Eleştirel Düşünce

Prof. Dr. Haleddin İBRAHİMLİ

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 5

İÇİNDEKİLER  9

GİRİŞ . 13

ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN TEMELLERİ . 13

 Eleştirel Düşünce Nedir ve Neden Önemlidir?  13

 Tarihî Kökenler: Sokratik Sorgulama Yönteminden Modern Yaklaşımlara  24

 Eleştirel Düşüncenin Ufuklarının Genişlemesi . 40

ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN TEORİK TEMELLERİ . 49

 Epistemoloji: Neyi Biliriz ve Nasıl Biliriz? . 49

 Mantık: Analitik Düşüncenin İnşası 56

 Fenomenoloji ve Hermenötik: Düşüncenin Anlam Yaratma Süreci. 63

ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN TEMEL AŞAMALARI VE İLKELERİ 73

 Eleştirel Düşüncenin Temel Aşamaları ve Uygulama Alanları 73

 Nesnellik – Önyargıların Üstesinden Gelme  79

 Argüman ve Kanıtlara Dayanma: Fikirlerin ve Kararların Delillerle

Desteklenmesi.  85

 Empati: Alternatif Perspektifleri Değerlendirmek.  97

 Konstrüktif Şüphe: Soru Sormak ve Mevcut Fikirleri Sınamak. 102

ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN UNSURLARI VE GELİŞİMİ . 111

 Eleştirel Düşüncenin Unsurları. 111

 Eleştirel Düşüncenin Zihinsel/Entelektüel Özellikleri. . 114

 Eleştirel Düşüncede Entelektüel Standartlar.  118

 Eleştirel Düşüncenin Oluşumu ve Gelişim Aşamaları. 124

MANTIĞINROLÜVE MANTIKSALHATALAR  137

 Mantığın Temel Kuralları ve Bunların Günlük Hayatta Uygulanması. 137

 Mantık Hataları: Yanlış Argümanları Tanımak . 143

 Pratik Örnekler: Gerçek Hayatta Mantıksal Analiz. 152

10 İçindekiler

BEYİNVE ELEŞTİRELDÜŞÜNME161

 Bilişsel Önyargılar: Düşünce Tuzaklarından Nasıl Korunmalı? 161

 Duyguların etkisi: soğuk mantık ve sıcak duygular arasında denge . 174

 Bilişsel Becerilerin Güçlendirilmesi: Hafızayı ve Dikkati Geliştiren Etkili

Egzersizler  179

ELEŞTİREL DÜŞÜNCE VE MEDYA191

 Dezenformasyonu Tanımak: Medya Okuryazarlığına Karşı Nasıl Mücadele

Edilmeli?. 191

 Sosyal Medyanın Etkisi: Algoritmalar ve Manipülasyon Mekanizmaları 195

 Pratik Yaklaşım: Bilgi Kaynaklarının Değerlendirilmesi İçin Doğrulama

Araçları . 200

YARATICILIK VE ELEŞTİREL DÜŞÜNCE.211

 İnovatif Düşünce ve Yaratıcılık.  211

 Yaratıcılık ve Beyin Faaliyeti, Problemlerin Çözümü  215

 Pratik Örnekler: Beyin Fırtınası ve Problem Çözme Yöntemleri. 219

 Bazı Ünlülerin Uyguladıkları Yaratıcılık Yöntemleri. . 223

EĞİTİM VE ELEŞTİREL DÜŞÜNME.231

 Öğretim Yöntemleri: Soru Sorma Teknikleri ve Tartışma Temelli Öğrenme. .231

 Eleştirel Düşünmeyi Teşvik Eden Etkinlikler: Vaka Analizi ve Probleme

Dayalı Öğrenme 234

 Gelecek İçin Tavsiyeler: Eleştirel Düşünen Yeni Nesiller Yetiştirmek . 244

GERÇEK HAYATTA ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN UYGULANMASI251

 Günlük Hayat Örnekleri: Karar Verme Sürecinde Eleştirel Analiz Rolü. . 251

 Mesleki Alanlarda Uygulama: Liderlik, Ekip Yönetimi ve Proje Çözümü. .255

 Sosyal Sorumluluk: Eleştirel Yaklaşımla Topluma Katkı Sağlamak.  264

ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN GELECEĞİ275

 Yapay Zekâ Çağında İnsan Zekâsı: Düşüncenin Teknolojiyle Uyumu.  275

 Küresel Sorunlara Yaklaşım: Eleştirel Düşünce ve Uluslararası İş Birliği. 280

 Zekâmızın Gelişimi: Düşüncenin Evrimi ve Yeni Meydan Okumalar  283

PRATİK EGZERSİZLER VE ALIŞTIRMALAR289

 Analitik Becerileri Artıran Kısa Alıştırmalar. . 289

 Mantık Bulmacaları ve Hataların Düzeltilmesine Yönelik Faaliyetler. 292

 Tartışmalar İçin Münazara Konuları ve Sorunlar. . 295

İçindekiler 11

EKLER  301

 Önerilen Kitaplar, Makaleler ve Çevrimiçi Kaynaklar. 301

 Büyük Düşünce Sahiplerinden Alıntılar ve İlham Verici Fikirler. 303

 Eleştirel Düşüncenin Günlük Uygulaması ve Geliştirilmesi İçin Modeller,

Araçlar, Strateji ve Teknikler 306

ELEŞTİREL DÜŞÜNCE SÖZLÜĞÜ . 321

KAYNAKÇA  337