Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü ve Sınırları
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 15
§1-GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR, DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖNEMİ VE SINIRLANMASI SORUNU
§ 2- TEMEL KAVRAMLAR, DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN
BİLEŞENLERİ VE TANIMI. 35
I- TERİM SORUNU 35
II- "DÜŞÜNCE" KAVRAMI. 38
III- "DÜŞÜNCE AÇIKLAMASI" KAVRAMI. 41
A- Genel Olarak 41
B- Düşüncenin "Serbestçe" Açıklanması 43
C- Korunan Sosyal Davranış Biçimleri Olarak "Açıklamak" ve
"Yaymak" Kavramları 45
D- "Düşünce Açıklamasının Türü ve Kullanılan Araçlar. 46
IV- DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN BİLEŞENLERİ VE TANIMI. 48
A- Düşünce Özgürlüğünün Bileşenleri 48
Düşünme Özgürlüğü 49
Bilgi Edinme Özgürlüğü. 51
Kanaat Özgürlüğü 55
Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 56
B- Düşünce ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüklerinin Tanımı. 58
Düşünce Özgürlüğü. 59
Özel Nitelikli Bir Hak Olarak Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü . 62
§ 3- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖNEMİ, DİĞER
TEMEL HAKLARLA İLİŞKİSİ VE SINIRLANMASI SORUNU 64
I- KLASİK DEMOKRASİLERDE DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ÖNEMİ. 64
A- Genel Olarak 64
B- Bireysel ve Kolektif Fonksiyonu 65
II- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN HUKUKLA VE
DİĞER TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ. 71
A- Hukukla İlişkisi 71
B- Temel Haklar Sıralamasmdaki Yeri 75
C- Diğer Temel Hak ve Özgürlüklerle Yarışması
(Yan Yana Geçerliliği) 77
Basın Özgürlüğü ve Sansür Yasağı. 80
Radyo-Televizyon ve Sinema Özgürlükleri . 82
Bilim ve Sanat Özgürlüğü 84
Toplantı ve Gösteri Özgürlüğü 86
III- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANMASI
SORUNU VE KABUL EDİLEBİLİR SINIRLAMA NEDENLERİ 90
A- Düşünce ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüklerinin
Sınırlanması Sorunu 90
B- Demokratik Hukuk Devletinde Kabul Edilebilir
Sınırlama Nedenleri 96
İKİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ VE SİSTEMİNDE DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI
§ 4- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İÇERİĞİ VE
HAKKIN ÖZNELERİ İLE YÜKÜMLÜLERİ 99
I- 10. MADDENİN I. FIKRASINA GÖRE DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN İÇERİĞİ 103
A- Düşünce, Enformasyon ve Düşünceyi Açıklama Özgürlükleri. 107
Düşünce ve Düşünceyi Açıklama Kavramları. 108
Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 109
Enformasyon (Haber ve Bilgi Alma ve İletme) Özgürlüğü. 114
Basm Özgürlüğü ve Sansür 120
Dil Özgürlüğü Garantisi. 124
B- Radyo, Televizyon ve Sinema Özgürlüğü 125
İzin Rejimine İlişkin Uygulamalar. 125
Tekelleşmenin Önlenmesi. 132
Yayınların Niteliğine İlişkin Sınırlamaların Değerlendirilmesi. 133
Ülke Sınırlarının Gözetilemeyeceği Kuralı. 136
C- Öğrenme, Araştırma ve Sanat Özgürlüğü. 137
II- HAKKIN ÖZNELERİ VE YÜKÜMLÜLERİ. 138
A- "Herkes" İçin Talepte Bulunma Hakkı ve Yükümlü Olarak
"Devlet" 138
B- 10. Maddeye Göre Kamu Çalışanlarının Hakları 139
§ 5- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN NİSPİLİĞİ,
SINIRLAMA ÖLÇÜTLERİ VE DÜŞÜNCE AÇIKLAMALARININ
DOLAYLI YAPTIRIMLARI. 144
I- 10. MADDENİN II. FIKRASINA GÖRE DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN NİSPİLİĞİ. 144
II- SINIRLAMA ÖLÇÜTLERİ (MEŞRU AMAÇLAR) 148
A- Ulusal Güvenlik, Kamu Güvenliği, Ülke Bütünlüğü ve
Kamu Yararı 152
B- Düzenin Korunması ve Suçların Önlenmesi. 165
C- Sağlık ve Ahlâkın Korunması. 169
Sağlığın Korunması 169
Ahlâkın Korunması . 171
D- Başkasının Ün ve Haklarının Korunması 175
1 - Başkasının Ününün Korunması. 176
2- Başkasının Haklarının Korunması. 184
E- Sır Oluşturan Bilgilerin Yayılmasının Önlenmesi. 191
F- Yargının Otorite ve Tarafsızlığının Korunması. 194
III- DÜŞÜNCE AÇIKLAMALARININ DOLAYLI YAPTIRIMLARI. 200
§ 6- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SINIRLAMANIN
SINIRLARI VE DENETİM. 207
I- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLAMA
SINIRLARI. 207
A- "Yasaya Dayahlık" veya "Hukuken Öngörülmüşlük". 208
B- "Meşru Amaç Taşıma" 212
C- "Demokratik Toplum Bakımından Gerekli Olma". 214
II- "GEREKLİLİK" VE "UYGUNLUK"UN DENETİMİ 217
A- Gerekliliğin Denetimi. 220
Genel Olarak 220
Haksız Rekabete İlişkin Davalarda Gerekliliğin Denetimi. 231
Reklam Yasaklarının İncelendiği Davalarda Gerekliliğin
Denetimi. 233
"Demokratik Toplum Bakımından Gerekli Olma" Ölçütü İle
"Görev ve Sorumluluklar" Faktörünün İlişkisi. 234
B- Uygunluğun Denetimi. 240
Genel Olarak 240
Memur Yargılamasının İncelendiği Davalarda Uygunluğun
Denetimi. 244
III- BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN SINIRLAMALARIN
AYRICALIKLI DEĞERLENDİRİMİ 248
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA VE TÜRK HUKUKU'NDA
DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE
SINIRLAMA SİSTEMLERİ
§ 7- KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA
ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLAMA SİSTEMLERİ. 265
I- ALMAN HUKUKU'NDA 265
A- Koruma Alanı. 268
Genel Olarak 268
"Değer Yargıları" ve "Olay Bildirimleri" Ayrımı 270
Ticari Reklamlar 274
Boykota Çağrı. 275
Olumsuz Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 277
B- Düşünce Açıklamasının Şekilleri, Temel Hak Taşıyıcısı ve
Düşünce Özgürlüğünün Diğer Temel Haklarla İlişkisi 277
Düşünce Açıklamasının Şekilleri 277
Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü Temel Hakkının Taşıyıcısı 278
Düşünce Özgürlüğünün Diğer Temel Hak ve
Özgürlüklerle İlişkisi 278
C- Anayasa Hukukunca Sınırlamaların Haklı Çıkarılması: Sınırlama
Nedenleri 280
Alman Anayasası'mn 5. Maddesine Göre Genel Yasalar. 282
Diğer Anayasal Konumlar Çerçevesinde Ortaya Çıkan
Sınırlamalar 285
a- Üçüncü Kişilere Ait Korunan Yararlar 286
b- Devlete Ait Korunan Yararlar 287
D- Sınırlamaların Sınırları. 288
Genel Olarak 288
Sınırlamanın Sınırı Olarak Sansür Yasağı 291
II- AMERİKAN HUKUKU'NDA 293
A- Düşünceyi Açıklama Özgürlüğünün Koruma Alanı ve Sınırları 293
Korama Alanı 293
Sınırlar 299
B- Federal Yüksek Mahkeme'nin Düşünceyi Açıklama Özgürlüğüne
Yapılan Müdahaleleri Değerlendirirken Kullandığı Ölçütler/Testler. 300
Açık ve Yakın Tehlike Ölçütü 302
Menfaatleri Dengeleme Ölçütü 310
Kullanılan Diğer Ölçütler 312
a- Zararlı Eğilim Ölçütü 312
b- Mutlak Koruma Ölçütü. 314
§ 8- TÜRK HUKUKU'NDA DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜ
VE SINIRLARI 317
I- ANAYASAL BOYUT . 317
A- Önceki Anayasalardaki Düzenlemeler 317
1- 1876 Kanun-i Esasi'nde, 1921 ve 1924 Anayasalarındaki
Düzenlemeler 317
2- 1961 Anayasası Dönemi. 318
B- 1982 Anayasasındaki Sistem . 321
1- Genel Yaklaşım: Düşünce/Düşünceyi Açıklama
Özgürlüğü Ayrımı. 321
Düşünceyi Açıklama Özgürlüğünün Kapsamı. 324
Öngörülen Sınırlama Nedenleri 325
Sınırlamanın Sınırları Sistemi ve Düşünceyi
Açıklama Özgürlüğü 332
a- Genel Olarak. 332
b- Sınırlamanın Sınırı Olarak Sansür Yasağı. 341
5- Değerlendirme 342
a- Genel Olarak 342
b- İnsan Haklan Avrupa Sözleşmesi İle Karşılaştırma 345
C- Anayasa Mahkemesi'nin Düşünce Özgürlüğüne Yaklaşımı 347
II- DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN CEZA HUKUKU
BOYUTU VE DİĞER YASAL DÜZENLEMELER. 358
A- Düşünceyi Açıklama Özgürlüğünün Ceza Hukuku Boyutu 358
1- Düşünce, Kanaat ve İnancın Açıklanması ve Suç:
"Düşünce Suçu" 362
2- Propaganda ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü . 366
a- Genel Olarak 366
b- Bölücülük Propagandası: 765 sayılı TCK'nm 141, 142 ve
163. Maddeleri 370
Kışkırtma ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü. 372
Diğer Ceza Hukuku Kurumları ve Düşünceyi
Açıklama Özgürlüğü 375
a- Suçu Övme ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 375
b- Telkin, Azmettirme ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 376
c- Hakaret ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 376
B- Basın ve Terörle Mücadele Kanunlarındaki Düzenlemeler 378
Basın Kanunu'ndaki Düzenlemeler 378
Terörle Mücadele Kanunu ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü 380
§9- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 385
Yararlanılan Kararlar Listesi. 391
Yararlanılan Kaynaklar Listesi 409
