Türk Mes´uliyet Hukuku

"TÜRK MES´ULİYET HUKUKU



Haluk TANDOĞAN



-Bibliyografya Xxvıı

-Kısaltmalar Cetveli Xxxı

-Tashih Ve İlâveler Cetveli Xxxııı

-Kısım: I

-Akit Dışı Mes’uliyet

-Giriş

-Haksız Fiil Ve Hukuki Mes’uliyet Mefhumları

-Hukuka Aykırı Fiillerin Mahiyeti Ve Hukukî Netice

Doğuran Diğer Fiillerden Tefriki 3

-Hukuka Aykırı Fiillerin Nevileri 5

-Akde Muhalefet 5

-Haksız Fiiller 6

-Akit Dışı Mes’uliyetin Dayandığı Esaslar 8

-Kusur Prensibi 8

-Sebebiyet Prensibi 8

-Bk.Da Haksız Fiillerin Tanzimi Tarzı 8

-Bölüm: I

-Kusura Müstenid Hukuki Mes’uliyet

-Gerçek (Dar) Mânada Haksız Fiillerin Unsurları

-Fiil Ve Hukuka Aykırılık 12

-Fiil Unsuru; Hususiyle İçtinap Şeklinde Tezahür Eden

Haksız Fiiller 12

-Mevzuatın Başkasını Zarardan Korumak İçin Müdahele

Vazifesi Yüklediği Hallerde İçtinap 13

-İçtinabın Tehlikeli Bir Fiile Merbut Olması 15

-Hüsnüniyet Kaidelerinin İçtinapta Bulunmamağı Âmir

Olması 16

-Hukuka Aykırılık Unsuru, Bu Husustaki Nazariyeler,

Hususiyle Norm Nazariyesi 17

-Nazariyeler 17

-Norm Nazariyesine Göre Hukuka Aykırılığın Unsurları 18

-Hâkimin, İhlâli Hukuka Aykırılık Teşkil Eden Hareket Tarzı

Kaidelerini Nasıl Bulacağı 20

-Hareket Tarzı Kaidelerinin Mutlaka Hususî Hukukta Bu-

Lunması Gerekmez 20

-Mutlak Sübjektif Hak Bahşeden Hareket Tarzı Kaide-

Leri 21

-Nisbî Hakların İhlâli 21

-Saf Hareket Tarzı Kaideleri .. 23

-Yazılı Olmayan Hareket Tarzı Kaideleri 25

- Ahlâka Aykırı Bir Fiille Kasden Başkasına Zarar Verme

(Bk. Md. 41 F. Iı) 27

-Bk. Md. 41 F. Iı’yi Lüzumlu Bulan Görüş Tarzı Ve Bu Hük-

Mün Tatbik Edildiği Haller 27

-Bk. Md. 41 F. Iı’ye Lüzum Olmadığı Fikri 29

-Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller 30

-Âmme Kudretinin İstimali 30

-Hususî Hukukun Bahsettiği Bir Hakkın Kullanılması 31

-Mağdurun Zarara Razı Olması 31

-Tecviz Edilen Vekâletsiz İş Görme 32

-Meşru Müdafaa 33

-Iztırar Hali 37

-Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma 41

-Mücbir Sebep Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Bir

Hal Değildir. 43

-Hukuka Aykırılık Hakkında Sübjektif Nazariye Ve Bu-

Nun Tenkidi 43

-Kusur 45

-Kusurun Tarifi Ve Nevileri 45

-Kast 46

-İhmal 48

-İhmalin Kıstası; İhmal Mefhumunum Objektifleştiril-

Mesi Ve Bunun Neticeleri 50

-İhmalin Kıstası 50

-İhmal Mefhumunun Objektifleştirilmesi Ve Bunun Netice-

Leri 51

-Kusurun Dereceleri 54

-Ağır İhmal 54

-Hafif İhmal 55

-Kusur Ve Temyiz Kudreti 55

-Temyiz Kudretinin Unsurları. 56

-Temyiz Kudretini Haiz Olmayanların Mes’uliyeti 57

-Temyiz Kudretinden Mahrum Olanın Hakkaniyet

Mes’uliyeti 58

-Kusuru Yüzünden Geçici Olarak Temyiz Kudretin-

Den Mahrum Vaziyete Düşenin Meşguliyeti 60

-Kusurla Hukuka Aykırılığın Tefriki 61

-Kusurun İsbatı. 62

-Zarar 63

-Zararın Tarifi, Dar Ve Geniş Mânaları 63

-Dar Mânada Zarar. 63

-Geniş Mânada Zarar 63

-Maddî Zararın Unsurları Ve Tezahür Şekilleri 64

-Mamelekte Bir Eksilme Olması 64

-Fiilî Zarar 64

-Kâr Mahrumiyeti 65

-Eksilmenin Mamelek Sahibinin İradesi Hilâfına Olması 68

-Zararın Nevileri 69

-Maddî Zarar - Manevî Zarar 69

-Şahsa Müteallik Zarar - Şeye Müteallik Zarar - Diğer Za-

Rarlar 69

-Doğrudan Doğruya Zarar - Dolayısiyle Zarar 70

-Müsbet Zarar - Menfi Zarar 71

-Mücerret Zarar - Müşahhas Zarar 71

-İlliyet Rabıtası 71

-Umumiyetle 71

-Hukukî İlliyet Mefhumu Hakkındaki Nazariyeler 74

-Şart Nazariyesi 74

-Şartlar Arasında Tefrik Yapan Nazariyeler 75

-Uygun İlliyet Nazariyesi 76

-Müteaddit İlletlerin Bir Araya Gelmesi Dolayısiyle İlli-

Yetin Tâyininde Ortaya Çıkan Meseleler 79

-Müteaddit Sebeplerin Mevcudiyetine Rağmen Bunlardan

Yalnız Biri Bakımından İlliyet Rabıtasının Kabul Edildiği

Haller 79

-İlliyet Rabıtasının Kesilmesi 79

-Kendisine Takaddüm Edilen İlliyet 82

-Müteaddit Sebeplerin Müştereken Müessir Oldukları Hal-

Ler 83

-Müşterek İlliyet 83

-Müterafık İlliyet 84

-Alternatif İlliyet 85







-Bölüm: Iı



-Kusura İstinad Etmeyen Mes’uliyet

(Objektif Mes’uliyet Veya Sebep Mes’uliyeti)







-Kusur Ve Sebebiyet Prensiplerinin Tenkidi Tah-

Lili, Kusura İstinad Etmeyen Mes’uliyet Halle-

Rinin Dayandığı Esaslar Ve Başlıca Nevileri 89

-Kusur Ve Sebebiyet Prensipleri; Kusur Prensibinin Ten-

Kidi Mucip Tarafları 89

-Kusur Prensibi 89

-Kusur Prensibinin Tenkidi Ve Sebebiyet Prensibi 90

-Netice: Kusur Prensibinin Kifayetsizliği 91

-Sebebiyet Prensibinin Tenkidi Ve Kusursuz Mes’uliyet

Hallerinin Dayandığı Esaslar 93

-Kusurun Mes’uliyet Tesis Eden Esas Olarak İpka Edil-

Mesi 93

-Kusursuz Mes’uliyet Hallerini Haklı Gösteren Mülâha-

Zalar 93

-Failden Gayrı Bir Şahsın Tazminatla Mükellef Kılınması 95

-Tazminat Hukukunda Sosyal Düşünce Ve Sigortaların İn-

Kişafı 95

-Türk Hususî Hukukunda Kusura İstinad Etmeyen Başlıca

Mes’uliyet Halleri 96

-İstihdam Edenin Mes’uliyeti (Bk. Md. 55) 97

-Hükmî Şahısların Uzuvlarının Fiillerinden Mes’uliyeti

(Mk. Md. 48 F. Iı) 97

-Hayvan Vazıülyedinin Mes’uliyeti (Bk. Md. 56) 98

-Ev Reisinin Mes’uliyeti. (Mk. Md. 320) 98

-Bina Ve Sair İnşa Eseri Maliklerinin Mes’uliyeti (Bk.

Md. 58) 98

-Gayrimenkul Malikinin Mes’uliyeti (Mk. Md. 656) 99

-Motorlu Taşıt Sahibinin Mes’uliyeti (Karayolları Trafik K.

Md. 50) 99

-Temyiz Kudretinden Mahrum Olanların Hakkaniyet İcabı

Mes’uliyeti (Bk. Md. 54 F. I) 99

-İhtiyatî Haciz Koyduran Alacaklının Mes’uliyeti (İik.

Md. 259) 99

-Tapu, Ticaret Ve Gemi Sicillerinin Aykırı Surette Tutulma-

Sından Devletin Mes’uliyeti (Mk. Md. 917 F. I; Tk.

Md. 27 F. Iı; Tk. Md. 839 F. Iıı) 99

-İrat Senetleri Dolayısiyle Hazinenin Mes’uliyeti (Mk.

Md. 819) 101

-Vasi Ve Vesayet Daireleri Tarafından Ödenemeyen Zarar-

Lardan Devletin Mes’uliyeti (Mk. Md. 410) 101

-İcra Ve İflâs Memurlarının Kusurlarından Devletin İkinci

Derecede Mes’uliyeti (İik. Md. 6) 102

-Devletin Manevra Ve Atışlar Dolayısiyle Vukua Gelen Za-

Rardan Mes’uliyeti 102

-Türk Hukukunda Kusursuz Mes’uliyet Hallerinin Tanzimi

Tarzına Umumî Bakış 104

-İstihdam Edenin Mes’uliyeti (Bk. Md. 55) 106

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 106

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 109

-İstihdam Münasebetinin Mevcudiyeti 109

-Temel Münasebet 109

-İstihdam Maksadı 111

-Tabiiyet Rabıtası 111

-İstihdam Münasebetinin Süresi 112

-İvazın Şart Olmaması 113

-Kademeli Münasebet 113

-İstihdam Edenlerin Taaddüdü 113

-Müstahdemin Hizmetini İfa Ederken Hukuka Aykırı Fiiliy-

Le Zarar İka Etmesi 113

-Zarar 113

-İşin İcrasıyla Maksat Bakımından İrtibat 113

-Müstahdemin Fiilinin Hukuka Aykırılığı 116

-Müstahdemin Kusurunun Şart Olmaması 116

-İlliyet Rabıtası 117

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: Kurtuluş Beyyinesinin Getiril-

Memesi 117

-Gerekli İhtimamın Gösterildiğinin İsbatı 118

-Gerekli İhtimam Gösterilseydi Dahi Zararın Yine Husule

Geleceğinin İsbatı 121

-İstihdam Edenin Müstahdeme Rücuu 122

V. Bk. Md. 55 İle Mk. Md. 48 F. Iı’nin Münasebeti Ve Mu-

Kayesesi 123

-Bk. Md. 55 İle Mk. Md. 48 F. Iı’deki Mes’uliyet Nevile-

Rinin Mukayesesi 124

-Uzuv Ve Müstahdem Sıfatlarının Tesbitine Yarayan Kıs-

Taslar 126

-İstihdam Edenin Mes’uliyetinin Hususî Surette Tanzim

Edildiği Hükümler 129

-Donatanın Gemi Adamlarının Kusurundan Mes’uliyeti

(Tk. Md. 947) 129

-Donatanın Çatma Dolayısiyle Mes’uliyeti (Tk. Md. 1217) 131

-Noterlerin Memurlarının Fiillerinden Mes’uliyeti (3546

Sayılı Kanun Md. 64) 132

-Nüfus Memurlarının Maiyetlerinin Kusurundan Mes’uli-

Yeti (Mk. Md. 37) 132

-Demiryolu Kumpanyalarının Mes’uliyeti 133

-Devletin Memurlarının Fiillerinden Mes’uliyeti Bakı-

Mından Mk. Md. 48 F. Iı Ve Bk. Md. 55’in Tatbiki İm-

Kânı 134

-Mk. Md. 48 F. Iı’nin Tatbiki . 134

-Bk. Md. 55 İn Tatbiki 136

-Teşri Ve Kaza Organlarının Faaliyetinden Devletin

Mes’suliyeti 136

-İcra Ve İdare Fonksiyonu Dolayısiyle Devletin Mes’u-

Liyeti (Hizmet Kusuru Meselesi) 138

-Hayvan Vazülyedinin (İdare Edenin) Mes’uliyeti

(Bk. Md. 56) 147

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 147

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 150

-Hayvanın Vazıülyedi Olma 150

-Zararın Bir Hayvan Tarafından İka Edilmesi 152

-Zarar .... 152

-Hayvan Mefhumu 153

-Zararla Hayvanın Hareketi Arasında Uygun İlliyet Rabı-

Tası 154

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: Kurtuluş Beyyinesinin Getiril-

Mesi 155

-Gerekli İhtimamın Gösterildiğinin İsbatı 155

-Gerekli İhtimam Gösterilseydi Dahi Zararın Yine Vukua

Geleceğinin İsbatı 156

-Rücu Hakkı 156

-Gayrimenkul Zilyedinin Gayrımenkulüne Zarar İka Eden

Hayvan Üzerindeki Hakları 158

-Hayvanı Zaptetmek Hakkı 158

-Hapis Hakkı 158

-Hayvanı Öldürmek Hakkı 159

-Ev Reisinin Mes’uliyeti (Mk. Md. 320) 161

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 161

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 164

-Ev Reisliği Münasebetinin Mevcudiyeti 164

-Birlikte Yaşama 164

-Aynı Otoriteye Tabi Olma 165

-Temel Münasebet 165

-Baba Ve Annenin Ev Reisliği 166

-Zaman Unsuru 166

-Muhtelif Ev Reisliklerinin Bir Arada Bulunması 167

-Riyaseti İcra Eden Müteaddit Şahısların Bulunması 167

-Hükmî Şahısların Ev Reisliği 168

-Yardımcı Şahıslar 168

-Nezarete Muhtaç Şahsın Hukuka Aykırı Bir Fiiliyle Zarara

Sebebiyet Vermesi 168

-Zarar 168

-Nezarete Muhtaç Şahıslar 170

-Hukuka Aykırılık 171

-İlliyet Rabıtası 171

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: Kurtuluş Beyyinesinin Getiril-

Memesi 172

-Gerekli İhtimamın Gösterildiğinin İsbatı 172

-Müşahhas Şartların Nazara Alınması 172

-Objektif İhtimam Kıstası 173

-Mutad İhtimam 174

-Nezaret Vazifesi 177

-Müsbet Tedbirler 178

-Yardımcı Şahıslar 179

-Resmî Makamların İzin Ve Kontrolleri 179

-İkinci Nevi Kurtuluş Beyyinesinin Bahis Mevzuu Olup Ol-

Mayacağı 179

-Ev Reisinin Zararı Önleyici Tedbirler Alma Mükellefiyeti 180

-Bina Ve İnşa Eseri Maliklerinin Mes’uliyeti

(Bk. Md. 58) 181

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 181

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 184

-Malik Olma 184

-Bina Veya Sair İnşa Eserinin Mevcudiyeti 186

-Bina Mefhumu 186

-İnşa Eseri Mefhumu 186

-Mütemmim Cüzler Ve Tefferuat 190

-Bina Veya Sair İnşa Eserlerinin Yapılmasındaki Bozukluk-

Tan Veya Bakımındaki Noksandan Bir Zarar Husule Gelmesi 191

-Zarar 191

-İnşaattaki Bozukluk 191

-Bakımsızlık Veya Muhafaza Noksanı 192

-İdarî Makamların Müsaadesi 192

-Tehlike İle Mütenasip Olmayan Masraflar 193

-İlliyet Rabıtası 193

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: İlliyet Rabıtasının Kesilmemiş

Olması 194

-Malikin Riücu Hakkı 195

-Zarar Husule Gelmeden Nıalikin Tehlikeyi İzale Mükelle-

Fiyeti 196

-Devletin Ve Sair Âmme Hükmî Şahıslarının Bk. Md. 58

Mucibince Mes’uliyeti 198

-Gayrimenkul Malikinin Mes’uliyeti (Mk. Md.

656 202

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 202

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 204

-Gayrimenkul Malikinin Mülkiyet Hakkını Tecavüz Etmesi 204

-Tecavüzden Komşular İçin Bir Zarar Husule Gelmesi 210

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: İlliyet Rabıtasının Kesilmemiş

Olması 212

-Mk. Md. 656’nın Bk. Md. 58 İle Münasebeti 212

-Motorlu Taşıt Sahiplerinin Trafik Kanununa

Göre Mes’uliyeti 215

-Mes’uliyetin Mahiyeti Ve Dayandığı Esas 215

-Metinler 215

-Mes’uliyetin 6085 Sayılı Kanunun Tadilinden Önceki Ma-

Hiyeti 217

-Mes’uliyetin Tadilden Sonraki Mahiyeti 219

-Yapılan Tadilin Ve Tadilden Önceki Şeklin Tenkidi 220

-Teklifimiz: Tehlike Mes’uliyeti 223

-Mes’uliyetin İcabî Şartları 226

-Araç Sahibi Olmak Şartı 226

-Motorlu Taşıt, Müteharrik Makina Veya Lâstik Tekerlekli

Traktörlerin Kullanılmasından Bir Zarar Doğması 232

-Mes’uliyetin Selbî Şartı: Kurtuluş Beyyinesinin Getirilme-

Mesi 235

-Tazminatın Tenkisi Ve Mes’uliyetin Kaldırılmasıyla Alâ-

Kalı Bazı Meseleler 239

-Mağdurun Veya Üçüncü Şahsın Hafif Kusuru Halinde Taz-

Minatın Tenkisi 239

-Hukukî Mes’uliyeti Kaldıran Veya Daraltan Anlaşmaların

Hükümsüzlüğü 241

-Mecburî Sigorta 242

Bölüm: Iıı

-Âkit Dışı Mes’uliyeti Mucip Hallerden

Doğan Talep Hakları

-Hukuka Aykırı Bir Tecavüze Uğrayan Veya Uğ-

Ramak Tehlikesine Maruz Bulunan Şahsın Aça-

Bileceği Dâvalar 243

-Maddî Ve Manevî Tazminat Dâvaları 244

-Tecavüzün (Müdahelenin) Men’i Dâvası 245

-Tehlikenin İzalesi Ve Tecavüzden İçtinap Dâvaları 246

-Tehlikenin İzalesi Dâvası 246

-Tecavüzden İçtinap Dâvası 247

-Tesbit Dâvası 248

-Müsadere Ve İmhaya Dair Dâvalar 250

-Haksız Olarak Elde Edilen Kârı Temellük Dâvası 251

-Maddî Tazminat, Tarifi, Şekilleri, Kimlerin

-Talep Edebileceği 252

-Tarifi Ve Şekilleri 252

-Tarifi 252

-Aynen Tazmin 253

-Nakden Tazmin 255

-Kimler Maddî Tazminat Talebinde Bulunabilirler 258

-Tazmin Edilecek Zararın Tâyinine Dair Umumî

Esaslar 261

-Zararın Mevcudiyetinin Ve Miktarının İsbatı 261

-Zararın Tâyininde Esas Teşkil Edecek An. Müstakbel Za-

Rar 264

-Zararın Tâyininde Esas Teşkil Edecek An 264

-Müstakbel Zarar 266

-İstifadenin Mahsubu 267

-Şartları 268

-Mahsubun İcrasında Nazara Alınacak Hususlar ... 272

-Şeye Müteallik Zararın Tâyinine Dair Esaslar 273

-Şeye Müteallik Zararın Tâyininde Objektif Ve Sübjektif

Usuller 273

-Objektif (Mücerret) Hesaplama Tarzı 273

-Sübjektif (Müşahhas) Hesaplama Tarzı 275

-Şeyin Manevî Sebeplerle Arzettiği Hususî Kıymet 278

-Şeyin Sahibi İçin Arzettiği Menfaatin Mübadele Kıyme-

Tinden Az Olması 277

-Şeyin Tamamen Telef Olması Veya Kaybı Halinde Yerine

Yenisinin İkamesi 278

-Şeyin Yerine Yenisinin İkamesi İçin Gerekli Meblâğ 278

-Eski İle Yeni Arasındaki Farkın Nazara Alınması 279

-Şey Üzerindeki Hakkın Kat’i Olarak Kaybolmamış Bulun-

Ması 280

-Şeyin Hasara Uğraması Halinde Tamir Masrafları Veya

Yerine Yenisinin İkamesi 281

-Tamir Masrafları 281

-Şeyin Yerine Yenisinin İkamesi İçin Gerekli Bedel 281

-Şeye Müteallik Zararın Tâyininde Nazara Alınacak Diğer

Hususlar 281

-Kurtarma Masrafları Ve Ödenmiş Olan Mükâfat 281

-Mahrum Kalınan Kâr 282

-Şeyden Mahrumiyet Dolayısıyla Yapılan Masraflar 282

-Şeyin Hangi Yerdeki Kıymeti Nazara Alınacaktır 282

-Şahsa Müteallik Zararın Tâyini: A. Cismanî

-Tamamiyetin İhlâlinden Mütevellid Zararın

-Tâyini 283

-Umumiyetle 283

-Tedavi Masrafları 283

-Çalışma İktidarının Yok Olmasından Doğan Zarar 283

-İktisadî İstikbalin Sarsılması 283

-Tedavi Masrafları 284

-Çalışma İktidarının Yok Olmasından Veya Azalmasın-

Dan Mütevellid Zarar 285

-Hüküm Ânında Mağdurun İyileşmiş Bulunması 285

-Hüküm Ânında Mağdurun İyileşmemiş Bulunması 286

-Cismanî Tamamiyetin İhlâlinin Şekli Ve Derecesi 286

-Mağdurun Meslekî Durumu Ve Meslek Değiştirmeden

İmtina ... 286

-Muhtemel Hayat Ve Faaliyet Süresi 290

-İktisadî İstikbalin Sarsılması 292

-Cismanî Tamamiyetin İhlâlinden Mütevellid Zararın

Tazmini Şekilleri 294

-Şahsa Müteallik Zararın Tâyini: B. Adam Öl-

Mesi Halinde Zararın Tâyini 296

-Umumiyetle 296

-Bk. Md. 45’e Müsteniden Tazimini İstenemiyecek Olan

Zararlar 297

-Bk. Md. 45’e Göre Tazmini İstenebilecek Olan Zararlar 297

-Müteveffanın Yardımından Mahrum Kalanların Tazmi-

Nat Talebi Ve Bunun Şartları 299

-Tazminat Talebinin Mahiyeti 299

-Tazminat Talebinin Şartları 300

-Yardımcı Mefhumu 300

-Yardıma Muhtaç Olma 304

-Yardımcıdan Mahrumiyet Dolayısiyle Uğranılan Zararın

Tâyini 305

-Yardımın Yüksekliği 305

-Yardımın Muhtemel Devam Müddeti 305

-Yardımın Başlaması Zamanı 306

-Ailenin İçtimaî Durumu 306

-Hayatta Kalan Eş Veya Nişanlının Tekrar Evlenmesi Ve-

Ya Evlenebilmesi 307

-Faizler 307

-Haksız Rekabetten Doğan Zararın Tâyini Ve

-Tazmini 308

-Haksız Rekabete Dair Hükümler 308

-Bk. Md. 48’e Göre Haksız Rekabetin Şartları 313

-Hüsnüniyet Kaidelerine Mugayir Hareketler 313

-Müşterilerin Azalması Veya Azalması Tehlikesinin Bulun-

Ması 314

-Bk. Md. 48’e Göre Haksız Rekabetin Hükümleri 314

-Maddî Tazminatın Hesaplanması: Tazminatın

-Tâyininde Rol Oynayan Unsurlar Ve Bilhassa

-Tenkis Sebepleri 315

-Mes’ul Olan Şahsın Kusurunun Ağırlığı 315

-Kusura Müstenid Mes’uliyet Hallerinde 315

-Kusura Müstenid Olmayan Mes’uliyet Hallerinde 317

-Mutazarrırın Kendi (Müterafık) Kusuru 318

-Mefhum 318

-Mutazarrırın Kendi Kusurunun Zarar Üzerinde Müessir Ol-

Ma Şekilleri 321

-Tazminatın Ne Surette Tenkis Edileceği 322

-Yardımcı Şahısların, Temyiz Kudretinden Mahrum Olanla-

Rın Kendi Kusurları 324

-Mes’ul Olan Şahsın Müzayakaya Maruz Kalması Ve Hâ-

-Kimin Takdirine Bağlı Diğer Tenkis Sebepleri 326

-Hafif Kusurlu Failin Müzayakaya Maruz Kalması 326

-Hâkimin Takdirine Bağlı Diğer Tenkis Sebepleri 327

-Fiilin Mağdurun Hatırı İçin Yapılması 327

-Failin Kendisinden Beklenenden Fazla Tedbir Almış Ol-

Ması 327

-Fevkalâde Haller 327

-Zarar Verilen Şeydeki Bozukluk 329

-Üçüncü Şahsın Kusuru 329

-Manevî Tazminat 330

-Tarifi, Mahiyeti, Gayesi 330

-Manevî Tazminat Hakkındaki Kanunî Hükümler 331

-Manevi Tazminat Dâvasının Tarafları 333

-Dâvacı 333

-Mağdur 333

-Mağdurun Mümeyyiz Küçük Veya Mahcur Olması Veya

Temyiz Kudretinden Mahrum Bulunması 333

-Manevî Tazminat Talebini Temellük Eden Kimse, Temlike

-Cevaz Olup Olmaması 334

-Mağdurun Mirasçıları 335

-Adam Ölmesi Halinde Ölenin Yakınları 335

-Dâvâlı 336

-Fail Veya Objektif Surette Mes’ul Olan Şahıs 336

-Mes’ul Olan Şahsın Mirasçıları 336

-Manevî Tazminatın Şartları 336

-Şahsî Varlıkların Hukuka Aykırı Surette İhlâli... 337

-Manevî Bir Zararın Mevcudiyeti 337

-İhlâlle Manevî Zarar Arasında İlliyet Rabıtasının Bulun-

Ması 337

-İhlâlin Kusurlu Olması, Kusursuz Mes’uliyet Hallerinde

Manevî Tazminat 337

-Kusurun Ve İhlâlin Hususî Ağırlığı 340

-Manevî Tazminatın Miktarının Tâyini Ve Şekilleri 342

-Manevî Tazminat Miktarının Tâyini 342

-Manevî Tazminatın Şekilleri 343

-Maddî Ve Manevî Tazminat Taleplerinin Dâva

Yoluyla Dermeyanı 345

-Salâhiyeti Ve Vazifeli Mahkeme 345

-Maddî Ve Manevî Tazminat Taleplerinin Ceza Dâvasıyla

Münasebeti 347

-Haksız Fiil Ve Suç Mefhumlarının Birbiriyle Münasebeti 347

-Hukuk Hâkiminin Ceza Hâkiminin Kararıyla Bağlı Olup

Olmaması 348

-İstiklâl Prensibi 349

-İstiklâl Prensibinin İstisnaları 353

-Maddî Ve Manevî Tazminat Dâvalarının Müruruza-

Manı 355

-Kısa Müruruzaman 356

-Uzun Müruruzaman 360

-Ceza Dâvasının Müruruzamanı 360

-Mağdurun Daimî Def’i 365







-Bölüm: Iv

-Birden Fazla Şahsın Aynı Zarardan Mes’uliyeti





-Birden Fazla Şahsın Müşterek Kusurlarıyla

-Sebebiyet Verdikleri Zarardan Mes’uliyetleri 367

-Dış Münasebet 367

-Müteselsil Mes’uliyet 367

-Bk. Md. 50’nin Tatbiki Şartları 368

-Birlikte Sebebiyet Verme 368

-Müşterek Kusur 368

-Asıl Fail, Müşevvik, Fer’an Methaldar Ve Yatak Mef-

-Humları 373

-Aynı Zararın Vukuu ... 375

-İç Münasebet 377

-Birden Fazla Şahsın Müşterek Kusurlarıyla

-Sebebiyet Vermedikleri Bir Zarardan Aynı

-Zamanda Mes’ul Olması. (Birden Fazla Şahsın

-Muhtelif Sebepler Dolayısiyle Mes’uliyeti) 378

-Umumiyetle 378

-Birden Fazla Şahsın Aynı Zarardan Muhtelif Sebepler Dola-

Yısiyle Mes’uliyeti 378

-Birden Fazla Şahsın Aynı Zarardan Aynı Mahiyette Sebep-

Ler Dolayısiyle Mes’uliyeti 379

-Dış Münasebet 380

-Müteselsil Mes’uliyet Ve Mesnedi 380

-Tam Teselsül - Nakıs Teselsül 381

-Mağdur Ne Şekilde, Kime Veya Kimlere Dâva Açmağı Tercih

Etmelidir 385

-İç Münasebet 386

-Muhtelif Sebeplere Binaen Mes’ul Olanların Birbirlerine

Rücuu 386

-Aynı Neviden Sebeplerle Mes’ul Olanların Birbirlerine

Rücuu 389

-Rücuun Tahakkuk Ettirilmesi Ve Şümulü 391

Kısım: Iı

-Akdî Mes’uliyet

(Borçların İfa Edilmemesi Ve Bunun Neticeleri.)

-Borcun İfa Edilmemesi Mefhumu, Nevileri Ve

Neticeleri 395

-Borcun İfa Edilmemesi Mefhumu Ve Nevileri . 395

-Borçlunun Kusuruyla İfanın İmkânsız Hale Gelmesi 395

-Borçlunun Temerrüdü 398

-Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi 398

-Akdin Müsbet İhlâli 400

-Müstakil Veya Aslî Mahiyetteki Yapmama Borçlarının İh-

Lâli

-Culpa İn Contrahendo 405

-Borcun İfa Edilmemesinin Neticeleri 405

-Aynen İfayı Talep 405

-Tazminat Dâvası 405

-Akdin Feshi 406

-Aynen İfa İçin Dâva Açılması Ve İcraya Müra-

Caat 406

-Aynen İfayı Talep Etmenin Kabil Ve Caiz Olduğu Haller 408

-Aynen İfa İçin İcraya Veya Mahkemeye Müracaat... 408

-Bir Malın Teslimine Müteallik Borçlarda 409

-Yapma Borçlarında 412

-Bir İrade Beyanında Bulunmak Mükellefiyetinde 413

-Yapmama Borçlarında

-Borcun Yerine Getirilmemesi Dolayısiyle Taz-

-Minat (Akdî Mes’uliyet) 414

-Tazminat Talebinin Şartları 414

-Evvelce Mevcut Bir Borç 415

-Borcun Yerine Getirilmemiş Olması 415

-Kusûr 415

-Akdî Kusur Mefhumu, Nevileri Ve Dereceleri 416

-Borçlunun Göstermesi Lâzım Gelen İhtimamın Ölçüsü 417

-Kusuru Bertaraf Eden Haller 420

-İsbat Külfeti 421

-Zarar 424

-Haksız Fiillere Dair Esasların Kıyasen Tatbiki 424

-Müsbet Zarar 426

-Menfi Zarar 427

-Akitte Taraf Olmayan Üçüncü Şahsın Zararı 429

-İlliyet Rabıtası 430

-Tazminatın Şümulü 430

-Haksız Fiillere Dair Esasların Kıyasen Tatbiki 430

-Kanunun Tazminatın Şümulünü Tâyin Ettiği Haller 433

-Taraflarca Tazminatın Şümulünün Tâyin Edilmesi 434

-Yardımcı Şahısların Fiilinden Dolayı Mes’uli-

Yet 435

-Bk. Md. 100’ün Tatbiki İçin Gerekli Şartlar 435

-Bir Borç Münasebetinin Mevcudiyeti 435

-Borç Münasebetinden Doğan Bir Borcun İfasının Veya Bir

Hakkın Kullanılmasının Bir Yardımcı Şahsa Bırakılmış Ol-

Ması 436

-Bir Borcun İfası Kendisine Tevdi Edilen Yardımcı Şahıs 436

-Bir Hakkın Kullanılması Kendisine Bırakılan Yardımcı

Şahıs 440

-Borcun İfasının Veya Hakkın Kullanılmasının Yardımcı

Şahsa Bırakılmasının Caiz Olması 440

-Yardımcı Şahsın İşini İcra Ederken Akde Muhalif Bir Ha-

Reketle Alacaklıya Bir Zarar İka Etmiş Olması 441

-Yardımcı Şahsın Ve Onu Kullananın Kusurlu Olmasının Ge-

Rekip Gerekmemesi 443

-Yardımcı Şahsın Kusurunu Şart Kılan Görüş Tarzı 443

-Ne Yardımcı Şahsın Ne De Borçlunun Kusurunun Şart

Olmadığı Görüşü 444

-Yardımcı Şahsın Hareket Tarzının Bizzat Borçlu Tarafın-

Dan Yapılsaydı Kusurlu Sayılacak Olması 444

-Yardımcı Şahıs Mefhumunun Borçlunun Yerin Kaim Olan

Şahıs Ve Uzuv Mevhumlarıyla Münasebeti Ve Bunlardan

Tefriki 446

-Bk. Md. 100’ün Bk. Md. 55 İle Mukayesesi 449

-Borçlunun Yardımcı Şahsa Rücuu Ve Yardımcı Şahsın

Alacaklıya Karşı Mes’uliyeti 451

- Akdî Mes’uliyetten Kurtulma 453

-Mes’uliyetten Kurtulma Şartları 453

-Mes’uliyetten Kurtulma Şartlarının Muteberliği 455

-Bizzat Borçluyu Kasdından Veya Ağır Kusurundan Müte-

Vellid Mes’uliyetten Kurtaran Şartlar 455

-Borçluyu Hafif Kusurundan Mütevellid Mes’uliyetten Kur-

Taran Şartlar 456

-Borçluyu Yardımcı Şahısların Fiilinden Doğan Mes’uliyet-

Ten Kutaran Şartlar 457

-Taşıma İşlerinde Mes’uliyetten Kurtulma Şartlarının Mu-

Teberliği 458

-Borcun Fevkalâde Haller Dolayısiyle İfa Edilememesi 460

-Fevkalâde Hal Mefhumu Ve Unsurları 460

-Fevkalâde Halin Hükümleri 463

-Borcun Mücbir Sebepler Dolayısiyle İfa Edilememesi 463

-Mücbir Sebep Mefhumu Ve Unsurları 463

-Mücbir Sebebin Hükümleri 467

-Borçlunun Temerrüdü 468

-Borçlunun Temerrüdü Mefhumu 468

-Temerrüdün Şartları 470

-Borcun Muaccel Olması 470

-İhtar 471

-İhtarın Yapılmasına Lüzum Olmayan Haller 475

-İfanın Henüz Mümkün Olmasına Rağmen Yapılmaması 479

-Alacaklının İfayı Kabule Hazır Olması 479

-Borçlunun Kusuru Meselesi 479

-Temerrüdün Sona Ermesi 480

-Borçlunun Temerrüdünün Neticeleri 482

-Temerrüdün Umumî Neticeleri 482

-Borcun Genişlemesi: Gecikme Tazminatı 482

-Mes’uliyetin Ağırlaşması: Kazadan Dolayı Mes’uliyet 483

-Temerrüdün Para Borçlarına Müteallik Hususî Netice-

Leri 484

-Temerrüd Faizi 485

-Faiz Yüzdesi 485

-Faizin Mebdei 487

-Munzam Zararın Tazmini 489

-Temerrüdün Karşılıklı Taahhütleri Havi Âkitlerdeki Hu-

Susî Hükümleri 490

-Karşılıklı Taahhütleri Havi Âkit Mefhumu Ve Alacaklının

Seçimlik Hakları 490

-Münasip Mehil Tâyini 494

-Mehil Tâyinine Lüzum Göstermeyen Haller 496

-Mehil Tâyininin Tesirsiz Olacağının Anlaşılması 496

-Gecikmiş İfanın Alacaklı İçin Faydasız Bulunması 497

-Kesin Vâdeli Âkitler 499

-Gecikmiş İfayı Ve Gecikme Tazminatını Talep 501

-İfadan Vazgeçerek Müsbet Zararın Tazmini Talebinde Bu-

Lunmak 502

-Akdin Feshi Ve Menfi Zararın Tamzininin İstenilmesi 504

-Satım Akdinde Borçlunun Temerrüdü 507

-Satıcının Temerrüdü 507

-Alelâde Satımlarda 507

-Teslim İçin Muayyen Vâdeli Ticarî Satımlarda 508

-Bk. Md. 187’nin Tatbik Şartları 508

-Alelâde Satımdan Farklı Olan Hususlar 509

-Farklı Hükümlerin Mucip Sebepleri 511

-Satıcının Teslim Borcunu İfada Kısmî Temerrüdü 512

-Teslimin Bir Defada Yapılması Gerekli Satışlarda 512

-Mütevali Teslimleri Tazammun Eden Satışlarda 513

-Teslim Borcunun İfa Edilmemesi Halinde Zararın Hesabı 514

-Umumiyetle 514

-Ticarî Satımlarda Zararın Tâyinine Dair Müşahhas Ve

Mücerret Usuller 515

-Müşahhas Ve Mücerret Usullerin Ve Fark Nazariyesinin

Tatbikiyle Alâkalı Bazı Meseleler 517

- Alıcının Temerrüdü 521

-Umumiyetle 521

-Alıcının Semeni Tediyede Temerrüdü 522

-Semenin Peşin Ödenmesi Halinde 522

-Veresiye Satımlarda 523

-Ticarî Satımlarda Satıcının Zararının Hesabı 525

-Tk.’Na Göre Satıcının Mahkeme İzniyle Şeyi Sattırması 527

-Âkit Dışı Mes’uliyetle Akdî Mes’uliyetin Telâ-

Huku 528

-Mes’ul Olunan Vakıa Veya Fiilde Aynı Zamanda Hem

Akdî Hem De Âkit Dışı Mes’uliyetin Şartlarının Tahakkuk

Etme Sinden Doğan Meseleler Ve Bunların Pratik Ehemmi-

Yeti 528

-Mes’ul Olunan Vakıa Veya Fiilde Aynı Zamanda Hem Akdi

Hem De Akit Dışı Mes’uliyetin Şartlarının Tahakkuk Etmesi 528

-Meseleler Ve Bunların Pratik Ehemmiyeti 532

-Meselelerin Hal Tarzı 536

-Tazminat Taleplerinin Birbirine İnzimam Edememesi 536

-Akdî Mes’uliyete Müstenid Tazminat Dâvasının Âkit Dışı

Mes’uliyete Ait Tazminat Dâvasını Bertaraf Etmesi Nazari-

Yesi 536

-Akdî Tazminat Davasıyla Haksız Fiile Müstenid Dâvanın Te-

Lâhuku 537

-Akdî Mes’uliyetin Tahfifine, Tahdidine Ve Kaldırılmasına

Dair Hükümlerin Akit Dışı Mes’uliyete Tesiri 538

"