Av. Ezgi KARAÇOBAN ( LL.M.)
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR . 3
ÖZET 5
ABSTRACT . 7
İÇİNDEKİLER . 9
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ . 17
BİRİNCİ BÖLÜM
ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI
ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI’NIN TARİHSEL
SÜRECİ VE ANLAŞMAYA HAKİM OLAN İLKELER 19
Genel Olarak . 19
Enerji Şartı Anlaşması’nın Tarihsel Süreci . 21
Enerji Şartı Anlaşması’nın Hukuksal Niteliği . 25
Enerji Şartı Anlaşması’nın Amacı ve Kapsamı 27
Enerji Şartı Anlaşması’na Hakim Olan İlkeler 32
Genel Olarak 32
En Çok Gözetilen Ulus Kaydı ve Ulusal Muamele . 33
Âdil ve Eşit Muamele Yükümlülüğü . 34
Ayrımcılık Yapmama 36
Devletlerin Egemenliği İlkesi 37
Kayıpların Telafi Edilmesi 39
Tam Tazminat Ödemeden Kamulaştırma Yasağı 40
İçindekiler
10
Sermayenin Serbestçe Transferi İlkesi 42
Enerji Şartı Anlaşması’na Hakim İlkelerin Dünya Ticaret
Örgütü’nün Temel İlkeleri Kapsamında Değerlendirilmesi . 43
ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI’NIN KURUMSAL YAPISI
VE ANLAŞMANIN UYGULANMASI . 45
Enerji Şartı Anlaşmasının Kurumsal Yapısı . 45
Enerji Şartı Anlaşması’nın Muvakkaten Uygulanması . 47
Anlaşmadan Çekilme 53
İKİNCİ BÖLÜM
ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI KAPSAMINDA
YATIRIMCI İLE TARAF DEVLET ARASINDAKİ
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARI
ENERJİ YATIRIMI KAVRAMI VE UNSURLARI . 57
YATIRIM . 57
Genel Olarak . 57
Yatırımın Gerçekleştiği Coğrafi Alan . 59
Yatırımın Konusu 60
Kanun ve Anlaşmalarda Yatırımın Tanımı . 60
Enerji Şartı Anlaşması’na Göre Yatırım . 62
Yatırımın Hukuka Uygun Olması . 66
YATIRIMCI . 68
Genel Olarak . 68
Yatırımcının Hukuki Niteliği 69
Yatırımcının Tâbiiyeti . 70
Tâbiiyetin Tespiti 71
Gerçek Kişilerde Tâbiiyetin Tespiti 71
Ezgi KARAÇOBAN
11
Tüzel Kişilerde Tâbiiyetin Tespiti 73
Kuruluş Yeri Sistemi . 74
İdare Merkezi Sistemi 76
Yatırımcı Vasfının Tespitinde Kontrol Sistemi 77
ICSID Tahkiminde ve Enerji Şartı Anlaşmasında
Yatırımcı Kavramı . 81
DEVLET . 85
Kaynak Devleti 85
Ev Sahibi Devlet 86
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARI VE UYUŞMAZLIK
KAYNAKLARI 89
GENEL OLARAK 89
UYUŞMAZLIKLARIN KAYNAKLARI. 90
Yatırımcının Mal Varlığına El Konulması
(Kamulaştırma/Millileştirme) 92
Ödemelerin Transferi Süresince Devlet Tarafından
Yapılan Engellemeler 94
Muamele Standartlarının İhlâli 95
Sözleşme Koşullarındaki Değişiklikler . 98
III. ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI KAPSAMINDA
DÜZENLENEN YATIRIM UYUŞMAZLIKLARINA
DAİR ÇÖZÜM METOTLARI . 99
Yatırım Uyuşmazlıklarında Doğru Çözüm Yöntemlerinin
Tespiti 99
EŞA Tarafı Devletler Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının
Çözüm Yolları . 101
Diplomatik Yolların Kullanılması . 104
12
Ad Hoc Tahkime Başvuru . 105
Yatırımcı ile Taraf Devlet Arasındaki Yatırım
Uyuşmazlıklarının Çözümü 108
Genel Olarak . 108
Enerji Şartı Anlaşması m. 26 Hükmünün Kapsamı 110
Enerji Şartı Anlaşması m. 26 Kapsamında Uyuşmazlık
Çözüm Metotları . 112
Karşılıklı İyi Niyet 112
Ulusal Mahkemeye Başvuru . 114
Önceden Kararlaştırılmış Bir Çözüm Yoluna Başvuru . 118
Uluslararası Tahkim 119
EŞA m. 27 ve m. 26’nın Değerlendirmesi 122
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARININ TAHKİM
YOLU İLE ÇÖZÜMÜ
ULUSLARARASI YATIRIM UYUŞMAZLIKLARININ
ÇÖZÜM MERKEZİ (ICSID) 125
ICSID’İN KURULUŞU, YAPISI VE NİTELİKLERİ . 125
Genel Olarak . 125
ICSID Tahkim Merkezinin Yapısı 128
ICSID TAHKİM KURALLARI VE EŞA KAPSAMINDA
ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 130
ICSID Yargılama Yetkisi 130
Yazılı Tahkim Rızasının Varlığı . 131
13
Uyuşmazlığın Ev Sahibi Devlette Yapılan Bir Yatırımdan
Kaynaklanması 132
Uyuşmazlığın Hukuki Bir Uyuşmazlıktan Doğması 135
Uyuşmazlığın Bir Taraf Devlet ve Diğer Bir Taraf Devlet
Vatandaşı Yatırımcıdan Kaynaklanması 135
Esasa Uygulanacak Hukukun Tespiti 137
ICSID Tahkim Süreci 139
HAKEM KARARLARININ İCRASI . 140
UYUŞMAZLIK ÖRNEKLERİ. 143
Genel Olarak 143
Libananco Holdings Co. Limited v. Turkey 143
Cementownia "Nowa Huta" S.A. v. Turkey 147
Europe Cement Investment & Trade S.A. v. Republic of
Turkey, . 149
Alapli Elektrik B.V. v. Turkey 151
Nabucco Gas Pipeline International GmbH in Liqu. v.
Turkey 154
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ULUSLARARASI TİCARET
HUKUKU KOMİSYONU (UNCITRAL 154
GENEL OLARAK 154
AD HOC TAHKİMİN GENEL ÖZELLİKLERİ, AVANTAJ
VE DEZAVANTAJLARI . 156
UNCITRAL TAHKİM KURALLARI ÇERÇEVESİNDE
TAHKİM . 158
UNCITRAL TAHKİM KURALLARI VE EŞA İLİŞKİSİ 161
UYUŞMAZLIK ÖRNEKLERİ . 162
Genel Olarak 162
14
Yukos Davası 163
III. STOCKHOLM TİCARET ODASI TAHKİM ENSTİTÜSÜ
(STOCKHOLM TAHKİM ENSTİTÜSÜ) 165
STOCKHOLM TİCARET ODASI TAHKİM
ENSTİTÜSÜ’NÜN KURULUŞU, YAPISI VE
NİTELİKLERİ 165
SCC TAHKİM KURALLARI 168
TAHKİM YARGILAMASI 170
Genel Olarak . 170
Usuli Hükümler . 171
Karar 173
UYUŞMAZLIK ÖRNEKLERİ 175
Genel Olarak . 175
Cem Cengiz Uzan v. Turkey . 175
SONUÇ 179
KAYNAKÇA . 183
