Hakimler, Cumhuriyet Savcıları ve Avukatlar İçin Somut Soru ve Cevaplar Eşliğinde_{Sosyal Medya ve Ceza Hukuku}

Selman BACAKSIZ ( Cumhuriyet Savcısı )

Ahmet ASLAN

Okan YILDIZ

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 5

İÇİNDEKİLER 7

ÖRNEK BELGE LİSTESİ.13

KISALTMALAR15

Birinci Bölüm

HUKUKİ MAHİYET VE SÜJELER

Sosyal medyanın teknik ve hukuki mahiyeti nedir?. 17

Sosyal medya süjeleri kimlerdir? . 18

Abone 19

Kullanıcı. 19

İçerik sağlayıcı . 20

Yer sağlayıcı. 21

Sosyal ağ sağlayıcı . 22

Erişim sağlayıcı 23

Toplu kullanım sağlayıcı 24

Erişim Sağlayıcıları Birliği. 25

İ. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 26

III. Sosyal medya süjelerinin yükümlülükleri nelerdir ve cezai sorumlulukları

nasıl belirlenir?  28

Abone 28

Kullanıcı. 29

İçerik sağlayıcı . 29

Yer sağlayıcı. 31

Sosyal ağ sağlayıcı . 33

Erişim sağlayıcı 39

Toplu kullanım sağlayıcı 41

 

İkinci Bölüm

GÖREV VE YETKİ

 

Sosyal medya suçları açısından görevli adli makamlar nasıl belirlenir?. 45

Genel görev kuralları. 45

 

8 İçindekiler

Özel düzenlemeler.48

Görev uyuşmazlığı52

Sosyal medya suçları açısından yetkili adli makamlar nasıl belirlenir?.54

Genel yetki kuralları.54

Özel düzenlemeler.55

Sosyal medya suçları açısından yetki .56

Yetki uyuşmazlığı .61

 

Üçüncü Bölüm

İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

 

İfade ve basın özgürlüğüne ilişkin anayasal ilkeler nelerdir?63

İfade ve basın özgürlüğü, sosyal medya faaliyetlerini kapsar mı?67

III. İfade ve basın özgürlüğü, sosyal medya faaliyetlerine ilişkin cezai

sorumluluğu belirleme noktasında nasıl dikkate alınır?.69

Düşüncenin ifade ediliş biçimi ve ifade aracına dair genel prensipler.71

Basının sorumluluğu 75

Devlete veya hükûmete yönelen eylemler 81

Siyasilere yönelen eylemler .82

Kamu görevlilerine yönelen eylemler85

Tanınmış kişilere yönelen eylemler .88

 

Dördüncü Bölüm

 

ŞİKÂYET, FAİL TESPİTİ, DELİL TEMİNİ VE HUKUKİ VASIFLANDIRMA

Genel olarak, suç teşkil ettiği iddiasıyla adli sürece konu olan bir sosyal

medya eyleminin sağlıklı hukuki değerlendirmeye tabi tutulabilmesi için

temini zaruri olan veri ve deliller nelerdir? 91

Sosyal medya suçlarına ilişkin araştırmalar kapsamında doğru bilinmesi

önem taşıyan teknik kavramlar nelerdir?.93

Trafik bilgisi93

IP ve port94

URL.95

LOG 95

ID96

III. İhbar ya da şikâyet konusu yapılan bir sosyal medya eylemine ilişkin adli

sürecin hemen başında tespiti gereken hususlar nelerdir?96

İhbar kaydına tabi eylemler .97

Takibi şikâyete bağlı suçlar 97

 

İçindekiler 9

Soruşturma iznine tabi suçlar 101

Özel ihbar şartına bağlı suçlar . 102

Görev ve yetki . 102

Sosyal medya suçlarına ilişkin şikâyet dilekçeleri hangi hususları içermeli

ve dilekçelere hangi belgeler eklenmelidir?  103

Sosyal medya suçu mağdurunun beyanı alınırken hangi hususlara dikkat

edilmelidir?  107

Sosyal medya vasıtasıyla işlenen her türlü suça ilişkin adli süreç

kapsamında mağdur beyanına başvurulması gerekli midir? . 109

VII. Sosyal medya suçlarına ilişkin adli süreç kapsamında failin tespitine ve

delillerin teminine yönelik araştırmalar nasıl yapılır? 112

Yer (sosyal ağ) ve erişim sağlayıcıdan veri temini . 113

Açık kaynak araştırması. 115

Cihaz incelemesi 120

Bilirkişi. 124

Arama ve el koyma 126

İletişimin tespiti. 131

Tespit tutanakları 133

Fizik kimliğin tespiti ve teşhis 134

İ. Kurumlardan bilgi/belge temini  137

VIII. Sosyal medya suçlarına ilişkin şüpheli ya da sanık savunması alınırken

hangi hususlara dikkat edilmelidir? . 137

Kimliği belirlenen failin yurtdışında olduğunun anlaşılması halinde hangi

yollara başvurulması gerekmektedir? 140

Yakalama tedbiri, sosyal medya suçlarına ilişkin adli süreçlerde hangi

şartlarda ve nasıl uygulanır?  140

Sosyal medya suçlarına ilişkin tanık beyanı alınırken hangi hususlara

dikkat edilmelidir? . 144

XII. Sosyal medya hesabının ele geçirilmesine ilişkin eylemlerin ispatına ve

failin tespitine yönelik delil toplama süreci nasıl işlemelidir? . 145

XIII. Kullanıcısı tarafından silinen bir sosyal medya paylaşımının yahut sosyal

medya hesabının ispatı nasıl sağlanabilir?. 150

XIV. Başkası tarafından yayınlanıp suç teşkil eden bir sosyal medya içeriğini

paylaşmak suç teşkil eder mi? . 153

Başkası tarafından yayınlanan ve suç teşkil eden bir sosyal medya içeriğini

beğenmek suç teşkil eder mi? . 156

XVI. Aleniyet, sosyal medya eylemleri açısından nasıl anlam ifade eder ve ne

şekilde uygulama alanı bulur? . 157

 

10 İçindekiler

Profil bilgi ve görüntüleri .160

Genel içerik paylaşımı 160

Gruplar ve sohbet odaları 162

Geçici paylaşımlar 162

İşletme hesaplarından yapılan paylaşımlar163

Direkt mesajlaşma .163

Canlı yayın164

Aleniyet ve ifşa.164

XVII. Zincirleme suç hükümleri sosyal medya açısından nasıl uygulanır?.166

Genel prensipler 166

Sosyal medyada sıklıkla rastlanılan haller170

XVIII. Fikri içtima hükümleri sosyal medya açısından nasıl uygulanır? 175

XIX. Sosyal medya suçları açısından teşebbüs ve gönüllü vazgeçme

hükümlerinin uygulama alanı bulması mümkün müdür?.178

Haksız tahrik hükümleri, sosyal medya suçları açısından nasıl uygulama

alanı bulur?.180

XXI. Sosyal medya profilinde paylaşımlardan sorumlu olunmayacağına dair sabit ilan

yapılmasının cezai sorumluluğa etkisi var mı? .184

XXII. Faili belirlenemeyen sosyal medya eylemlerine ilişkin adli süreç nasıl

işletilmelidir? 185

 

Beşinci Bölüm

 

SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA İZNİ GEREKTİREN EYLEMLER

Sosyal medya vasıtasıyla işlenip soruşturma iznine tabi olan suçlar

nelerdir ve bu suçlara ilişkin adli süreç nasıl ilerler? 187

Devleti, milleti ve kurumları aşağılama suçu .187

Kamu görevi suçları (4483) 189

Sosyal medya vasıtasıyla işlenip kovuşturma iznine tabi olan suçlar

nelerdir ve bu suçlara ilişkin adli süreç nasıl ilerler? 192

 

Altıncı Bölüm

 

ZAMANAŞIMI VE ZORUNLU DAVA SÜRELERİ

Sosyal medya eylemleri açısından dava zamanaşımı hükümleri nasıl

uygulanır?.197

Genel prensipler 197

Özel kanuni düzenlemeler .198

 

İçindekiler 11

Zamanaşımının durması ve kesilmesi 199

Sosyal medya eylemleri açısından değerlendirme 201

Kanunlarda yer bulan zorunlu dava açma süreleri, sosyal medya

faaliyetleri açısından da geçerli midir?  204

 

Yedinci Bölüm

UZLAŞTIRMA VE ÖN ÖDEME

 

Uzlaştırma müessesesi, sosyal medya eylemleri açısından nasıl uygulama

alanı bulur?  207

Genel prensipler 207

Sosyal medya eylemlerine özgü değerlendirme . 215

Ön ödeme müessesesi, sosyal medya eylemleri açısından nasıl uygulama

alanı bulur?  216

 

Sekizinci Bölüm

KARAR

 

Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlara ilişkin soruşturma neticesinde fail

hakkında hangi ölçütler dikkate alınarak hangi kararlar verilebilir? 219

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar 219

İddianame ve iddianamenin iadesi . 226

Fezleke 233

Kamu davasının ertelenmesi. 235

Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlara dair kovuşturma kapsamında

mahkemece fail hakkında hangi ölçütler dikkate alınarak hangi kararlar

verilebilir?  237

Genel prensipler 237

Beraat 239

Mahkûmiyet 244

Ceza Verilmesine Yer Olmadığı . 250

Davanın reddi 252

Davanın düşmesi. 253

III. Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlar açısından müsadere hükümlerinin

uygulama alanı bulması mümkün müdür?  255

 

12 İçindekiler

 

Dokuzuncu Bölüm

 

ERİŞİMİN ENGELLENMESİ VE İÇERİĞİN YAYINDAN ÇIKARILMASI

“Erişimin engellenmesi” ve “içeriğin yayından çıkarılması” işlemleri ne

anlama gelmektedir?259

Sosyal medya vasıtasıyla işlenen bir suça ilişkin soruşturma veya

kovuşturma evresinde adli makamlarca doğrudan bu tedbirlere

başvurulması mümkün müdür?259

III. İdari kurumlar ve BTK, erişimin engellenmesine ve/veya içeriğin yayından

çıkarılmasına karar verebilir mi? 263

Herhangi bir sosyal medya eylemiyle hak ihlaline uğradıklarını düşünen

kişiler veya vekilleri, erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin yayından

çıkarılması için nasıl bir yol izleyebilirler?.265

 

Onuncu Bölüm

 

ÖRNEK BELGELER .271

YARARLANILAN KAYNAKLAR 335