Türk İstihbarat Sisteminin Sorunsalları
Hasan ATEŞ
- İstihbarat Kavramı ve İstihbaratın Sınıflandırılması
- İstihbarat Sistemleri Gelişmiş Ülkelerin İstihbarat Yapılanmaları
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet İstihbarat Sistemindeki Kurumlar
- İstihbarat’ın Türkiye’deki Hukuki ve Yasal Boyutu
- Türkiye’deki Mevcut İstihbarat Sisteminin Sorun Sahaları
İÇİNDEKİLER
Önsöz iii
İçindekiler vii
Simgeler ve Kısaltmalar xiii
Giriş 1
BİRİNCİ BÖLÜM İSTİHBARAT KAVRAMI VE İSTİHBARATIN SINIFLANDIRILMASI
1.1. İstihbarat Kavramı 3
1.2. Güvenlik Kavramı 7
1.3. İstihbarat ve Güvenlik Kavramlarının İlişkisi 8
1.4. İstihbarat Çarkı 9
1.5. İstihbarat Çeşitleri 11
1.5.1. Seviyelerine Göre 11
1.5.2. Kaynaklarına Göre 12
1.6. İstihbarat Toplama Vasıtaları/Disiplinleri 14
1.6.1. İnsan İstihbaratı 14
1.6.2. Açık Kaynak İstihbaratı 17
1.6.3. Görüntü İstihbaratı 18
1.6.4. Sinyal İstihbarata 19
1.6.5. Teknik istihbarat 20
1.7. Fonksiyonlarına/Faaliyet Sahalarına Göre İstihbarat 20
1.7.1. İç İstihbarat 22
1.7.1.1. Güvenlik İstihbaratı 23
1.7.1.2. Kriminal (Suç Önleme) İstihbarat 23
1.7.1.3. Kamu Güvenliğinde İstihbarat 24
1.7.1.4. Terörle Mücadele İstihbaratı 27
1.7.1.5. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele İstihbaratı 27
1.8. Dış İstihbarat 28
1.9. Sinyal İstihbaratı 29
1.1. Görüntü İstihbaratı 31
1.2. Askeri İstihbarat 33
1.3. Ekonomik İstihbarat 33
1.4. Mali İstihbarat 34
1.5. Psikolojik Harekât 34
1.6. Örtülü Harekât 40
1.7. Değerlendirme 45
İKİNCİ BÖLÜM
İSTİHBARAT SİSTEMLERİ GELİŞMİŞ ÜLKELERİN İSTİHBARAT YAPILANMALARI
1.5.1. İstihbarat Sistemi Modelleri 47
1.5.2. İstihbarat Sistemi Gelişmiş Ülkelerin İstihbarat Yapılanmaları 49
1.5.3. Almanya (BfV-BND) 50
1.6.1. BfV (Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı) 51
1.6.2. BND (Federal İstihbarat Teşkilatı) 52
1.6.2. Amerika Birleşik Devletleri (FBI-CIA) 53
1.6.2. FBI (Federal Soruşturma Bürosu) 54
1.6.2. CIA (Merkezi Haberalma Teşkilatı) 55
1.6.2. Fransa (DST-DGSE) 56
1.6.2. DST (Fransız Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı) 56
2.5.2 DGSE (Fransız Dış İstihbarat Servisi) 57
1.6.2. İngiltere (MI5-MI6) 58
1.6.2. MI5 (Güvenlik Servisi) 59
1.6.2. MI6 (Gizli İstihbarat Servisi) 60
1.6.2. İsrail (SHIN BET-MOSSAD) 61
1.6.2. SHIN BETH (Genel Güvenlik Servisi) 62
1.6.2. MOSSAD (İstihbarat ve Özel Görevler Enstitüsü) 63
1.6.2. Rusya Federasyonu (FSB-SVR) 63
1.6.2. FSB (Federal Güvenlik Servisi) 64
1.6.2. SVR (Dış İstihbarat Servisi) 65
1.6.2. Diğer Bazı Ülkelerin İstihbarat Teşkilatlan 66
1.6.2. Değerlendirme 71
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET İSTİHBARAT SİSTEMİNDEKİ KURUMLAR
1.1. Türk İstihbarat Tarihine Genel Bir Bakış 75
1.2. Devlet İstihbarat Sistemi ve İlgili Kurumlar 78
1.3. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık 79
1.4. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği 81
1.5. Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı 83
1.6. Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı 89
1.7. Başbakanlık Müsteşarlığı Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü 92
1.8. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Eko.Arş.Gn.Md.lüğü 93
1.9. Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı 94
1.10. İçişleri Bakanlığı 96
1.5.1. Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama D.Bşk.lığı 97
1.5.2. İller İdaresi Gn.Md.lüğü Güvenlik Koordinasyon D.Bşk.lığı 98
1.5.3. J.Gn.K.lığı İstihbarat Başkanlığı 100
1.5.4. EGM İstihbarat Daire Başkanlığı 102
1.5.5. Shl.Güv.K.lığı İstihbarat Başkanlığı 107
1.11. Dışişleri Bakanlığı 108
Araştırma ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü
1.12. Maliye Bakanlığı 110
Mali Suçları Araştırma Kumlu Başkanlığı
1.13. Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanlığı 112
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı
1.14. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 114
Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü
1.15. Ekonomi Bakanlığı 116
Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü
1.16. İstihbarat ile İlgili Kurulları 118
1.6.1. Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu 118
1.6.2. Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu 119
3.16.3. Terörle Mücadele Koordinasyon Kurulu 121
1.1. Kurulacak/Kurulması Planlanan Teşkilatlar 121
1.5.1. Sınır Güvenliği (Muhafaza) Teşkilatı 121
1.5.2. Ulusal Bilgi Güvenliği Teşkilatı 123
1.2. Değerlendirme 125
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İSTİHBARATIN TÜRKİYE'DEKİ HUKUKİ VE YASAL
BOYUTU
1.6.1. Türkiye'de İstihbaratın Hukuki ve Yasal Boyutu 131
1.6.2. İstihbaratın Hukuki Boyutu 132
1.6.3. İstihbarat ile İlgili Temel Yasal Düzenleme 134
1.6.4. İstihbaratın Yasallaşma Süreci ve Revizyon Çalışmaları 135
4.4.1. 2937 sayılı Kanunun 26'ncı Maddesiyle İlgili 2012 Yılındaki
Düzenleme Süreci 136
4.4.2.19 Şubat 2014 Tarihli Kanun Teklifi 145
1.6.5. İstihbarat ile İlişkili Diğer Yasal Düzenlemeler 154
1.6.6. Devlet Sırrı ve Vatan'a İhanetin Mevzuattaki Yeri 156
1.6.7. Casusluk Faaliyetinin Hukuki Boyutu 160
1.6.8. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali 165
1.6.9. Kişisel Verilerin Korunması/ İzinsiz Erişilmesi 166
1.6.10. Görevi Suiistimal/ Görevi Kötüye Kullanma 167
1.6.11. Hukuki ve Yasal Yönden Değerlendirme 169
BEŞİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE'DEKİ MEVCUT İSTİHBARAT SİSTEMİNİN SORUN SAHALARI
1.1. Algı Sorunu 179
1.2. Sistemsel Sorun 183
1.3. Yapısal Sorun 186
1.4. Ekol Sorunu 189
1.5. Eğitim Sorunu 192
1.6. Kurumlararası Çatışma/Çekişme Sorunu 201
1.7. İşbirliği ve Koordinasyon Sorunu 202
1.8. Benzer Yapılar/Teşkilatlar Sorunu 205
1.9. Psikolojik İstihbarat Sorunu 206
1.10. Casuslukla Mücadele Sorunu 210
1.11. Kuruma Sızma/Kurumdan Sızıntı Sorunu 212
1.12. İstihbarat Zafiyeti Sorunu 215
1.13. Halkla İlişkiler ve Tanıtım Sorunu 218
1.14. Ahde Vefa Sorunu 219
1.15. Sosyal Sorumluluk Projesi Sorunu 221
1.16. Personel Yönetim Süreci Sorunu 223
1.17. Özlük Hakları Sorunu 225
1.18. Şeffaflaşma Sorunu 226
1.19. Denetim Sorunu 228
1.20. İletişimin Tespiti, Takibi ve Denetimi Sorunu 230
1.21. İstihbarat Servisinin Operasyon Yetkisi Sorunu 232
1.22. Sivilleşme Sorunu 233
1.23. Kavram/Terminoloji Kargaşası Sorunu 235
1.24. Diğer Sorun Alanları 235
1.25. Değerlendirme 239
Genel Değerlendirme ve Sonuç 244
KAYNAKÇA 257
EK-l. Türkiye Cumhuriyeti İstihbarat Mevzuatı 266
EK-2. Yıllara göre MİT Müsteşarlığı Teşkilat Şemaları 268
EK-3. MİT Vizyonu ile İlgili Öngörü 286
EK-4. Yıllara Göre MİT Bütçe Seyri (2000-2014) 287
EK-5. Devlete/Vatandaşa Yönelik Kitlesel Terör Eylemleri 289
EK-6. Kurumlarm İstihbarat Açısından Sorumluluk Alanları 291
EK-7. İstihbaratla ilgili Yayımlanmış Kitapların Yıllara Göre
Dağılımı 292
EK-8. Kurumların Bilimsel Araştırma ve Stratejik Düşünce Birimleri .293
MİT Stratejik Araştırmalar Birimi (SAB ) 293
MİT İstihbarat Araştırmaları Merkezi (İSAMER) 296
EGM İstihbarat Bilimleri Araştırma Merkezi (İBAM) 298
İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi (AREM) 300
Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi (SAM) 303
Değerlendirme 304
EK-9. İstihbarat Konulu Akademik/Bilimsel Etkinlikler 305
EK-10. Akademik İstihbarat Eğitimleri Konu Başlıkları 307
EK-11. İstihbarat Alanındaki Yüksek Lisans Tez Çalışmaları 317
EK-12. İstihbarat Alanındaki Doktora Tez Çalışmaları 321
EK-13. İstihbarat Alanında Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora
Çalışmalarının Grafiksel Değerlendirilmesi 322
EK-14. İstihbaratı Akademik Olarak Çalışmak İsteyenlere
Önerebilecek Konu Başlıkları 324
EK-15. Milli İstihbarat Tarihi Müzesi İhtiyacı 336
