSR’NİN TANIMI SORUNU                                    17
6. MSR Tanımına Yönelik Çalışmalar    .18
7. Deniz Yatağı Komitesi Çalışmaları     18
8. UNCLOS Dönemi       20
9. MSR’nin Tanımı         24
10. MSR’NİN ÖNEMİ      25

1 - Deniz Çevresinin Korunması        26

1. İklim Değişimlerinin İzlenmesi           27
2. Deniz Canlı Kaynaklarının Korunması ve İşletilmesi 29
3. Deniz Cansız Kaynaklarının Korunması ve İşletilmesi          30
4. MSR’NİN ALT DİSİPLİNLERİ          32

1. Deniz Fiziği     32
2. Deniz Kimyası                        33
3. Deniz Biyolojisi          33
4. Deniz Jeoloji ve Jeofiziği        34

E) MSR VE BENZER KAVRAMLAR            34

1. MSR ve Bilimsel Araştırma                            35
2. MSR ve Hidrografik Ölçümler            36
3. MSR ve Keşif Amaçlı Araştırma        39
4. MSR ve Deniz Arkeolojisi      41
5. MSR ve Askerî Amaçlı Araştırma                              44

II. TARİHSEL GELİŞİM                                47

1. 19. YÜZYILA KADAR OLAN DÖNEM                   47
2. 15.       Yüzyıla Kadar 47
3. Deniz Araştırmaları Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu         48
4. 1958 CENEVRE DENİZ HUKUKU KONFERANSINA KADAR OLAN DÖNEM                                                53
5. Deniz Biliminin Gelişimi        53
6. Deniz Bilimine Yönelik Uluslararası Hukukun Gelişimi        55
7. Denizlerde Bilimsel Araştırma Serbestliği İlkesi                     57
8. Kıt’a    Sahanlığını Kapsayan Su Kütlesinde Bilimsel Araştırmanın Sınırlı Serbestliği İlkesi 58
9. Kıt’a Sahanlığında Bilimsel Araştırmanın Sınırlı Serbestliği İlkesi                                                    60
10. Karasularından Zararsız Geçiş Esnasında Bilimsel Araştırmanın Sınırlı Serbestliği İlkesi                             60
11. 1958 CENEVRE DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMELERİNDE MSR’NİN HUKUKÎ REJİMİ  61
12. 1958 Cenevre Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi           64
13. İçsular ve Karasuları   64
14. Bitişik Bölge                           69
15. 1958 Cenevre Kıt’a Sahanlığı Sözleşmesi      70

a) 1958 CKSS’nin 5. Maddesinin Tarihsel Gelişimi   72

aa) Uluslararası Hukuk Komisyonunda (ILC) Yaşanan

Gelişmeler       72

bb) 1958 Cenevre Deniz Hukuku Konferansında Yaşanan Gelişmeler         74

1. Temel Oşinografik veya Diğer Bilimsel Araştırmaya

Müdahalenin Yasaklanması                           78

aa) Temel Oşinografik veya Diğer Bilimsel Araştırma           79

bb) Kıyı Devletinin Bilimsel Araştırmaya Müdahalesi           81

cc) Sonuçları Kamuya Açıklama Niyeti         82

1. Kıt’a Sahanlığında MSR’nin Sınırlı Serbestliği Kuralı 83

aa)Kıt’a Sahanlığıyla İlgili ve Orada Yürütülen Araştırma .84 aa) Kıyı Devletinin Rızasını Esirgememe Yükümlülüğü            86

aaa) Yetkili Kuruluş    87

bbb) Araştırmanın Tamamen Bilimsel Amaçlı

Yürütülmesi    88

ccc) Kıyı Devletinin Araştırmaya Katılma veya Temsil

Edilme Hakkı  89

ddd) Araştırma Sonuçlarının Yayınlanması    91

1. 1958 Cenevre Açık Denizler Sözleşmesi        91
2. 1958 CADS’nin 2. Maddesinin Tarihsel Gelişimi      92

aa )Uluslararası Hukuk Komisyonunda Yaşanan

Gelişmeler       92

bb)1958 Cenevre Deniz Hukuku Konferansında Yaşanan Gelişmeler          95

1. Açık Denizlerde MSR Serbestliği İlkesi          96
2. 1958 Cenevre Balıkçılık ve Açık Denizlerin Canlı Kaynaklarının Korunması Sözleşmesi    97

D) 1958 CENEVRE DENİZ HUKUKU KONFERANSINDAN

GÜNÜMÜZE KADAR OLAN DÖNEM        98

1. Birleşmiş Milletler Deniz Yatağı Komitesi Çalışmaları           98
2. Üçüncü Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Konferansı

Çalışmaları      104

1. UNCLOS’tan Günümüze Kadar Gelişmeler   111

İKİNCİ BÖLÜM 1982 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ

I GENEL KURALLAR           .                       117

1. MSR YÜRÜTME HAKKI       118

1 - Genel Olarak                                 118

1. Kapsam ve Niteliği      119
2. Süjeler                                                120
3. Devletler         120
4. Yetkili Uluslararası Kuruluşlar           122

aa) Hükümetlerarası Kuruluşlar          125

bb) Hükümet Dışı Uluslararası Kuruluşlar      132

1. MSR FAALİYETİNİ DESTEKLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ .134
2. GENEL İLKELER                                                      135

1 - Genel Olarak                                 135

1. Barışçıl Amaçlar                                             136
2. Uygun Bilimsel Yöntem ve Araçlar    140
3. Denizlerin Diğer Meşru Kullanımına Haksız Müdahale         141
4. Hukuka Uygunluk                                                     .142
5. HAK İDDİASI İÇİN HUKUKÎ BİR TEMEL TEŞKİL ETMEME                               143

EL FARKLI DENİZ ALANLARINDA MSR                                     145

1. KIYI DEVLETİNİN EGEMENLİĞİ ALTINDAKİ DENİZ ALANLARI.                              145
2. İçsular                         145
3. Karasuları                                                       147
4. Genel Olarak                          147
5. Zararsız Geçiş Esnasında MSR           150
6. Boğazlar.         153
7. Takımada Sulan          156
8. KIYI DEVLETİNİN BELİRLİ EGEMEN HAKLARA SAHİP OLDUĞU DENİZ ALANLARI         158

1. Bitişik Bölge    159
2. Münhasır Balıkçılık Bölgesi                           160
3. Kıt’a Sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge            160
4. Genel Olarak   160
5. Kıyı Devletlerinin Hak ve Yükümlülükleri     166

aa) MSR’yi Düzenleme, İzin Verme ve Yürütme Hakkı .166

bb) Araştırmaya Katılma veya Temsil Edilme Hakkı 169

bb) İzin Vermekten Kaçınmaya Yönelik Takdir Hakkı          171

dd) Faaliyetlerinin Haksız Şekilde Engellenmemesi   175

ee) Normal Şartlarda İzin Verme Yükümlülüğü         175

aaa) “Normal Şartlar” İfadesinin Anlamı        176

bbb) İzin Verme Yükümlüğünün Şartları       177

ccc) İznin Geciktirilmemesi veya Haksız Olarak

Reddedilmesi  178

ff) MSR Faaliyetlerinin Yürütülmesini Kolaylaştırma ve

Destekleme Yükümlülüğü      179

aaa) Genel İlke ve Kuralların Belirlemesine Katkı

Sağlama           180

bbb) MSR’yi Kolaylaştırma ve Araştırma Gemilerine

Yardım Etme   180

1. Araştırmacıların Yükümlülükleri        182

aa) Kıyı Devletine Bilgi Sağlama        182

bb) Kıyı Devletine Araştırmanın Bütün Bulgu ve

Sonuçlarım Sağlama    184

cc) Kıyı Devletine Bütün Veri ve Örnekleri Sağlama 185

dd) Araştırma Sonuçlarını Yayınlama 186

ee) Araştırma Tesis ve Teçhizatlarını Kaldırma          188

1. Kapalı veya Coğrafî Açıdan Dezavantajlı Komşu Devletlerin Hakları          189
2. MSR Projeleriyle İlgili İletişim            191
3. Zımnî İzin                   192

aa) Genel Zımnî İzin   192

bb) Uluslararası Kuruluşlar Tarafından veya Onların

Himayesinde Yürütülen Araştırmalar 194

g) MSR Faaliyetlerinin Askıya Alınması veya

Durdurulması             

İH Kıt’a Sahanlığının 200 Deniz Mili Ötesinde Kalan

Kesiminde MSR                      198

C) AÇIK DENİZ VE ULUSLARARASI DENİZ YATAĞI

(BÖLGE)         198

I Açık Deniz                            198

2- Bölge                                                         201

Itt BİLİMSEL ARAŞTIRMA TESİS VE TEÇHİZATI 206

1. YERLEŞTİRME VE KULLANMA                                                    210
2. HUKUKÎ STATÜ                               212
3. GÜVENLİK BÖLGELERİ.     212

D} ULUSLARARASI DENİZ ULAŞIMA ENGEL OLMAMA          213

E) TANITMA VE İKAZ İŞARETLERİ           214

W, UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMİYLE YÜRÜTÜLEN

MSR                           

A) UZAKTAN ALGILAMA PLATFORMLARI                    217

BJ HAVA ARAÇLARI                                  218

C) UYDULAR            220

1- Uzay          

2r Uzaydan Yerin Algılanmasına İlişkin İlkeler;       

V. KÜRESEL VE BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ                                                                                       225

A) ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİNİN DESTEKLENMESİ     226

B>: UYGUN KOŞULLARIN TESİSİ  228

1. ELDE EDİLEN BİLGİNİN YAYINI VE DAĞITIMI  228
2. BÖLGE’DE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ                                                   229

E> KAPALI VEYA YARI KAPALI DENİZLERE KIYISI

BULUNAN DEVLETLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ   229

m SORUMLULUK VE TAZMİN                               230

A) ŞARTLARI            231

1. Hukuka Aykırı Fiil veya Zarar Doğuran Faaliyet       231
2. Uluslararası Hukuk Kişisi      

1. Zarar    232
2. Kusur  233
3. İlliyet Bağı       234
4. SORUMLULUĞUN ORTADAN KALKMASI           234
5. SONUÇLARI  234

VII. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ VE İHTİYATÎ

TEDBİRLER   235

1. GENEL KURALLAR  236
2. UZLAŞTIRMA           238
3. İHTİYATÎ TEDBİRLER         239

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 241

ULUSLARARASI UYGULAMA VE TÜRKİYE 241

I. YABANCI ULUSAL DÜZENLEME VE UYGULAMALAR         241

1. AVRUPA DEVLETLERİ        242

1 - Norveç       242

1. İspanya           244
2. Polonya           246
3. Rusya Federasyonu     248
4. UZAKDOĞU VE ASYA DEVLETLERİ        251
5. Malezya          251
6. Endonezya      252
7. Çin      253
8. Güney Kore    258
9. Tayland           260
10. Japonya           .263
11. GÜNEY PASİFİK DEVLETLERİ       265

1 - Avustralya 265

1. Papua Yeni Gine         267
2. Yeni Zelanda   270
3. LATİN AMERİKA DEVLETLERİ     271
4. Arjantin           271
5. Brezilya           272

1. Kolombiya      275
2. Venezüella                  277

E) ORTA VE KUZEY AMERİKA DEVLETLERİ      280

1. Meksika                                                         280
2. Amerika Birleşik Devletleri                            282

F) KARAYİP ADA DEVLETLERİ     285

n. TÜRKİYE’DE MSR                                   286

1. OSMANLI DEVLETİ’NDEN GÜNÜMÜZE TÜRK DENİZ ARAŞTIRMALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ.                                   286
2. TÜRK DENİZ YETKİ ALANLARINDA MSR                                  290
3. Genel Olarak                                                  290
4. İçsular ve Karasuları                                                  293
5. Türk Boğazları                                    295
6. Münhasır Ekonomik Bölge ve Kıt’a Sahanlığı                       298
7. ULUSAL MSR DÜZENLEMESİ HAKKINDA ÖNERİLER   300
8. Genel Olarak                          300
9. Öneriler           301

SONUÇ           309

ÖZET                                                                                                317

KAYNAKÇA                                     319

ABSTRACT    359