Dünya Ticaret Örgütü Hukuku

Hüseyin Çağrı ÇORLU

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER  7

KISALTMALAR . 11

GİRİŞ . 13

DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ TEMELLERİ VE YAPISI 19

Genel . 19

Başlangıç: Neden Ticaretin Serbestleşmesi? . 21

İktisadi Temeller . 22

Mukayeseli Üstünlükler Kuramı. 22

Mukayeseli Üstünlükler’in Eleştirisi ve Cevaplar . 27

Gelir Eşitsizliği Eleştirisi 27

Gelişmiş/Az Gelişmiş Devletler Uçurumu Eleştirisi 29

iii. Bebek Sanayii Tezi 31

Ticaret Hadleri . 32

Ticaret. Dışı Politikalar . 34

Siyasi Temeller 36

Kurumsal Yapı: Neden DTÖ? . 38

Kısa Bir Geçmiş . 38

DTÖ’nün Kurumsal Yapısı . 41

Bakanlar Konferansı. 43

Genel Konsey . 43

Alt Konseyler ve Çalışma Grupları 44

Karar Alma . 44

UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM MEKANİZMASI. 47

Genel . 47

UÇM’nın Organları. 52

Uyuşmazlık Çözüm Organı 52

Paneller. 54

Temyiz Mercii . 58

UÇM’nın İşleyişi. 61

8 İçindekiler

III. TARİFELER .71

GENEL 71

GATT 1994 Madde II ve Tarifeler Rejimi 75

Madde II:1(b) Birinci Cümle 77

Madde II:1(b) İkinci Cümle 83

Madde II:2: Tarife Rejiminin İstisnaları . 85

EN ÇOK GÖZETİLEN ULUS KAYDI .87

Genel 87

MFN ve Ayrımcılık Yasağı. 90

Sağlanan Menfaat, İmtiyaz veya Muafiyetler . 92

Menfaatin Kayıtsız, Şartsız ve Derhal Diğer Taraf Devletlere

Sunulması 93

‘Benzer Ürün’ Değerlendirmesi. 96

Tercihli Ticaret Anlaşmaları . 99

Serbest Ticaret Bölgeleri . 101

Gümrük Birlikleri . 105

Yetki Hükmü. 109

MİKTAR KISITLAMARI VE TARİFE DIŞI ENGELLER121

Genel 121

GATT 1994 Madde XI: I VE Tarife-dışı Engeller 123

Herhangi Bir Usulle Uygulanan Taraf Devlet Tedbiri. 124

İhracat veya İthalata İlişkin Olma 128

Ticareti Kısıtlayıcı Olma . 130

GATT 1994 Madde XIII ve Ayrımcı Olmayan Miktar Kısıtlamaları134

Ticarete Teknik Engeller Anlaşması . 140

TTE’nin Kapsamı 141

Teknik Düzenlemeler 143

Ayrımcılık Yasağı 150

Ticarete Gereksiz Kısıt Getirmeme Yükümlülüğü 156

Uluslararası Standartlara Uyma Yükümlülüğü 163

Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemlerinin Uygulanmasına Dair Anlaşma 171

SBS Anlaşmasının Kapsamı 171

Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğü 175

Tutarlılık Yükümlülüğü 184

İçindekiler 9

Ticarete Gereksiz Kısıt Getirmeme Yükümlülüğü . 194

Uyumlaştırma . 198

İhtiyati Tedbir . 204

GATT 1994, TTE ve SBS Anlaşması Arasındaki İlişki . 208

ULUSAL MUAMELE KURALI 211

Genel . 211

Mali Yükümlülüklerde Ayrımcılık Yasağı 213

Madde III:2, Birinci Cümle Hukuki Analizi. 214

Yerel vergi ücret veya harç 214

Benzer ürün . 216

Fazlalık . 223

Madde III: 2, İkinci Cümle Hukuki Analizi . 225

Doğrudan doğruya rekabet edebilir veya muadil ürünler . 226

Uygulanan vergi, ücret veya harçlarda farklılık 228

Vergi, ücret veya harçların yerel üretimi koruyacak şekilde

uygulanması. 229

Hukuki Yükümlülüklerde Ayrımcılık Yasağı 232

İthal Malların İç Piyasada Satışına, Satışa Arzına, Alımına,

Taşınmasına, Dağıtılmasına veya Kullanılmasına Tesir Eden Bir

Hukuki Yükümlülük. 233

Benzer Ürün 237

Daha Az Lehte Muamele 241

Ulusal Muamele Kuralına Yönelik Muafiyet Rejimi . 243

Kamu Alımları . 244

Teşvikler/Sübvansiyonlar 247

VII. GENEL İSTİSNALAR REJİMİ 249

Genel 249

Genel İstisnalar 251

Madde XX Alt Paragraflar . 254

Kamu ahlakının korunması 254

İnsan, hayvan veya bitki sağlığının veya yaşamının korunması . 260

GATT 1994 hükümlerine aykırılık oluşturmayan kural ve

düzenlemelere uygunluğun temini 264

Gereklilik analizi 268

Tükenebilir doğal kaynakların muhafazası. 278

10 İçindekiler

Genel veya bölgesel arz yetersizliğine tabi ürünlerin tedariği

veya dağıtımı  284

Madde XX: Şapka Hükmü 287

GÜVENLİK İSTİSNALARI 295

KAYNAKÇA.303