Dolandırıcılık Suçu
Dr. Öğr. Üyesi Fulya KORKMAZ
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER .............................................................................................7
KISALTMALAR ........................................................................................11
GİRİŞ ...........................................................................................................13
BİRİNCİ BÖLÜM
MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER
VE SUÇ GENEL TEORİSİNE İLİŞKİN BAZI KAVRAMLARIN
DOLANDIRICILIK SUÇU BAKIMINDAN AÇIKLANMASI
I. MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARDA KAVRAMSAL
BOYUTUN ÖNEMİ...........................................................................17
A. GENEL OLARAK .......................................................................17
B. MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLAR AÇISINDAN ORTAK
BAZI KAVRAMLAR..................................................................19
1. Malvarlığı Kavramı................................................................19
2. Mal Kavramı ..........................................................................22
3. Zilyetlik Kavramı ...................................................................25
4. Malın Başkasına Ait Olması...................................................26
II. MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARIN TASNİFİ VE
DOLANDIRICILIK SUÇUNUN TÜRK CEZA KANUNU’NDAKİ
YERİ...................................................................................................27
III. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN HUKUKÎ KONUSU, MADDÎ
KONUSU, FAİLİ VE MAĞDURU ...................................................32
A. GENEL OLARAK .......................................................................32
B. SUÇUN HUKUKÎ KONUSU ......................................................33
C. SUÇUN MADDÎ KONUSU ........................................................35
D. SUÇUN FAİLİ .............................................................................37
E. SUÇUN MAĞDURU...................................................................38
İKİNCİ BÖLÜM
DOLANDIRICILIK SUÇUNUN UNSURLARI
I. GENEL OLARAK..............................................................................43
II. MADDÎ UNSUR ................................................................................44
A. DAVRANIŞ: HİLELİ DAVRANIŞ.............................................45
B. ORTAYA ÇIKAN TİPİK SONUÇLAR ......................................63
8
1. Mağdurun (veya Mağdurun Malvarlığı Üzerinde Tasarruf
Yetkisi Bulunan Kişinin) Aldanması .....................................63
2. Mağdurun Malvarlığı Yönünden Bir Tasarrufun
Gerçekleşmesi ve Bunun Sonuçları........................................66
a. Mağdurun Malvarlığı Yönünden Bir Tasarrufun
Gerçekleşmesi ..................................................................66
b. Mağdurun Zarara Uğraması..............................................67
c. Failin veya Başkasının Bir Yarar Sağlaması.....................72
C. NEDENSELLİK BAĞI................................................................74
D. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN BULUNMAMASI75
III. MANEVÎ UNSUR..............................................................................75
A. KAST............................................................................................75
B. HATANIN ETKİSİ ......................................................................77
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOLANDIRICILIK SUÇUNA ETKİ EDEN NEDENLER
I. GENEL OLARAK..............................................................................79
II. CEZAYI AĞIRLAŞTIRAN NEDENLER.........................................80
A. KULLANILAN VASITAYI ESAS ALAN AĞIRLAŞTIRICI
NEDENLER.................................................................................80
1. Suçun “Dinî İnanç ve Duyguların İstismar Edilmesi Suretiyle”
İşlenmesi (TCK m. 158/1-a)...................................................80
2. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının, Kamu Meslek
Kuruluşlarının, Siyasî Parti, Vakıf veya Dernek Tüzel
Kişiliklerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi
(TCK m. 158/1-d)...................................................................84
3. Suçun “Bilişim Sistemlerinin, Banka veya Kredi
Kurumlarının Araç Olarak Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi
(TCK m. 158/1-f) ...................................................................87
4. Suçun “Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan
Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1-g) ...........94
B. ALDATILAN SÜJENİN DURUMUNU ESAS ALAN
AĞIRLAŞTIRICI NEDENLER...................................................97
1. Suçun “Kişinin İçinde Bulunduğu Tehlikeli Durum veya Zor
Şartlardan Yaralanmak Suretiyle” İşlenmesi
(TCK m. 158/1-b)...................................................................97
2. Suçun “Kişinin Algılama Yeteneğinin Zayıflığından
Yararlanmak Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1-c)............99
C. FAİLİN VE/VEYA MAĞDURUN NİTELİĞİNİ ESAS ALAN
AĞIRLAŞTIRICI NEDENLER.................................................100
9
1. Suçun “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Zararına Olarak”
İşlenmesi (TCK m. 158/1-e).................................................100
2. Suçun “Tacir veya Şirket Yöneticisi Olan ya da Şirket Adına
Hareket Eden Kişilerin Ticari Faaliyetleri Sırasında;
Kooperatif Yöneticilerinin Kooperatifin Faaliyeti
Kapsamında” İşlenmesi (TCK m. 158/1-h)..........................102
3. Suçun “Serbest Meslek Sahibi Kişiler Tarafından,
Mesleklerinden Dolayı Kendilerine Duyulan Güvenin
Kötüye Kullanılması Suretiyle” İşlenmesi
(TCK m. 158/1-i)..................................................................105
D. FAİLİN MAKSADINI ESAS ALAN AĞIRLAŞTIRICI
NEDENLER...............................................................................107
1. Suçun “Banka veya Diğer Kredi Kurumlarınca Tahsis
Edilmemesi Gereken Bir Kredinin Açılmasını Sağlamak
Maksadıyla” İşlenmesi (TCK m. 158/1-j)............................107
2. Suçun “Sigorta Bedelini Almak Maksadıyla” İşlenmesi
(TCK m. 158/1-k).................................................................108
E. HİLE ŞEKLİNİ ESAS ALAN AĞIRLAŞTIRICI NEDENLER112
1. Suçun “Kişinin, Kendisini Kamu Görevlisi veya Banka,
Sigorta ya da Kredi Kurumlarının Çalışanı Olarak Tanıtması
veya Bu Kurum ve Kuruluşlarla İlişkili Olduğunu Söylemesi
Suretiyle” İşlenmesi (TCK m. 158/1-l)................................112
2. Kamu Görevlileriyle İlişkisinin Olduğundan, Onlar Nezdinde
Hatırı Sayıldığından Bahisle ve Belli Bir İşin Gördürüleceği
Vaadiyle Aldatarak, Başkasından Menfaat Temin Etme
(TCK m. 158/2)....................................................................113
F. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÜÇ VEYA DAHA FAZLA
KİŞİ TARAFINDAN BİRLİKTE İŞLENMESİ VE SUÇ
İŞLEMEK İÇİN TEŞKİL EDİLMİŞ BİR
ÖRGÜTÜN FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE İŞLENMESİ (TCK
M. 158/3)....................................................................................115
III. CEZAYI HAFİFLETEN NEDEN: SUÇUN BİR HUKUKÎ İLİŞKİYE
DAYANAN ALACAĞIN TAHSİLİ AMACIYLA İŞLENMESİ
(TCK M. 159)...................................................................................116
10
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ,
BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI, CEZASI VE
MUHAKEME HUKUKUNA İLİŞKİN SONUÇLARI
I. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ.119
A. İŞTİRAK ....................................................................................119
B. İÇTİMA......................................................................................124
C. TEŞEBBÜS ................................................................................132
D. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME..........................................................135
II. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN BENZER SUÇLARLA
KARŞILAŞTIRILMASI...................................................................136
A. GENEL OLARAK .....................................................................136
B. HIRSIZLIK SUÇU.....................................................................137
C. GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU................................139
D. YAĞMA SUÇU .........................................................................140
E. BİLİŞİM SİTEMİNE GİRME VE SİSTEMİ ENGELLEME,
BOZMA, VERİLERİ YOK ETME VEYA DEĞİŞTİRME
SUÇLARI...................................................................................141
F. BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE
KULLANILMASI SUÇU ..........................................................143
G. ZİMMET SUÇU.........................................................................145
H. İRTİKÂP SUÇU.........................................................................147
I. PARADA SAHTECİLİK SUÇU ...............................................148
J. KARŞILIKSIZ ÇEK DÜZENLEME SUÇU .............................149
K. BANKACILIK ZİMMETİ SUÇU..............................................151
L. BEDELSİZ YARARLANMA....................................................151
III. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN CEZASI VE TÜZEL KİŞİLERE
UYGULANACAK GÜVENLİK TEDBİRLERİ .............................153
IV. ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEPLERİ VE CEZADAN İNDİRİM
YAPILMASINI GEREKTİREN ŞAHSİ SEBEPLER .....................154
V. ETKİN PİŞMANLIK........................................................................155
VI. ZAMANAŞIMI ................................................................................156
VII. DOLANDIRICILIK SUÇUNUN MUHAKEME HUKUKUNA
İLİŞKİN SONUÇLARI...................................................................156
SONUÇ ......................................................................................................161
KAYNAKÇA.............................................................................................167
