Hava Taşıma İşlerinin Bireysel İş Hukuku Bağlamında Değerlendirilmesi
Av. İrem KORKMAZ ( LL.M.)
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ5
İÇİNDEKİLER.7
ÖZET.13
KISALTMALAR15
GİRİŞ.19
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER ve HAVA ÇALIŞANLARININ İŞ
KANUNU KAPSAMI DIŞINDA TUTULMASI
1.1. TÜRKİYE’DE SİVİL HAVACILIK TARİHİ.21
1.2. HAVA ÇALIŞANI KAVRAMI .25
1.2.1. Yer İşçileri.27
1.2.2. Hava Taşıma İşçileri .27
1.3. HAVA ÇALIŞANLARININ KANUN KAPSAMI
DIŞINDA TUTULMASI VE UYGULANAN KANUNLAR 28
1.3.1. İş Kanunun Kapsamı ve İstisna Hüküm .29
1.3.1.1. Yer İşçilerine Uygulanan Kanun: İş Kanunu .30
1.3.1.2. Hava Taşıma İşçilerine Uygulanan Kanun: Türk
Borçlar Kanunu.31
1.3.1.3. Hava Taşıma İşçilerinin Toplu İş Sözleşmesine
Bağlı Çalışması: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu34
1.3.1.3.1. Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanmanın
Havacılık Sektöründe Yarattığı Özel Durum: Toplu İş
Sözleşmesinin Tüm İşçilere Uygulanacak Hükümleri 36
1.3.1.4. Havacılık Sektörünün Özel Durumundan Dolayı
Havacılık Hukukuna İlişkin Kanunlar ve Hava Taşıma
İşçilerinin Çalışma Düzenlerine İlişkin Talimat .40
İçindekiler
8
1.3.2. Hava Taşıma İşçilerinin İş Kanunu Kapsamı Dışında
Bırakılmasından Dolayı Kanunlardaki Hizmet ve İş
Sözleşmesi Tanımı43
1.4. HAVA TAŞIMA İŞÇİLERİNİN İŞ KANUNU
KAPSAMINA ALINMAMASI NEDENİ VE
UYGULAMADA YARATTIĞI SONUÇLAR .44
1.4.1. Hava Taşıma İşçilerinin Kanun Kapsamına Alınmama
Nedeni 44
1.4.2. Hava Taşıma İşçilerinin İş Kanunu Kapsamında
Korunmamasının Uygulamada Yarattığı Sonuçlar.45
1.4.2.1. TBK ve İK Hükümlerinin Yaklaştırılması .45
1.4.2.2. Türk Sivil Havacılığında Sendikacılık ve Toplu İş
Sözleşmeleri47
1.4.2.3. Hava-İş ve Toplu İş Sözleşmeleri 49
1.4.2.4. Hava Taşıma İşçilerinin Sendikalı Olmalarından
Dolayı Karşılaştıkları Zorluklar50
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİ VE HAVA ÇALIŞANLARININ HAK VE
BORÇLARI
2.1. İŞ SÖZLEŞMESİNE AİT GENEL BİLGİLER .54
2.2. İŞ SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA HAVA
ÇALIŞANLARININ BORÇLARI57
2.2.1. İşçinin Borçları.57
2.2.1.1. İş Görme Borcu57
2.2.1.2. İşverenin Talimatlarına Uyma Borcu.58
2.2.1.3. İşçinin Özen Yükümlülüğü58
2.2.1.4. İşçinin Sadakat Borcu 59
2.2.1.4.1. Sır Saklama Yükümlülüğü 60
2.2.1.4.2. Rekabet Yasağı60
İçindekiler
9
2.2.2. İşverenin Borçları .62
2.2.2.1. Ücret Ödeme 62
2.2.2.2. İşverenin İş Verme Borcu ve İş Araç ve
Gereçlerini Verme Borcu 63
2.2.2.3. İşverenin İşçiyi Koruma Borcu64
2.2.2.4. Hava Çalışanları Bakımından İşverenin Eşit
Davranma Borcu ve Ayrımcılık Tazminatı65
2.3. HAVA ÇALIŞMASINDA EĞİTİM, EĞİTİM
GİDERLERİ VE EĞİTİM GİDERLERİNİN GERİ
İSTENMESİ67
2.3.1. Hava Taşıma İşçileri Bakımından Eğitim Kavramı67
2.3.2. Hava Taşıma İşçilerinin Eğitimlerini Alma Şekli.70
2.3.2.1. Hizmet Öncesi Mesleki Eğitim72
2.3.2.2. Hizmet İçi Mesleki Eğitimi72
2.3.3. Hava Taşıma İşçilerinin İş Sözleşmelerindeki Cezai
Şartlar74
2.3.3.1. Hava Taşıma İşçilerinin Eğitim Giderlerinin Geri
İstenmesi Olarak Cezai Şart75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAVA ÇALIŞANLARININ İŞİNİN DÜZENLENMESİ
3.1. HAVA ÇALIŞANLARININ ÇALIŞMA SÜRESİ VE
ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ79
3.1.1. Hava Çalışanlarına Farklı Kanunlar Uygulanmasının
Sonucu Olarak, Çalışma Süreleri79
3.1.1.1. Hava Taşıma İşçilerinin Çalışma Sürelerinin
Farklı Olması ve Bu Sürelere Uyulmamasının Yaptırımı .81
3.1.1.2. Hava Taşıma İşçilerinin Çalışma Süreleri84
3.1.1.2.1. Belirli Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışan Hava
İşçisinin Çalışma Süreleri91
İçindekiler
10
3.1.2. Hava Çalışanlarının Dinlenme Süreleri91
3.2. HAVA ÇALIŞANLARININ TATİLLERİ.93
3.2.1. Hafta Tatili93
3.2.2. Resmî Tatiller .96
3.2.3. Yıllık Ücretli İzin .97
3.3. HAVA TAŞIMA İŞÇİLERİNİN, İŞİNİN
DÜZENLENMESİNİN SONUCUNDA OLUŞAN
FARKLILIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ.100
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ VE HAVA ÇALIŞANLARI
BAKIMINDAN YARATTIĞI SONUÇLAR
4.1. SÖZLEŞMENİN SONA ERME ŞEKİLLERİ .103
4.1.1. İkale Sözleşmesi.103
4.1.2. Sözleşmenin Tarafların Birinin Ölümüyle Sona
Ermesi.104
4.1.2.1. İşçinin Ölümü 104
4.1.2.2. İşverenin Ölümü 107
4.1.2.2.1. İşverenin Kişiliğinin Önem Arz Etmediği
Yerlerde İş İlişkisinin Devri Hükümleri: İşyerinin Devri .108
4.1.2.2.2. İşverenin Kişiliğinin Önem Arz Etmediği
Yerlerde İş İlişkisinin Devri Hükümleri: İş
Sözleşmesinin Devri .109
4.1.3. Belirli Süreli Hizmet Sözleşmelerinde Sürenin
Bitmesi ile Sona Erme 110
4.1.3.1. Belirli Süreli Sözleşmenin Süresinden Önce
Bitirilmesi Halinde Cezai Şart 111
4.1.4. İş Sözleşmesinin Fesih Bildirimi ile Sona Ermesi . 113
4.1.4.1. Fesih Bildirimi Kavramı:. 114
İçindekiler
11
4.1.5. Neden Gösterilmeden Sözleşmenin Feshedilmesi
Hali: Süreli, Fesih Bildirimi .116
4.1.5.1. Fesih Bildirimi Süreleri117
4.1.5.2. Fesih Bildirim Sürelerine Uyulmamasının
Sonucu: İhbar ve Kötü Niyet Tazminatı .119
4.1.5.3. Fesih Bildirim Sürelerine Uyulmamasının
Sonucu: Kötü Niyet Tazminatı121
4.1.5.3.1. Kötü Niyet Tazminatına Hak Kazanabilecek
Hava Çalışanları 122
4.1.6. Feshin Geçerli Sebebe Dayanma Zorunluluğu ve İş
Güvencesi Kavramı 124
4.1.7. Süresiz Fesih Bildirimi ile Sözleşmenin Sona
Erdirilmesi: Haklı Nedenle Feshi ve Sonuçları 129
4.1.8. COVID-19 Sürecine Özgü Geçici Fesih Yasağı ve
Ücretsiz İzin Uygulaması .133
4.1.8.1. Kısa Çalışma Kavramı ve Covid-19 Sürecine
Özel Düzenlemeler137
4.2. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN
HAVA ÇALIŞANLARI BAKIMINDAN SONUÇLARI.138
4.2.1. Çalışma Belgesi 138
4.2.2. İşçinin ve Yeni İşverenin İşçinin İşini Usulüne Uygun
Bırakmasındaki Rolü 139
4.2.3. İbraname .139
4.2.4. Borçların Muaccel Olması140
4.2.5. Geri Verme Yükümlülüğü.140
4.2.6. Kıdem Tazminatı 141
4.3. HAVA TAŞIMA İŞÇİLERİNİN İŞ KANUNU
KAPSAMI DIŞINDA TUTULMASI İLE SÖZLEŞMENİN
SONA ERMESİNDE MEYDANA GELEN
FARKLILIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ.146
İçindekiler
12
SONUÇ149
KAYNAKÇA 155
