Hukuk Muhakemesinde İspat ve Deliller

ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR CETVELİ 25
GİRİŞ 27
ADALET KAVRAMI
AÇIKLAMALAR 32
TARİHİ VE FELSEFİ AÇIDAN ADALET KAVRAMI 32
ANAYASAMIZDA ADALET KAVRAMI 34
BİLİNEN VE KABUL GÖREN BAZI ADALET PRENSİPLERİ 35
ADİL YARGILANMA VE
YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER

A- ADİL YARGILANMA HAKKI 37
1- İnsan Hakları Kapsamında Medeni Haklar ve
Yükümlülükler 37
2- Medeni Hak ve Yükümlülüklere Örnekler 39
3- Adil Yargılama Hakkının Varlık Şartları 40
a) Bağımsızlık 40
b) Tarafsızlık 42
c) Davaların Makul Sürede ve En Az Giderle Sonuçlandırılması 44
d) Mahkeme Kararlarının Gerekçeli Olması 45
Konuyla İlgili İçtihatlar 45
B- YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER 54
1- Tasarruf İlkesi 54
Açıklamalar 54
Konuyla İlgili İçtihatlar 55
2- Taraflarca Getirilme İlkesi 59
3- Taleple Bağlılık İlkesi 59
4- Hukuki Dinlenilme Hakkı 60
Açıklamalar 60
Konuyla İlgili İçtihatlar 62
5- Aleniyet İlkesi 64
Açıklamalar 64
Konuyla İlgili İçtihatlar 62
6- Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü 66
Açıklamalar 66
7- Usul Ekonomisi İlkesi 67
Açıklamalar 67
Konuyla İlgili İçtihatlar 68
8- Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 69
Açıklamalar 69
Konuyla İlgili İçtihatlar 70
9- Yargılamanın Sevk ve İdaresi 77
Açıklamalar 77
10- Hukukun Uygulanması 78
Açıklamalar 78
C- İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARLARININ MAHİYETİ 78
İçtihadı Birleştirme Yoluna Başvurulmasını Gerektiren
Haller İle İçtihadı Birleştirmesine Karar Verecek Kurullar 79
İçtihatların Birleştirilmesini İstemek Yetkisi 79
İçtihadı Birleştirme Kararlarının Mahiyeti ve Bağlayıcılığı 80
BİRİNCİ BÖLÜM
İSPAT VE DELİLLER
AÇIKLAMALAR 83
A- İSPATIN KONUSU 84
Açıklamalar 84
Konuyla İlgili İçtihatlar 86
B- DELİLLERİN GÖSTERİLMESİ 87
Açıklamalar 87
Konuyla İlgili İçtihatlar 89
C- SONRADAN DELİL GÖSTERİLMESİ 92
Açıklamalar 92
Konuyla İlgili İçtihatlar 93
D- İKRAR 96
Açıklamalar 97
İkrar Sayılan Susma Hali (İsticvap) 99
Konuyla İlgili İçtihatlar 101
E- KESİN HÜKÜM 104
Açıklamalar 104
Kesin Hüküm Çeşitleri 105
Kesin Hükmün Tanımlanan Özellikleri 107
Kesin Hüküm Güçlü Delil Farkı 108
Konuyla İlgili İçtihatlar 109
F- İSPAT HAKKI 116
a) Genel Olarak Hak Kavramı Kapsamında İspat Hakkı 117
b) İspat Hakkı Kavramıyla Birlikte Değerlendirilmesi
Gereken Kanuni Hak ve İlkeler 118
Konuyla İlgili İçtihatlar 119
c) Hukuka Aykırı Elde Edilen Deliller 122
Konuyla İlgili İçtihatlar 124
G- İSPAT YÜKÜ 125
Genel Olarak İspat Yükü 125
Karine 127
Kesin Kanuni Karineler 128
Adi Kanuni Karineler 129
Konuyla İlgili İçtihatlar 130
H- KARŞI İSPAT 135
Açıklamalar 135
Konuyla İlgili İçtihatlar 136
I- KANUNDA DÜZENLENMEMİŞ DELİLLER 140
Açıklamalar 140
Konuyla İlgili İçtihatlar 142

İ- DELİL SÖZLEŞMESİ 146
Açıklamalar 146
İlmi ve Kazai İçtihatlar Işığında “Delil Sözleşmesiyle”
İlgili Özlü Bilgiler 147
Konuyla İlgili İçtihatlar 149
J- SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜ VE DELİLLERİN
GÖSTERİLMESİ 153
Açıklamalar 153
Konuyla İlgili İçtihatlar 155
K- BAŞKA YERDEN GETİRTİLECEK DELİLLER 158
Açıklamalar 158
Konuyla İlgili İçtihatlar 159
L- DELİLDEN VAZGEÇME 160
Açıklamalar 160
Konuyla İlgili İçtihatlar 161
M-DELİLLERİN İNCELENMESİ VE İSTİNABE 162
Açıklamalar 163
Konuyla İlgili İçtihatlar 164
N- DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 165
Açıklamalar 165
Konuyla ilgili İçtihatlar 166
İKİNCİ BÖLÜM
BELGE VE SENET
A- BELGE 169
Açıklamalar 169
Fatura ve İrsaliyeli Fatura 170
Konuyla İlgili İçtihatlar 171
B- SENET 180
Açıklamalar 180
C- SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU 183
Açıklamalar 183
Konuyla ilgili İçtihatlar 184
D- SENEDE KARŞI TANIKLA İSPAT YASAĞI 186
Açıklamalar 186
Konuyla İlgili içtihatlar 187
E- DELİL BAŞLANGICI 188
Açıklamalar 188
Delil Başlangıcının Kanuni Unsurları 191
Konuyla İlgili içtihatlar 193
F- SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞUNUN İSTİSNALARI 195
Açıklamalar 196
Yakın Hısımlar Arasındaki Hukuki İşlemler 197
Senede Bağlanmaması Teamül Olarak Yerleşmiş Bulunan
Hukuki İşlemler 197
Senet Alınmasında İmkânsızlık veya Olağanüstü
Güçlük Bulunan Hâllerde Yapılan İşlemler 197
Hukuki İşlemlerde İrade Bozukluğu İle Aşırı Yararlanma
İddiaları 198
Hukuki İşlemlere ve Senetlere Karşı Üçüncü Kişilerin
Muvazaa İddiaları 198
Senedin Kaybolduğu Kanısını Kuvvetlendirecek
Delil veya Emarelerin Bulunması Hâli 198
Tazminat Sonucunu Doğuran Fiiller 198
Konuyla İlgili İçtihatlar 199
G- İLAMLARIN VE RESMÎ SENETLERİN İSPAT GÜCÜ 202
Açıklamalar 203
Resmi Senetler 204
a) Düzenleme Şeklinde Noter Senetleri 204
b) Onaylama Şeklindeki Noter Senetleri 205
c) Diğer Resmi Senet ve Belgeler 205
aa) Tapu Sicil Müdürü veya Tapu Sicil Görevlileri
Tarafından Tanzim Edilen Senetler 206
bb) Yabancı Ülkelerde Düzenlenen Senetler 206
Konuyla İlgili İçtihatlar 206
H- ADİ SENETLERİN İSPAT GÜCÜ 210
Açıklamalar 210
Adi Senetlerin ispat gücü 211
Sözleşmenin Kurulması 212
Sözleşmelerin Şekli 213
İmza 214
Elektronik İmza 214
Elektronik İmzalı Belgeler 214
Güvenli elektronik imza 215
Güvenli Elektronik İmza İle Oluşturulmuş Belgelerin
Delil Değeri 216
Konuyla İlgili İçtihatlar 217
I- İMZA ATAMAYANLARIN DURUMU 226
Açıklamalar 227
Konuyla İlgili İçtihatlar 228
İ- SENETTE ÇIKINTI, KAZINTI VE SİLİNTİ 230
Açıklamalar 230
Konuyla ilgili İçtihatlar 231
J- YAZI VEYA İMZA İNKÂRI 232
Açıklamalar 233
Konuyla İlgili İçtihatlar 236
K- YAZI VEYA İMZA İNKÂRININ SONUCU 240
Açıklamalar 240
Konuyla İlgili İçtihatlar 242
L- GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZALI BELGENİN İNKÂRI 246
Açıklamalar 246
Konuyla İlgili İçtihatlar 247
M- SAHTELİK İNCELEMESİ 249
Açıklamalar 250
Konuyla İlgili İçtihatlar 252
N- SAHTE SENEDİN İPTALİ 257
Açıklamalar 257
O- HAKSIZ YERE SAHTELİK İDDİASI 258
Açıklamalar 258
Ö- SAHTELİK HAKKINDA HUKUK VE
CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ ETKİSİ 259
Açıklamalar 260
Konuyla İlgili İçtihatlar 261
P- BELGELERİN HALEFLER ALEYHİNE
KULLANILMASI 262
Açıklamalar 263
Konuyla İlgili İçtihatlar 264
R- MAHKEMECE BELGE ASLININ İSTENMESİ VE
GERİ VERİLMESİ 265
Açıklamalar 266
Konuyla İlgili İçtihatlar 267
S- BELGE ASLININ İBRAZI USULÜ 268
Açıklamalar 268
Konuyla İlgili İçtihatlar 269
Ş- BELGENİN YERİNDE İNCELENMESİ 270
Açıklamalar 270
Konuyla İlgili İçtihatlar 271
T- TARAFLARIN BELGELERİ İBRAZI ZORUNLULUĞU 272
Açıklamalar 273
Konuyla İlgili İçtihatlar 274
U- TARAFIN BELGEYİ İBRAZ ETMEMESİ 278
Açıklamalar 279
Konuyla İlgili İçtihatlar 280
Ü- ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN BELGEYİ İBRAZ ETMEMESİ 281
Açıklamalar 282
Konuyla İlgili İçtihatlar Açıklamalar 282
V- TİCARİ DEFTERLERİN İBRAZI VE DELİL OLMASI 283
Açıklamalar 284
Konuyla İlgili İçtihatlar 285
Y- YABANCI DİLDE YAZILMIŞ BELGELER 287
Açıklamalar 287
Konuyla İlgili İçtihatlar 287
Z- YABANCI RESMÎ BELGELERİN YETKİLİ
MAKAMLAR TARAFINDAN ONAYLANMASI ZORUNLULUĞU 289
Açıklamalar 289
Konuyla İlgili İçtihatlar 291
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YEMİN
YEMİN KAVRAMI 301
A- YEMİNİN KONUSU 302
Açıklamalar 302
Konuyla İlgili İçtihatlar 303
B- YEMİNE KONU OLAMAYACAK VAKIALAR 308
Açıklamalar 308
Konuyla İlgili İçtihatlar 309
C- YEMİN TEKLİFİ 311
Açıklamalar 311
Konuyla İlgili İçtihatlar 312
D- YEMİNE DAVET 316
Açıklamalar 316
Konuyla İlgili İçtihatlar 317
E- YEMİN ETMEMENİN SONUÇLARI 318
Açıklamalar 319
Konuyla İlgili İçtihatlar 319
F- YEMİNİN İADE OLUNAMAYACAĞI HÂLLER 320
Açıklamalar 320
G- ÖLÜM VEYA FİİL EHLİYETİNİN KAYBI 320
Açıklamalar 321
H- YEMİNİ YERİNE GETİRECEK KİMSELER 322
Açıklamalar 322
Konuyla İlgili İçtihatlar 324
I- YEMİNİN ŞEKLİ 324
Açıklamalar 324
Konuyla İlgili İçtihatlar 326
İ- SAĞIR VE DİLSİZLERİN YEMİNİ 327
Açıklamalar 327
Konuyla İlgili İçtihatlar 328
J- HASTA VEYA ENGELLİLERİN MAHKEME DIŞINDA YEMİNİ 329
Açıklamalar 330
Konuyla İlgili İçtihatlar 330
K- YEMİN EDECEK KİMSENİN MAHKEMENİN
YARGI ÇEVRESİ DIŞINDA OLMASI 331
Açıklamalar 331
Konuyla İlgili İçtihatlar 331
L- YEMİN KONUSUNUN AÇIKLATTIRILMASI 332
Açıklamalar 332
Konuyla İlgili İçtihatlar 333
M- YEMİN TUTANAĞININ DÜZENLENMESİ 336
Açıklamalar 336
N- YALAN YERE YEMİN İDDİASI 337
Açıklamalar 337
Konuyla İlgili İçtihatlar 338
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TANIK
A- TANIK GÖSTERME ŞEKLİ 340
Açıklamalar 341
Konuyla İlgili İçtihatlar 342
B- TANIKLARDAN BİR KISMININ DİNLENİLMESİYLE YETİNİLMESİ 345
Açıklamalar 345
Konuyla İlgili İçtihatlar 345
C- TANIKLIĞIN İZNE BAĞLI OLDUĞU HÂLLER 349
Açıklamalar 350
Konuyla İlgili İçtihatlar 350
Ç- TANIĞIN DAVET EDİLMESİ 351
Açıklamalar 351
Konuyla İlgili İçtihatlar 352
D- DAVETİYENİN İÇERİĞİ 352
Açıklamalar 353
Konuyla İlgili İçtihatlar 353
E- ÇAĞRIYA UYMA ZORUNLULUĞU 354
Açıklamalar 354
Konuyla İlgili İçtihatlar 355
F- TANIĞA SORU KÂĞIDI GÖNDERİLMESİ 356
Açıklamalar 356
Konuyla İlgili İçtihatlar 357
G- TANIKLIKTAN ÇEKİNME HAKKI 357
Açıklamalar 357
Konuyla İlgili İçtihatlar 358
H- KİŞİSEL NEDENLERLE TANIKLIKTAN ÇEKİNME 359
Açıklamalar 359
Konuyla İlgili İçtihatlar 360
I- SIR NEDENİYLE TANIKLIKTAN ÇEKİNME 361
Açıklamalar 362
İ- MENFAAT İHLALİ TEHLİKESİ NEDENİYLE
TANIKLIKTAN ÇEKİNME 363
Açıklamalar 363
Konuyla İlgili İçtihatlar 364
J- TANIKLIKTAN ÇEKİNME HAKKININ İSTİSNALARI 366
Açıklamalar 367
Konuyla ilgili İçtihatlar 367
K- ÇEKİNME SEBEPLERİNİN BİLDİRİLMESİ VE İNCELENMESİ 368
Açıklamalar 368
Konuyla İlgili İçtihatlar 368
L- ÇEKİNMENİN KABUL EDİLMEMESİNİN SONUCU 369
Açıklamalar 369
Konuyla ilgili İçtihatlar 370
M- TANIĞIN KİMLİĞİNİN TESPİTİ 371
Açıklamalar 371
Konuyla İlgili İçtihatlar 371
N- TANIKLARA İTİRAZ 372
Açıklamalar 372
Konuyla İlgili İçtihatlar 373
O- TANIĞA GÖREVİNİN ÖNEMİNİ ANLATMA 374
Açıklamalar 374
Konuyla İlgili İçtihatlar 374
Ö- YEMİNSİZ DİNLENECEKLER 375
Açıklamalar 376
Konuyla İlgili İçtihatlar 376
P- YEMİNİN ZAMANI VE ŞEKLİ 377
Açıklamalar 377
Konuyla İlgili İçtihatlar 378
R- TANIKLARIN MAHKEMEDE DİNLENİLMESİ 378
Açıklamalar 378
Konuyla İlgili İçtihatlar 380
S- TANIĞIN BİLGİLENDİRİLMESİ 381
Açıklamalar 381
Konuyla İlgili İçtihatlar 382
Ş- TANIĞIN DİNLENİLME ŞEKLİ 382
Açıklamalar 383
Konuyla ilgili İçtihatlar 384
T- YASAK DAVRANIŞLAR 385
Açıklamalar 386
U- TERCÜMAN VE BİLİRKİŞİ KULLANILMASI 386
Açıklamalar 386
Ü- YALAN YERE VEYA MENFAAT TEMİN EDEREK
TANIKLIK EDİLMESİ VE SONUÇLARI 387
Açıklamalar 387
Konuyla İlgili İçtihatlar 388
V- TANIĞA ÖDENECEK ÜCRET VE GİDERLER 388
Açıklamalar 388
Konuyla İlgili İçtihatlar 388
BEŞİNCİ BÖLÜM
BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ
BİLİRKİŞİ 391
A- BİLİRKİŞİYE BAŞVURULMASINI GEREKTİREN
HALLER 394
Açıklamalar 394
Konuyla İlgili İçtihatlar 396
B- BİLİRKİŞİ SAYISININ BELİRLENMESİ 401
Açıklamalar 401
Konuyla İlgili İçtihatlar 402
C- BİLİRKİŞİLERİN GÖREVLENDİRİLMESİ 405
Açıklamalar 405
Konuyla İlgili İçtihatlar 406
Ç- BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİN KAPSAMI 410
Açıklamalar 411
Konuyla İlgili İçtihatlar 411
D- BİLİRKİŞİLİK GÖREVİNİ KABULE YÜKÜMLÜ
OLANLAR 412
Açıklamalar 413
Konuyla İlgili İçtihatlar 414
E- BİLİRKİŞİYE YEMİN VERDİRİLMESİ 417
Açıklamalar 417
F- BİLİRKİŞİNİN GÖREVİNİ YAPMAKTAN
YASAKLI OLMASI VE REDDİ 418
Açıklamalar 419
Konuyla İlgili İçtihatlar 420
G- BİLİRKİŞİNİN GÖREV ALANININ BELİRLENMESİ 422
Açıklamalar 423
Konuyla İlgili İçtihatlar 424
H- BİLİRKİŞİNİN GÖREV SÜRESİ 425
Açıklamalar 425
I- BİLİRKİŞİNİN HABER VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 427
Açıklamalar 427
İ- BİLİRKİŞİNİN GÖREVİNİ BİZZAT YERİNE GETİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 428
Açıklamalar 428
J- BİLİRKİŞİNİN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 429
Açıklamalar 429
K- BİLİRKİŞİNİN YETKİLERİ 430
Açıklamalar 431
Konuyla İlgili İçtihatlar 432
L- BİLİRKİŞİ AÇIKLAMALARININ TESPİTİ VE RAPOR 435
Açıklamalar 435
Konuyla İlgili İçtihatlar 437
M- BİLİRKİŞİ RAPORUNUN VERİLMESİ 441
Açıklamalar 441
N- BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ 442
Açıklamalar 442
Konuyla İlgili İçtihatlar 444
O- BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜN
DEĞERLENDİRİLMESİ 449
Açıklamalar 449
Konuyla İlgili İçtihatlar 450
Ö- BİLİRKİŞİ GİDER VE ÜCRETİ 455
Açıklamalar 455
Konuyla İlgili İçtihatlar 456
P- BİLİRKİŞİNİN CEZA HUKUKU BAKIMINDAN
DURUMU 458
Açıklamalar 458
R- BİLİRKİŞİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 461
Açıklamalar 461
S- DAVALARIN AÇILACAĞI MAHKEME 464
Açıklamalar 464
Konuyla İlgili İçtihatlar 465
Ş- RÜCU DAVASINDA ZAMANAŞIMI 466
Açıklamalar 466
ALTINCI BÖLÜM
KEŞİF
A- KEŞİF KARARI 470
Açıklamalar 470
Konuyla İlgili İçtihatlar 470
B- KEŞFE YETKİLİ MAHKEME 472
Açıklamalar 473
Konuyla İlgili İçtihatlar 473
C- KEŞFİN YAPILMASI 474
Açıklamalar 474
Konuyla İlgili İçtihatlar 476
D- KEŞFE KATLANMA ZORUNLULUĞU 479
Açıklamalar 479
Konuyla İlgili İçtihatlar 480
E- SOYBAĞI TESPİTİ İÇİN İNCELEME 482
Açıklamalar 482
Konuyla İlgili İçtihatlar 483
YEDİNCİ BÖLÜM
UZMAN GÖRÜŞÜ
A- UZMAN GÖRÜŞÜ 487
Açıklamalar 487
Konuyla İlgili İçtihatlar 491
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DELİL TESPİTİ
A- DELİL TESPİTİNİN İSTENEBİLECEĞİ HALLER 493
Açıklamalar 493
Konuyla İlgili İçtihatlar 494
B- GÖREV VE YETKİ 495
Açıklamalar 495
Konuyla İlgili İçtihatlar 496

C- DELİL TESPİTİ TALEBİ VE KARAR 497
Açıklamalar 497
Konuyla İlgili İçtihatlar 498
Ç- ACELE HALLERDE TESPİT 498
Açıklamalar 498
Konuyla İlgili İçtihatlar 499
D- DELİL TESPİTİ KARARINDA UYGULANACAK HÜKÜMLER 504
Açıklamalar 504
Konuyla İlgili İçtihatlar 504
E- TUTANAK VE DİĞER BELGELER 505
Açıklamalar 505
Konuyla İlgili İçtihatlar 505
FAYDALINAN KAYNAKLAR 507