^{Ceza Muhakemesinde}Delil ve İspat

Yrd.Doç.Dr. Fatih BİRTEK

İçindekiler

İkinci Baskıya Önsöz . Vıı

Önsöz Ve Teşekkür Ix

İçindekiler Xııı

Kısaltmalar  Xıx

Giriş 1

Birinci Bölüm

Ceza Muhakemesinde Delil

• 1. Genel Açıklamalar 7
• 2. Delil Kavramı Ve Benzer Kavramlarla İlişkisi .18

1. Delil İle Delil Kaynağı Ve Delil Muhtevası Arasındaki İlişki22

Iı. Delil İle Emâre (İz/Belirti) Arasındaki İlişki .25

Iıı. Delil İle Şüphe Sebebi Arasındaki İlişki31

Iv. Delil İle Karine Arasındaki İlişki 33

• 3. Delilin Özellikleri 43

1. Genel Açıklamalar.43

Iı. Olayı Temsil Edicilik .47

Iıı. Akla Ve Mantığa Uygunluk 57

Iv. Erişilebilirlik/ Mevcudiyet .61

1. Müştereklik (Kollektiflik) 63

Vı. Hukuka Uygun Elde Edilmiş Olma.68

İkinci Bölüm

Ceza Muhakemesinde Delil Türleri

• 1. Delillerin Tasnifi71

1. İspat İşlevi Yönünden72
2. Doğrudan Delil .72
3. Dolaylı (Yan) Delil .74
4. Tasnifin Değerlendirilmesi75

Iı. İçeriği (Konusu) Yönünden 76

1. Beyan Delili.76
2. Şüphelinin Beyanı (İfade-Sorgu)80
3. Sanığın Beyanı (Sorgu).90
4. İkrar Ve İkrarın İspat Gücü 91

Xıv İçindekiler

3. Şüpheli Veya Sanığın Katılımıyla Yapılan İşlemlerin Mahiyeti.106
4. Tanık Beyanı109
5. Tanım .109
6. Tanık Beyanının Delil Değeri 117
7. İddia Tanığı- Savunma Tanığı Ayrımı 142
8. Muhakeme Sujelerinin Tanıklığı.151
9. Olay Tanığı- Kişilik Tanığı Ayrımı.156
10. Bilirkişi Tanık 157
11. Gizli Tanık.160
12. Suç Ortağının (Şeriğin) Tanıklığı .170
13. Mağdurun/Suçtan Zarar Görenin Beyanı (Mağdurun Tanıklığı) .172
14. Belge Delili .177
15. Belirti Delili.194
16. Bilimsel Deliller 203

• 2. Delil Değerlendirme Araçları 217

1. Bilirkişi İncelemesi .218

Iı. Keşif.247

• 3. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi Ve Vicdani Delil Sistemi.259

Üçüncü Bölüm

Hukuka Aykırı Deliller

• 1. Genel Olarak 281
• 2. Hukuka Aykırı Delillerin Tasnifi .295

1. Delil Elde Etme Yasakları .296

Iı. Delil Değerlendirme Yasakları .298

• 3. Delilin Hukuka Aykırılığının Tartışılması Ve Dosyadan Çıkarılması

Sorunu.301

1. Soruşturma Aşamasında .301

Iı. Kovuşturma Aşamasında.304

• 4. Hukuka Aykırılığın Azlığı-Çokluğu Veya Hükme Etkisinin Olup

Olmaması 309

• 5. Özel Kişiler Tarafından Gerçekleştirilen Hukuka Aykırılıkların

Delilin Değerlendirilmesine Etkisi (Gizli Görüntü Ve Ses Kayıtları)319

• 6. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi 328
• 7. Hukuka Aykırılığın Uzak Etkisi (Zehirli Ağacın Meyvesi Doktrini) Ve

Dışlama Kuralı (Exclusıonary Rule) 336

• 8. Hukuk Yargılamasında Ve Disiplin Hukukunda Hukuka Aykırı

Delillere Dayanma Yasağının Geçerliliği Sorunu 343

İçindekiler Xv

• 9. Delil Yasakları İle Adil Yargılanma Hakkı Arasındaki İlişki Ve

Aihm’in Konuya Yaklaşımı .350

• 10. Anayasa Mahkemesi’nin Hukuka Aykırı Deliller Konusundaki

Yaklaşımı366

Dördüncü Bölüm

Ceza Muhakemesinde İspat

• 1. Genel Olarak 371
• 2. İspat Kavramı375
• 3. İspatın Konusu Ve Göreceli (Nispi) Oluşu383

1. İspatın Konusu (Kapsamı)384
2. İspatı Gereken Olaylar387
3. İspatı Gerekmeyen Olaylar.391

Iı. İspatın Nispiliği .402

• 4. İspat Türleri (İspat Sistemleri)405

1. Kanuni İspat- Vicdani İspat.405

Iı. Sıkı (Katı) İspat- Serbest İspat .410

Iıı. Doğrudan İspat- Dolaylı İspat 414

• 5. İspat Yüküne İlişkin Tartışma Ve Ceza Muhakemesinde Tarafların

İspat Faaliyetine Katılma Hak Ve Yetkisi416

1. Ceza Muhakemesi Sistemimizde İspat Yüküne İlişkin Tartışma 422

Iı. Tarafların İspata Katılma Aracı Olarak Silahların Eşitliği

İlkesi 429

Iıı. Kollektif Hükme Ulaşma Aracı Olarak Çelişmeli Yargılama

İlkesi 435

• 6. Muhakeme Sistemleri Bakımından İspat 443

1. İtham Sistemi (Adversarıal System) .445

Iı. Tahkik Sistemi (Inquısıtorıal System).453

Iıı. Karma Sistem (İşbirliği Sistemi) .456

Iv. Sistemlerin Değerlendirilmesi 459

Beşinci Bölüm

İspat Araçlarının (Delillerin) Değerlendirilmesi

• 1. Genel Açıklamalar 463
• 2. Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin Temel İlkeler .467

1. Delillerin Mahkeme Tarafından Re’sen Değerlendirilmesi

(Re’sen İnceleme İlkesi) 467

Iı. Doğrudan Doğruyalık İlkesi469

Xvı İçindekiler

Iıı. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi479

1. Delillerin Değerlendirilmesinde Kullanılan Yöntemler .482
2. Delillerin Tek Başına Değerlendirilmesi.482
3. Delillerin Diğer Delillerle Birlikte (Bir Bütün Olarak)

Değerlendirilmesi485

3. Akıl Yürütme/Genel Yaşam Tecrübeleri/Karineler 491
4. Maddi Vakıaya İlişkin Kabulün Oluşturulmasında Başvurulabilecek

Tamamlayıcı Yöntemler (Tecrübe Kuralları, Karineler, Akıl Yürütme).497

Iv. Delillerin Ortaya Konulması Ve Tartışılması (Kollektif Hüküm) 501

1. Soruşturma Aşamasında 501
2. Kovuşturma Aşamasında (Duruşmada)503
3. Beyan Delilinin Tartışma Aracı Olarak “Doğrudan Soru Sorma

Hakkı”520

2. Belge Delilinin Tartışılması 531
3. Belirtilerin Tartışılması 535
4. Delillere İlişkin Tartışmanın Ve Sübut Konusundaki Vicdani Kanaatin

Gerekçeli Karara Yansıtılması.537

1. İlk Derece Mahkemesinin Kararından Sonra Ortaya Çıkan Delillerin

Değerlendirilmesi.553

• 3. İspata İlişkin Kurallar Yönünden Bir Sapma Örneği: Cinsel

Dokunulmazlığa Karşı Suçların İspatında Karinelerin Delile

Dönüş(Türül)Mesi558

• 4. Delillerin Takdiri Ve Vicdani Kanaat Yönünden Kanun Yolu

Denetiminin Sınır(Sızlığ)I .570

• 5. Bireysel Başvurular Yönünden Delillerin Takdiri Konusundaki

Denetim581

1. Anayasa Mahkemesi Yönünden.581

Iı. Aihm Yönünden 585

• 6. İspat Konusunda Şüphe Ve Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi.588

1. Psikolojik Ve Normatif Bir Kavram Olarak Şüphe: Şüphe Nedir?.588

Iı. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi .594

1. İlkenin Kaynağı Ve Ceza Muhakemesi Hukuku Bakımından Değeri.594
2. İlkenin Kapsamı Ve Uygulanması601
3. İlkenin Soruşturma Aşamasında Uygulanabilirliğine İlişkin Tartışma 608

Iıı. Maddi Olayın İspatına (Maddi Vakıaya) İlişkin Şüphe.611

1. Suçun Unsurları Yönünden.612
2. Asıl Maddi Vakıa (Fiil) Yönünden.612
3. Alt Maddi Vakıalar Yönünden .614
4. Fiil Dışındaki Maddi Unsurlar Yönünden 614

İçindekiler Xvıı

1. Manevi Unsur Yönünden619
2. Hukuka Aykırılık Unsuru Yönünden623
3. Suçun Nitelikli Halleri Yönünden626
4. Suçun Özel Görünüş Biçimleri Yönünden.628
5. Yan Maddi Vakıalar Yönünden 630
6. Kusurluluğu Kaldıran/Azaltan Sebepler Yönünden 630
7. Muhakeme Şartları Yönünden .631
8. Cezaya Ve Cezanın İnfazına İlişkin Sebepler Yönünden 633
9. Objektif Cezalandırılabilme Şartları Yönünden 635

Iv. Hukuki Meselenin Çözümünde Şüpheden Sanık Yararlanır

İlkesinin Uygulanabilirliği.636

1. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesinin Diğer Yargılama Türleri

Bakımından Uygulanabilirliği 639

1. İdari Yargı (Kabahatler Ve Disiplin Hukuku) Yönünden.639
2. Özel Hukuk Yargılaması Yönünden.644

Sonuç .645

Kaynakça .651

Kavram İndeksi.679