Enerji Hukuku Cilt III
ENERJİ HUKUKU CİLT III
İ. Yılmaz ASLAN
- Ab Doğalgaz Piyasasında Rekabet Ve Regülasyon
- Türk Doğalgaz Piyasasında Rekabet Ve Regülasyon
- Türk Lpg Piyasasında Rekabet Ve Regülasyon
1. BOLUM
AB DOĞAL GAZ PİYASASINDA REKABET VE REGÜLASYON
A) AB GAZ PİYASASININ SORUNLARI 1
B) AB GAZ İÇ PİYASASININ TEMEL KURALLARI 3
2.1 .GİRİŞ 3
B) SEKTÖRÜN ÖRGÜTLENMESİ İÇİN GENEL KURALLAR 5
B) GENEL İLKELER 5
B) Eşitlik ilkesi 5
B) Doğal Gazın Kamu Hizmeti Niteliği 5
B) Tüketicinin Korunması 7
B) Arz Güvenliği ve Çevrenin Korunması 9
B) Rapor Verme Yükümlülüğü 10
B) DOĞAL GAZ TEŞEBBÜSLERİNE YETKİ VERME USULÜ 10
B) ARZ GÜVENLİĞİNİN İZLENMESİ 12
B) TEKNİK KURALLAR 12
B) İLETİM, DEPO VE LNG İŞLETMECİLERİ 12
2.3.1 .İŞLETMECİNİN BELİRLENMESİ VE GÖREVLERİ 12
1) SİSTEM İŞLETMECİSİNİN AYRIŞTIRILMASI 14
2) TİCARİ GİZLİ BİLGİLERİN KORUNMASI 17
B) DAĞITIM İŞLETMECİLERİ 18
B) İŞLETMECİLERİN ATANMASI VE GÖREVLERİ 18
B) DAĞITIM SİSTEM İŞLETMECİSİNİN AYRIŞTIRILMASI 19
B) TİCARİ SIRLARIN KORUNMASI 21
B) BÜTÜNLEŞİK İŞLETMECİ 21
B) HESAPLARIN DENETİMİ VE AYRIŞTIRILMASI 22
B) SİSTEME ERİŞİMİN ORGANİZASYONU 24
B) ÜÇÜNÜ KİŞİLERİN ERİŞİMİ 24
B) DEPOYA ERİŞİM 25
B) ÜST PAZAR BORU HATTI AĞLARINA ERİŞİM 26
B) ERİŞİMİN REDDİ 28
B) YENİ ALTYAPILARIN DURUMU 28
B) PİYASANIN AÇILMASI 31
B) DİREK HATLAR 32
B) DÜZENLEYİCİ KURUMLAR 32
B) KRİZ DURUMUNDA KORUNMA ÖNLEMLERİ 36
A) AL YA DA ÖDE TAAHHÜTLERİNİN GEREKLERİ 36
B) İZOLE VE GELİŞMEKTE OLAN PAZARLAR 39
C) YÖNERGENİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ 42
D) RAPORLAMA 42
E) YÖNERGENİN UYGULANMASINA GEÇİŞ 45
1) ARZ GÜVENLİĞİ SAĞLANMASI DETAYLI KURALLARI 45
1) .KURALLARIN AMACI VE KAPSAMI 45
1) GAZ ARZ GÜVENLİĞİ POLİTİKALARI 49
2) BELİRLİ MÜŞTERİLER İÇİN ARZ GÜVENLİĞİ 50
3) RAPORLAMA 51
4) GÖZETİM 52
5) GAZ KOORDİNASYON GRUBU 52
6) ULUSAL ACİL ÖNLEMLER PAKETİ 52
7) TOPLULUK MEKANİZMASININ DEVREYE GİRMESİ 53
8) UYGULAMANIN İZLENMESİ VE RAPORLAMA 54
9) YÖNERGENİN UYGULAMAYA SOKULMASI KURALLARI 54
2) ERİŞİM KURALLARI 54
2) .KURALLARIN AMACI VE KAPSAMI 54
a) ERİŞİM TARİFESİ 56
b) ÜÇÜNCÜ KİŞİ ERİŞİM HİZMETİ 58
c) KAPASİTE TAHSİS VE DOLULUK YÖNETİM KURALLARI 61
4.4.1 .KAPASİTE TAHSİS KURALLARI 61
I) DOLULUK YÖNETİM KURALLARI 62
II) DETAYLI KILAVUZ KURALLARI 63
d) ŞEFAFFLIK KURALLARI 64
e) DENGELEME KURALLARI 68
f) KAPASİTE HAKLARI TİCARETİ 70
g) KILAVUZLA R 70
h) BİLGİ VERME VE UYUM YÜKÜMLÜLÜĞÜ 71
i) YAPTIRIMLA R 72
j) RAPORLAM A 72
k) UYGULAMAYA GEÇİŞ HÜKÜMLERİ 73
3) KOMİSYON ENERJİ ARAŞTIRMA RAPORU 73
1) GİRİŞ 73
2) KAPSA M 75
3) RAPORUN USULÜ 77
4) RAPORUN BULGULARI 77
a) Pazar Yoğunlaşması 77
b) DİKEY KAPAMA 78
c) PAZAR BÜTÜNLEŞMESİ 79
d) ŞEFFAFLIK 80
e) FİYAT OLUŞUMU 81
f) ALT PAZARLAR 81
g) DENGELEME PİYASALARI 82
h) LNG PİYASALARI 83
5) ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 84
A) REKABET HUKUKU UYGULAMALARI 84
5.5.1.1 .Pazar Yoğunlaşması 84
1) Dikey Kapama 85
2) Pazar Bütünleşmesi 86
B) Yapısal Çerçeve Ve Düzenlemeler 86
1) Ayrıştırma 87
2) Düzenleyici ortam 88
3) Kronik Likidite Eksikliği 89
4) Piyasa İşlemlerinde Şeffaflık Eksikliği 90
5) Diğer önemli konular 90
5.6. SONUÇ 92
a) YENİ ENERJİ PAKETİ 92
a) ARZ VE ÜRETİMİN SİSTEM İŞLETMESİNDEN AYRIŞTIRILMASI 96
a) GENEL ÇERÇEVE 96
a) AYRIŞTIRMANIN ŞEKLİ 98
a) KAMU ŞİRKETLERİNİN AYRIŞTIRILMASI 100
a) ÜÇÜNCÜ ÜLKELERİN DURUMU 100
a) MİLLİ DÜZENLEYİCİ KURUMLARIN YETKİLERİNİN VE BAĞIMSIZLIĞININ ARTTIRILMASI 102
a) GENEL ÇERÇEVE 102
a) BAĞIMSIZLIK VE PİYASAYA GÜVEN 104
a) ENERJİ DÜZENLEYİCİ KURUMLARI İŞBİRLİĞİ AJANSI 104
a) ERGEG TECRÜBESİ 104
a) AJANS’IN ANA GÖREVLERİ 107
a) AJANS’IN YÖNETİMİ 109
a) KOMİSYON AJANS İLİŞKİSİ 110
a) İLETİM SİSTEMİ İŞLETMECİLERİ ARASINDA İŞBİRLİĞİ 110
6.4.1 .İŞBİRLİĞİNİN GENEL ÇERÇEVESİ 110
6.4.2. İŞBİRLİĞİ MEKANİZMASININ İŞLEYİŞİ 113
a) PAZAR İŞLEYİŞİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ 114
a) MUAFİYET REJİMİ 114
a) ŞEFFAFLIK 115
a) DEPOYA ERİŞİM 116
a) LNG TERMİNALLERİNE ERİŞİM 118
a) UZUN DÖNEMLİ TEMİN ANLAŞMALARI 118
a) AVRUPA PERAKENDE PAZARININ KURULMASI 119
a) ARZ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN İŞBİRLİĞİ 120
a) İLETİM SİSTEM İŞLETMECİLERİNİN GÖREVİ 120
a) ÜYE DEVLETLERİN GÖREVİ 121
b) AB KOMİSYONU UYGULAMALARI 122
7.1.REKABETİ SINIRLAYICI ANLAŞMALAR 122
I) ENDESA & GAZ NATURAL 122
II) UK - FRANSA ve ALMANYA - NORVEÇ-DANİMARKA
ELEKTRİK ARABAĞLANTISI 125
III) VVİNGAZ-EDF 125
IV) SYNERGEN ORTAK GİRİŞİMİ 126
A) MARATHONCASE 126
B) GENEL DEĞERLENDİRME 127
1) HAKİM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI 128
1) GENEL OLARAK 128.
2) UZUN DÖNEMLİ SÖZLEŞMELER 129
3) FAHİŞ FİYATLAMA 133
a) İtalya 134
b) Almanya 135
c) Danimark a 136
d) Değerlendirme 136
4) GAZ DE FRANCE SORUŞTURMASI 136
5) GENEL DEĞERLENDİRME 137
2) BİRLEŞME VE DEVRALMALAR 138
I) EDP/ENİ/GDP 138
II) E.ON/MOL 140
III) DONG/E2/KE/FE 142
IV) E.ON/ENDESA 145
V) GDF/SUEZ 147
VI) GENEL DEĞERLENDİRME 150
2. BÖLÜM BİRİNCİ KISIM
TÜRK DOĞAL GAZ PİYASASINDA REKABET VE REGÜLASYON
1) GİRİŞ 151
2) DOĞAL GAZ PİYASASININ REGÜLASYONUNUN AMAÇLARI VE KAPSAMI 160
2) AMAÇLARI 160
2.1.1.SERBESTLEŞME VE REKABETE AÇMA AMACI 161
2) AB İLE UYUM AMACI 163
2) ULUSLARARASI PİYASALARA ENTEGRASYON 164
2) ÖZEL YATIRIMLARIN ÇEKİLMESİ 167
2) ÇEVRENİN KORUNMASI 170
2) KAPSAMI 171
3) LİSANSLAR VE DOĞAL GAZ PİYASASI AKTÖRLERİ 173
3) LİSANSLAR VE SERTİFİKALAR 173
a) GENEL DEĞERLENDİRME 173
b) LİSANSLAR VE SERTİFİKALARIN TABİ OLACAĞI USUL VE ESASLAR.177
c) HESAP AYRIŞTIRMASI 178
d) LİSANSLARIN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ 181
e) LİSANSLAR VE SERTİFİKALARDA BULUNMASI ZORUNLU HUSUSLAR .182
f) İLETİM VE DAĞITIM AĞINA ERİŞİM VE AYRIMCILIK YASAĞI 185
3) DOĞAL GAZ PİYASASI AKTÖRLERİ 193
3.2.1.ÜRETİCİLER 194
A) İTHALATÇILAR 197
1) Genel Kurallar 197
2) Pazar Payı Eşiği 203
3) BOTAŞ ve Sözleşme Devirleri 204
4) ithalat Sınırlamaları 210
5) BOTAŞ’ın Ayrıştırılması 212
B) İLETİM 214
1) Genel Olarak 214
2) BOTAŞ ve İletim Şirketleri 215
3) İletim Şirketlerinin Yükümlülükleri 216
a) Lisans Alma Yükümlülüğü 217
b) Erişim Sağlama Yükümlülüğü 217
3.2.3.3.3.ileticiler Arası Şeffaflık 221
I) Sistemin İşletilmesi ve Güvenliğinin Sağlanması Yükümlülüğü 221
II) Yatırım Yapma Yükümlülüğü 222
4) Şebeke İşleyişine ilişkin Düzenlemeler 223
3.2.3.5.Sevkiyat Kontol ve Dengeleme 224
1) Kapasite Tahsis ve Doluluk Yönetimi 226
C) DEPOLAM A 227
D) TOPTAN SATIŞ 231
a) Genel Olarak 231
b) Depolama Tedbiri Alma Yükümlülüğü 233
c) Kapasite Sağlama Yükümlülüğü 236
3.2.5.4.Sözleşme Serbestisi ve Sır Saklama Yükümlüğü 237
1) Satış Sınırlamaları 239
E) İHRACA T 239
F) DAĞITI M 240
1) Genel Olarak 240
2) Yetkili Dağıtım Şirketi Atanma İhalesi 241
3) Dağıtım Şebekesinin Mülkiyeti 244
4) Lisansın Yenilenmesi 244
5) EPDK Görev ve Yetkileri 246
6) Belediyelerin Yönetime Katılma Hakkı 246
7) Sevkiyat Kontrol Merkezi Kurma Yükümlülüğü 248
8) Hizmet Verme Yükümlülüğü 249
9) iç Tesisatı Kontrol Yetkisi 250
10) Dağıtım Şirketlerinin Yetki Bölgeleri 251
11) Dağıtıcının Erişim Sağlama Yükümlülüğü 253
G) SIKIŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DAĞITIM VE İLETİMİ (CNG) 253
H) TÜKETİCİLER VE SERBEST TÜKETİCİLİK 254
1) YAPIM VE HİZMET PİYASASI VE AKTÖRLERİ 257
2) REKABETİN SAĞLANMASINA YÖNELİK TEDBİRLERİ 259
2) REKABET KANUNU’NUN UYGULANMASI 259
2) PAZAR PAYI EŞİĞİ 261
2) YATAY AYRIŞTIRMA 261
2) SIR SAKLAMA, ŞEFFLIK VE BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 263
A) DİKEY AYRIŞTIRMA (HESAP AYRIŞTIRMASI) 266
B) DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN ALIM KISITLAMASI 270
5.7.SERBEST TÜKETİCİLER 271
5.8.ERİŞİM HAKKI 272
1) EPDK’NIN DOĞAL GAZ PİYASASINDA GÖREV VE YETKİLERİ 272
1) GENEL OLARAK 272
1) YAPTIRIM UYGULAMA YETKİSİ 274
6.2.1.ihlal Sayılan Fiiller 276
1) Yaptırım Çeşitleri 280
1) Usu l 281
1) Tekerrür 282
1) içtima 282
1) İDARİ YAPTIRIM KARARI VERMEYE YETKİLİ MERCİLER 284
1) BAŞVURU YOLU BAKIMINDAN BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 285
1) ZAMAN AŞIMI 286
1) KAMULAŞTIRMA VE KAMU ARAZİLERİNİN TAHSİSİ 287
1) YARGISAL DENETİM 288
1) CEZALARIN TAHSİLİ 291
1) TAHSİL ZAMAN AŞIMI 291
2) İDARİ PARA CEZALARININ ÖDENME SÜRESİ 293
3) İNDİRİM VE TAKSİTLENDİRME 293
2) TARİFELE R 295
2) TARİFELERİN ORTAK ESASLARI 295
a) Genel Olarak 295
b) Eşitler Arasında Eşit Uygulama İlkesi 296
c) ilgili Şirket Tarafından Hazırlanması 297
d) Gelecek Yıla Ait Olması 297
e) Bağlayıcı Olması 298
f) Piyasa Faaliyetleri ile İlgili Olması 299
g) Tarifelerin Maliyetleri Yansıtması 299
h) Şeffaflı k 301
i) BOTAŞ’A Ait Tarifelerin Ayrıştırılması 301
2) DÜZENLEMEYE TABİ TARİFELER 301
7.2.1 .Bağlantı Tarifeleri 301
2) İletim ve Sevkiyat Kontrol Tarifeleri 302
2) Toptan Satış Tarifesi 307
2) Perakende Satış Tarifesi 309
2) Depolama Tarifesi 311
2) BOTAŞ TARİFELERİ 312
2) ÖDEMELERİN YAPILMAMASI VE FON ALINMAMASI 316
I) Kanun'da Belirtilen Ödemelerin Yapılmaması 316
II) Akaryakıt Fiyat istikrar Fonu Alınmaması 316
3) GEÇİŞ DÖNEMİ VE ÖZELLEŞTİRMELER Ü 316
3) GEÇİŞ DÖNEMİ. 316
3) ÖZELLEŞTİRMELER 318
A) İLGİLİ PAZAR IIII’325
A) İlgili Ürün Pazarı 326
A) ilgili Coğrafi Pazar 328
B) DOĞAL GAZ PİYASASI FAALİYETLERİNE İLİŞKİN
REKABET KURULU KARARLARI 329
1) Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar 329
1) Dağıtım ve Müşteri Yönetmelik'inde Bankalar Arası Ayrımcılık 329
3.1.2.0toprodüktörler Arası Boykot Anlaşması 331
2) Hakim Durumun Kötüye Kullanılması 332
a) Aşırı Fiyat 332
b) Birleşme Sonucu Oluşan Hakim Durumun Kötüye Kullanılması 333
c) Rekabet Yasağı Yoluyla Kötüye Kullanma 334
d) Mal Vermeyi Kesme 335
e) Yıkıcı Fiyatlama 336
3) Birleşme ve Devralmalar 338
I) Dağıtım Özelleştirmesi Yoluyla Birleşme 338
II) ithal Sözleşmelerinin Devri Yoluyla Birleşme 339
III) İki Doğal Gaz Dağıtım Şirketi Arası Birleşme 342
3.4. Menfi Tespit 345
C) Sonuç ve Değerlendirme 347
3. BÖLÜM LPG PİYASASI
BİRİNCİ KISIM LPG PİYASASI DÜZENLEMELERİ
1) PİYASAYA İLİŞKİN BİLGİLER 349
1) GENEL OLARAK 349
1) PİYASA FAALİYETLERİ 351
1) ÜRETİM 351
1) İTHALAT-İHRACAT 352
1) YURT İÇİ LPG TİCARETİ 352
2) LPG PİYASASINDA REKABET VE REGÜLASYON 353
2.1. LPG PİYASASINDA DÜZENLEMELERİN AMACI VE KAPSAMI 353
A) AMACI 353
1) Rekabetçi Bir Piyasa Yapısının Kurulması 353
2) Sıvılaştırılmış Petrolde Güvenliğin ve Ekonomikliğin Sağlanması 356
3) Piyasa Faaliyetlerinin Şeffaf, Eşitlikçi ve istikrarlı Olması 357
2.2. KAPSAMI 358
1) LPG PİYASASI AKTÖRLERİ VE LİSANSLAR 359
1) LİSANSLARIN GENEL HÜKÜMLERİ 359
1) GENEL OLARAK LİSANS 359
1) LİSANSA TABİ FAALİYETLER 359
1) LİSANSLARIN TABİ OLDUĞU USUL VE ESASLAR 361
1) Yetkili Makam 361
1) Lisans Talebi 361
1) Taleplerin değerlendirilmesi 362
1) Lisansın Düzenlenmesi 363
1) LİSANS SAHİBİNİN TEMEL HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 364
1) RAFİNERİLER 366
1) DEPOLAMA 366
1) KULLANICILAR 367
1) DAĞITICILAR 368
1) TAŞIMA 372
1) BAYİLER 373
1) OTOGAZ BAYİLİĞİ 373
1) TÜPLÜ LPG BAYİLİĞİ 376
1) İTHALAT-İHRACAT 378
2) FİYAT OLUŞUMU 378
2) ÜRÜN FİYATLARI 379
2) KURULUN FİYATLARA MÜDAHALE ŞARTLARI 379
2) TÜKETİCİNİN DESTEKLENMESİ 382
3) ARZ GÜVENLİĞİ 382
4) YAPTIRIMLAR 383
4) İDARİ PARA CEZALARI 383
4) AĞIR KUSUR TEŞKİL EDEN FİİLLER 384
4) BİRİNCİ DERECE KUSUR TEŞKİL EDEN FİİLLER 385
4) İKİNCİ DERECE KUSUR TEŞKİL EDEN FİİLLER 386
4) KUSUR TEŞKİL EDEN FİİLLER 386
4) SORUŞTURMA ZAMAN AŞIMI 388
4) CEZALARIN TAHSİLİ 390
4) ÖDEME SÜRESİ 390
4) İNDİRİM VETAKSİTLENDİRME 391
4) TAHSİL ZAMAN AŞIMI 393
4) TEKERRÜR 395
4) CEZALARIN MİKTARININ AYARLANMASI 395
4) İDARİ PARA CEZASI VERMEYE YETKİLİ MERCİLER 395
4) BAŞVURU YOLU BAKIMINDAN BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 396
4) İDARİ YAPTIRIMLAR 397
6.8.1. İHLAL VE YAPTIRIMLARI 397
A) LİSANS İPTALİ GEREKTİREN ÖZEL DURUMLAR 398
B) BAYİLİK LİSANSININ İPTALİ 398
C) DÜZELTME İHBARI 399
D) GEÇİCİ DURDURMA VEYA LİSANS İPTALİNİN HÜKÜMLERİ 399
1) YAPTIRIM UYGULAMA USULÜ 400
1) GENEL OLARAK 400
2) ŞİKÂYET VE İHBARLAR 402
3) ÖN ARAŞTIRMA 402
4) SORUŞTURMA 402
5) DELİLLERİN TOPLANMASI 403
6) SAVUNMA 404
7) KURUL KARARI 405
8) SAVUNMA DIŞINDAKİ USUL KURALLARINA UYULMADAN ALINABİLECEK KARARLAR 405
9) DOĞRUDAN İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİ 406
2) YARGI YOLUNA BAŞVURU HAKKI 407
a) KURUMUN LPG PİYASASI İLE İLGİLİ GÖREV VE YETKİLERİ 409
b) KURUMUN DİĞER KURUMLARLA İLİŞKİSİ 414
b) GENEL OLARAK 414
b) REKABET KURUMU İLE İLİŞKİSİ 416
İKİNCİ KISIM LPG PİYASASINA İLİŞKİN REKABET KURULU KARARLARININ
İNCELENMESİ
I) GİRİŞ 421
II) LPG PİYASASINDA İLGİLİ PAZARIN TANIMLANMASI 422
II) İLGİLİ ÜRÜN PAZARININ TANIMLANMASI 422
II) İLGİLİ COĞRAFİ PAZARIN TANIMLANMASI 424
III) REKABETİ SINIRLAYICI ANLAŞMALAR 425
III) YEREL RAKİPLERİ PİYASA DIŞINA ÇIKARMAK AMAÇLI ANLAŞMA 425
III) REKABETİ SINIRLAYICI ANLAŞMA SAYILAN ORTAK GİRİŞİM 426
III) FİYAT BELİRLEME ANLAŞMASI 427
III) PAZAR GÜNLERİ ÇALIŞMAMA KONUSUNDA ANLAŞMA 428
III) BAYİ TRANSFERLERİ 428
IV) MUAFİYET 430
IV) ORTAK GİRİŞİME MUAFİYET VERİLMESİ 430
IV) BAYİLİK ANLAŞMALARINA MUAFİYET VERİLMESİ 431
IV) PETDER’in Sektör Araştırmasına Muafiyet 438
V) HAKİM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI 438
V) TÜP GAZDA YIKICI FİYAT UYGULAMALARI 438
V) OTO GAZDA YIKICI VE AŞIRI FİYAT UYGULAMALARI 441
A) KOÇ GRUBUNUN GRUP İÇİ İŞBİRLİĞİ UYGULAMALARI 441
B) TÜPRAŞ’IN LPG İTHALATINI ÖNLEMEYE ÇALIŞMASI 442
1) BİRLEŞME VE DEVRALMALAR 444
1) AKARYAKIT ŞİRKETLERİ ARASI BİRLEŞMELER 444
1) GRUP İÇİ BİRLEŞMELER 447
1) LPG ŞİRKETLERİ ARASI ORTAK GİRİŞİM 448
2) SONUÇ 449
KAYNAKLAR 451
İNDEKS 459
