^{Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları - III}Tıbbi Malpraktiste Sorumluluk ve Komplikasyon

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ v

İÇİNDEKİLERvii

KISALTMALAR xii

1 KONUNUN TAKDİMİ VE SINIRLANDIRILMASI 15

2 TIBBİ MÜDAHALE 17

I GENEL OLARAK 17

II KAVRAM 20

III TIBBİ MÜDAHALENİN ŞARTLARI 22

A TIBBİ MÜDAHALENİN KANUNUN YETKİLİ KILDIĞI

KİŞİLER TARAFINDAN YAPILMASI23

B AYDINLATILMIŞ ONAM 25

1 Uluslararası ve Ulusal Düzenlemeler26

a Uluslararası Mevzuat ve Meslek Örgütü Kararları26

b Ulusal Mevzuat27

2 Aydınlatma Çeşitleri 28

3 Aydınlatmanın Kapsamı30

4 Aydınlatılacak Kişi32

5 Aydınlatma Yükümlüsü33

6 Aydınlatmanın Zamanı ve Şekli34

7 Aydınlatma Zorunluluğunun Bulunmadığı Haller 35

a Acil Durum 35

b Aydınlatmadan Vazgeçme36

c Hastanın Bilgisinin Bulunması37

d Aydınlatmanın Olumsuz Etkide Bulunması37

8 Onam37

a Onamın Kapsamı 38

b Onam Ehliyeti38

c Varsayılan Rıza 39

C TIP BİLİMİNİN VERİLERİNE GÖRE GEREKLİ VE BU

VERİLERE UYGUN TIBBİ MÜDAHALE40

1 Tıbbi Gerekliliğin Bulunması (Endikasyon)40

a Yasal Düzenlemeler41

b Sosyal ve Psikolojik Endikasyon42

2 Tıp Biliminin Verilerine Uygun Müdahale 44

3 HATALI TIBBİ UYGULAMA (TIBBİ MALPRAKTİS)45

I KAVRAM 45

viii

II TIBBİ MALPRAKTİSİN DOGMATİK TEMELLERİ47

III MEVZUATTA VE MESLEK ÖRGÜTÜ KARARLARINDA

TIBBİ MALPRAKTİS 48

IV TIBBİ MALPRAKTİSTEN KAYNAKLANAN

SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ49

V TIBBİ KUSUR50

A HEKİMİN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ50

1 Hekimin Yükümlülükleri 51

2 Hekimin Özen Yükümlülüğü 51

a Özen Kavramı 52

b Özenin Derecesi52

c Durum ve Koşuların Gerektirdiği Özen

Yükümlülüğü Kusurları54

d Özen Yükümlülüğünün Hukuki Kaynakları56

B TIBBİ STANDART 57

1 Kavram57

2 Tıbbi Standarttan Sapma 59

3 Tıbbi Standartların Denetimi61

a Genel Olarak Tıbbi Kayıtlar61

b Tıbbi Kayıt Tutma Yükümlülüğü62

c Tıbbi Kayıtların Konusu 64

d Tıbbi Kayıtların Kapsamı 65

VI TIBBİ MALPRAKTİS TÜRLERİ 66

A TEŞHİS (TANI) HATALARI67

1 Genel Olarak67

2 Eksik Ön Muayene ve Yetersiz Hasta Öyküsü Alma68

3 Teşhisin Konulamaması69

4 Teşhise Yönelik Tetkiklerin Yapılmaması70

5 Geç Teşhis71

B TEDAVİ HATALARI72

1 Tıbbi Müdahalenin Yapılmaması73

2 Hastanın Vücudunda Yabancı Madde Unutulması 74

3 Tedavi Yönteminin Yanlış Seçilmesi 75

4 Gerekli Testlerin Yapılmaması76

5 Yanlış İlaç Önerilmesi, Yanlış Taraf veya Yanlış Organ

Cerrahisi77

6 Hijyen ve Enfeksiyon Kurallarına Uyulmaması79

C TEDAVİ SONRASI YÜKÜMLÜLÜKLERİN İHLALİ 80

D TIBBİ ORGANİZASYON KUSURU 82

1 Tıbbi Organizasyon Yükümlülüğü82

ix

2 Hastane İşletmeciliğinde Tıbbi Organizasyon Kusuru

Sayılan Bazı Haller84

E ÜSTLENME KUSURU 86

F KONSÜLTASYON İSTENMEMESİ87

G UYGULAMA HATASININ HASTAYA BİLDİRİLMEMESİ

89

H AYDINLATMA KUSURU 89

VII TIBBİ MALPRAKTİSİN TESPİTİ 90

A GENEL OLARAK BİLİRKİŞİLİK 90

B TIBBİ BİLİRKİŞİ RAPORLARI91

C TIBBİ BİLİRKİŞİLİK KURUMLARI 93

1 Yüksek Sağlık Şurası 93

2 Adli Tıp Kurumu94

a Adli Tıp İhtisas Daireleri95

b Adli Tıp İhtisas Kurulları95

c Adli Tıp Genel Kurulu96

3 Üniversitelerin İlgili Anabilim Dalları 96

VIII KOMPLİKASYON 97

A KAVRAM 97

B KOMPLİKASYON- TIBBİ MALPRAKTİS AYRIMI99

C KOMPLİKASYON YÖNETİMİ 102

4 TIBBİ MÜDAHALELERDE HEKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU 105

I TIBBİ MÜDAHALEDE HEKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞUNU DOĞURAN SEBEPLER 105

A KAMU HASTANESİNDE ÇALIŞAN HEKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU 106

1 Hekim ile Hasta Arasında Sözleşme İlişkisinin

Bulunmaması107

2 Hekime Doğrudan Dava Açılamaması 107

3 Görev Kusuru ve Kişisel Kusur Ayrımı108

B ÖZEL HASTANELERDE ÇALIŞAN HEKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU 111

1 Özel Hastaneler 111

2 Hastane ile Hekim Arasındaki İlişki111

3 Hastane ile Hasta Arasındaki İlişki 112

C SERBEST ÇALIŞAN HEKİMİN HUKUKİ

SORUMLULUĞU 114

II HEKİMİN AKDİ SORUMLULUĞU 116

A GENEL OLARAK SÖZLEŞME SORUMLULUĞU116

B HEKİMLİK SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 118

x

1 Hizmet Sözleşmesi Görüşü 118

2 Eser Sözleşmesi Görüşü120

3 Kendine Özgü Sözleşme Görüşü121

4 Vekalet Sözleşmesi Görüşü122

C HEKİMİN SÖZLEŞMEDEN DOĞAN

SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 124

1 Geçerli Bir Sözleşme İlişkisinin Varlığı 124

2 Sözleşmenin İhlal Edilmesi124

3 Hekimin Kusurunun Bulunması125

4 Zarar126

5 İlliyet Bağı126

III HEKİMİN HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU 126

A HUKUKA AYKIRI FİİL 127

B ZARAR 128

C KUSUR 128

D İLLİYET BAĞI129

E SORUMLULUKLARIN YARIŞMASI130

F YALNIZCA HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNA

DAYANILABİLECEK HALLER 131

1 Hekimin Kişisel Kusuru132

2 Caiz Olmayan Vekâletsiz İş Görme132

IV HEKİMİN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRMEDEN DOĞAN

SORUMLULUĞU 133

A VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME KAVRAMI VE TÜRLERİ 133

B GERÇEK VEKALETSİZ İŞ GÖRMENİN ŞARTLARI134

C HEKİMİN VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME KAPSAMINDAKİ

MÜDAHALELERİ 135

1 Acil Durumlar135

2 Müdahalenin Genişletilmesi137

D HEKİMİN GERÇEK VEKALETSİZ İŞ GÖRME

KAPSAMINDA SORUMLULUĞUNUN HAFİFLETİLMESİ

138

V TAZMİNATIN HESAPLANMASI VE BELİRLENMESİ139

A HEKİMİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU 139

1 Maddi Tazminat140

a Ölüm Hali140

b Bedensel Zararlar 142

2 Manevi Tazminat 143

B TAZMİNATIN HESAPLANMASI VE TAZMİNATTAN

İNDİRİM SEBEPLERİ145

1 Zarar Görenin Rızası146

xi

2 Zarar Görenin Ortak Kusuru146

3 Zarar Verenin Kusurunun Hafif Olması ve Zarar

Verenin Yoksulluğa Düşme İhtimali 146

C ZAMANAŞIMI147

D GÖREVLİ YARGI YERİ 147

VI SORUMSUZLUK ANLAŞMASI149

VII HEKİMİN ZORUNLU MESLEKİ SORUMLULUK

SİGORTASI 151

A MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI151

B SİGORTANIN TARAFLARI152

C SİGORTANIN KAPSAMI153

D SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ 154

1 Sigortacının Yükümlülükleri 154

2 Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 155

E SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ156

SONUÇ 158

KAYNAKÇA165