Karşılaştırmalı Borçlar Hukuku

Prof. Dr. Ergun Özsunay 

Murat R. Özsunay

İÇERİĞİ

KISALTMALAR . v

POZİTİF HUKUK KAYNAKLARI . ix

ÖNSÖZ  xi

İÇİNDEKİLER . Hata! Yer işareti tanımlanmamış.

GİRİŞ 1

• 1. BORÇLAR HUKUKUNUN ÖNEMİ, KONUSU, GELİŞİMİ VE KAYNAKLARI . 1

1. Borçlar hukukun önemi 2
2. Borçlar hukukunun konusu 3

III. Borçlar hukukunun gelişimi  3

1. Borçlar Hukuk . u alanındaki yeni düzenlemeler ve “İkinci Kuşak Borçlar Kanunları” . 5
2. Genel olarak. 5
3. Yeni “soft law” kuralları . 6
4. “Birinci ve ikinci kuşak Medeni Kanunlar” 7
5. Borçlar hukukunun kaynakları . 10
6. Türk Borçlar Kanunu . 10
7. Türk Borçlar Kanunu ile Türk Medeni Kanunu arasındaki ilişki 11

BİRİNCİ BÖLÜM . 13

BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI . 13

• 2. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMLARI İLE BORCUN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ . 13

1. Borç ve borç ilişkisi 14
2. Kavramlar 14
3. Borç ilişkisinden doğan kişisel haklar ve nesnel haklar 14
4. Borç ve sorumluluk . 15

xvi

1. Borç ilişkisinin «organizma» niteliği 17
2. Borç ilişkisinin doğuşuna ilişkin bazı özellikler 19
3. Borç ilişkisinin “göreceli (nisbi) karakteri” . 22

III. Borcun çeşitli görünümleri  25

1. Doğal (eksik) borçlar . 25
2. Parça borçları ve çeşit borçları 27
3. Seçimlik borçlar 28
4. Para borcu ve faiz borcu 30

• 3. EDİM . 35

1. Kavram . 36
2. Çeşitleri . 36
3. İçeriğine göre: olumlu olumsuz edimler 36
4. Sürelerine göre edimler . 38

BİRİNCİ AYRIM  39

BORÇ İLİŞKİLERİNİN DOĞUŞU . 39

• 4. GENEL OLARAK BORÇLARIN DOĞUŞ KAYNAKLARI 39

1. Roma Hukukunda 39
2. Fransız hukukunda 40

• 5. HUKUKİ MUAMELELER . 42

1. Hukuki fiiller içinde hukuki muamelelerin yeri 43
2. Genel olarak “hukuki fiiller” . 43
3. Hukuka uygun filler . 43
4. Hukuki muamele kavramı . 45
5. Genel olarak . 45
6. Tanımı, öğeleri ve önemi . 45

III. Hukuki muamelelerin çeşitleri . 47

1. Bir taraflı ve çok taraflı hukuki muameleler . 47
2. Bir taraflı hukuki muameleler 48

xvii

2. Çok taraflı hukuki muameleler 48
3. Sağlararası hukuki muameleler ve ölüme bağlı hukuki muameleler . 50
4. Sağlararası hukuki muameleler . 50
5. Ölüme bağlı hukuki muameleler . 50
6. Borçlandırıcı muameleler ve tasarruf muameleleri . 50
7. Kavramlar 50
8. Borçlandırıcı muamelenin ve tasarruf muamelesinin hukuki bağımsızlığı . 51

VII. Kazandırma ve kazandırıcı muameleler . 53

1. Kazandırma ve kazandırıcı muamele kavramları 53

2- Kazandırmanın hukuki nedeni (causa)  54

3. Kazandırmanın nedene bağlılığı ve soyutluğu 55

İKİNCİ AYRIM . 57

SÖZLEŞME KAVRAMI VE ÇEŞiTLİ GÖRÜNÜMLERİ . 57

• 6. SÖZLEŞME KAVRAMI, SÖZLEŞMELERİN ÇEŞİTLERİ, . 57

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI . 57

1. Kavram . 58
2. Çeşitleri . 58

III. Sözleşme özgürlüğü ve görünümleri . 60

1. Genel olarak. 60
2. Borçlar hukukunda sözleşme özgürlüğünün çeşitli görünümleri 61
3. Ekonomik ve teknolojik gelişmelerin sözleşme özgürlüğü üzerine etkileri: “iltihaki sözleşmeler ve standart sözleşmeler” 66
4. Sözleşme özgürlüğünün sınırları . 68
5. Hukuka aykırılık ve “kanuna karşı dolan” 69
6. Kamu düzenine aykırılık . 70
7. Kişilik hakkına aykırılık: “boğazlama sözleşmeleri” 71
8. Ahlaka aykırılık . 71

xviii

5. Aşırı yararlanma 72
6. Sözleşme konusunun olanaksızlığı 75
7. Sözleşme özgürlüğünün yargısal revizyon yoluyla sınırlanması . 76

• 7. SÖZLEŞMENİN KURULMASI . 78

1. Genel olarak . 78
2. Öneri 79
3. Kаvram 79
4. Öneri ve Öneriye Çağırma . 80
5. Önerinin hükümleri . 81

4.Ваğlаmауan öneriler . 83

5. Öneride bulunanın ölümü ve muamele ehliyetsizliğinin öneri üzerine etkisi 84
6. Önerinin geri alınması . 85
7. Önerinin reddi 85

III. Каbul  85

1. Kabul beyanın özellikleri 86
2. Kabul beyanının yapılış tarzı . 86
3. Sözleşmenin kurulduğu ve hüküm doğurduğu anlar . 88
4. İradelerin uygunluğu 90
5. İradelerin uyuşması . 90
6. İradeler arasında uyuşmazlık . 90
7. Sözleşmenin elektronik yoldan kurulması 92
8. Genel olarak. 92
9. Çeşitli hukuk düzenlerinde elektronik sözleşmeler: Sözleşmenin e-posta yoluyla kurulması 92

VII. Yeni sözleşme türleri . 96

1. Akıllı sözleşmeler (Smart Contracts) 96
2. “Paketi ya da ambalajı açmak veya yırtmak suretiyle kurulan sözleşmeler” (shrinkwrap contracts) ve “tıklama yapmak suretiyle kurulan sözleşmeler” (clickwrap contracts) . 97

xix

• 8. SÖZLEŞMENİN YORUMU, SÖZLEŞME BOŞLUKLARININ DOLDURULMASI VE SÖZLEŞMENİN YENİ KOŞULLARA UYARLANMASI . 99

1. Sözleşmenin yorumu 99
2. Sözleşmedeki boşlukların doldurulması . 103

III. Sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması (clausula rebus sic stantibus)  103

• 9. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ 105

1. Şekil kavramı 105
2. Şeklin yararları ve sakıncaları 106
3. Şeklin yararları 106
4. Şeklin sakıncaları . 106

III. Şeklin çeşitleri . 107

1. Amaçları bakımından 107
2. Kaynakları bakımından . 108
3. Yapılış tarzına göre 108
4. Belirli şekillerde yapılmaları öngörülen muamelelerin değiştirilmesi ve ortadan kaldırılması . 113
5. Belirli bir şekilde yapılması gereken muamelelerin değiştirilmesi . 113
6. Belirli bir şekilde yapılması gereken muamelelerin ortadan kaldırılması . 114
7. Şekil kurallarına aykırılığın sonuçları 114
8. Borçlar hukuku alanında 114
9. Aile ve miras hukuklarında . 115

• 10. SOYUT BORÇ SÖZLEŞMELERİ . 116

1. Kavram . 116
2. Soyut borç sözleşmesinin görünümleri . 117

III. Soyut borç sözleşmesinin koşulları . 117

1. Bir sözleşmenin varlığı 118
2. Sözleşmenin yazılı şekilde yapılması 118

xx

3. Sözleşmenin borç nedenini göstermemesi. 118
4. Borç nedeninin ahlaka ve hukuka aykırı olmaması . 118
5. Soyut borç sözleşmesinin hükümleri . 119
6. Вorcun doğması. 119
7. Alacaklı bakımından hükümleri 119
8. Borçlunun korunması 119

• 11. SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİ VE “CULPA IN 121

CONTRAHENDO” . 121

1. Sözleşme görüşmeleri ve “culpa in contrahendo” . 122
2. Kavram 122
3. c.i.c.’nin hukuki niteliği. 123
4. Ulusal hukukların c.i.c.’e yönelik yaklaşımları . 123
5. c.i.c. sorumluluğunun kurulmasına ilişkin koşullar. 126

II.Sözleşmeler hukukuna ilişkin uluslararası çalışmalar: “Softlaw”dac.i.c. . 127

1. “Unidroit İlkeleri 2016”da c.i.c. 127
2. “Avrupa Sözleşme Hukuku İlkeleri”nde (PECL) c.i.c. . 129
3. “Ortak Referans Çerçevesi Tasarısı”nda (DCFR) c.i.c. 130

• 12. ÖNSÖZLEŞMELER, OPSİYON SÖZLEŞMELERİ VE DİĞERANLAŞMALAR 132

1. Önsözleşmeler 132
2. Opsiyon sözleşmeleri 134

III. Çerçeve Sözleşmeler . 135

IV.Anlayış Belgesi veya Niyet Mektubu (MoU), Anlaşma Belgesi (MoA),Centilmen Anlaşmaları (Gentleman’s Agreement) ve El Sıkışma suretiylevarılan anlaşmalar  135

• 13. GENEL İŞLEM KOŞULLARI (GİK/GİŞ) VE GİK ALTINDAKURULAN SÖZLEŞMELER 138

1. Genel olarak . 139
2. Kavram 139

xxi

2. Alman hukukundaki yeni gelişmeler . 140
3. Diğer hukuk düzenlerinde GİK’lere ilişkin düzenlemeler . 141
4. Türk hukukunda GİK 142
5. Oluşum tarihçesi 142
6. Kavram ve özellikleri 143
7. Kapsamı: Yürürlük denetimi . 144
8. Yorumlanması: Yorum denetimi . 144
9. Değiştirme yasağı 145
10. İçerik denetimi . 145

İRADEYİ SAKATLAYAN NEDENLER  147

ÜÇÜNCÜ AYRIM . 147

• 14. HUKUKİ MUAMELERDE İRADE VE İRADENİN AÇIKLANMASI 147

1. İç irade ve iradenin açıklanması . 147
2. Kavramlar 147
3. İç irade ile açıklanmış iradenin (beyan) uygunluğu 147
4. Açıklanmış iradenin değerlendirilmesi: Güven Teorisi 148

III. İç İrade ile açıklanmış irade arasındaki uygunsuzluk . 149

• 15. İÇ İRADE İLE AÇIKLANAN İRADE ARASINDA İSTENEREK YARATILAN UYGUNSUZLUK . 151

1. Genel olarak . 152
2. Taraflardan birinin isteği ile yaratılan uygunsuzluk 152
3. Ciddi olmayan açıklamalar 152
4. Zihni Kayıt . 152

III. İki tarafın isteği ile yaratılan uygunsuzluk: Muvazaalı muameleler  153

1.Каvram . 153

2. Çeşitleri . 153
3. Sonuçları 158

xxii

4.Мuvazaalı muameleler ve inançlı muameleler . 161

• 16. İÇ İRADE İLE AÇIKLANAN İRADE ARASINDA İSTENMEYEREK MEYDANA GELEN UYGUNSUZLUK: YANILMA . 166

1. Yanılmanın tanımı . 167
2. Yanılmaya ilişkin ayrımlar 168
3. Genel olarak. 168

2-Türk hukukunda . 169

III. Esaslı yanılma durumları . 170

1. Sözleşmenin niteliğinde yanılma . 170
2. Sözleşmenin konusunda yanılma. 170
3. Kişide yanılma . 171
4. Belirli nitelikleri olan kişide yanılma 171
5. Miktarda yanılma . 171
6. Temelde yanılma . 172
7. İletmede yanılma . 173
8. Esaslı yanılmanın hüküm ve sonuçları . 174
9. Sözleşmenin askıda olması 174
10. Sözleşmenin geçerli kılınması . 175
11. Yanılmayı öne sürme hakkının sınırlanması 176

VII. Karşı tarafın korunması . 177

1. Zararı giderimin koşulları 177
2. Zararı giderimin kapsamı 177
3. İÇ İRADE İLE AÇIKLANAN İRADE ARASINDA HUKUKA AYKIRI DIŞ ETKİLERLE YARATILAN UYGUNSUZLUKLAR: ALDATMA VE KORKUTMA 178
4. Aldatma . 179
5. Каvram 179
6. Koşullar . 180
7. Sonuçları 181

xxiii

1. Korkutma 182
2. Kavram 182
3. Çeşitleri . 182
4. Hükümleri 184

DÖRDÜNCÜ AYRIM . 185

HUKUKİ MUAMELELERİN GEÇERSİZLİĞİ . 185

• 18. HUKUKİ MUAMELELERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ . 185

1. Kavramlar 186
2. Sağlararası (inter vivos) hukuki muamelelerde, 186
3. Ölüme bağlı (mortis causa) hukukî muamelelerde 187
4. Hükümsüzlük 187
5. Kavram 187
6. Hükümsüzlük nedenleri . 188

3.Нükümsüzlüğün sonuçları  189

4. Hükümsüzlüğün bazı özel görünümleri . 189
5. Hükümsüz muamelelerin onaylanması 191
6. Hükümsüz muamelenin başka bir muameleye dönüştürülmesi: Çevirme . 192

III. İptal kabiliyeti . 193

1. Каvram 193
2. Çeşitli görünümleri 193

BEŞİNCİ AYRIM  195

TEK TARAFLI HUKUKİ MUAMELELERDEN DOĞAN BORÇLAR . 195

• 19. İLAN YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME . 195

1. Genel olarak . 196
2. İlan yoluyla ödül sözü verme: tanımı, görünümleri ve hukuki niteliği 197
3. Tаnımı . 197

xxiv

2. Görünümleri 197
3. Hukuki niteliği . 197

III. İlan yoluyla ödül sözü vermenin (vaad) koşulları  198

1. Söz vermeye (vaad) ilişkin koşullar 198
2. Ödüle ilişkin koşullar 198
3. Edime ilişkin koşullar 198
4. İlan yoluyla ödül sözü vermenin hükümleri . 199
5. İlan yoluyla ödül sözü verme bakımından . 199
6. Ödüllü yarışmalar bakımından 200
7. İlan yoluyla yapılan ödül sözünün geri alınması . 200
8. Kural 200
9. İyi inançlı kişilerin korunması: masrafların ödenmesi 201

ALTINCI AYRIM . 203

HUKUKİ MUAMELELERDE TEMSİL İLİŞKİLERİ . 203

• 20. TEMSİL. 203

1. Kavram . 204
2. Temsilin çeşitleri . 205
3. Kaynağına göre 205
4. Hükümlerine göre 205

III - Doğrudan doğruya temsil . 207

1. Tanımı . 207
2. Koşulları 207
3. Hükümleri 209
4. Temsil yetkisi . 209
5. Temsil yetkisinin verilmesi . 209
6. Temsil yetkisinin şekli . 210
7. Temsil yetkisi verme ehliyeti 210
8. Temsil yetkisinin kapsamı . 211

xxv

5. Temsil yetkisinin soyutluğu ve bağımsızlığı . 212
6. Temsil yetkisinin geri alınması 214
7. Temsil yetkisinin sona ermesi . 215
8. Temsil ilişkilerinde özel durumlar 217
9. Temsilcinin kendi yerine bir başkasını geçirme yetkisi 217
10. Temsilcinin kendi kendisiyle sözleşme yapması . 218

3.-Bir sözleşmenin taraflarının aynı temsilci tarafından temsil edilmesi  219

1. Yetkisiz temsil ve temsil yetkisinin aşılması . 219
2. Yetkisiz temsil . 219
3. Temsil yetkisinin aşılması . 222

YEDİNCİ AYRIM. 225

BORÇLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ . 225

• 21. ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞMELER 225

1. Kavram . 226
2. Üçüncü kişi yararına sözleşmenin görünümleri 227
3. Üçüncü kişi yararına eksik sözleşmeler . 227
4. Üçüncü kişi yararına tam sözleşmeler . 228

• 22. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLİNİ ÜSTLENME . 233

1. Kavram . 233
2. Başkasının fiiilini üstlenmenin koşulları 234
3. Bir üstlenmenin varlığı 234

2.Üstlenmenin konusunun başkasının fiili ya da edimi olması . 234

III. Başkasının fiilini üstlenmenin hükümleri . 235

IV.Üçüncü kişinin fiilini üstlenmenin komşu kavramlardan ayırtedilmesi . 235

1. Kefalet sözleşmesinden ayırt edilmesi 235
2. Borcun üstlenilmesinden ayırt edilmesi 236

SEKİZİNCİ AYRIM . 237

BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR . 237

xxvi

• 23. KOŞULA BAĞLI BORÇLAR 237

1. Kavram . 238
2. Koşul türleri 238
3. Geciktirici koşul ve bozucu koşul . 238
4. Olumlu koşullar ve olumsuz koşullar 240
5. Rastlantısal koşullar, iradî koşullar ve karma koşullar 240

III. Koşulun geçerliliği  241

1. Koşula bağlılığı kabul etmeyen hukuki muameleler . 241
2. Olanaksız koşullar . 242
3. Koşulun hükümleri . 243
4. Geciktirici koşula bağlı muamelelerde 243
5. Воzucu koşula bağlı muаmelelerde . 244
6. Koşulun gerçekleşmesi . 245

1.Koşulun gerçekleşmesi . 245

2. Koşulun gerçekleşmemesi . 246
3. Koşulun gerçekleşmiş sayılması 246

• 24. BAĞLANMA PARASI VE CAYMA PARASI 247

1. Bağlanma Parası 248
2. Kavram 248
3. Sonuçları 248
4. Cayma Parası 249
5. Kаvrаm 249
6. Sonuçları 249

• 25. SÖZLEŞME CEZASI (CEZA KOŞULU) 250

1. Kavram . 251
2. Sözleşme cezasının öğeleri . 253
3. Bir «asıl borcun varlığı» 253

2.Sözleşme cezasının bağımsız ve ekonomik değertaşıyan bir edim olması 253

xxvii

3.“Asıl borç” ile “sözleşme cezası” arasında bir “asıl borç-bağlı borçilişkisi”nin bulunması  253

4.Sözleşme cezasının, sağlararası bir hukukî muamele ile belirlenmesi  254

III. Sözleşme cezasının türleri ve sonuçları . 254

1. Seçimlik sözleşme cezaları 254
2. Sözleşmenin yerine getirilmesine eklenen sözleşme cezası 255
3. İfayı engelleyen sözleşmе сеzаlаrı 255
4. Sözleşme cezasının miktarı . 255
5. Kural 255
6. Sözleşme cezasının indirilmesi 256
7. Sözleşme cezasına illşkin diğer sorunlar . 257
8. Ek bir tazminat istenebilmesi 257

2.Sözleşme cezasına ilişkin hükümlerin örneksemeyoluyla uygulanması  257

DOKUZUNCU AYRIM  259

ALACAKLI VE BORÇLULARIN ÇOKLUĞU  259

• 26. BORÇ İLİŞKİSİNDE ALACAKLI ve BORÇLUNUN . 259

1. Borç ilişkisinde alacaklıların birden fazla olması . 260
2. Вölümsel alaсak hakları 260
3. Elbirliği ile istenebilecek alacak hakları 261
4. Bölünemeyen bir borca ilişkin alacaklar . 261
5. Dayanışmalı (müteselsil) alacaklar: (bkz. aşağıda § 27 I) . 262
6. Borç lişkisinde borçluların birden çok olması . 262
7. Bölümsel borçlar . 262
8. Kefillik borçları . 263
9. Birden çok borçlunun, bölünemeyen bir borçla yükümlü olması 264

4.Çeşitli hukukî nedenlerden dolayı birden çok kişinin sözleşme dışısorumluluğu . 265

5. Dayanışmalı borçlar (bkz. aşağıda § 27 I) . 265

xxviii

27. DAYANIŞMALI ALACAKLAR ve BORÇLAR 266
28. Dayanışmalı (müteselsil) alacaklılık . 267
29. Kаvram 267
30. Dayanışmalı alacakların doğumu 267
31. Dayanışmalı alacakların hükümleri . 268
32. Dayanışmalı (müteselsil) borçluluk . 269
33. Kavram 269
34. Dayanışmalı borçların doğuşu . 269
35. Sonuçları 271

III. “Soft law” olarak “Ortak Referans Çerçevesi Tasarısı” (DCFR) 276

1. Borçluların çokluğu . 276
2. Alacaklıların çokluğu ve alacaklılar arasında dayanışma 280

ONUNCU AYIRIM . 283

BORÇ İLİŞKİSİNDE ALACAKLI ve BORÇLUNUN DEĞİŞMESİ 283

• 28. ALACAĞIN DEVRİ 283

1. Alacağın devri kavramı, özellikleri ve çeşitleri . 284
2. Kavram 284
3. Özellikleri 285
4. Türleri 286
5. Alacağın devrinin konusu 287
6. Devredilebilen alacaklar 287
7. Devredilemeyen alacaklar . 289

III. Alacağın devrinin kapsamı . 290

1. Genel olarak. 290

2.Alacağa bağlı (yan, fer’i) haklar . 290

1. Alacağın devrinin sonuçları . 291
2. Alacağı devreden ile borçlu arasındaki ilişki 291
3. Alacağı devralan ile borçlu arasındaki ilişki . 293

xxix

3. Devreden ile devralan arasındaki ilişki . 296
4. “Soft law” olarak “Ortak Referans İlkeleri Tasarısı” (DCFR) 298

• 29. BORCUN ÜSTLENİLMESİ . 305

1. Кavram . 306
2. Borcun üstlenilmesi . 306

2.-Alacağın devri ve borcun üstlenilmesi  308

1. Borcun üstlenilmesinde çeşitli görünümler 309
2. Borçtan kurtarma vaadi ya da ifayı üstlenme sözleşmesi: İç üstlenme sözleşmesi 309

2.Gerçek anlamda borcun üstlenilmesi: Dış üstlenme sözleşmesi  309

3.Borca katılma: Birlikte borç üstlenme  309

4.Bir malvarlığının veya bir işletmenin üstlenilmesi (devralınması)  310

III. İç üstlenme sözleşmesi: Borçtan kurtarma vaadi ya da ifanın yüklenilmesi . 310

1. Dış üstlenme sözleşmesi: Gerçek anlamda borcun üstlenilmesi . 312
2. Kаvrаm 312
3. Borcun üstlenilmesi sözleşmesinin kuruluşu . 313

3.- Borcun üstlenilmesi sözleşmesinin sonuçları . 316

1. Borca katılma ve birlikte borç yüklenme . 319
2. “Soft law” olarak “Ortak Referans Çerçevesi Tasarısı”nın (DCFR) çözümleri 320

• 30. SÖZLEŞMENİN DEVRİ, BİR MALVARLIĞI VEYA İŞLETMENİN DEVREDiLMESİ VE İKİ İŞLETMENİN BİRLEŞMESİ 323

1. Sözleşmenin Devri 323
2. Kavram 323
3. Devrin sonuçları 323
4. “Soft law” düzenlemelerindeki çözümler 323
5. Bir malvarlığının ya da bir işletmenin üstlenilmesi ve iki işletmenin birleşmesi 325
6. Genel olarak. 325
7. Bir malvarlığı veya işletmenin devri . 326
8. İki işletmenin birleşmesi 328

İKİNCİ BÖLÜM . 329

HAKLI BİR NEDENE DAYANMAYAN ZENGİNLEŞMELERDEN DOĞAN BORÇLAR . 329

• 31. NEDENSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 329

1. Kavram . 331

1.Terim  331

2. Kavram 331
3. Nedensiz zenginleşmenin koşulları . 333
4. Zenginleşme 333
5. Yoksullaşma (zarar) . 333
6. Nedensellik bağı 333
7. Zenginleşmenin haklı bir nedene dayanmaması 333

III. Haklı nedene dayanmayan zenginleşmeleri doğuran olgular . 334

1. Bir edim sonucunda ortaya çıkan zenginleşmeler . 334

2.Zenginleşenin, yapmaya hukuken mezun olmadığı bir eylemin yapılmasısonucunda zenginleşme . 336

3. Üçüncü kişinin eyleminden doğan zenginleşmeler . 336
4. Doğal olaylar sonucu ortaya çıkan zenginleşmeler . 336

IV.Nedensiz zenginleşme davasının konusu, kapsamı, tarafları vehukuki niteliği  337

1. Nedensiz zenginleşme davasının konusu 337
2. Geri vermenin kapsamı 337
3. Nedensiz zenginleşme davasında davalı 341

4.Nedensiz zenginleşme davasının hukukî niteliği ve başka davalarlayarışması 342

5.Nedensiz zenginleşme davasında zamanaşımı süresi ve sürekli savunuolanağı . 343

xxxi

1. Nedensiz zenginleşme davasının açılamayacağı durumlar . 344
2. Eksik borçların ödenmesi 344
3. Каzаndırıcı zаmanaşımı veya iyi inançla mülkiyetin kazanılması 344
4. Belli bir sürenin geçirilmesi 345
5. Hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla bir şey verilmesi 345
6. “Soft law” olarak “Ortak Referans Çerçevesi Tasarısı”nın (DCFR) çözümleri 345

1.Temel kural: Haksız zenginleşme . 345

2. Bir zenginleşme ne zaman haksızdır . 346
3. Zenginleşme ve zarara uğrama (Enrichment and disadvantage) . 347
4. Atfetme (atıf: Attribution) . 347
5. Zenginleşmenin geri verilmesi (Reversal of enrichment) . 349
6. Savunular (Defences) 351
7. Diğer hukuk kurallarıyla ilişki (Relation to other legal rules) . 351