Denizyolu ile Yük Taşıma Ücreti (Navlun)

DENİZYOLU İLE YÜK TAŞIMA ÜCRETİ (NAVLUN)



Av. Sevgi Sunal ERGUVAN



- Navlun Kavramı

- Navlunun Tespiti, Ödenmesi Ve Navlunun Alacaklısı Ve Borçlusu

- Taşıyanın Navlun Alacağından Doğan Teslimden Kaçınma Hakkı Ve Rehin Hakkı

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ    3
KISALTMALAR    13
GİRİŞ    15
BİRİNCİ BÖLÜM
NAVLUN KAVRAMI
I. GENEL OLARAK    17
II. NAVLUNUN TANIMI    18
III. NAVLUN SÖZLEŞMESİ    20
A. GENEL OLARAK    20
B. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI    21
1. Taşıma Taahhüdü    21
2. Denizyolu İle Taşıma    21
3. Eşya Taşınması    22
4. Yükün Taşıyanın Zilyetliğine Girmesi    23
5. Navlunun Ödenmesinin Taahhüt Edilmesi    25
C. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI ve YÜKLE İLGİLİLER    26
1. Taşıyan (Carrier)    26
2. Taşıtan (Charterer)    28
3. Yükleten (Shipper)    28
4. Gönderilen (Consignee)    29
D. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ    30
1. Çarter Sözleşmesi    30
a. Tam - Kısmi Çarter Sözleşmesi    31
b. Yolculuk Çarteri (Voyage Charter)    32
c. Zaman Üzerine Çarter (Time Charter)    32
2. Kırkambar Sözleşmesi    33
E. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ    34
IV. NAVLUNUN NAVLUN SÖZLEŞMESİ İLE İLİŞKİSİ    36
İKİNCİ BÖLÜM
NAVLUNUN TESPİTİ, ÖDENMESİ ve NAVLUNUN ALACAKLISI ve BORÇLUSU
I. NAVLUNUN TESPİTİ    39
A. GENEL OLARAK    39
B. KANUNİ DÜZENLEME    40
C. AKDİ DÜZENLEME    42
1. Kırkambar Sözleşmelerinde    42
2. Çarter Sözleşmelerinde    43
a. Yükün Özelliklerinin Esas Alınması    44
aa. Yükün Ekonomik Değerine Göre Tespiti    44
bb. Yükün Miktarına Göre Tespiti    45
aaa. Navlunun Tespitinde Esas Alınacak Ölçü Biriminin Belirlenmesi    45
bbb. Yükün Hangi Andaki Miktarının Esas Alınacağı Sorunu    46
i. Konişmentoda Gösterilen ve Navlunun Hesabına Esas Alınan Yük Miktarının, Aynı Ölçü Biriminden Olması Halinde    48
ii. Konişmentoda Gösterilen ve Navlunun Hesabına Esas Alınan Yük Miktarının, Farklı Ölçü Biriminden Olması Halinde    48
b. Taşımanın Süreceği Zamanın Esas Alınması    49
c. Geminin Azami Yük Taşıma Kapasitesinin Esas Alınması    51
d. Götürü Navlun (Lump Sum Freight)    52
D. NAVLUNUN BELİRLENMESİNDE ÖZELLİK GÖSTEREN DURUMLAR    53
1. Ölü Navlun (Dead Freight)    53
a. Tanım ve Kavram    53
b. Hukuki Niteliği    55
c. Esasları    57
2. Pişmanlık Navlunu    61
a. Tanım ve Kavram    61
b. Hukuki Niteliği    62
c. Esasları    66
aa. Genel Olarak    66
bb. Çarter Sözleşmelerinde    70
aaa. Tam Çarter Sözleşmelerinde    70
i. Fesih Hakkının Yolculuk Başlamadan Önce Kullanılması    70
ii. Fesih Hakkının Yolculuk Başladıktan Sonra Kullanılması    72
bbb. Kısmi Çarter Sözleşmelerinde    74
i. Fesih Hakkını Bir veya Birkaç Taşıtanın Kullanması    74
ii. Fesih Hakkını Tüm Taşıtanların Kullanması    75
cc. Kırkambar Sözleşmelerinde    76
aaa. Fesih Hakkının Yolculuk Başlamadan Önce Kullanılması    76
i. Fesih Hakkının Yüklemeden Önce Kullanılması    76
ii. Fesih Hakkının Yüklemeden Sonra Kullanılması    78
bbb. Fesih Hakkının Yolculuk Başladıktan Sonra Kullanılması    79
3. Mesafe Navlunu (Distance/Pro rata Freight)    80
a. Tanım ve Kavram    80
b. Hukuki Niteliği    81
c. Esasları    82
aa. Genel Olarak    82
bb. Hesaplanması    84
aaa. Kurtarılarak Emniyet Altına Alınmış Yük Miktarı    84
bbb. Yolculuğun Aşılan Kısmı    84
ccc. Yolculuğa İlişkin Diğer Unsurlar    86
ddd. Azami Sınır    86
E. NAVLUNA İLAVELER ve NAVLUNDAN İNDİRİMLER    87
1. Navluna İlaveler    87
a. Sürastarya Ücreti (Demurrage)    87
b. Ödenmiş Gümrük Resmi ve Diğer Masraflar    88
c. Yüke İlişkin Diğer Tüm Masraflar    88
2. Navlundan İndirimler    89
F. YÜKÜN HASARI veya ZIYAININ NAVLUNA ETKİSİ    89
1. Hasar Hali    89
2. Zıya Hali    92
G. NAVLUNUN YÜKÜN ZIYA veya HASARINDAN DOĞAN SORUMLULUĞA ETKİSİ    97
II. NAVLUNUN ALACAKLISI    99
A. NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN ALACAKLI SIFATI    99
1. Taşıyan    99
2. Alt Taşıyan ve Asıl Taşıyan    99
B. ÖZEL DURUMLARDAN KAYNAKLANAN ALACAKLI SIFATI    101
1. Geminin Mülkiyetini Devralan Kişi    101
2. Navlunun Temlik Edildiği Kişi    102
3. Gemi Üzerinde İpotek Hakkı Olan Kişi    103
4. Sigortacı    106
III. NAVLUNUN BORÇLUSU    108
A. NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLU SIFATI    108
1. Taşıtan    108
2. Alt Taşıtan ve Asıl Taşıtan    108
3. Gönderilen    109
a. Gönderilenin Navlun Sözleşmesine Göre Tespiti    109
b. Gönderilenin Konişmentoya Göre Tespiti    109
c. Gönderilenin Yükü Teslim Alması    110
d. Gönderilenin Yükü Teslim Almaması    113
B. ULUSLARARASI ALIM SATIM SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLU SIFATI    115
1. Genel Olarak    115
2. Incoterms (Uluslararası Ticari Terimler) Uyarınca Borçlu Sıfatı    116
a. “E” Grubu Terimler (EX WORKS/İşyerinde Teslim)    117
b. “F” Grubu Terimleri (Navlun Ödenmemiş Olarak Teslim)    117
aa. FCA (Free Carrier / Bildirilen Yerde Taşıyana Masrafsız Teslim)    118
bb. FAS (Free Alongside Ship / Bildirilen Yükleme Limanında Gemi Yanında Teslim)    118
cc. FOB (Free On Board / Bildirilen Yükleme Limanında Gemi Küpeştesinde Teslim)    118


c. “C” Grubu Terimleri    119
aa. CFR (Cost and Freight / Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim)    120
bb. CIF (Cost, Insurance and Freight / Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim)    120
cc. CPT (Carriage Paid To / Navlun Ödenmiş Olarak Teslim)    121
dd. CIP (Carriage and Insurance Paid To / Navlun ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim)    121
d. “D” Grubu Terimleri    121
aa. DAF (Delivered At Frontier / Sınırda Teslim)    122
bb. DES (Delivered Ex Ship / Bildirilen Varma Limanında Gemide Teslim    122
cc. DEQ (Delivered Ex Quay / Bildirilen Varma Limanında Rıhtımda Teslim    122
dd. DDU (Delivered Duty Unpaid / Bildirilen Varış Yerinde Gümrük Resmi Ödenmeksizin Teslim)    123
ee. DDP (Delivered Duty Paid / Bildirilen Varış Yerinde Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim)    123
C. TAŞIYANIN TAŞITANA RÜCU HAKKI    123
1. Taşıyanın Yükü Teslim Etmesi Halinde    124
2. Taşıyanın Yükü Teslim Etmemesi Halinde    125
IV. NAVLUNUN ÖDENMESİ    126
A. ÖDENME ZAMANI    126
1. Genel Olarak Navlunun Ödenme Zamanı    126
2. Ödenme Zamanına Göre Navlun Türleri    128
a. Teslimde Ödenecek Navlun (Freight Collect)    128
b. Peşin Navlun (Advanced Freight / Freight Prepaid)    129
B. ÖDEME ŞEKLİ    131

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞIYANIN NAVLUN ALACAĞINDAN DOĞAN TESLİMDEN KAÇINMA HAKKI ve REHİN HAKKI
I. GENEL OLARAK    133
II. TESLİMDEN KAÇINMA HAKKI    134

III. REHİN HAKKI    136
A. GENEL OLARAK    136
B. REHİN HAKKININ KAYNAĞI    137
C. REHİN HAKKININ KONUSU    138
D. REHİN HAKKININ DOĞUMU    139
E. REHİN HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ    140
1. Rehin Hakkının Muhatabı    140
a. Rehin Hakkının Gönderilene Karşı İleri Sürülmesi    140
b. Rehin Hakkının Taşıtana Karşı İleri Sürülmesi    141
c. Rehin Hakkının Alt Taşıtana Karşı İleri Sürülmesi    144
2. Rehin Hakkının İleri Sürülebileceği Süre    146
F. REHİN HAKKINDA SIRA    148
G. REHİN HAKKINA İLİŞKİN KLOZLAR    149
1. Genel Olarak    149
2. Kanuni Rehin Hakkı İle Akdi Rehin Hakkının Bir Arada Bulunması    150
3. Rehin Klozu Türleri    151
a. “Anti Lien” Klozu    151
b. “Cesser” Klozu    152
SONUÇ    153
KAYNAKÇA    163