Bina Veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk

6098 SAYILI YENİ TÜRK BORÇLAR KANUNU' NA GÖRE



BİNA VEYA YAPI ESERLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUK



Ece BAŞ



- Genel Olarak

- Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Niteliği

- Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Şartları

- Bina veya yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Sonuçları

- Bina veya Yapı Eserleri Tarafından Verilebilecek Zararların Önlenmesine İlişkin Tedbirler





İÇİNDEKİLER...................................................................................................xiii



K ISA LTM A LA R.................................................................................................xx i

GİRİŞ.........................................................................................................................1

I. Genel Olarak......................................................................................................5

A. Roma Hukukunda Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan

Sorumluluk .................................................................................................5

B. Modern Hukuk Sistemlerinde Bina veya Yapı Eserlerinden

Doğan Sorumluluk..................................................................................11

1. Genel Olarak......................................................................................11

2. Türk ve İsviçre Hukuklarında .......................................................12

3. Alman Hukukunda ..........................................................................18

4. Fransız Hukukunda ........................................................................ 23

5. İngiliz Hukukunda...........................................................................27

C. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğa İlişkin

Hükmün Ekonomik Analizi .................................................................29

II. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Niteliği............... 34

A. Sorumluluğun Haksız Fiiller İçindeki Yeri ...................................... 34

1. Kural: Kusur Sorumluluğu............................................................ 34

2. Kusur Sorumluluğunun Yetersiz Kalması ve Kusursuz

Sorumluluk ....................................................................................... 36

İÇİNDEKİLERxiv

3. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumlulukta

Durum ve Görüşümüz....................................................................41

B. Sorumluluğun Dayandığı Temel .........................................................45

1. Tehlike Sorumluluğu...................................................................... 46

2. Olağan Sebep Sorumluluğu...........................................................53

3. Yararlanma Esası...............................................................................55

C. Sorumluluğun Benzer Kurumlardan Ayrılması ..............................58

1. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu...............................................58

2. İmalatçının Sorumluluğu...............................................................65

3. Yapı Denetim Kuruluşlarının Sorumluluğu ............................. 68

III. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Şartları ................70

A. Bina veya Yapı Eserinin Varlığı ............................................................70

1. Genel Olarak......................................................................................70

2. Bina ......................................................................................................71

3. Yapı Eseri ............................................................................................73

a. Tanımı..........................................................................................74

b. Unsurları......................................................................................76

aa. Sabitlik ve Toprağa Bağlılık Unsurları.......................... 77

aaa. Kural............................................................................. 77

bbb.Özellik Arz Eden Bir Örnek – Tren ve

Tramvayların Verdiği Zarardan Doğan

Sorumluluk ..................................................................78

ccc. Motorlu Araçların Verdiği Zarardan Doğan

Sorumluluk ................................................................. 82

bb. Yapay Olma ......................................................................... 83

4. Tamamlanmamış Bina ve Yapı Eserinin Durumu....................85

5. Bina veya Yapı Eserinin Bütünleyici Parçaları ve

Eklentileri.......................................................................................... 90

B. Bina veya Yapı Eserinin Yapılışındaki Bozukluk ve Bakım

Eksikliği.....................................................................................................93

1. Genel Olarak......................................................................................93

2. Yapılıştaki Bozukluk ...................................................................... 96xv

3. Bakım Eksikliği.............................................................................. 100

4. Yapılıştaki Bozukluk – Bakım Eksikliği Ayrımının

Önemi............................................................................................... 103

5. Alınması Gereken Önlemler....................................................... 104

C. Zarar........................................................................................................ 107

D. İlliyet Bağı ...............................................................................................110

1. Genel Olarak....................................................................................110

2. İlliyet Bağının Kesilmesi ............................................................. 112

a. Mücbir Sebep........................................................................... 113

b. Zarar Görenin Kusuru .......................................................... 115

c. Üçüncü Kişinin Kusuru.........................................................118

IV. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluğun Sonuçları .........120

A. Tazminat Davası ...................................................................................120

1. Sorumlu Olan Kişiler ................................................................... 122

a. Genel Olarak............................................................................ 122

b. Malik.......................................................................................... 123

c. İntifa ve Oturma Hakkı Sahipleri....................................... 128

d. Özellik Arz Eden Bazı Durumlar ....................................... 132

aa. Tapusuz Taşınmazlar...................................................... 132

bb. Taşınır İnşaat.................................................................... 132

cc. Haksız İnşaat.................................................................... 133

dd. Taşkın Yapı........................................................................ 135

ee. Üst Hakkı .......................................................................... 135

ff. Mecralar ............................................................................ 137

gg. Yapı Eserlerinde Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesi137

hh. Elbirliği ve Paylı Mülkiyet Halinde Sorumluluk ..... 140

ii. Kamu Tüzel Kişilerinin Sorumluluğu........................ 145

2. İspat Yükü........................................................................................ 149

3. Sorumluluktan Kurtulma............................................................ 151

a. Kurtuluş Beyinesi................................................................... 151

b. Sorumsuzluk Anlaşması ....................................................... 152

aa. Genel Olarak..................................................................... 152xvi

bb. Sadece Sözleşme Dışı Sorumluluk Alanına İlişkin

Sorumsuzluk Anlaşmasının Geçerliliği Sorunu ...... 153

cc. Sözleşmesel Sorumsuzluk Şartlarının,

Sorumlulukların Yarışması Durumunda Sözleşme Dışı

Sorumluluğa Etkisi.......................................................... 156

4. Zamanaşımı.................................................................................... 159

B. Sorumlulukların Yarışması .................................................................161

1. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk ile

Genel Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması....................... 163

2. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk ile

Diğer Bazı Kusursuz Sorumluluk Hallerinin Yarışması ...... 164

3. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk ile

Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Yarışması................. 164

4. Bina veya Yapı Eserlerinden Doğan Sorumluluk ile

Sözleşmeden Doğan Sorumluluğunun Yarışması ................. 167

C. Rücu......................................................................................................... 168

1. Genel Olarak................................................................................... 168

2. Tazminat Yükümlüsü Kişilerin Üçüncü Kişilere Rücu

Etmesi (TBK m. 69/3).................................................................. 169

a. Satıcıya Rücu ............................................................................171

b. Müteahhit, Mimar ve Mühendise Rücu.............................171

c. Kiracıya Rücu.......................................................................... 172

d. Ödünç Alana Rücu................................................................. 172

e. Bakım Yükümlüsü Yardımcı Kişilere Rücu ..................... 173

f. Üçüncü Kişinin Kusurlu Davranışı Nedeniyle Rücu .... 173

g. 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun

Kapsamında Rücu ...................................................................174

3. Malik ve İntifa veya Oturma Hakkı Sahiplerinin

Müteselsil Sorumluluk Gereği Birbirlerine Rücu Etmesi

(TBK m. 69/2).................................................................................175

a. Rücu İlişkisi ..............................................................................175

b. Rücu Zamanaşımı ...................................................................176xvii

V. Bina veya Yapı Eserleri Tarafından Verilebilecek Zararların

Önlenmesine İlişkin Tedbirler................................................................. 177

A. Genel Olarak.......................................................................................... 177

B. İntifa ve Oturma Hakkı Sahiplerinin Alması Gereken

Tedbi r ler................................................................................................. 182

SONUÇ................................................................................................................ 185

KAYNAKÇA ...................................................................................................... 189