Türk Ceza Hukukunda Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu

Emre DEMİRYÜREK

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 7

İÇİNDEKİLER  9

KISALTMALAR . 15

GİRİŞ . 17

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAPARA KAVRAMI, KARAPARANIN TARİHİ, KARAPARA AKLANMASININ

AŞAMALARI VE UYGULAMADA KULLANILAN AKLAMA YÖNTEMLERİ, KARAPARANIN

VE KAYIT DIŞI EKONOMİNİN EKONOMİK DÜZENE ETKİLERİ, KARAPARA VE ORGANİZE

SUÇLULUK ARASINDAKİ İLİŞKİ

KARAPARA KAVRAMI, KARAPARANIN TARİHİ. 19

Karapara Kavramı 19

Karaparanın Tarihi. 21

KARAPARA AKLAMANIN AŞAMALARI VE UYGULAMADA KULLANILAN

AKLAMA YÖNTEMLERİ. 22

Aklamanın Aşamaları. 22

Genel Olarak. 22

Yerleştirme Aşaması (Ön Yıkama). 23

Ayırma Aşaması (Yıkama) . 24

Bütünleştirme Aşaması (Sıkma) 25

Uygulamada Kullanılan Aklama Yöntemleri 26

Genel Olarak. 26

Geleneksel Aklama Yöntemleri. 28

Fonların Fiziken Yurt Dışına Çıkarılması . 28

Parçalara Ayırma Yöntemi . 29

(1) Şirinler Yöntemi. 30

(2) Parçalama Yöntemi . 31

Vergi Cennetleri ve Kıyı Bankacılığı Yöntemi . 32

Paravan ve Hayali Şirketlerin Kurulması 35

Sahte Faturaların Kullanılması . 36

Kendi Kendine Borçlanma 37

Döviz Bürolarının Kullanılması . 38

Japon Karıncalar. 38

Banka ve Finans Kurumları Aracılığıyla Aklama . 39

10 İçindekiler

Sigorta Poliçeleri ile Aklama Yolu . 40

(1) Genel Olarak 40

(2) Hayat Sigortası Poliçeleri ile Aklama . 41

Şans Oyunlarının Kullanılması Yoluyla Aklama. 42

Kumarhaneler Aracılığı ile Aklama . 42

Değerli Taş, Maden, Sanat Eserlerinin Kullanılması . 43

Sahte Dava ile Aklama 44

Sermaye Piyasalarının Kullanılması ve Borsa ile Aklama 44

(1) Genel Olarak 44

(2) Portföy Yönetim Şirketi Kurma 45

(3) Bilgi Suistimali (Insider Trading) ve Manipülasyon 45

ö. 900’lü Telefon Hatların Kullanılması  48

Diğer Kuruluşlar Aracılığıyla Aklama. 48

(1) Spor Kulüpleri Aracılığıyla Aklama. 48

(2) Kazanç Amacı Olmayan Tüzel Kişilikler Aracılığıyla Aklama.49

Yeni Aklama Yöntemleri 50

Genel Olarak. 50

Kripto Para Birimlerinin Karaparanın Aklamasında Kullanılması. 52

(1) Blockchain Teknolojisi ve Yeni Bir Dönemin Başlangıcı:

Kripto Para Birimleri ve Bitcoin . 53

(2) Bitcoin 53

(3) Bitcoin Dışındaki Diğer Kripto Para Birimleri: Altcoin 56

III. KARAPARANIN VE KAYIT DIŞI EKONOMİNİN, EKONOMİK DÜZENE ETKİLERİ .57

Genel Olarak 57

Karaparanın ve Kayıt Dışı Ekonominin, Ekonomik Düzene Olumlu ve

Olumsuz Etkileri. 59

Olumlu Etkiler . 59

Olumsuz Etkiler . 60

KARAPARA VE ORGANİZE SUÇLULUK ARASINDAKİ İLİŞKİ .62

Genel Olarak 62

Organize Suçluluğun Aklama Suçu Bakımından Özellikleri 62

İKİNCİ BÖLÜM

SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ AKLAMA SUÇU

GENEL AÇIKLAMALAR 65

KORUNAN HUKUKİ DEĞER .67

III. SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ AKLAMA SUÇUNUN

UNSURLARI .68

Tipiklik Unsuru . 68

İçindekiler 11

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Maddi

Unsurları 70

Hareket. 70

Genel Olarak 70

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Yurt Dışına Çıkarma

Hareketi . 70

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Gizlemek veya

Aklamak Maksadıyla Çeşitli İşlemlere Tabi Tutma Hareketi  72

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Bilerek Satın Alma

Kabul Etme, Bulundurma veya Kullanma Suçu  73

Netice . 76

Genel Olarak 76

Nedensellik Bağı (İlliyet Bağı). 77

Fail 77

Genel Olarak 77

Tüzel Kişiler Bakımından 78

Mağdur . 80

Suçun Konusu . 82

Genel Olarak 82

Öncül Suç . 83

(1) Genel Olarak . 83

(2) Öncül Suçun Belirlenmesi . 84

(3) Öncül Suç ile Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin

Aklanması Suçu Arasındaki İlişki . 87

(4) Öncül Suç ile Vergi Suçları Arasındaki İlişki . 91

(5) Öncül Suçun Belirlenmesinde Nispi Muhakeme ve Bekletici

Mesele Durumları . 92

Suçun Nitelikli Unsurları . 94

Genel Olarak 94

Suçun Kamu Görevlisi Tarafından veya Belli Bir Meslek Sahibi

Kimse Tarafından İşlenmesi . 95

Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi 97

Manevi Unsur 99

Genel Olarak. 99

Karşılaştırılmalı Hukukta Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini

Aklama Suçunun Manevi Unsuru . 102

Hukuka Aykırılık Unsuru 103

12 İçindekiler

KUSURLULUK, KUSURLULUĞU ETKİLEYEN HALLER.106

ETKİN PİŞMANLIK 107

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 110

Teşebbüs 110

Genel Olarak . 110

Gönüllü Vazgeçme 113

İştirak . 114

İçtima . 115

Genel Olarak . 115

Bileşik Suç Bakımından 116

Zincirleme Suç Bakımından . 118

VII. YAPTIRIM 120

Genel Olarak 120

Hapis Cezası . 121

Adli Para Cezası 123

İdari Para Cezası. 124

Güvenlik Tedbirleri 127

Genel Olarak . 127

Müsadere 128

Genel Olarak. 128

Eşya Müsaderesi. 129

Kazanç Müsaderesi. 130

Tüzel Kişilere Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri 132

Genel Olarak. 132

İznin İptali. 133

VIII. MUHAKEME 133

Genel Olarak 133

Görev . 134

Yetki . 135

Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi (İn Dubio Pro Reo) . 137

Zaman Aşımı 139

Dava Zaman Aşımı. 139

Ceza Zaman Aşımı . 141

Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Uygulanan

Koruma Tedbirleri 142

Genel Olarak . 142

İçindekiler 13

Elkoyma Koruma Tedbiri (Genişletilmiş Elkoyma) 143

Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 146

İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması 148

Teknik Araçlarla İzleme. 149

Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun Koruma Tedbirlerindeki Yeri 151

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KARAPARANIN AKLANMASI İLE MÜCADELE, KARAPARANIN AKLANMASI İLE

MÜCADELEDE ULUSAL DÜZENLEMELER, KARAPARANIN AKLANMASI İLE

MÜCADELEDE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE KURULUŞLAR

KARAPARANIN AKLANMASI İLE MÜCADELE NEDENLERİ 155

KARAPARANIN AKLAMASI İLE MÜCADELEDE ULUSAL DÜZENLEMELER 156

Önleyici Tedbirler 156

Genel Olarak. 156

Müşteri Kimlik Tespiti. 159

Şüpheli İşlem Bildirimi 160

Genel Olarak 160

Şüpheli İşlem Tipleri. 166

Nakit İşlem Bildirimi 168

Bilgi Verme Yükümlülüğü . 169

Yükümlülüğe Aykırılık Durumunda Yaptırımlar 171

Mali İstihbarat Birimleri 173

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) ve Karaparanın Aklanması

ile Mücadeledeki Rolü  173

Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu 175

Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Dairesi Başkanlığı (KOM) 175

III. KARAPARANIN AKLANMASI İLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI

SÖZLEŞMELER, DÜZENLEMELER, GİRİŞİMLER 176

Genel Olarak 176

Avrupa Konseyi Tarafından Hazırlanan Sözleşmeler . 177

Avrupa Konseyi R (80) 10 Sayılı Tavsiye Kararı . 177

Suç Kaynaklı Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Zaptedilmesi ve

Müsadere Edilmesine ilişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Strasburg

Sözleşmesi) . 177

Suç Gelirlerinin Aklanmasının Araştırılması, Zaptı ve Müsaderesi ile

Terörizmin Finansmanı Hakkında Avrupa Konseyi Sözleşmesi

(Varşova Sözleşmesi)  179

Avrupa Birliği Düzenlemeleri 180

14 İçindekiler

Karaparanın Aklanması ile İlgili Mücadelede Küresel Sözleşmeler 181

Uyuşturucu ve Psikotrop (Uyarıcı) Maddelerin Kaçakçılığına Karşı

Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Viyana Konvansiyonu) . 181

Sınıraşan Organize Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi

(Palermo Konvansiyonu). 182

Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme . 183

Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi . 184

İkili Antlaşmalar . 185

Karaparanın Aklanması ile Mücadele Amaçlı Kurulan Kuruluşlar 186

Genel Olarak . 186

Mali Eylem Görev Gücü (FATF-Financial Action Task Force). 187

Genel Olarak. 187

FATF’ın 40 Tavsiye Kararı 189

FATF’ın 9 Özel Tavsiyesi 192

FATF Dışındaki Diğer Uluslararası Kuruluşlar 194

MONEYVAL (The Council of Europe Select Committee of

Experts on the Evaluation of Anti Money Laundering

Measures). 194

IMF (International Monetary Fund-Uluslararası Para Fonu) 195

Güneydoğu Avrupa İşbirliği Girişimi (South-East European

Cooperative Initiative - SECI) 195

Interpol (International Criminal Police Organization-

Uluslararası Kriminal Polis Örgütü)  196

Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonu Örgütü (IOSCO-

International Organization of Securities Commissions) . 197

Uluslararası Sigorta Denetçileri Birliği (IAIS-International

Association of Insurance Supervisors) 198

Egmont Grubu 199

Basel Komitesi 200

Wolfsberg Grubu 202

SONUÇ.205

KAYNAKÇA.209