İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi

"Türk İş Hukukunda

İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetimi

İçindekiler

-Önsöz...V

-Kısaltmalar ...Xıx

-Giriş...3

-Birinci Bölüm İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetiminin Amaç Ve Konusu

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetiminin Amacı . . R...9

- Temel Amaç: İş Kazası Ve Meslek Hastalıklarının

-Önlenmesi...9

- Şekilselamaç

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetiminin Konusu...14

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Mevzuatı ...14

- Mevzuatın Genel Yapısı ...14

- Mevzuatta Temel Norm Eksikliği...15

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanun Tasarı Taslağı...19

- Genel Olarak ...19

- Taslağın İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetimine İlişkin Hükümleri . . .25

-İkinci Bölüm İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetim Teşkilatı

- İş Teftiş Kurulu...31

- Genel Olarak...31

- Denetim Yetkisinin Hukuki Dayanakları...32

- İş Teftiş Kurulu Başkanlığı... .33

- Teftiş Kurulu Bürosu ...34

- Kurul İstatistik Sistemi...35

- İş Teftiş Kurulu Başkanı'nın Görev Ve Yetkileri ...35

- İş Teftiş Grupları Ve Grup Başkanı ...37

- . İş Müfettişleri ...39

- Genel Olarak ...39

- Müfettiş Yardımcılığına Atanma...40

- Müfettişliğe Atanma ...40

- Müfettişlikten Alınma Ve Yeniden Atanma...41

- Müfettişlerin Görev Ve Yetkileri ...41

- Müfettişlerin Sorumlulukları...44

- Müfettişlerin Sayısı ...44

- İş Teftişi Konusunda Yetkili Diğer Kurumlar...45

- Sağlık Bakanlığı...46

- Milli Savunma Bakanlığı...48

- Genel Olarak ...48

- Askeri İş Müfettişleri...49

- Genel Olarak ...49

- Askeri İş Müfettişlerinin Tayinleri Ve Stajları...50

- Askeri İş Müfettişlerinin Görev Süreleri...51

- Askeri İş Müfettişlerinin (Ve Müfettiş Yardımcılarının) Görev, Yetki Ve Sorumlulukları ...51

- Askeri İşyerlerinin Teftişi ...52

- Ulaştırma Bakanlığı...52

- Çevre Ve Orman Bakanlığı...54

- Enerji Ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ...54

- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ...54

- Belediyeler ...61

- Sosyal Güvenlik Kurumu...64

- Diğer Kurumlar ...64

- İş Denetiminde İngiltere, Fransa Ve Almanya

Örnekleri ...65

- İş Denetim Örgütleri...65

- Müfettiş Sayıları...66

- Denetim İlke Ve Usûlleri ...67

-Üçüncü Bölüm Teftiş Uygulaması

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Teftişinin Türleri...71

- Genel Olarak ...71

- Genel Teftiş...72

- Kontrol (Önel) Teftiş...73

- İnceleme Teftişi ...74

- Re'sen Teftiş ...•...74

- Askeri İşyerlerinde Yapılan İş Sağlığı Ve

-Güvenliği Teftişinin Türleri...75

- Teftiş Programları ...75

- Genel Çalışma Planı Ve Genel Çalışma Raporu ...75

- Teftiş Programlarının Hazırlanması Ve Verilmesi...76

- Askeri İşyerlerinde Yapılacak Teftişlerin Programları...77

- Teftiş Uygulamasının Usûl Ve Esasları ...78

- Teftişe Başlama...78

- Teftiş Sırasında Uyulacak Esaslar ...81

- Kayıt Ve Belgelerin İncelenmesi ...81

- İfade Alınması ...82

- Genel Olarak...82

- Özürlülerin, Yabancıların, Okuma-Yazma Bilmeyenlerin Ve İmza Atamayanların İfadesinin -Alınması ...83

- İşverenlerin, İşçilerin Ve Diğer İlgililerin Yükümlülükleri...'...,...83

- Açıklanamayacak Hususlar Ve İşin Aksatılmaması ____84

- Askeri İşyerlerinde Teftiş Uygulaması . .""...84

-Dördüncü Bölüm

-Genel İş Sağlığı Ve Güvenliği Teftişinde İncelenen Hususlar

- İşyeri, İşveren Ve İşçiler...'...89

- İşyeri ..;.'...89

- İşveren...•...91

- İşveren ...91

- Alt İşveren Uygulamaları...91

- Genel Olarak ...91

- İş Müfettişlerinin Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Muvazaa Tespiti (Uygulama Ve Yetki -Tartışması)...95

- İşçiler, Diğer Statülerde Çalışanlar Ve Bunlara

-Ait Sayısal Veriler...96

- Genel Olarak...96

- İşçiler ...97

- Çıraklar Ve Stajyerler...98

- Toplam İşçi Sayısı...100

- İşyerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Organizasyonu ...102

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu...102

- İş Güvenliği İle Görevli Mühendis Ve Teknik Eleman 105

- İşyeri Hekimi Ve İşyeri Sağlık Birimi

-(İşyeri Hemşiresi - Sağlık Memuru)...106

- Sorumlu Müdür ...110

- Teknik (Fenni) Nezaretçi Ve Tahlisiye Ekibi ...111

- Yapı İşleri Koordinatörü ...116

- Usta Öğretici ...118

- İlkyardımcı ...118

- Radyasyondan Korunma Sorumlusu...119

- Yangın Güvenliği Sorumlusu ...120

- Gece Çalışması...120

- Genel Olarak ...120

- Gece Çalışma Süresinin Sınırı...121

- Sağlık Raporları...121

- Gece Döneminde Çalışması Yasak Olan İşçiler ...121

- Postalar Halinde Çalışma Sistemi...122

- Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtları ...123

- Kadınj Şçilerin Çalışma Yerleri Ve Yaptıkları İşler . 125

- Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalışma Yerleri Ve Yaptıkları İşler ...130

- Genel Olarak...130

- Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılabileceği İşler ... 131

- Genel İlkeler...131

- Çalışma Ve Dinlenme Süreleri ...132

- Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler...133

- Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler ...133

- Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılamayacakları İşler...135

- Genel Önleme Ve Koruma Uygulamaları ...136

- İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Bulunması Gerekli

Asgari Sağlık Ve Güvenlik Şartları ...136

- Genel Olarak ...136

- Güvenli Elektrik Tesisatı İle Donanımlı Ve Sağlam İşyeri Binası .137

- Acil Çıkış Kapılan Ve Yollan ...137

- Yangın Söndürme Ve Yangın İkaz Ekipmanlan ...137

- Havalandırma Sistemi ...138

- Ortam Sıcaklığı ...138

- Aydınlatma...138

- İşyerinin Fiziki Özellikleri ...139

- Ulaşım Yollan ...139

- Tehlikeli Alanlar...140

- Dinlenme Yerleri...140

- Soyunma Ve Temizlik Yerleri ...140

- İlkyardım Odaları...141

- Engelli İşçilerle İlgili Gerekler...141

- Açık Alanlar ...141

- Güvenlik Ve Sağlık İşaretleri ...142

- İş Ekipmanlarının Kullanımıyla İlgili Sağlık Ve

-Güvenlik Şartları ...143

- Genel Olarak ...143

- İş Ekipmanında Bulunacak Asgari Gerekler...144

- Genel Gerekler...144

- Özel Tipteki İş Ekipmanında Bulunacak Asgari Ek Gerekler ...145

- İş Ekipmanının Kullanımı Île İlgili Hususlar ...147

- Tüm İş Ekipmanları İçin Genel Hükümler ...147

- Kendinden Hareketli Veya Bir Başka Araç Vasıtasıyla Hareket Edebilen İş Ekipmanlarının Kullanımı İle İlgili Hükümler...147

- Yük Kaldırmada Kullanılan İş Ekipmanı İle İlgili Hükümler...;...147

- Yüksekte Yapılan Geçici İşlerde, İş Ekipmanının Kullanımı İle İlgili Hükümler...148

- Özel Nitelikteki İş Ve Yerlerde Önleme Ve

Koruma Uygulamaları...149

- Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri...149

- Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri...153

- Yapı İşlerinde Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri ...157

- Genel Olarak ...157

- Yapı Alanları İçin Asgari Sağlık Ve Güvenlik Koşulları...158

- Genel Asgari Koşullar...158

- Özel Asgari Şartlar...160

- Kapalı Alanlardaki Çalışma Yerleri İle İlgili Şartlar . 160 Bb) Açık Alanlardaki Çalışma Yerleri İle İlgili Şartlar . . .160 Yeraltı Ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri... .162

- Genel Olarak ...162

- Asgari Sağlık Ve Güvenlik Gerekleri ...163

- Yeraltı Ve Yerüstü Maden İşletmeleri İle Bunların Yerüstü

Tesislerinde Uygulanacak Asgari Genel Hükümler...163

- Güvenli İş Organizasyonu Ve Çalışma Yöntemi . . . .163

- Güvenli Planlanmış Ve Tesis Edilmiş İşyeri...164

- İş Ekipmanları Kullanım Talimatları İle Kontrol Ve

Bakım Planları...165

- Patlama Önleme Planı ...165

- Zararlı Gazlardan Korunma Planı...165

- Yangından Korunma Planı...166

- Yerüstü Maden İşletmelerinde Uygulanacak Asgari Özel Hükümler...166

- Yeraltı Maden İşletmelerinde Uygulanacak Asgari Özel

Hükümler...166

- Yeraltı Çalışma Planı (İmalat Haritası)...166

- Yeraltında Ulaşım Ve Taşımaya İlişkin Gereklilikler .166

- Havalandırma Planı...167

- Patlama Barajları Dokümanı ...168

- Riskli Bölgeler Çalışma Planı ...168

- Kurtarma Teşkilatı Ve Güvenlik Ekipmanı ...168

Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde

Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri ...169

- Genel Olarak ...169

- Asgari Sağlık Ve Güvenlik Gerekleri ...169

- Kıyılarda Ve Denizlerdeki Tesislerde Uygulanacak Asgari

Genel Gerekler...169

- Güvenli İşyeri Ve İş Organizasyonu...170

- Sorumlu Uzman Ve Kalifiye İşçi...170

- Ekipman Ve Ekipman Kullanım Güvenliği...170

- Ekipman Kontrol, Bakım, Test Planı Ve Kayıtlar . . . .171

- Koruma Planı...171

- Patlama Önleme Planı ...171

- Kıyılardaki Tesislerde Uygulanacak Asgari Özel Hükümler 171

- Denizlerdeki Tesislerde Uygulanacak Asgari Özel

Hükümler...172

- Yangından Korunma Planı...172

- Acil Durum Planı ...172

- Kansorejen Ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Tedbirleri...173

- Genel Olarak ...173

- Risk Değerlendirmesi...173

- İkame İlkesi ...,...174

- Maruziyetin Önlenmesi Ve Azaltılması ...174

- Beklenmedik Maruziyet Acil Durum Planı ...175

- Riskli İşlerde Çalışan İşçi Listesi Ve Maruziyet Kayıtları...175

- Kişisel Sağlık Kayıt Sistemi...175

- Biyolojik Etkilere Maruziyet Riskinin Önlenmesi...176

- Genel Olarak ...176

- Risk Değerlendirilmesi...176

- İkame İlkesi ...177

- Güvenli İşyeri Ve İş Organizasyonu...177

- Kaza Önleme Planı...177

- Biyolojik Etkilere Maruz Kalan İşçilerin Listesi Ve Kayıtlar . . . .178

- Sağlık Gözetimi Ve Kişisel Sağlık Kayıtları...178

- Aşılama Belgeleri...178

- Özel İşlere İlişkin Önlemler ...179

- Tanı Laboratuarları Dışında Kalan, İnsan Sağlığı Ve Veterinerlik Hizmetleri İçin Özel Önlemler...179

- Endüstriyel İşlemler, Laboratuarlar Ve Hayvan Barınakları İçin Özel Önlemler ...180

- Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunma Tedbirleri...'...181

- Genel Olarak ...181

- Patlamadan Korunma Dokümanı...182

- Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerlerin Sınıflandırılması Ve

Asgari Gerekler ...182

- Çalışma İzni Sistemi (Ateşli Çalışma İzni)...183

- Patlamadan Korunma Önlemleri...183

- Ekipmanların Ve Koruyucu Sistemlerin Seçiminde

Uyulacak Kriterler...184

- Gürültülü İşlerde Asgarî Gereklilikler ...185

- Gürültü Ölçümü, Risk Değerlendirmesi Ve Kayıtlar ...185

- Güvenli İşyeri Ve İş Organizasyonu ...185

- Önlem Programı...186

- Kulak Koruyucuları ...186

- Eğitim ...187

- Sağlık Gözetimi Ve Kişisel Sağlık Kayıtları...187

- Titreşim Riskinin Olduğu İşlerde Asgari Gereklilikler ...188

- Genel Olarak ...188

- Titreşim Ölçümü Ve Kayıtlar...188

- Teknik Ve Organizasyonel Önlem Programı ...189

- Bilgilendirme Ve Eğitim...189

- Sağlık Gözetimi Ve Kişisel Sağlık Kayıtları...190

- Ekranlı Araçlarla Yapılan Çalışmalarda Asgari Gerekler ...190

- İşverenin Genel Yükümlülükleri ...190

- Asgari Gerekler ...192

- Ekipmanla İlgili Asgari Gerekler...192

- Monitör...192

- Klavye ...192

- Çalışma Masası Veya Çalışma Yüzeyi ...192

- Sandalye ...192

- Çalışma Ortamı İle İlgili Asgari Gerekler ...193

- Bilgisayar Programları İle İlgili Asgari Gerekler...193

- Elle Taşıma İşlerinde Asgari Gerekler...193

- İşverenin Genel Yükümlülükleri ...194

- Güvenli İş Organizasyonu ...194

- Güvenli Çalışma Ortamı...195

- Radyoloji, Radyum Ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Tüzük Kapsamına Giren İşler . .195

- Ağır Ve Tehlikeli İşlerde Asgarî Gerekler...195

- Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak 7,5

Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler ...196

- Kişiye Yönelik Önleme Ve Koruma Uygulamaları ...197

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimi ...197

- Genel Olarak ...-...197

- Genel Eğitim Planı Ve Yıllık Programlar...198

- Eğitimin Aşamaları ...198

- Eğitimin İçeriği...199

- Eğitim Verebilecek Kişi Ve Kurumlar...199

- Kişisel Koruyucu Donanımlarda Bulunması Gereken Temel Sağlık Ve Güvenlik Gerekleri...200

- Genel Olarak ...200

- Tüm Kişisel Koruyucu Donanımlarda Bulunması Gereken

Genel Özellikler ...201

- Bazı Kişisel Koruyucu Donanım Tipleri Veya Sınıfları İçin

Ortak Ek Gerekler ...202

- Belirli Riskler İçin İlave Gereksinimler...204

- Kişisel Koruyucu Donanımların Kullanımı...210

- Genel Olarak ...210

- Kullanım İlkeleri ...211

- Kullanım Kuralları...212

- Yapılan İşe Göre Kullanılması Gerekli Olan Kişisel Koruyucu Donanımlar ...212

- Meydana Gelen İş Kazası Ve Meslek Hastalıkları

İle İlgili Bilgiler...215

- Kayıt Ve Belgeler^...215

Beşinci Bölüm

İş Sağlığı Ve Güvenliği İnceleme Ve

Kontrol Teftişlerinde İncelenen Hususlar

- İş Kazası Veya Meslek Hastalığı İncelemeleri...219

- Genel Olarak ...219

- İncelemelerinin Çerçevesi...220

- Genel Olarak ...220

- İş Hukuku Açısından İş Kazası ...221

- Sosyal Sigortala Kanunu Anlamında İş Kazası...223

- İşyerinin Çalışma Şartları Ve İş Organizasyonunun İncelenmesi...227

- İş Kazası Veya Meslek Hastalığına Uğrayanlara Ait Bilgiler . . . .227

- İş Kazaları Ve Meslek Hastalıkları Sicili Önerisi...227

- İşyeri Kurma İzni Ve İşletme Belgesi İncelemeleri . . .227

- Genel Olarak...227

- Başvuru Ve İnceleme...228

- Belgelerin Geçersizliği Ve Yenilenmesi ...230

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Kontrol Teftişinde

İncelenen Hususlar...230

Altıncı Bölüm İş Sağlığı Ve Güvenliği Denetiminin Sonuçları

- Teftiş Tutanağı...233

- Teftiş Raporu...234

- Genel Teftiş Raporu...234

- İnceleme Teftiş Raporu ...235

- İş Kazası Ve Meslek Hastalığı ...235

- İşletme Belgesi ...236

- İşyeri Kurma İzni...237

- Kontrol Teftiş Raporu ...237

- Rapor Tamamlandıktan Sonra Yapılacak İşlemler____238

- Raporların İncelenmesi...238

- Raporların Uygulamaya Konulması ...238

- Askeri İşyerlerinin Teftişine İlişkin Teftiş

Raporları...239

- Teftiş Defteri ...239

- Süre Verilmesi...240

- İdari Yaptırım Uygulanması...242

- İdari Para Cezası...'...242

- Ceza Kararının Alınması ...242

- İdari Para Cezası Miktarları ...244

- İdari Para Cezasının Faili ...246

- İdari Para Cezalarına İtiraz ...247

- İşin Durdurulması Ve İşyerinin Kapatılması...248

- Genel Olarak...248

- Yetkili Komisyon ...249

- Komisyonun Oluşumu ...249

- Komisyonun Toplantıları ...250

- Komisyonun Kararları ...251

- Askeri İşyerleriyle Yurt Emniyeti İçin Gerekli Maddeler İmal Olunan İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Veya İşyerlerinin Kapatılmasına Karar Vermeye Yetkili Komisyon ...251

- Kararların Uygulanması ...252

- Acil Hallerde Durdurma Ve Kapatma...253

- Durdurma Ve Kapatma Kararma İtiraz...254

- İşçilerin Çalışmaktan Alıkonulması ...254

- Cumhuriyet Savcılığına Başvuru Ve Ceza Davası...255

- Genel Olarak ...255

- İşverenin Ve İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu ...257

- İş Kazasının (Olası) Ceza Hukuku Tanımı : Taksirle Yaralama/ Taksirle Öldürme Suçu...258

Sonuç

- Genel Değerlendirme...265

- Dağınık Örgütsel Yapı...266

- Yetersiz Müfettiş Sayısı ...266

- Müfettiş Odaklı Ve Uzman Katılımına Kapalı Örgütlenme...267

- Uzmanlık Sınıfları Öngörmeyen Tek Tip Müfettiş Anlayışı ...268

- Kobi Gerçeğini Dikkate Alan Denetim Politikası İhtiyacı... .268

- Teftiş Uygulamasına İlişkin Sorunlar...269

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Müfettişlerinin Alan Dışı Görevleri...269

- İş Sağlığı Ve Güvenliği Müfettişlerinin Alt İşveren Uygulamalarına İlişkin Yaklaşımları Ve Yetki Tartışması...169

- İdari Para Cezalan ...270

- Cezanın Belirlenmesinde Alınmayan Önlem Kavramı...270

- İdari Para Cezalarına İtiraz...271

- İşverenin Ve İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai

Sorumluluğu Konusundaki Uygulama Sorunları...271

"