Dava ve Cevap Dilekçesinin Unsurları - Somutlaştırma Yükü

Fatih Karamercan

Kitabın ilk baskısından bu yana neredeyse beş yılı aşkın bir süre geçmiştir. HMK'nın yürürlüğe girmesinden bu yana ise on yıl geçmiştir. Bu zaman zarfında, kitabın konusu ile ilgili olarak iki doktora ve iki doçentlik tezi savunulmuş ve sonrasında yayınlanmıştır. Yine bu zaman zarfında, HMK m. 119,129,130 ve 194 hükümlerinin uygulaması açısından da Yargıtay'ın görüşleri kısmen de olsa değişmiştir.

Kitabın ikinci baskısında, kitabın konusu ile ilgili olarak bu zamana kadar yayınlanmış genel eserler, monografik çalışmalar, makaleler incelenmiş ve bundan dolayı kitabın kaynakçası iki kat genişlemiştir. Ayrıca, kitabın ilk baskısındaki kaynakçada yer alan eserlerin çoğunun güncellenmesinden dolayı güncellenen bu eserler de kitabın ikinci baskısında dikkate alınmıştır.

Kitabın ilk baskısından (01.01.2016 tarihinden) sonra verilmiş Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları ile birlikte Yargıtay Hukuk Dairesi Kararları titizlikle incelenmiş ve ilgili olduğu kısımda bu kararlara yer verilmiştir. 01.01.2016 tarihinden önce verilmiş özelliği olan kararlar haricindeki kararların büyük bir çoğunluğu da kitaptan çıkarılmıştır. Aradan geçen zaman zarfında (numara sırası ile) Yargıtay 6., 7, 13., 17., 18., 19., 21., 22. ve 23. Hukuk Dairesi kapatılmış ve bu hukuk dairelerinin görevleri başka hukuk dairelerine devredilmiştir. Bu neden ile özelliği olan konular haricinde kapatılan Yargıtay Hukuk Daireleri'nin içtihatlarına azami derecede yer verilmemeye çalışılmıştır.

Kitaptaki sistematik bozulmamak kaydıyla, uygulamada yaşanan sorunlar göz önüne alınarak ikinci Bölüme "CEVAP DİLEKÇESİ VERİLMEMESİ DURUMUNDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEM" isimli X. Başlık ve bu başlık altında alt başlıklar açılarak eser genişletilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

Konu Başlıkları

Dava Dilekçesinin Unsurları
Dava Dilekçesinde Yer Alması Gereken Unsurların Eksik Olması Durumunda Yapılması Gerekenler
Cevap Dilekçesinin Unsurları
Cevap Dilekçesinde Yer Alması Gereken Unsurların Eksik Olması Durumunda Yapılması Gerekenler
Somutlaştırma Yükü (Dava Dilekçesinin Unsurları Bakımından)

İçindekiler

İkinci Baskıya Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 23
GİRİŞ 25
DAVA DİLEKÇESİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER 25
I. Bölüm
DAVA DİLEKÇESİNİN UNSURLARI VE DAVA DİLEKÇESİNDE
YER ALMASI GEREKEN UNSURLARIN EKSİK OLMASI DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER
I. MAHKEMENİN ADI 29
A. Genel Olarak 29
B. Mahkemenin Adının Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 31
II. DAVACI İLE DAVALININ ADI, SOYADI VE ADRESLERİ 33
A. Genel Olarak 33
B. Davacının Adresinin Hiç Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 35
1. Genel Olarak 38
2. Davacının Adresi Belirtilmemiş Ancak Dava Dilekçesine Ekli Vekaletnamede Davacının Adresi Mevcutsa Mahkemece Kesin Süre Verilip Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 38
a. Davacı Kurumun Adresinin Belirtilmemesi Durumu 50
b. Şikayet Dilekçesinde Davacının Adresinin Belirtilmemesi Durumu 51
C. Davalının Adresinin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 52
1. Genel Olarak 52
2. Davalının Adresi Belirtilmemiş ve de Mahkemece Verilen Usulüne Uygun İhtaratlı Kesin Süreye Rağmen Bu Eksiklik Giderilmemişse Davanın Usulden Reddine Değil Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmelidir 53
3. Davalının Adresi Belirtilmemiş Ancak Dava Dilekçesinde T.C. Kimlik Numarası Mevcutsa Mahkemece Kesin Süre Verilip Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 57
4. Davalının Adresi Belirtilmemiş Ancak Dava Dilekçesinde Takip Dosya Numarası Doğru Olarak Belirtilmişse Alacaklı Tarafın Adres Bilgileri İle Vekiline Ait Vekaletnamenin Takip Dosyası İçinde Görülmesi ve Dava Dilekçesindeki Bilgilerle Karşılaştırılması Mümkün Bulunduğundan Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez. 66
5. Davalının Adresi Belirtilmemiş Olsa Dahi Mahkemece Kesin Süre Verilip Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemeyeceği Gibi Davalının Adresi de Mahkemece Tespit Edilmelidir 68
a. Davalı Kurumun veya Şirketin Adresinin Belirtilmemesi Durumu 82
b. Şikayet Dilekçesinde Karşı Tarafın Adresinin Belirtilmemesi Durumu 86
6. Davalının Adresi Belirtilmiş Ancak Belirtilen Adrese Tebligat Yapılamamış İse Mahkemece Kesin Süre Verilip Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemeyeceği Gibi Davalının Adresi de Mahkemece Tespit Edilmelidir 89
7. Davalının Adresi Belirtilmeden Mernis Adresi Olarak Yazılması Durumunda Davacıya Davalının Adresini Bildirmesi İçin Süre Verilmelidir 95
8. Özel Kanunlardaki Ayrık Durumlar (Davalının Adresinin Hiç Belirtilmemesi Durumuna İlişkin) 96
a. Kamulaştırma Kanunu Hükümleri 96
b. Kadastro Kanunu Hükümleri 98
9. Geçici Hukukî Koruma Tedbirlerindeki Durumlar (Karşı Tarafın Adresinin Hiç Belirtilmemesi Durumuna İlişkin) 99
III. DAVACININ TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK NUMARASI 100
A. Genel Olarak 100
B. Davacının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 101
1. Davacının T.C. Kimlik Numarası Belirtilmemiş Ancak Dava Dilekçesine Ekli Vekaletnamede Davacının T.C. Kimlik Numarası Mevcutsa Mahkemece Kesin Süre Verilip Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 101
2. Şikayet Dilekçesinde Şikayet Edenin T.C. Kimlik Numarasının Belirtilmemesi Durumunda 6100 Sayılı HMK 119. Maddesine Dayanılarak Başvuru Reddedilemez. 102
C. Davalının T.C. Kimlik Numarasının Belirtilmesi Zorunlu Olmamakla Birlikte Buna Dayanılarak Davanın Usulden Reddine Karar Verilemez 103
IV. TARAFLARIN KANUNİ TEMSİLCİLERİNİN VE DAVACI VEKİLİNİN ADI, SOYADI VE ADRESLERİ 104
A. Genel Olarak 104
B. Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adreslerinin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 104
1. Davacının ve Vekilinin Adresi Belirtilmemiş ve de Mahkemece Verilen İhtaratlı Kesin Süreye Rağmen Bu Eksiklik Giderilmemişse Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmelidir 105
2. Davacı Vekilinin Vekaletnamesindeki Adresine Değil de Uyap Sisteminde Kayıtlı Adresine Tebligat Yapılarak Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 109
3. Davacı Vekilinin Bildirdiği Adrese Değil de Re’sen Nazara Alınan Vekaletnamedeki Yazılı Adresine Tebligat Yapılmış Olması ve Davacı Vekilinin de Bunun Sonuçlarına Katlanılması Beklemek Hukuki Dinlenilme Hakkının İhlali Sonucunu Doğurur 109
V. DAVANIN KONUSU VE MALVARLIĞI HAKLARINA İLİŞKİN DAVALARDA, DAVA KONUSUNUN DEĞERİ 112
A. Genel Olarak 112
B. Davanın Konusunun ve Malvarlığı Haklarına İlişkin Davalarda, Dava Konusunun Değerinin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 114
1. Dava Konusu Taşınmaz Gösterilmese de Deliller Kısmında ve Dava Dilekçesinin Açıklamalar Kısmında Belirtilen Taşınmazın Dava Konusu Olduğunun Kabulü Gerekir 116
2. Dava Konusu Taşınmazın Usulüne Uygun İhtaratlı Süreye Rağmen Gösterilmemesi Davanın Reddini Gerektirir 117
3. Davacıların Dava Konusu Taşınmazları Altı Farklı Dilekçe İle Bildirmesinin Yargılama Usulüne Uygun Olmadığı Söylenemez 121
4. Dava Konusunun Değeri Belirtilmese Bile Dilekçeden Anlaşıyorsa veya Harca Esas Değer Belirtilmişse Bu Eksiklik Sayılmaz 122
5. Dava Konusunun Değeri Belirtilmemişse Bu Giderilebilecek Eksikliklerden Olup Bu Konuda Süre Verilmelidir 131
6. Dava Konusunun Değeri Belirtilmemişse Bu Konuda Kesin Süre Verilemez ve Buna Dayanılarak Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 133
7. Dava Konusunun Değeri Belirtilmemişse Bu Konuda Kesin Süre Verilemez ve Buna Dayanılarak Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilmelidir 134
8. Dava Konusunun Değeri Eksikse Tamamlatılması Gerekir 135
9. Malvarlığına İlişkin Olmayan Davalarda Dava Konusunun Değerini Göstermeye Gerek Yoktur 137
VI. DAVACININ İDDİASININ DAYANAĞI OLAN BÜTÜN VAKIALARIN SIRA NUMARASI ALTINDA AÇIK ÖZETLERİ 142
A. Genel Olarak 142
B. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini Hiç Belirtmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 142
C. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini Eksik Belirtmesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 145
1. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini, Dava Dilekçesinde Belirtmemiş Olması Durumunda Davacıya HMK 119/2 Gereğince Süre Verilmelidir 146
2. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini, Dava Dilekçesinde Belirtmemiş Olması Durumunda Davacıya HMK 119/2 Gereğince Süre Verilmesine Gerek Yoktur 149
3. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini, Dava Dilekçesinde Belirtmemiş Olması Davanın Esasının İncelenmesine Engel Değildir 151
4. Davacının İddiasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini, Dava Dilekçesinde Belirtmemiş Olması Durumunda İhtaratlı Kesin Süre Verilmesine Rağmen Bu Eksik Olan Hususları Tamamlamaması Nedeniyle Davanın Usulden Reddine Karar Verilmesi Gerekir 156
5. Davacının Sonradan İleri Sürdüğü Vakıa, Dava Dilekçesinde Bildirdiği Vakıaların Delili Niteliğinde İse, Dava Sebebinin (İddianın) Genişletilmesinden Söz Edilemez 157
6. Dava Dilekçesinde Gösterilmeyen (Bildirilmeyen) Bir Vakıa, İzahat İsteme (veya İzahat Verme) Bahanesi İle (Davalının Rızası Olmadıkça) Sonradan İleri Sürülemez 159
VII. İDDİA EDİLEN HER BİR VAKIANIN HANGİ DELİLLERLE İSPAT EDİLECEĞİ 160
A. Genel Olarak 160
B. İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği Hususunun Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 162
1. İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceğinin Belirtilmemesi Durumunda Davacıya HMK 119/2 Gereğince Süre Verilmelidir 162
2. İddia Edilen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceğinin Belirtilmemiş Olması Davanın Esasının İncelenmesine Engel Değildir 165
3. Dayanılmayan Delilin Bildirilmesi İçin Ön İnceleme Aşamasında Verilen Süre Sonuç Doğurmaz. 165
4. Yemin Delili Hakkında İBK Başvurum 166
5. Yemin Delili Hakkında YİBHGK Kararı 177
VIII. DAYANILAN HUKUKİ SEBEPLER 191
A. Genel Olarak 191
B. Dayanılan Hukuki Sebeplerin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 193
1. Dayanılan Hukuki Sebep Anlaşılamıyorsa Açıklattırılmalıdır 194
2. Dayanılan Hukuki Sebebin Belirtilmemesi Dava Şartı Olarak Değerlendirilemez 195
3. Dayanılan Hukuki Sebebin Belirtilmemesi Durumunda Kesin Süre Verilemeyeceği Gibi Kesin Süre Verilse Dahi Buna Dayanılarak Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemez 196
4. Dayanılan Hukuki Sebep Yanlış Gösterilse Bile Hâkim, Türk Hukukunu Re’sen Uygulamalıdır 197
5. Dayanılan Hukuki Sebep Belirtilmese Bile Hâkim, Türk Hukukunu Re’sen Uygulamalıdır 198
6. Hâkim, Tarafların İleri Sürdükleri Maddi Vakıalarla Bağlı İse de Tarafların Yapmış Oldukları Hukuksal Nitelendirmelerle Bağlı Değildir 201
IX. AÇIK BİR ŞEKİLDE TALEP SONUCU 209
A. Genel Olarak 209
B. Talep Sonucunun Hiç Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 209
C. Talep Sonucunun Çelişkili veya Belirsiz Olması Durumunda Yapılması Gereken İşlem 210
1. Genel Olarak 210
2. İhtiyatî Tedbir İstemlerinde Talep Sonucunun Çelişkili veya Belirsiz Olması Durumunda Yapılması Gereken İşlem 212
D. Talep Sonucunun HMK 119/2 Gereği Verilen İhtaratlı Kesin Sürede Açıklanmaması Durumunda Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilir 212
E. Talep Sonucunun Belirsiz Olması Durumunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Görevi Kapsamında Davacının Talebi Açıklattırılmalıdır 220
F. Taraf Talep Sonucunun Açıklanması Dışında Dava Dilekçesinde Bildirdiği Vakıaları ve Bunların İspatına Yönelik Delilleri Genişletemez 221
G. Aracın Rayiç Değerinin Yarısı Üzerinden Tazminat İsteğinde Bulunduğu Belirtildiğinden Talep Sonucu Açıklanmıştır 222
X. DAVACININ, VARSA KANUNİ TEMSİLCİSİNİN VEYA VEKİLİNİN İMZASI 222
A. Genel Olarak 222
B. Davacının, Varsa Kanuni Temsilcisinin veya Vekilinin İmzasının Bulunmaması Durumunda Yapılacak İşlem 223
1. İmza Eksikliğinin HMK 119/2 Gereği Verilen Sürede Tamamlanmaması Durumunda Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilir 224
2. İmza Eksikliği Tamamlanabilen Bir Unsur Olup Söz Konusu Eksikliğin Tamamlanması İçin Süre Verilmesi Gerekir 225
XI. HMK 119/1 MADDESİNDEKİ (a), (d), (e), (f) ve (g) BENTLERİNİN EKSİK OLMASI DURUMUNDA YARGITAY HUKUK GENEL KURULU’NA GÖRE YAPILACAK İŞ 226
XII. ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR 230
A. HMK 119/2 Hükmü Gereği Verilen Süre Adli Tatil İçerisindeki Bir Süreye Denk Gelirse Bu SüreNİN Adli Tatilin Bitiminden İtibaren 1 Hafta Uzaması Gerekir 230
B. Dava Dilekçesi Niteliğinde Olmayan Dilekçeye İlişkin Olarak HMK 119/2 Hükmüne Göre Davacıya İhtaratlı Kesin Süre Verilmelidir 231
C. Dava Dilekçesinin Sonra Sunulacağı Belirtilmişse HMK 119/2 Hükmündeki Prosedür Uygulanmalıdır 233
D. Yabancı Ülkede Yaşayanlara Karşı Açılan Davaların Uygulaması 235
E. Türk Vatandaşı Olmayanlara Karşı Açılan Davaların Uygulaması 236
F. Davalının Cezaevinden Çıkması Sonrasında Mernis Adresinin Bulunmaması Durumunda Mahkemece Yapılacak İş 237
G. İhtiyari Dava Arkadaşlığı Durumunda Her Dava Arkadaşı Hakkındaki HMK 119. Maddesindeki Eksiklik O Dava Arkadaşı Hakkında Sonuç Doğurur 238
H. İradi Taraf Değişikliği Durumu 241
1. Genel Olarak 241
2. Taraf Değişikliği ve Taraf – Dava Ehliyeti İlişkisi 275
3. İradi Taraf Değişikliğinin Koşulları Oluşmuşsa İcra Takiplerinde de Uygulanır 291
4. Ölü Kişiye Karşı Açılmış Olan Davadaki Durum 299
I. Şikayet Dilekçesinin İçeriği 310
İ. Çekişmesiz Yargı İşleri 321
II. Bölüm
CEVAP DİLEKÇESİNİN UNSURLARI VE CEVAP DİLEKÇESİNDE YER ALMASI GEREKEN UNSURLARIN EKSİK OLMASI DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER
I. MAHKEMENİN ADI 323
A. Genel Olarak 323
B. Mahkemenin Adının Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 323
II. DAVACI İLE DAVALININ ADI, SOYADI VE ADRESLERİ 324
A. Genel Olarak 324
B. Davacı İle Davalının Adı, Soyadı ve Adreslerinin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 324
III. DAVALININ TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK NUMARASI 326
A. Genel Olarak 326
B. Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 326
IV. TARAFLARIN KANUNİ TEMSİLCİLERİNİN VE DAVACI VEKİLİNİN ADI, SOYADI VE ADRESLERİ 326
A. Genel Olarak 326
B. Tarafların Kanuni Temsilcilerinin ve Davacı Vekilinin Adı, Soyadı ve Adreslerinin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 326
V. DAVALININ SAVUNMASININ DAYANAĞI OLAN BÜTÜN VAKIALARIN SIRA NUMARASI ALTINDA AÇIK ÖZETLERİ 327
A. Genel Olarak 327
B. Davalının Savunmasının Dayanağı Olan Bütün Vakıaların Sıra Numarası Altında Açık Özetlerini Belirtmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 327
VI. SAVUNMANIN DAYANAĞI OLARAK İLERİ SÜRÜLEN HER BİR VAKIANIN HANGİ DELİLLERLE İSPAT EDİLECEĞİ 329
A. Genel Olarak 329
B. Savunmanın Dayanağı Olarak İleri Sürülen Her Bir Vakıanın Hangi Delillerle İspat Edileceği Hususunun Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 329
VII. DAYANILAN HUKUKİ SEBEPLER 330
A. Genel Olarak 330
B. Dayanılan Hukuki Sebeplerin Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 330
VIII. AÇIK BİR ŞEKİLDE TALEP SONUCU 330
A. Genel Olarak 330
B. Talep Sonucunun Hiç Belirtilmemesi Durumunda Yapılması Gereken İşlem 331
IX. DAVALININ VEYA VARSA KANUNİ TEMSİLCİSİNİN YAHUT VEKİLİNİN İMZASI 331
A. Genel Olarak 331
B. Davalının veya Varsa Kanuni Temsilcisinin Yahut Vekilinin İmzasının Bulunmaması Durumunda Yapılacak İşlem 331
X. CEVAP DİLEKÇESİ VERİLMEMESİ DURUMUNDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEM 332
A. Dilekçeler Aşaması Açısından 332
B. Delillerin Gösterilmesi Açısından 333
C. Savunmanın Genişletilmesi Ve Değiştirilmesi Yasağı Açısından 342
III. Bölüm
SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜ
(DAVA DİLEKÇESİNİN UNSURLARI BAKIMINDAN)
I. SOMUTLAŞTIRMA VE SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜ KAVRAMI 357
II. SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜNÜN AMACI 359
III. İDDİA YÜKÜ İLE İLİŞKİSİ 361
A. Genel Olarak 361
B. İddia Yükünün Hiç Yerine Getirilmemiş Olması Durumunda Yapılması Gereken İşlem 367
IV. SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜNÜN KAPSAMI 369
A. Genel Olarak 369
B. Somutlaştırma Yükünün Yerine Getirilmemiş Olması Durumunda Yapılması Gereken İşlem 370
1. Genel Olarak 370
2. Şikayet Dilekçesi Açısından Somutlaştırma Yükü 396
Örnek Dava Dilekçesi 403
Örnek Cevap Dilekçesi 408
Kaynakça 415
Kararlar Dizini 419
Kavramlar Dizini 429