Hasta Hakları

Dr. Gökhan TANERİ (Hakim)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ 11

BİRİNCİ BÖLÜM

TEMEL KAVRAMLAR VE KAYNAKLAR

1. Temel Kavramlar 13
2. Uluslararası Hukukta Hasta Haklan 15

Biyotıp Sözleşmesi. 18

3.   Türk Hukukunda Hasta-Hekim İlişkisi. 19

İKİNCİ BÖLÜM

HASTA-HEKİM İLİŞKİLERİNDE KORUNAN TEMEL DEĞERLER

1. Kişilik Haklan 21
2. Yaşama Hakkı ve Vücut Bütünlüğü 22

ÖTENAZİ 23

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

HİZMET KAYNAĞINA GÖRE HASTANELER

1. Kamu Hastaneleri. 27
2. Özel Hastaneler. 31

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TIBBİ MÜDAHALE VE UNSURLARI

1. Tanım. 39
2. Unsurları. 39

a-   Tıbbi Müdahalenin Yetkili Kişiler Tarafından Uygulanması. 47

b-   Hastaya Müdahalede Tıp Mesleğinin Gerektirdiği Dikkat ve Özen

Yükümlülüğüne Uyma 50

c-   Hekimlik Mesleğinin Yerine Getirilmesinde Tedavi Özgürlüğü. 51

BEŞİNCİ BÖLÜM

HEKİM SORUMLULUĞU

1.    Genel Olarak. 53

TIBBİ HATALAR. 54

2.    Özel Hukuktan Kaynaklanan Sorumluluk. 56

A- HİZMET AKDİ. 58

B- ESER SÖZLEŞMESİ. 58

C- VEKÂLET SÖZLEŞMESİ. 67

Hastaneye Kabul Sözleşmesi 72

3.    İdare Hukuku İlişkisi 74

Sağlık Hizmetinin Kötü İşlemesi 78

Sağlık Hizmetinin Geç İşlemesi. 79

Sağlık Hizmetinin Hiç İşlememesi. 80

4. Ceza Hukuku Sorumluluğu. 81

5. Mesleki Etik Kurallarına Göre Sorumluluk. 86

ALTINCI BÖLÜM

HEKİM VE HASTA ARASINDA SÖZLEŞME İLİŞKİSİ

1. Genel Olarak. 89
2. Vekâletsiz İşgörmeden Kaynaklanan Sorumluluk. 90

YEDİNCİ BÖLÜM

HEKÎM HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU

1. Genel Olarak. 95
2. Unsurları. 96

A- Hukuka Aykırı Fiil 96

a-  Fiil. 96

b-  Hukuka Aykırılık. 97

c-  Hukuka Uygunluk Sebepleri. 97

ç-  Özel hukuka uygunluk nedenleri. 98

B- Zarar. 99

a-   Genel Olarak. 99

b-   Zararın ispatı. 100

c-   Zararın Türleri. 101

C- İlliyet Bağı. 104

a-   Genel Olarak. 104

b-   Uygun İlliyet Bağı Teorisi. 104

Ç- Kusur 105

D- Sağlık Hizmetinde Yetersizlik 116

E- Tıbbi Uygulama Hataları 116

3.   Haksız Fiilin Hüküm ve Sonuçları. 116

A- Zarar ve Miktarı. 116

B- Tazminatın Hesaplanması 117

1. Saldırının ağırlığı. 117
2. Kusurun ağırlığı 118

C- Tazminat İndirim Nedenleri. 120

a-   Rıza 120

b-   Ortak kusur. 120

c-   Tazminata hükmedilmesinin faili zor duruma düşürmüş olması. 120

D- Faiz. 121

4-   Zamanaşımı. ,. 123

a-   Kısa zamanaşımı (Normal zamanaşımı). 128

b-   Uzun zamanaşımı (Azami zamanaşımı) 129

c-   Ceza zamanaşımı süresi (İstisnai zamanaşımı) 130

5-   Yansıma Yoluyla Zarar Nedeniyle Tazminat 131

SEKİZİNCİ BÖLÜM

MEMUR HAKKINDA KAMU DAVASI AÇILMASI

1.   Genel Olarak 133

2-   Kovuşturmalarda yasal dayanak 133

a-   Genel kurallara göre 133

b-   3628 Sayılı Kanunu Göre 133

c-   4483 sayılı Kanuna Göre 133

3.   Yargılama Usulü. 134

a-   İhbar veya Şikayet. 134

b-   Ön İnceleme ve Soruşturma İzni. 135

c-   İtiraz. 135

d-   Hazırlık Soruşturması. 136

e-   Yargılama. 136

f-   Haksız İsnatlara Karşı Memur-Hekimin Korunması 137

DOKUZUNCU BÖLÜM

DEVLETİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU

1. Genel Olarak. 139
2. Rücu 147
3. Kişisel Kusur 149

ONUNCU BÖLÜM

MESLEKİ SORUMLULUK

1.   Genel Olarak 151

ONBİRİNCİ BÖLÜM

İDARİ SORUMLULUK

Usûl. 157

Yetki 158

DİSİPLİN CEZALARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI 159

ONİKİNCİ BÖLÜM

HASTA VE HEKİM

HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1. Genel Olarak. 161
2. Hekimin Yükümlülükleri. 161
3. Hasta Hakları 162

HEKİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ 165

1-   TEŞHİS (TANI). 165

1. ÖYKÜ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (ANAMNEZ). 172
2. TEDAVİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ 173
3. HASTANIN RIZASINI ALMA YÜKÜMÜ 177

TEDAVÎ YÖNTEMİ 183

RIZANIN KONUSU 184

RIZA ZAMANI 184

RIZA EHLİYETİ 185

1-Yaş. 185

RIZAYI SAKATLAYAN HALLER. 189

HATA 189

RIZANIN ŞEKLİ 189

RIZANIN ALINMASININ ÖZEL HÜKÜMLERE BAĞLANDI­
ĞI DURUMLAR 190

AİLE PLANLAMASI HİZMETİ VE GEBELİĞİN SONLANDI-
RILMASI 192

Aile Planlaması 192

Nüfus Planlaması Hakkındaki Kanun 4/1 uyarınca 194

Gebeliğin Sonlandınlması. 194

Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve
Denetlenmesine İlişkin Tüzük 13. Maddesi. 195

TIBBİ ARAŞTIRMALAR. 196

İLAÇ VE TERKİPLERİN KULLANILMASI 197

RIZANIN ARANMADIĞI HALLER 197

VARSAYILAN RIZA. 197

SAĞLIK MEVZUATINDAN KAYNAKLANAN HALLER. 199

CEZA MUHAKEMESİNDE RIZA ARANMAYAN HALLER 203

1. Gözlem Altına Alma 203
2. Şüpheli veya sanığın muayenesi ve vücudundan örnek alınma­
   sı 203
3. Moleküler genetik inceleme. 204
4. Akıl hastaları için koruma ve tedavi amaçlı güvenlik tedbiri 204

TEDAVİYİ KABUL VE RED HAKKI. 204

5-   HASTAYI AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 206

a-) Makûl doktor ölçütü. 206

b-) Somut risk ölçütü. 206

Amaç. 209

AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAPSAMI. 210

1-   Usûl ve müdahale aydınlatması 210

a- Teşhis Aydınlatması. 210

b- Süreç Aydınlatması 211

2-   Koruma Aydınlatması. 212

3 -   Somut olayın özelliğine göre ve diğer konulardaki aydınlatma 212

4-   Reklâm Yasağı 212

AYDINLATMA YÜKÜMLÜSÜ 215

AYDINLATILACAK KİŞİ. 215

AYDINLATMA ŞEKLİ 216

AYDINLATMA ZAMANI. 218

AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İSPATI 218

AYDINLATMA  YÜKÜMÜNÜN   ORTADAN  KALKTIĞI
HALLER 219

AYDINLATMA KAPSAMININ GENİŞLEMESİ 221

AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ YARGI DEĞERLEN­
DİRMELERİ. 223

AYDINLATMA VE AYDINLATILMIŞ ONAM YÜKÜM­
LÜLÜĞÜNE UYMAMA 243

6-   SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 244

SADAKAT BORCU. 259

HEKİM   YARDIMCILARININ   EYLEMLERİNDEN    SO­
RUMLULUK 259

1. TEDAVİ  SONRASI  HASTAYI  KONTROL  YÜKÜMLÜ­
   LÜĞÜ. 269
2. KAYIT VE DOSYA TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 269
3. REÇETE YAZMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 270

HEKİM HAKLARI. 271

HEKİM SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VE AZALTAN
DURUMLAR. 272

1. Zorunlu Mesleki Mali Sorumluluk Sigortası. 272
2. Sorumsuzluk anlaşması. 273

HASTA YÜKÜMLÜLÜKLERİ 274

KAYNAKÇA 277

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 289