Medeni Usul Hukukunda İsticvap

Dr. Harika CANPOLAT

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 7

İÇİNDEKİLER  9

KISALTMALAR CETVELİ 15

GİRİŞ . 19

BİRİNCİ BÖLÜM

İSPAT FAALİYETİNDE TARAF BEYANI

1. TARAF BEYANININ İSPAT FAALİYETİNDEKİ İŞLEVİ VE İSTİCVABIN HUKUKİ

NİTELİĞİ . 21

TARAF BEYANININ İSPAT FAALİYETİNDEKİ İŞLEVİ. 21

Hakimin Aydınlatma Ödevinin Yerine Getirilme Aracı Olarak Taraf

Beyanı 21

Bilgi ve Kanaat Oluşturma Aracı 22

Delil Olarak Taraf Beyanı . 25

Başlı Başına Delil . 25

Birincil Delil. 27

Tamamlayıcı Delil 30

Tali Delil 31

İSTİCVABIN HUKUKİ NİTELİĞİ . 35

Türk Hukukunda Kesin Delil ile İspat Zorunluluğu. 35

Türk Hukukundaki Görüşler. 37

Değerlendirme ve Görüşümüz 44

2. TARİHSEL SÜREÇTE YEMİNDEN İSTİCVABA GEÇİŞ . 50

ROMA HUKUKUNDA. 50

ANGLO AMERİKAN HUKUKUNDA. 53

III. ALMAN HUKUKUNDA. 57

1877 Tarihli CPO Öncesi 57

1877 Tarihli CPO 60

1933 Tarihli Reform. 64

AVUSTURYA HUKUKUNDA . 65

İSVİÇRE HUKUKUNDA. 68

TÜRK HUKUKUNDA 74

10 İçindekiler

3. İSTİCVABIN BENZER KURUMLARDAN FARKI.76

TARAFLARIN DİNLENİLMESİ 76

Fonksiyon. 76

Usul 79

Tarafın Bizzat Beyanı 82

Tarafların Dinlenilmesinin Delil Olarak Kabul Edilmesi Görüşü . 82

YEMİN . 88

III. İKRAR  97

İKİNCİ BÖLÜM

İSTİCVABIN ÖZNESİ, KONUSU, İSTİCVABA BAŞVURULMASI VE USULÜ

4. İSTİCVAPTA BEYANI ALINABİLECEK KİŞİLER VE TARAF İLE ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN

AYRILMASI .103

AYRIMIN DAYANAKLARI VE ÖNEMİ 103

KURAL: TARAF İSTİCVAP EDİLEBİLİR . 105

Davada Taraf Kavramı 105

Maddi Taraf Teorisi . 105

Şekli Taraf Teorisi 107

Fonksiyonel Taraf Teorisi 110

Dava Takip Yetkisi ve Delil İkamesi Bakımından Sonuçları 111

Gerçek Kişiler . 117

Dava Ehliyeti Olan Gerçek Kişiler 117

Dava Ehliyeti Olmayan Gerçek Kişiler 118

Tam Ehliyetsizler 118

Sınırlı Ehliyetsizler. 120

Sınırlı Ehliyetliler. 127

Tüzel Kişiler 129

Tüzel Kişiliği Olmayan Malvarlığı Toplulukları 133

Genel Olarak 133

İflas Masası 133

Miras Ortaklığı. 135

Adi Şirket . 138

III. YARGILAMADA ÜÇÜNCÜ KİŞİ . 139

Genel Olarak 139

Dava Arkadaşlığı. 140

Genel Olarak 140

İçindekiler 11

Mecburi Dava Arkadaşlığı . 141

Maddi Bakımdan Mecburi Dava Arkadaşlığı 141

Şekli Bakımdan Mecburi Dava Arkadaşlığı . 142

İhtiyari Dava Arkadaşlığı . 143

Davaya Müdahale 149

Fer’i Müdahale 149

Asli Müdahale . 153

İhbar . 153

5. İSTİCVABIN KONUSU 154

GENEL OLARAK. 154

VAKIALAR . 155

Karar için Önem Taşıyan Vakıalar 158

Çekişmeli Vakıalar . 160

III. HERKESÇE BİLİNEN VAKIALAR, HUKUK KURALLARI VE TECRÜBE

KURALLARI 160

6. İSTİCVABA BAŞVURULMASI 169

TARAF TALEBİYLE İSTİCVABA BAŞVURULMASI. 169

İsticvap Talebi 169

Delillerin Gösterilmesi 169

Talebin İçeriği ve Somutlaştırma Yükü 170

Taraflarca Getirme İlkesinin ve Re’ sen araştırma İlkesinin

Geçerli Olduğu Davalarda İsticvap Talebi . 173

Bir Tarafın İsticvap Talebi . 176

Hakimin Takdir Yetkisi 176

Talebin Geri Alınması . 179

İki Tarafın Anlaşarak İsticvap Talebi 182

Genel Olarak 182

Hakimin Takdir Yetkisi 182

Rızanın Geri Alınması . 183

Taraf Talebiyle İsticvabın Sınırlandırılması 185

Genel Olarak . 185

İsticvabın Tali ve Tamamlayıcı Olması 187

İsticvap Talebinin İspat Yüküne Bağlanması . 193

Objektif ve sübjektif ispat yükü . 194

İsticvabın İspat Yüküne Bağlanmasının Sebepleri 197

İsticvabın İspat Yüküne Bağlanmasına İlişkin Getirilen

Eleştiriler  199

12 İçindekiler

Taraf Beyanına Güvensizlik ve Yemin ile İlgili

Düzenlemeler  199

Karşı İspat 200

Taraflarca Getirme İlkesi, Silahların Eşitliği ve İspat

Hakkı  202

Değerlendirme 204

RE’ SEN İSTİCVABA BAŞVURULMASI. 205

Genel Olarak 205

Re’ sen İsticvaba Başvuru Şartları ve Hakimin Takdir Yetkisi . 207

Başvuru Şartları . 207

Talilik 207

Mevcut İhtimal . 212

Şartın İfadesi 212

Şartın Dayanakları ve Gerekçelendirilmesi 214

Tarihsel Açıdan . 214

Taraf Beyanının Niteliği Açısından 215

iii. İspat Yükü Açısından  216

Şarta Getirilen Eleştiriler ve Türk Hukuku Bakımından

Değerlendirme. 219

Tarihsel Açıdan ve Kanuni Düzenleme Açısından. 219

İspat yükü Açısından 220

Kanaat Oluşturma Beklentisi 224

Şartın Dayanakları 224

Şarta Getirilen Eleştiriler ve Değerlendirme 226

Hakimin Takdir Yetkisi. 228

İsticvaba Re’ sen Başvuruda Takdir Yetkisi. 228

İsticvap Edilecek Tarafın Seçilmesi ve İki Tarafın İsticvabı 232

İsticvaba Başvuru ve Silahların Eşitliği İlkesi Arasındaki İlişki. 237

Özellik Arz Eden Durum Olarak Bire Bir Görüşme. 237

İsticvaba Başvuru Bakımından Silahların Eşitliği İlkesinin İhlali. 242

İsticvaba Başvuru Bakımından Silahların Eşitliği İlkesinin

İhlalinin Engellenmesi . 246

Alman Federal Yüksek Mahkemesi ve Alman Anayasa

Mahkemesi Kararları  246

Tarafın Dinlenilmesi Fonksiyonunun Genişletilmesi. 247

Re’ sen İsticvap. 252

Değerlendirme 254

İçindekiler 13

7. İSTİCVAP USULÜ . 256

GENEL OLARAK. 256

İSTİCVAP KARARI 256

III. TARAFIN SORGULANMASI 258

Tarafın Davet Edilmesi. 258

Sorgulamanın Yeri . 263

Sorgulamanın Zamanı 268

Tarafın Bizzat Bulunması . 269

Sorgulamada Yazılı Metin Kullanılamaması. 271

Sorgulama Usulü . 272

TUTANAK 276

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TARAF BEYANININ İSPATA ETKİSİ

8. TARAF BEYANININ DEĞERLENDİRİLMESİ . 285

TARAFIN DURUŞMAYA KATILMASI. 285

Duruşmaya Katılmanın Hukuki Niteliği 285

Tarafın Duruşmaya Katılmada Özrü 287

Tarafın Duruşmaya Mazeretsiz Olarak Katılmamasının Sonuçları. 289

TARAFIN BEYANDA BULUNMASI 290

Beyanda Bulunmanın Hukuki Niteliği 290

Beyanda Bulunma Yükü 290

İspatın Engellenmesi ile İlişkisi 298

Nemo tenetur edere contra se İlkesi ile İlişkisi. 300

Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü 306

Taraf Beyanının Delil Değeri ve Değerlendirilmesi 313

Genel Olarak . 313

Lehe Beyanların Delil Değeri ve Değerlendirilmesi. 314

Aleyhe Beyanların Değerlendirilmesi 320

Beyanların Değerlendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken

Hususlar 323

İspat Konusunu Aşan Taraf Beyanı 325

III. TARAFIN BEYANDA BULUNMASININ SINIRLARI . 327

Tarafın Beyanda Bulunmaktan Çekinme Hakkı . 327

Çekinme Sebepleri. 330

Sır Nedeniyle Çekinme 330

14 İçindekiler

Şeref ve İtibarın İhlali Nedeniyle Çekinme 331

Maddi Zarar ve Ceza Tahkikatı Tehlikesi Nedeniyle Çekinme . 332

Tarafın Kendisi İçin Ceza Tehdidi 332

Tarafın Kendisi için Maddi Zarar Tehdidi 336

Tarafın Yakınları İçin Cezai Tatbikat ve Maddi Zarar Tehdidi. 337

Çekinme Usulü ve Çekinmenin Sonuçları. 338

TARAFIN BEYANDA BULUNMAKTAN HAKSIZ YERE KAÇINMASI 341

Mevcut Düzenleme 341

Pozitif Düzenlemenin Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi ile

Uyumu . 344

9. İSTİCVABI GÜÇLENDİRMEK: YEMİN VE YALAN BEYAN İÇİN CEZAİ

YAPTIRIM .348

MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DURUM . 348

Alman Hukuku 348

İsviçre Hukuku 350

Avusturya Hukuku 352

DEĞERLENDİRME 353

10. İSPAT FAALİYETİNDE TARAF BEYANI İÇEREN İRADİ TARAF İŞLEMİ.357

GENEL OLARAK . 357

USULİ YÜK VE USULİ YÜKÜMLÜLÜĞÜN AYRILMASI . 357

III. USULİ YÜKTE MECBURİ VE TAKDİRİ OLUMSUZLUK  359

USULİ YÜK VE USULİ YÜKÜMLÜLÜK OLMAYAN İRADİ TARAF İŞLEMİ. 361

İSTİCVAPTA TARAFIN KARŞI TARAFA SORU YÖNELTMESİ. 362

SONUÇ.367

KAYNAKÇA.373