Terörizmle Bağlantılı Zararlar Bakımından İdarenin Sorumluluğu

Eren CENAN

İÇİNDEKİLER

TAKDİM. 7

İÇİNDEKİLER  9

TABLO LİSTESİ . 12

KISALTMALAR . 13

GİRİŞ . 15

BİRİNCİ BÖLÜM

TERÖRİZM VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA

TERÖRİZMLE BAĞLANTILI ZARARLARIN GİDERİMİ

GENEL BAKIŞ . 19

KAVRAM VE STRATEJİ OLARAK TERÖRİZM . 20

2.1. Asimetrik Terörizmin Amaçları  27

2.2. Terörizmin Mağdurları. 29

2.3. Terörizmin Dünyadaki Kısa Tarihi  32

2.4. Terörizmin Türkiye’deki Kısa Tarihi 44

2.4.1. Türkiye’de Ermeni Terörü . 44

2.4.2. Türkiye’de PKK ve PYD/YPG Terörü  47

2.4.3. Türkiye’de Devrimci Solun Ürettiği Terörizm 53

2.4.4. Türkiye’de Din Motivasyonlu Terörizm. 58

2.4.4.1. Türkiye Hizbullahı. 59

2.4.4.2. Terör Örgütü Olarak Ele Alınan Bazı Yapılanmalar. 62

2.4.4.3. Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY)  64

2.4.4.4. Irak ve Şam İslam Devleti

(IŞİD/DEAŞ/ISIS/ISIL/DA’ESH). 68

2.5. Terörizmin Tanımlanması Sorunsalı  73

2.6. Türkiye’de Terörizmin Tanımı 83

ULUSLARARASI VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TERÖRİZMLE BAĞLANTILI

ZARARLARIN GİDERİMİ 88

3.1. Birleşmiş Milletler’de. 90

3.2. Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği’nde 92

3.3. Afrika Birliği’nde  103

3.4. Amerika Birleşik Devletleri’nde . 103

3.5. Birleşik Krallık ve Kuzey İrlanda’da  106

10 İçindekiler

3.6. Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde. 108

3.6.1. Fransa’da . 109

3.6.2. İspanya’da . 110

3.6.3. İtalya’da. 111

3.6.4. Almanya’da 112

İKİNCİ BÖLÜM

TERÖRİZMLE BAĞLANTILI ZARARLARIN

GİDERİMİNDE YARGISAL YÖNTEM

GENEL BAKIŞ113

ÖZEL HUKUKTA TERÖRİZMLE BAĞLANTILI ZARARLARIN GİDERİMİ115

2.1. Haksız Fiil Sorumluluğu Çerçevesinde Giderim  115

2.1.1. Haksız Fiil Sorumluluğuna İlişkin Genel Açıklamalar 115

2.1.2. Haksız Fiil Sorumluluğunun Unsurları 119

2.1.2.1. Fiil . 120

2.1.2.2. Zarar . 121

2.1.2.3. Nedensellik/İlliyet Bağı. 123

2.1.2.4. Hukuka Aykırılık  126

2.1.2.5. Kusur. 129

2.1.3. Terörizm Zararlarının Giderimi 132

İDARENİN SORUMLULUĞU İLKELERİNE GÖRE TERÖRİZM ZARARLARIN

GİDERİMİ.134

3.1. Hizmet Kusuru Esaslarına Dayalı Giderim  134

3.2. Sosyal Risk İlkesine Dayalı Giderim  142

3.2.1. Terörizmle Bağlantılı Zararların Devletin Dâhil Olduğu Bir

Yöntemle Giderilmesi Gerekli Midir?  159

3.2.2. Terörizm Zararlarının Sosyal Risk İlkesi Çerçevesinde

Giderilmesinin Günümüze Değin Gelişimi. 168

3.2.3. Sosyal Risk İlkesinin Unsurları . 182

3.2.3.1. Nedensellik/İlliyet Bağı. 183

3.2.3.2. Fiil . 200

2.2.3.3. Kusur. 201

3.2.3.4. Zarar . 203

3.2.4. Sosyal Risk İlkesinin Terörizmle Bağlantılı Zararların Tazmininde

Uygulanmasında Çeşitli Meseleler  209

3.2.4.1. Zararı Doğuran Olay Sosyal Risk İlkesi Kapsamında

Olmalıdır. 209

3.2.4.2. Ceza Yargılamasında Hukuka Uygunluk Nedenlerinin

Var Olduğu Gerekçesiyle Kamu Görevlilerinin Beraat

Etmesinin Sosyal Risk İlkesi Sorumluluğuna Etkisi 211

İçindekiler 11

3.2.4.3. Ülke Dışında Meydana Gelen ya da Ülke Dışından

Yapılan Terör Saldırılarında Sosyal Risk İlkesinin

Uygulanıp Uygulanmayacağı Sorunu . 214

3.2.4.4. Sosyal Risk İlkesi Uygulamasında Müterafık Kusur  215

3.2.4.5. Sigorta Şirketlerinin Sigortalıya Halefiyetinin Sosyal

Risk İlkesinde Uygulanması  218

3.2.4.6. Yabancıların Türkiye’de Uğramış Oldukları Terörizm

Zararları Bakımından Sosyal Risk İlkesinin Uygulaması 219

3.2.4.7. 5233 sayılı Kanun Kapsamında Sulhname İmzalanmış

Olmasının Sosyal Risk İlkesinin Uygulamasına Etkisi 221

3.2.4.8. Terörizmle Bağlantılı Maddi Zararlar Bakımından

5233 Sayılı Kanunun Sosyal Risk İlkesinin Yasalaşmış

Hâli Olarak Kabulü Anlayışı  223

3.2.4.9. Terörizmle Bağlantılı Manevi Zararların Sosyal Risk

İlkesi Kapsamında Giderilip Giderilemeyeceği Sorunu. 232

3.2.4.10. Dava Açma Sürelerine İlişkin Meselelerin Sosyal Risk

İlkesi Kapsamında Uygulaması . 234

3.2.4.11. Zarar Gören Kimselerin Terörle Bağlantılı Olması

Durumunun Sosyal Risk İlkesi Uygulamasına Etkisi 240

3.3. Mesleki Risk İlkesine Dayalı Giderim . 250

3.3.1. Genel Anlamda Mesleki Risk İlkesi 251

3.3.2. Terörizmle Bağlantılı Zararların Mesleki Risk İlkesi Çerçevesinde

Giderilmesi 266

3.3.3. İdari Yöntem ile Kurulan Örüntüler. 269

3.3.4. Bakıcı Giderleri ve Efor/Güç Kaybı Tazminatı 273

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TERÖRİZMLE BAĞLANTILI ZARARLARIN GİDERİMİNDE İDARİ YÖNTEM

GENEL BAKIŞ . 281

TERÖR VE TERÖRLE MÜCADELEDEN DOĞAN ZARARLARIN KARŞILANMASI

HAKKINDA KANUNA GÖRE TERÖRİZM ZARARLARININ GİDERİMİ 282

2.1. 5233 sayılı Kanunun Niteliği  284

2.2. 5233 Sayılı Kanunun Kabul Ediliş Süreci  292

2.3. 5233 Sayılı Kanunun Amacı . 295

2.4. 5233 Sayılı Kanunun Kapsamı 297

2.4.1. Kanunun Zarar Doğurucu Olay Yönünden Kapsamı 297

2.4.2. Kanunun Yer Yönünden Kapsamı 303

2.4.3. Kanunun Kişi Yönünden Kapsamı 306

2.4.4. Kanunun Zarar Yönünden Kapsamı. 316

2.4.5. Kanunun Zaman Yönünden Kapsamı  327

12 İçindekiler

2.5. 5233 Sayılı Kanununa Göre Zararların Giderimi Usûlü. 328

2.5.1. Zarar Tespit Komisyonları 329

2.5.2. Zarar Tespit Komisyonlarına Başvuru Usûlü 334

2.5.3. Zarar Tespit Komisyonlarının Zararı Tespit Süreci . 337

2.5.4. Zarar Tespit Komisyonlarının Başvuruları Sonuçlandırması  343

2.5.5. Sulhnamenin Hukuksal Niteliği ve Sonuçları . 352

2.5.6. ZTK’nın Kararlarına Karşı Başvuru Yolları ve Yargısal Yöntem ile

Kurulan Örüntüler . 355

2.6. 5233 Sayılı Kanunun Pratiğinde Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar 358

NAKDİ TAZMİNAT VE AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA KANUNA GÖRE

TERÖRİZM ZARARLARININ GİDERİLMESİ 362

3.1. Destekleme ve Giderim Programının Kapsamı. 364

3.2. Destekleme ve Giderim Programı Kapsamındaki Tazminatlar ve Diğer

Destekler  367

3.3. Destekleme ve Giderim Programı Kapsamındaki Nakdi Tazminata

İlişkin Usûl İşlemleri . 370

SONUÇ.373

KAYNAKÇA.383

KONUYLA İLGİLİ DANIŞTAY TARAFINDAN VERİLEN ÖRNEK KARARLAR

SOSYAL RİSK İLKESİ İLE İLGİLİ VERİLEN ÖRNEK KARARLAR.397

1.1. Sosyal Risk İlkesiyle İlgili Usûle İlişkin Verilen Kararlar. 397

1.2. Sosyal Risk İlkesiyle İlgili Esasa İlişkin Verilen Kararlar. 405

MESLEKİ RİSK İLKESİ İLE İLGİLİ (TERÖR ZARARLARI BAKIMINDAN) VERİLEN

ÖRNEK KARARLAR .445

5233 SAYILI KANUN İLE İLGİLİ VERİLEN ÖRNEK KARARLAR467

2330 SAYILI KANUN İLE İLGİLİ VERİLEN ÖRNEK KARARLAR510

TABLO LİSTESİ

Tablo 1: Yeni ve Geleneksel Terörizmin Karşılaştırılması  44