6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Anonim Şirketlerin Tasfiyesi
Av. Öğr. Gör. Elif Sena MALATYALIOĞLU
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR . 17
GİRİŞ .19
BİRİNCİ BÖLÜM
TASFİYE KAVRAMI, TASFİYE KAVRAMININ SONA ERME KAVRAMI İLE İLİŞKİSİ VE
TASFİYE SÜRECİNİN ANONİM ŞİRKETİN HUKUKİ DURUMUNA ETKİSİ
TASFİYE KAVRAMI, TASFİYENİN SONA ERME İLE İLİŞKİSİ, TASFİYENİN
AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ . 22
Genel Olarak Tasfiye Kavramı. 22
Sona Erme Kavramı ve Tasfiyenin Sona Erme ile İlişkisi . 25
Genel Olarak . 25
Sona Erme Sebepleri . 26
a) İnfisah Kavramı ve İnfisah Sebepleri 26
(1) İnfisah Kavramı 26
(2) Tasfiyesiz İnfisah Kavramı 27
(3) İnfisah Sebepleri 28
(a) Anonim Şirketin Esas Sözleşmesinde Öngörülen Sürenin
Sona Ermesi 28
(b) İşletme Konusunun Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin
İmkânsız Hale Gelmesi . 33
(c) Esas Sermaye ile Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Üçte
İkisinin Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalması Durumunda
Genel Kurulun Sermayenin Üçte Biri ile Yetinme veya
Sermayenin Tamamlanması Yönünde Karar Almaması . 37
8 İçindekiler
(d) Anonim Şirketin İflasına Karar Verilmesi 42
(e) Esas Sözleşmede Öngörülen Herhangi Bir İnfisah
Sebebinin Gerçekleşmesi44
(f) Tasfiyesiz İnfisah Halleri45
b) Fesih Kavramı ve Fesih Sebepleri.48
(1) Fesih Kavramı .48
(2) Fesih Sebepleri .48
(a) Genel Kurulun Fesih Yönünde Karar Alması .48
(b) Şirket Organlarından Birinin Eksikliği veya Genel Kurulun
Toplanamaması 50
(c) Haklı Sebeple Fesih.53
(d) Esas Sözleşmede Öngörülen Fesih Sebeplerinden Birinin
Gerçekleşmesi.65
(e) Kanunlarda Öngörülen Diğer Hallerde Fesih 66
(i) Kamu Düzenine veya İşletme Konusuna Aykırı İşlem
veya Hazırlık Faaliyetleri ya da Muvazaalı İş ve
Faaliyetlerde Bulunulduğunun Tespit Edilmesi.67
(ii) Şirketin Kuruluşu Sırasında Gerçekleşen Kanuna
Aykırılık Halleri 70
(iii) Şirket Amacının Kanuna veya Ahlaka Aykırı Hale
Gelmesi .73
Sona Erme Sonrası Sicil İşlemleri .74
Tasfiyenin Amacı .76
Tasfiyenin Hukuki Niteliği77
TASFİYE HALİNDE ANONİM ŞİRKETİN HUKUKİ DURUMU .80
Şirket Tüzel Kişiliğinin Devam Etmesi80
Ticaret Unvanına “Tasfiye Halinde” İbaresinin Eklenmesi 83
Şirketin Amacının Değişmesi .85
Hukuki İlişkilerin Devam Etmesi 86
Şirket Organlarının Varlığını Devam Ettirmesi.88
Genel Olarak88
İçindekiler 9
Genel Kurulun Varlığının Devamı 89
Yönetim Kurulunun Varlığının Devamı 93
Genel Kurulun Toplanamaması ve Yönetim Kurulunun Eksikliği. 97
Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü . 99
Tasfiye Aşamasında Ticari Temsilci ve Ticari Vekillerin Yetkisi . 100
Tasfiye Aşamasında Şirketin Denetimi 101
Tasfiye Aşamasında Pay Sahiplerinin Hakları ve Yükümlülükleri 102
İKİNCİ BÖLÜM
TASFİYE MEMURLARI
GENEL OLARAK TASFİYE SÜRECİNDE TASFİYE MEMURLARININ ROLÜ. 105
TASFİYE MEMURLARININ ATANMASI. 106
Esas Sözleşme ile Atanması 106
Genel Kurul Kararı ile Atanması 108
Genel Olarak . 108
Esas Sözleşme ile Atanan Tasfiye Memurlarının Görevi Kabul
Etmemesi Halinde Tasfiye Memurlarının Atanması 109
Kanun Gereği Yönetim Kurulunun Tasfiye İşlerinde Görevli Olması. 110
Mahkeme Kararı ile Atanması 112
Şirketin Mahkemenin Fesih Kararı ile Sona Erdiği Hallerde Atama. 112
Haklı Sebeplerin Varlığı Halinde Azil ve Yeniden Atama . 113
Temsile Yetkili Tasfiye Memurlarından Hiçbirinin Kanunda Aranan
Niteliklere Sahip Olmaması Nedeniyle Atama 113
Mahkeme Tarafından Atanan Tasfiye Memurunun Görevi Kabul
Etmemesi Halinde Atama 114
Anonim Şirketin Tek Bir Pay Sahibinden Oluştuğu Hallerde Tasfiye
Memurunun Belirlenmesi. 115
Tasfiye Memurlarının Tescil ve İlan Edilmesi 116
III. TASFİYE MEMURLARI İLE ŞİRKET ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ 118
Vekâlet Sözleşmesi Görüşü. 118
10 İçindekiler
Hizmet Sözleşmesi Görüşü 119
Sui Generis Bir İş Görme Sözleşmesi Olduğu Görüşü119
TASFİYE MEMURLARININ NİTELİKLERİ120
Temsile Yetkili Tasfiye Memurlarından En Az Birinin Türk Vatandaşı
Olması ve Yerleşim Yerinin Türkiye’de Bulunması 120
Tasfiye Memurlarının Tam Ehliyetli ve İflas Etmemiş Olması .121
Tasfiye Memurlarının Kişisel Özellikleri.122
Tasfiye Memuru Olabilecek Kişiler ve Tüzel Kişilerin Tasfiye Memuru
Olarak Atanması123
Tasfiye Memurlarının Sayısı ve Görev Süresi124
Tasfiye Memurlarının Ücret Hakkı 126
VII. Tasfiye Memurlarının Görev ve Yetkileri 127
Tasfiye İşlemlerinin Yerine Getirilmesi127
Tasfiye Memurlarının Temsil Yetkisi .127
Genel Olarak127
Temsil Yetkisinin Devri.128
Tasfiye Amacı Dışında Yapılan İşlemlerin Akıbeti 129
Temsil Yetkisinin Kullanılmasında Çift İmza Kuralı.129
Tasfiye Memurlarının Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğu.131
VIII. Tasfiye Memurlarının Görevinin Sona Ermesi 131
Sona Erme Sebepleri .131
Genel Kurul Kararı İle Azil 131
Mahkeme Kararı ile Azil.134
Görev Süresinin Sona Ermesi.139
İstifa.140
Diğer Sona Erme Sebepleri 141
Sona Ermenin Hüküm ve Sonuçları .142
TASFİYE MEMURLARININ TTK’DAN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU 143
Genel Olarak143
TTK 553’te Öngörülen Sorumluluk Hali.144
İçindekiler 11
Kanunda Öngörülen Koşullar 144
a) Kanundan ve Esas Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerin İhlali. 144
b) Yükümlülüklerin Kusurlu Olarak İhlal Edilmesi 146
c) Zararın Meydana Gelmesi . 149
d) İlliyet Bağının Bulunması . 149
Sorumluluğun Müteselsil Olması 149
a) Genel Olarak 149
b) Birden Çok Sorumlu Hakkında Birlikte Dava Açma Hakkı 151
c) Tazminat Miktarın Hesaplanması ve İç İlişkide Rücu Hakkı . 151
Görev ve Yetki Devri Halinde Sorumluluk . 152
Kontrol Dışında Kalan Durumlardan Dolayı Sorumlu Olunmaması. 153
Özel Sorumluluk Sebepleri 154
Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması. 154
Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlarda Bulunulması. 155
Sorumluluk Davasının Açılması. 155
Genel Olarak . 155
Doğrudan Zarar Halinde Dava Açma Hakkı Bulunanlar. 155
a) Doğrudan Zarar . 155
b) “Şirketin Uğradığı Zararlar” Nedeniyle Dava Açma Hakkı . 156
(1) Genel Olarak 156
(2) Anonim Şirketin Dava Hakkı. 156
c) Pay Sahiplerinin ve Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı 159
Dolaylı Zarar Halinde Dava Açma Hakkı Bulunanlar 160
a) Dolaylı Zarar 160
b) Pay Sahiplerinin Dava Hakkı 160
c) İflas Halinde Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı. 161
Görevli ve Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi ve Yargılama Usulü. 161
Sorumluluğun Sona Ermesi. 163
İbra İle Sona Erme . 163
12 İçindekiler
a) Genel Olarak 163
b) Sorumluluk Davalarına Etkisi .165
Zamanaşımı Nedeniyle Sona Erme 166
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TASFİYE İŞLEMLERİ VE ANONİM ŞİRKETİN
TİCARET SİCİLİNDEN TERKİN EDİLMESİ
TASFİYE İŞLEMLERİ167
Genel Olarak Tasfiye İşlemleri.167
İlk Envanter ve Bilançonun Hazırlanması 168
Genel Olarak168
Tasfiye Bilançosunun Hazırlanmasında Değerleme İlkeleri .170
İlk Envanter ve Bilançonun Genel Kurul Tarafından Onaylanması 172
Alacaklıların Çağrılması ve Alacakların Ödenmesi.175
Alacaklıların Çağrılması175
a) Genel Olarak 175
b) Çağrı Yapılacak Alacaklılar175
c) Çağrının Şekli176
d) Çağrının Zamanı .177
e) Çağrının İçeriği .179
f) Çağrıdan İtibaren Üç Ay Geçmedikçe Malvarlığının Dağıtımına
Başlanamaması 180
Alacakların Ödenmesi181
a) Şirket Borçlarının Malvarlığından Fazla Olması Durumu181
b) Muaccel Olan Alacakların Ödenmesi .182
c) Bildirilmeyen Alacakların Ödenmesi 183
d) İhtilaflı Alacakların Durumu .186
e) Vadesi Gelmemiş Alacakların Durumu.189
(1) Genel Olarak.189
İçindekiler 13
(2) Çelişkili Hükümlerden Hangisinin Uygulanacağı Meselesi. 190
f) Malvarlığının Dağıtımı Sırasında ve Dağıtımdan Sonra Bildirilen
Alacakların Durumu. 192
(1) Genel Olarak 192
(2) Dağıtım Sırasında Bildirilen Alacakların Durumu . 193
(3) Dağıtımından Sonra Bildirilen Alacakların Durumu . 193
Aktiflerin Paraya Çevrilmesi 195
Genel Olarak . 195
Satış Usulü. 196
a) Genel Olarak 196
b) Önemli Miktardaki Aktiflerin Toptan Satışı . 198
Süregelen İşlemlerin Tamamlanması ve Yeni İşlemler Yapılması . 201
Süregelen İşlemlerin Tamamlanması 201
Tasfiyenin Gereklerinden Olan Yeni İşlemler Yapılması 203
Alacakların ve Pay Bedellerinin Ödenmemiş Kısımlarının Tahsil Edilmesi 205
Alacakların Tahsili 205
Pay Bedellerinin Ödenmemiş Kısımlarının Tahsili . 206
Yıl Sonu Finansal Tablolarının Düzenlenmesi . 209
Tasfiye Memurları Tarafından Özen Yükümlülüğü Çerçevesinde
Gereken Önlemlerin Alınması ve Defter Tutulması 211
Tasfiye Aşamasında Elde Edilen Paraların Şirket Adına Bankaya
Yatırılması . 213
Pay Sahiplerinin Bilgilendirilmesi 214
Pay Bedellerinin İade Edilmesi 215
Tasfiye Sonunda Kalan Tutarın Pay Sahiplerine Dağıtılması . 218
Genel Olarak . 218
Tasfiye Payı Alma Hakkı. 219
Tasfiye Payı Alma Hakkının Hukuki Niteliği, Sınırlandırılması ve
Tamamen Kaldırılması. 220
Dağıtımın Yapılacağı Hak Sahipleri 224
14 İçindekiler
Tasfiye Payının Hesaplanması229
a) Genel Olarak 229
b) Esas Sözleşmede Tasfiye Bakiyesinin Dağıtımına İlişkin Hüküm
Bulunması Halinde .230
c) Esas Sözleşmede Tasfiye Bakiyesinin Dağıtımına İlişkin Hüküm
Bulunmaması Halinde 232
Dağıtım Yapılmasının Koşulları 234
a) Şirket Borçlarının Ödenmesi 234
b) Kanunda Öngörülen Bekleme Süresinin Geçirilmesi235
c) Tasfiye Sonu Kesin Bilançosunun Düzenlenmesi ve Onaylanması.238
Dağıtımın Şekli ve Hak Sahiplerinin Davet Edilmesi.241
Zamanaşımı .246
Haksız Olarak Alınan Tasfiye Paylarının İadesi.247
Defter ve Belgelerin Saklanması251
Geçici 7. Maddeye Göre Yürütülmesi Gereken Tasfiye İşlemleri 255
Genel Olarak255
Geçici 7. Maddenin Uygulanacağı Anonim Şirketler256
Geçici 7. Maddenin Uygulanacağı Şirketlerin Tespit Edilmesi .258
Geçici 7. Maddede Öngörülen Tasfiye Usulü.259
ANONİM ŞİRKETİN TİCARET SİCİLİNDEN TERKİN EDİLMESİ 266
Genel Olarak266
Anonim Şirketin Ticaret Unvanının Ticaret Sicilinden Terkin
Edilmesinin Hukuki Niteliği269
Terkin İşleminin Açıklayıcı Nitelikte Olduğu Görüşü270
Terkin İşleminin Kurucu Nitelikte Olduğu Görüşü .271
Çift Unsur Öğretisi .272
Genişletilmiş Çift Unsur Öğretisi273
İçindekiler 15
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TASFİYEDEN DÖNME VE EK TASFİYE
TASFİYEDEN DÖNME 275
Genel Olarak Tasfiyeden Dönme Kavramı 275
Tasfiyeden Dönme Şekilleri 277
Tasfiyeden Açıkça Dönme . 277
a) Tasfiyeden Açıkça Dönme Kavramı ve Tasfiyeden Açıkça
Dönmenin Mümkün Olduğu Sona Erme Sebepleri 277
b) Tasfiyeden Dönmenin Zamanı. 282
c) Tasfiyeden Dönme Kararının Alınması 285
d) Tasfiyeden Dönme Kararının Tescil ve İlanı. 290
Tasfiyeden Örtülü Olarak Dönme . 292
a) Genel Olarak 292
b) İflasın Kaldırılması Kararının Tescil ve İlanı 294
Tasfiyeden Dönme Kararının Hüküm ve Sonuçları . 298
EK TASFİYE 300
Genel Olarak Ek Tasfiye Kavramı 300
Ek Tasfiye Yoluna Başvurabilmek İçin Gerekli Olan Şartlar. 301
Ek Tasfiye Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 310
Ek Tasfiye Yargılamasına İlişkin Usul Hukuku Bağlamında Ortaya Çıkan
Sorunların İncelenmesi . 313
Husumetin Yöneltileceği Tarafın Belirlenmesi 313
Görevli ve Yetkili Mahkeme ile Uygulanacak Yargılama Usulünün
Belirlenmesi 316
Yargılama Giderlerinden Sorumlu Olan Tarafın Belirlenmesi . 318
Ek Tasfiye Talebinin Değerlendirilmesi ve Ek Tasfiye Süreci. 320
Geçici 7. Maddeye Göre Ek Tasfiye. 325
SONUÇ 329
KAYNAKÇA 339
