MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA DELİLLER
Ekin HAVIBEKİROĞLU
- Delillere İlişkin Temel Kavramlar
- İspat Kavramı
- Delil Kavramı
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Deliller Bakımından İrade Özerkliği Prensibi Ve Sınırları
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda İrade Özerkliği Prensibi
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda İrade Özerkliği Prensibinin Sınırları
- Karşılaştırmalı Hukuk, Türk Hukuku Ve Milletlerarası Tahkim Kurallarında Deliller
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillere İlişkin Kanuni Düzenlemeler
- Milletlerarası Tahkim Kurallarında Delillere İlişkin Düzenlemeler
- Milletlerarası Barolar Birliği’nin Delillerin Toplanmasına İlişkin Kuralları Çerçevesinde Deliller
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillerin Toplanmasına İlişkin IBA Kuralları’na Genel Bakış
- IBA Delil Kuralları’na Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller
İÇİNDEKİLER.................................................................................................... IX
K ISA LTM A LA R................................................................................................XV
GİRİŞ.........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
DELİLLERE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
I. İSPAT KAVRAMI...........................................................................................5
A. Genel Olarak...............................................................................................5
B. İspat Yükü Kavramı ..................................................................................6
1. Medeni Yargılama Hukukunda İspat Yükü..................................6
2. Milletlerarası Tahkim Hukukunda İspat Yükü.........................10
C. İspat Ölçüsü Kavramı.............................................................................12
II. DELİL KAVRAMI........................................................................................14
A. Delil Tanımı..............................................................................................14
B. Delil Sistemleri.........................................................................................15
C. Delil Türleri..............................................................................................17
1. Belge ve Senet....................................................................................18
2. Yemin...................................................................................................21
3. Bilirkişi............................................................................................... 22
4. Tanık................................................................................................... 24
5. Keşif.................................................................................................... 25
İÇİNDEKİLERX
İkinci Bölüm
MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLER BAKIMINDAN İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİ VE SINIRLARI
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİ.............................................................................27
A. Genel Olarak.............................................................................................27
B. Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillerde İrade
Özerkliği Prensibi................................................................................... 34
II. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİNİN SINIRLARI.......................................... 36
A. Genel Olarak............................................................................................ 36
B. Adil Yargılanma Hakkı ve Tahkim.....................................................37
C. Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Bu Hak Kapsamında Tahkim
Yargılamasına Hakim Olan İlkeler......................................................39
1. Taraflara Eşit Davranma İlkesi .................................................... 46
2. Taraflara İddia ve Savunma Hakkı Tanınması İlkesi ............. 49
D. Tarafsız ve Bağımsız Hakemler Önünde Yargılanma Hakkı ....... 50
E. Tahkim Yargılamasına Hakim Olan İlkelere Aykırılığın
Sonuçları................................................................................................... 54
Üçüncü Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK, TÜRK
HUKUKU ve MİLLETLERARASI TAHKİM
KURALLARINDA DELİLLER
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLERE İLİŞKİN KANUNİ DÜZENLEMELER .....................59
A. UNCITRAL Model Kanun’a Göre Milletlerarası Tahkimde
Deliller ...................................................................................................... 60XI
B. İngiliz Tahkim Kanunu’na Göre Milletlerarası Tahkimde
Deliller .......................................................................................................65
C. Amerikan Federal Tahkim Kanunu ve Yeknesak Tahkim
Kanunu’na Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller........................ 69
1. Federal Tahkim Kanunu................................................................ 69
2. Yeknesak Tahkim Kanunu .............................................................70
D. Fransız Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’na Göre
Milletlerarası Tahkimde Deliller ........................................................71
E. İsviçre Milletlerarası Özel Hukuk Hakkında Federal
Kanun’a Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller............................. 72
F. Alman Medeni Usûl Kanunu’na Göre Milletlerarası
Tahkimde Deliller ..................................................................................74
G. Türk Tahkim Hukukunda Delillere İlişkin Kanuni
Düzenlemeler ...........................................................................................76
1. İç Tahkim Bakımından Deliller................................................... 77
a. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Sistemi .................. 77
b. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Sistemi ...............................79
2. Milletlerarası Tahkim Kanunu Bakımından Deliller............. 80
a. Delillerin Toplanması...............................................................81
b. Bilirkişi İncelemesi ve Keşif .................................................. 83
(1) Bilirkişi................................................................................. 83
(2) Keşif ..................................................................................... 84
3. Değerlendirme ................................................................................. 84
II. MİLLETLERARASI TAHKİM KURALLARINDA
DELİLLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER..........................................85
A. Milletlerarası Ad Hoc UNCITRAL Tahkim Kuralları’nda
Deliller ...................................................................................................... 86
B. Milletlerarası Kurumsal Tahkim Kuralları’nda Deliller................89
1. Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Kuralları.........................89
2. Alman Tahkim Kurumu Tahkim Kuralları ...............................93
3. Londra Milletlerarası Hakem Mahkemesi Tahkim
Kuralları............................................................................................. 94XII
4. Amerikan Tahkim Kurumu Milletlerarası Tahkim
Kuralları............................................................................................. 97
5. İsviçre Milletlerarası Tahkim Kuralları................................... 100
III. SONUÇ......................................................................................................... 102
Dördüncü Bölüm
MİLLETLERARASI BAROLAR
BİRLİĞİ’NİN DELİLLERİN
TOPLANMASINA İLİŞKİN KURALLARI
ÇERÇEVESİNDE DELİLLER
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLERİN TOPLANMASINA İLİŞKİN IBA
KURALLARI’NA GENEL BAKIŞ ....................................................... 105
A. IBA Delil Kuralları’nın Hukuki Niteliği......................................... 107
B. IBA Delil Kuralları’nın Uygulama Alanı ........................................ 108
C. Delillere İlişkin Hususların IBA Delil Kuralları’na Göre
Müzakeresi............................................................................................. 109
II. IBA DELİL KURALLARI’NA GÖRE MİLLETLERARASI
TAHKİMDE DELİLLER..........................................................................110
A. IBA Delil Kuralları Uyarınca Belge ..................................................110
1. Belgelerin İbrazı Talebi ................................................................ 112
2. Belgelerin İbrazı Talebine İtiraz..................................................114
3. Belgelerin Tahkim Yargılamasına Taraf Olmayan
Üçüncü Bir Kişi Tarafından İbraz Edilmesi Talebi................116
4. Belgelerin İbraz Şekli.....................................................................117
5. Belgelerin Gizliliği .........................................................................117
B. IBA Delil Kuralları Uyarınca Tanık .................................................118
1. Tanıkların Dinlenmesi..................................................................118
2. Yazılı Tanık Beyanları ..................................................................120
3. Tanıkların İspat Duruşmasına Katılımı .................................. 121XIII
C. IBA Delil Kuralları Uyarınca Bilirkişi ............................................124
1. Tarafça Atanan Bilirkişiler..........................................................124
2. Hakem Tarafından Atanan Bilirkişiler .................................... 127
D. IBA Delil Kuralları Uyarınca Keşif.................................................. 130
E. IBA Delil Kuralları Uyarınca Delillerin Kabul Edilebilirliği
ve Değerlendirilmesi............................................................................ 130
III. SONUÇ......................................................................................................... 133
SONUÇ................................................................................................................ 135
EK: DELİLLERİN TOPLANMASINA İLİŞKİN IBA
KURALLARI.............................................................................................. 139
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 157
MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA DELİLLER
Ekin HAVIBEKİROĞLU
- Delillere İlişkin Temel Kavramlar
- İspat Kavramı
- Delil Kavramı
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Deliller Bakımından İrade Özerkliği Prensibi Ve Sınırları
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda İrade Özerkliği Prensibi
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda İrade Özerkliği Prensibinin Sınırları
- Karşılaştırmalı Hukuk, Türk Hukuku Ve Milletlerarası Tahkim Kurallarında Deliller
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillere İlişkin Kanuni Düzenlemeler
- Milletlerarası Tahkim Kurallarında Delillere İlişkin Düzenlemeler
- Milletlerarası Barolar Birliği’nin Delillerin Toplanmasına İlişkin Kuralları Çerçevesinde Deliller
- Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillerin Toplanmasına İlişkin IBA Kuralları’na Genel Bakış
- IBA Delil Kuralları’na Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller
İÇİNDEKİLER.................................................................................................... IX
K ISA LTM A LA R................................................................................................XV
GİRİŞ.........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
DELİLLERE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
I. İSPAT KAVRAMI...........................................................................................5
A. Genel Olarak...............................................................................................5
B. İspat Yükü Kavramı ..................................................................................6
1. Medeni Yargılama Hukukunda İspat Yükü..................................6
2. Milletlerarası Tahkim Hukukunda İspat Yükü.........................10
C. İspat Ölçüsü Kavramı.............................................................................12
II. DELİL KAVRAMI........................................................................................14
A. Delil Tanımı..............................................................................................14
B. Delil Sistemleri.........................................................................................15
C. Delil Türleri..............................................................................................17
1. Belge ve Senet....................................................................................18
2. Yemin...................................................................................................21
3. Bilirkişi............................................................................................... 22
4. Tanık................................................................................................... 24
5. Keşif.................................................................................................... 25
İÇİNDEKİLERX
İkinci Bölüm
MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLER BAKIMINDAN İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİ VE SINIRLARI
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİ.............................................................................27
A. Genel Olarak.............................................................................................27
B. Milletlerarası Tahkim Hukukunda Delillerde İrade
Özerkliği Prensibi................................................................................... 34
II. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA İRADE
ÖZERKLİĞİ PRENSİBİNİN SINIRLARI.......................................... 36
A. Genel Olarak............................................................................................ 36
B. Adil Yargılanma Hakkı ve Tahkim.....................................................37
C. Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Bu Hak Kapsamında Tahkim
Yargılamasına Hakim Olan İlkeler......................................................39
1. Taraflara Eşit Davranma İlkesi .................................................... 46
2. Taraflara İddia ve Savunma Hakkı Tanınması İlkesi ............. 49
D. Tarafsız ve Bağımsız Hakemler Önünde Yargılanma Hakkı ....... 50
E. Tahkim Yargılamasına Hakim Olan İlkelere Aykırılığın
Sonuçları................................................................................................... 54
Üçüncü Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK, TÜRK
HUKUKU ve MİLLETLERARASI TAHKİM
KURALLARINDA DELİLLER
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLERE İLİŞKİN KANUNİ DÜZENLEMELER .....................59
A. UNCITRAL Model Kanun’a Göre Milletlerarası Tahkimde
Deliller ...................................................................................................... 60XI
B. İngiliz Tahkim Kanunu’na Göre Milletlerarası Tahkimde
Deliller .......................................................................................................65
C. Amerikan Federal Tahkim Kanunu ve Yeknesak Tahkim
Kanunu’na Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller........................ 69
1. Federal Tahkim Kanunu................................................................ 69
2. Yeknesak Tahkim Kanunu .............................................................70
D. Fransız Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’na Göre
Milletlerarası Tahkimde Deliller ........................................................71
E. İsviçre Milletlerarası Özel Hukuk Hakkında Federal
Kanun’a Göre Milletlerarası Tahkimde Deliller............................. 72
F. Alman Medeni Usûl Kanunu’na Göre Milletlerarası
Tahkimde Deliller ..................................................................................74
G. Türk Tahkim Hukukunda Delillere İlişkin Kanuni
Düzenlemeler ...........................................................................................76
1. İç Tahkim Bakımından Deliller................................................... 77
a. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Sistemi .................. 77
b. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Sistemi ...............................79
2. Milletlerarası Tahkim Kanunu Bakımından Deliller............. 80
a. Delillerin Toplanması...............................................................81
b. Bilirkişi İncelemesi ve Keşif .................................................. 83
(1) Bilirkişi................................................................................. 83
(2) Keşif ..................................................................................... 84
3. Değerlendirme ................................................................................. 84
II. MİLLETLERARASI TAHKİM KURALLARINDA
DELİLLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER..........................................85
A. Milletlerarası Ad Hoc UNCITRAL Tahkim Kuralları’nda
Deliller ...................................................................................................... 86
B. Milletlerarası Kurumsal Tahkim Kuralları’nda Deliller................89
1. Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Kuralları.........................89
2. Alman Tahkim Kurumu Tahkim Kuralları ...............................93
3. Londra Milletlerarası Hakem Mahkemesi Tahkim
Kuralları............................................................................................. 94XII
4. Amerikan Tahkim Kurumu Milletlerarası Tahkim
Kuralları............................................................................................. 97
5. İsviçre Milletlerarası Tahkim Kuralları................................... 100
III. SONUÇ......................................................................................................... 102
Dördüncü Bölüm
MİLLETLERARASI BAROLAR
BİRLİĞİ’NİN DELİLLERİN
TOPLANMASINA İLİŞKİN KURALLARI
ÇERÇEVESİNDE DELİLLER
I. MİLLETLERARASI TAHKİM HUKUKUNDA
DELİLLERİN TOPLANMASINA İLİŞKİN IBA
KURALLARI’NA GENEL BAKIŞ ....................................................... 105
A. IBA Delil Kuralları’nın Hukuki Niteliği......................................... 107
B. IBA Delil Kuralları’nın Uygulama Alanı ........................................ 108
C. Delillere İlişkin Hususların IBA Delil Kuralları’na Göre
Müzakeresi............................................................................................. 109
II. IBA DELİL KURALLARI’NA GÖRE MİLLETLERARASI
TAHKİMDE DELİLLER..........................................................................110
A. IBA Delil Kuralları Uyarınca Belge ..................................................110
1. Belgelerin İbrazı Talebi ................................................................ 112
2. Belgelerin İbrazı Talebine İtiraz..................................................114
3. Belgelerin Tahkim Yargılamasına Taraf Olmayan
Üçüncü Bir Kişi Tarafından İbraz Edilmesi Talebi................116
4. Belgelerin İbraz Şekli.....................................................................117
5. Belgelerin Gizliliği .........................................................................117
B. IBA Delil Kuralları Uyarınca Tanık .................................................118
1. Tanıkların Dinlenmesi..................................................................118
2. Yazılı Tanık Beyanları ..................................................................120
3. Tanıkların İspat Duruşmasına Katılımı .................................. 121XIII
C. IBA Delil Kuralları Uyarınca Bilirkişi ............................................124
1. Tarafça Atanan Bilirkişiler..........................................................124
2. Hakem Tarafından Atanan Bilirkişiler .................................... 127
D. IBA Delil Kuralları Uyarınca Keşif.................................................. 130
E. IBA Delil Kuralları Uyarınca Delillerin Kabul Edilebilirliği
ve Değerlendirilmesi............................................................................ 130
III. SONUÇ......................................................................................................... 133
SONUÇ................................................................................................................ 135
EK: DELİLLERİN TOPLANMASINA İLİŞKİN IBA
KURALLARI.............................................................................................. 139
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 157