İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep
İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMLİ FESHİNDE GEÇERLİ SEBEP
Hakan KESER
- İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi
- İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Kavramı
- İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Aranmasının Koşulları
- Geçerli Sebep Gösterilmesi Zorunluluğu Olan Hallerde Uyulması Gereken Fesih Prosedürü
- İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Sebepler
- İşçinin Davranışlarından Kaynkalanan Geçerli Sebepler
- İşletmenin, İşyerinin veya İşin Gereklerinden Kaynaklanan Geçerli Sebepler
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMLİ FESHİ VE FESİHTE GEÇERLİ SEBEP KAVRAMLARI
I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMLİ FESHİ KAVRAMI 19
A. Genel Olarak 19
B. Fesih Bildirimi 20
C. Bildirimli Fesihte Bildirim Süreleri 21
D. Bildirim Sürelerinin İşlemeye Başlaması 23
E. Bildirim Süresi İçerisinde İş Arama İzni 24
F. Bildirim Süreleri Kullandırılmaksızın Sözleşmenin Derhal Feshi 26
G. Bildirim Süreleri Kullandırılmaksızın Sözleşmenin Usulsüz Feshinin Yaptırımı: İhbar Tazminatı 27
H. İş Sözleşmesinin Kötüniyetle Feshinin Yaptırımı: Kötüniyet Tazminatı 32
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMLİ FESHİNDE GEÇERLİ SEBEP KAVRAMI 37
A. Geçerli Sebep Kavramının Ortaya Çıkışı 37
B. Geçerli Sebep Kavramı ve Geçerli Sebep Haklı Sebep Ayrımı 39
C. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Aranmasının Koşulları 44
1. Genel Olarak 44
2. İşyerinde Otuz veya Daha Fazla Sayıda İşçi Çalıştırılması 45
3. Sözleşmesi Feshedilecek Olan İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışıyor Olması ve En Az Altı Aylık Kıdemi Olması 51
a. Sözleşmesi Feshedilecek Olan İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışıyor Olması 51
b. İşçinin En Az Altı Aylık Kıdemi Olması 52
4. İşçinin Üst Düzey İşveren Vekili Olmaması 58
D. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Olarak Kabul Edilmeyecek Haller 60
E. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Gösterilmesi Zorunluluğu Olan Hallerde Uyulması Gereken Fesih Prosedürü 62
F. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep Gösterilmemesinin Kanuni ve Sözleşmesel Yaptırımı 68
G. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Bildirimli Feshinde (İstifa Durumunda) İş Güvencesi 75
2. BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMLİ FESHİNDE KULLANILABİLECEK
GEÇERLİ SEBEP TÜRLERİ
I. İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ SEBEPLER 79
A. Genel Olarak 79
B. Yetersizlik Kavramı 81
1. Genel Olarak Yetersizlik 81
2. İşçinin Sağlık Problemleri Sonucu Ortaya Çıkan Fiziki Yetersizlik 81
3. İşçinin, Kapasitesi, Eğitimi ve Nitelikleri Sebebiyle Ortaya Çıkan Mesleki Yetersizlik 87
4. İşçinin Yaşının İlerlemesi Sonucu Ortaya Çıkan Yetersizlik 89
5. İşçinin Performans Düşüklüğü Sebebi ile Ortaya Çıkan Yetersizlik 91
a. Performans Kavramı 91
b. Performans Düşüklüğü ve Ölçümü (Performans Değerlendirmesi) 93
c. Performans Düşüklüğü Sebebi ile Fesih 97
D. İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Sebeple Fesihte Yargısal Denetim 103
E. Uygulamada İşçinin Yetersizliği Geçerli Sebebine Dayanılarak Yapılan Fesihler 105
II. İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN KAYNAKLANAN GEÇERLİ SEBEPLER 112
A. Genel Olarak 112
B. Davranış Kavramı 113
C. Davranışlardan Kaynaklanan Geçerli Sebep Kavramı 117
D. İşçinin Davranışlardan Kaynaklanan Geçerli Sebebin Oluşması Koşulları 121
1. İşçinin Davranışının İş Sözleşmesini İhlal Etmesi 121
2. İşçinin Davranışının Kusur veya İhmale Dayanması 124
3. İşçinin Davranışının “Haklı Sebep” Olabilecek Ağırlıkta Olmaması 127
4. İşçinin Davranışı ile İş Sözleşmesini İhlal Etmesinin Kaçınılmaz Olmaması 128
5. İşverenin İşletmesel Menfaatlerinin Zarar Görmüş Olması 128
E. Davranışlardan Kaynaklanan Geçerli Sebebin Oluşmasında İhtarın Etkisi 129
F. Davranışlardan Kaynaklanan Geçerli Sebep Olarak Sayılabilecek Durumlar 132
1. İşverence Verilen Talimata Uymama 134
a. Genel Olarak 134
b. Uygulamada İşverence Verilen Talimata Uymama 139
2. İşçinin İşveren Aleyhine Sözler Sarf Etmesi ve Müşterilere Kötü Davranması 144
a. Genel Olarak 144
b. Uygulamada İşçinin İşveren Aleyhine Sözler Sarf Etmesi ve Müşterilere Kötü Davranması 147
3. İşçinin İşverene Yahut Onun Ailesi Üyelerinden Birine Yahut İşverenin Başka İşçisine Sataşması, Sövmesi ve Diğer İşçilerle Kavga Etmesi 148
a. Genel Olarak 148
b. Uygulamada İşçinin İşverene Yahut Onun Ailesi Üyelerinden Birine Yahut İşverenin Başka İşçisine Sataşması, Sövmesi ve Diğer İşçilerle Kavga Etmesi 151
4. Üçüncü Bir Kişinin veya Kişilerin, İşverenden Belirli Bir İşçinin Is Sözleşmesini Feshetmesini Ciddi Olarak İstemesi: Baskı Feshi 157
5. İşçinin İşvereni Zarara Uğratması 160
a. Genel Olarak 160
b. Uygulamada İşçinin İşvereni Zarara Uğratması 163
6. İşçinin Devamsızlık Yapması 167
a. Genel Olarak 167
b. Uygulamada İşçinin Devamsızlığı 171
7. İşçinin İşe Geç Kalması 177
a. Genel Olarak 177
b. Uygulamada İşçinin İşe Geç Kalması 178
8. İşçinin İşyerine Sarhoş veya Uyuşturucu Kullanmış Olarak Gelmesi 179
a. Genel Olarak 179
b. Uygulamada İşçinin İşyerine Sarhoş veya Uyuşturucu Kullanmış Olarak Gelmesi 182
9. İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Aykırı Davranması, İşverenin Güvenini Kötüye Kullanması, İşvereni Yanıltması 185
a. Genel Olarak 185
b. Uygulamada İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Aykırı Davranması, İşverenin Güvenini Kötüye Kullanması, İşvereni Yanıltması 186
10. İşverenin İşçiye Olan Güvenini Kaybetmesi İşçiden Şüphelenmesi (Şüphe Feshi) 194
a. Genel Olarak 194
b. Uygulamada İşverenin İşçisine Olan Güvenini Kaybetmesi (Şüphe Feshi) 199
11. İşçinin Ücretinin Sık Sık Haczedilmesi 199
a. Genel Olarak 199
b. Uygulamada İşçinin Ücretinin Sık Sık Haczedilmesi Sebebiyle Fesih 204
12. İşyerinde İzinsiz Toplantı veya Gösteri Düzenlenmesi 204
a. Genel Olarak 204
b. Uygulamada İşyerinde İzinsiz Toplantı veya Gösteri Düzenlenmesi 205
13. İşçinin İşin Yürütümü İçin Zorunlu Niteliklerinden Birini Kaybetmesi 207
a. Genel Olarak 207
b. Uygulamada İşçinin İşin Yürütümü İçin Zorunlu Niteliklerinden Birini Kaybetmesi 208
14. İşyerinde Diğer İşçilere Mobbing (Psikolojik Yıldırma, Psikolojik Taciz) Yapma 208
a. Genel Olarak 208
b. Uygulamada İşyerinde Diğer İşçilere Mobbing (Psikolojik Yıldırma, Psikolojik Taciz) Yapma 215
15. İşçinin İşyerinde Cinsel Taciz Anlamına Gelebilecek Hal ve Davranışlarda Bulunması 215
a. Genel Olarak 215
b. Uygulamada İşçinin İşyerinde Cinsel Taciz Anlamına Gelebilecek Hal ve Davranışlarda Bulunması 222
16. İşçinin İşyerinde Talimatlara Aykırı İnternet Kullanımı 224
a. Genel Olarak 224
b. Uygulamada İşçinin İşyerinde Talimatlara Aykırı İnternet Kullanımı 231
17. İş Ortamını Olumsuz Etkileyecek Biçimde Diğer Kişilerle İlişkiye Girmesi 235
a. Genel Olarak 235
b. Uygulamada İşçinin İş Ortamını Olumsuz Etkileyecek Biçimde Diğer Kişilerle İlişkiye Girmesi 239
18. Toplu İş Sözleşmesi Uyarınca Alınması Gereken Disiplin Kurulu Kararı Alınmaksızın Haklı Sebeple Fesih Yapılması 240
a. Genel Olarak 240
b. Uygulamada Toplu İş Sözleşmesi Uyarınca Alınması Gereken Disiplin Kurulu Kararı Alınmaksızın Haklı Sebeple Fesih Yapılması 241
19. İşçinin Fazla Çalışma Yapmayı Kabul Etmemesi 243
a. Genel Olarak 243
b. Uygulamada İşçinin Fazla Çalışma Yapmayı Kabul Etmemesi 244
20. İşçinin Mesai Saatleri İçinde Özel Telefon Görüşmesi Yapması 246
21. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine ve Sigara İçme Yasağına Aykırı Hareket Etmesi 246
a. Genel Olarak 246
b. Uygulamada İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine ve Sigara İçme Yasağına Aykırı Hareket Etmesi 248
22. İşçinin Çalışan Arkadaşlarına Borcu Olması 249
23. İşçinin Tutuklanması veya İşyeri Dışında Yüz Kızartıcı Suç İşlemesi 250
a. Genel Olarak 250
b. Uygulamada İşçinin Tutuklanması veya İşyeri Dışında Yüz Kızartıcı Suç İşlemesi 252
24. İşverence İleri Sürülen Geçerli Sebebin İşçi Tarafından Kabul Edilmesi 252
25. İş Sözleşmesinin İşverence İşçinin Talebi ile Feshedilmesi 253
26. İşverence Haklı sebeple Bildirimsiz Fesih Hakkının İK. m.26’da Öngörülen Süre İçinde Kullanılmaması 254
a. Genel Olarak 254
b. Uygulamada İşverence Haklı sebeple Bildirimsiz Fesih Hakkının İK. m.26’da Öngörülen Süre İçinde Kullanılmaması 256
III. İŞLETMENİN, İŞYERİNİN VEYA İŞİN GEREKLERİNDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ SEBEPLER 257
A. Genel Olarak 257
B. İşletmenin, İşyerinin veya İşin Gereklerinden Kaynaklanan Geçerli Sebebe Dayanan Fesihlerde İşletmesel Karar Alma Zorunluluğu 259
1. İşletmesel Karar Kavramı 260
2. İşverenin İşletmesel Karar Alma Hakkının Dayanağı 262
a. Genel Olarak 262
b. İşverenin Yönetim Hakkı Kapsamında Verebileceği İşletmesel Kararın Gerekliliğinin Tespiti 263
3. İşletmesel Kararın Alınması Sebepleri 263
4. İşverenin İşletmesel Karar Alırken ve Uygularken İyiniyet Kuralları Çerçevesinde Hareket Etme Yükümlülüğü 267
5. İşletmesel Kararın Uygulaması Sonucunda İş Sözleşmelerinin Feshinde Uyulması Gereken Kural: Feshin Son Çare Olması (Ultima Ratıo) İlkesi 268
6. İşletmesel Kararın Denetimi 274
a. Genel Olarak 274
b. İşletmesel Kararın Yargı Denetimi Dışında Tutulması 277
c. İşletmesel Kararda Gereklilik Denetimi 278
d. İşletmesel Kararda Keyfilik Denetimi 279
e. İşletmesel Kararda Tutarlılık Denetimi 280
f. İşletmesel Kararda Ölçülülük Denetimi 286
g. İşletmesel Karar Uygulaması Sonucunda Yapılan Fesihlerde İşçi Seçim Kriterinin Denetimi 287
7. İşletmesel Kararın Türleri 293
a. İşyeri ve İşletme İçi Sebeplerden Kaynaklanan İşletmesel Kararlar 293
aa. Genel Olarak 293
bb. İşyeri ve İşletme İçi Sebeplerle Alınan İşletmesel Kararlarda İşverenin İspat Yükü 296
aaa. Genel Olarak 296
bbb. İşverenin Geçeri Sebebi İspatlamasının Yeterli Olmaması 297
cc. İşyeri ve İşletmenin Yeniden Yapılanmasına İlişkin Olarak Alınan İşletmesel Kararlar 300
aaa. Yeniden Yapılanma Kavramı 300
bbb. Norm Kadro Uygulaması Sonucunda İşyerinde Bazı Kadroların İptal Edilmesine İlişkin İşletmesel Karar 301
aaaa. Norm Kadro Kavramı 301
bbbb. Norm Kadro Uygulaması Sonucunda İşyerinde Bazı Kadroların İptal Edilmesi 302
cccc. Norm Kadro Uygulaması Sonucunda İşyerinde Bazı Kadroların İptal Edilmesine İlişkin İşletmesel Kararın Uygulanmasında İşverenin İspat Yükü 303
dddd. Norm Kadro Uygulaması Sonucunda İşyerinde Bazı Kadroların İptal Edilmesine İlişkin Alınan İşletmesel Karar Sonucu Yapılan Fesihlerin Denetimi 303
ccc. İşyerindeki Bazı Bölümlerin Kapatılmasına İlişkin İşletmesel Karar 307
aaaa. İşyerindeki Bazı Bölümlerin Kapatılmasına İlişkin İşletmesel Karar Kavramı 307
bbbb. İşyerindeki Bazı Bölümlerin Kapatılmasına İlişkin İşletmesel Kararın Uygulanmasında İşverenin İspat Yükü 308
cccc. Bölüm Kapatılmasına İlişkin Alınan İşletmesel Karar Sonucu Yapılan Fesihlerin Denetimi 308
ddd. İşyerindeki Bazı İşlerin Alt İşverene Verilmesine İlişkin İşletmesel Karar 310
aaaa. Bazı İşlerin Alt İşverene Verilmesi Kavramı 310
bbbb. Bazı İşlerin Alt İşverene Verilmesine İlişkin İşletmesel Kararın Uygulanması Sonucu İş Sözleşmelerinin Feshi 315
cccc. Bazı İşlerin Alt İşverene Verilmesine İlişkin İşletmesel Kararın Uygulanması Sonucu İş Sözleşmelerinin Feshinin Denetimi 317
eee. Emekli Olmaya Hak Kazanmış Bulunan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Olarak Alınan İşletmesel Karar 320
aaaa. Emeklilik Kavramı 320
bbbb. Emekli Olmaya Hak Kazanmış Bulunan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshi 322
aaaaa. Genel Olarak 322
bbbbb. Personel Yönetmelikleri veya Toplu İş Sözleşmelerinde Yeralan Hükümler Uyarınca Emekli Olmaya Hak Kazanmış Bulunan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshi 326
ccccc. Emekli Olmaya Hak Kazanmış Bulunan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Olarak Alınan İşletmesel Karar Sonucu Yapılan Fesihlerin Denetimi 328
fff. Şirket Birleşmelerinde Ortaya Çıkan İstihdam Fazlasının Giderilmesine Yönelik Alınan İşletmesel Karar 331
aaaa. Şirket Birleşmesi Kavramı 331
bbbb. Birleşmelerde İstihdam Fazlasının Giderilmesine Yönelik Alınan İşletmesel Karar 333
aaaaa. Genel Olarak 333
bbbbb. Birleşmelerde İstihdam Fazlasının Giderilmesine Yönelik Olarak İş Sözleşmeleri Feshedilecek İşçilerin Seçimi 335
ccccc. Birleşmelerde İstihdam Fazlasının Giderilmesine Yönelik Alınan İşletmesel Kararın Uygulanmasında İşverenin İspat Yükü 336
ddddd. Birleşmelerde İstihdam Fazlasının Giderilmesine Yönelik Alınan İşletmesel Kararın Uygulamasının Denetimi 336
ggg. Çalışma Koşullarının Esaslı Şekilde Değiştirilmesine İlişkin Olarak Alınan İşletmesel Karar Sonucu Fesih 337
aaaa. Çalışma Koşulları ve Çalışma Koşularında Esaslı Değişiklik Kavramları 337
aaaaa. Çalışma Koşulları Kavramı 337
bbbbb. Çalışma Koşularında Esaslı Değişiklik Kavramı 341
bbbb. Çalışma Koşullarında Esaslı Değişikliğin İşçi Tarafından Kabul Edilmemesi Sonucu İş Sözleşmesinin Feshi 348
cccc. Çalışma Koşullarının Esaslı Şekilde Değiştirilmesine İlişkin Olarak Alınan İşletmesel Karar Sonucu Fesihlerin Denetimi 352
dd. İşyerinin Kapatılmasına İlişkin Alınan İşletmesel Karar 354
aaa. İşyerinin Kapatılması Kavramı 354
bbb. İşyerinin Kapatılmasına İlişkin İşletmesel Karar Sonucu Çalışan İşçilerin İş Sözleşmelerinin Feshi 356
ccc. İşyerinin Kapatılmasına İlişkin İşletmesel Kararın Uygulanmasının Denetimi 359
ddd. Özelleştirme Sonucu İşletmeyi Satın Alan Yeni İşverenin İşyerinin Kapatılmasına İlişkin Aldığı İşletmesel Karar 361
b. İşyeri Dışı Sebeplerden Kaynaklanan İşletmesel Kararlar 362
aa. Genel Olarak 362
bb. Ekonomik Kriz Sebebiyle İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Karar 364
aaa. Kriz ve Ekonomik Kriz Kavramları 364
bbb. Ekonomik Kriz Sebebiyle İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Karar 366
ccc. Ekonomik Kriz Sebebiyle İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Kararın Denetimi 368
cc. Kamu Kurumlarının Özelleştirme Kapsamına Alınması veya Özelleştirilmesi Sonucunda Ortaya Çıkan İstihdam Fazlasının Giderilmesine İlişkin İşletmesel Karar 371
aaa. Özelleştirme ve Özelleştirme Kapsamına Alınma Kavramları ve Özelleştirmenin Hukuki Çerçevesi 371
bbb. İşçilerin İş Sözleşmelerinin İşyerinin Özelleştirme Kapsamına Alınması veya Özelleştirilmesi Sebebiyle Feshedilmesi 373
aaaa. Genel Olarak 373
bbbb. Özelleştirme Sonrası İş Sözleşmesi Feshedilen İşçilere Sağlanan Haklar 374
cccc. Özelleştirme Gerekçesi ile Yapılan Fesihlerde Geçerli Sayılabilecek Sebepler 377
dddd. Özelleştirme Sebebi ile Yapılan Fesihlerin Denetimi 381
dd. Kanuni Bir Düzenleme Gereği Personel Giderlerinin Sınırlandırılması Sonucu, Zorunlu Olarak Alınan İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin İşletmesel Karar 382
aaa. Kanuni Bir Düzenleme Gereği Personel Giderlerinin Sınırlandırılması Kavramı 382
bbb. Kanuni Bir Düzenleme Gereği Personel Giderlerinin Sınırlandırılması Sebebi ile İş Sözleşmelerinin Feshi 383
ccc. Kanuni Bir Düzenleme Gereği Personel Giderlerinin Sınırlandırılması Sebebi ile İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Kararın Denetimi 384
ee. Kamu Kurumlarına Vize Tahsis Edilmemesi Sebebiyle İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Karar 385
aaa. Kamu Kurumlarına Vize Tahsisi Kavramı 385
bbb. Kamu Kurumlarına Vize Tahsis Edilmemesi Sebebiyle İş Sözleşmelerin Feshi 386
ccc. Vize Tahsis Edilmemesi Sebebiyle İş Sözleşmelerinin Feshine İlişkin Alınan İşletmesel Kararın Uygulamasının Denetim Usulü 390
Bibliyografya 391
Kavram Dizini 407
