Borçlar Hukuku Genel Bölüm

Hüseyin HATEMİ

K. Emre GÖKYAYLA

İÇİNDEKİLER

ALTINCI BASI’NIN SUNUŞU  V

BİRİNCİ BASI’NIN SUNUŞ’U . VII

1. Giriş 1

I– Genel Olarak  1

II– Borçlar Hukuku ve Borçlar Kanunu Tarihine Kısa Bir Bakış  2

2. Borç İlişkisi ve Borç Kavramları . 7

I– Borç İlişkisi Kavramı . 7

II– Borç Kavramı . 11

III– Borçlanma İşlemi Kavramı . 11

IV– Akit (Sözleşme) Kavramı . 13

V– “Borçlu Taraf”ın Sayısı Açısından Akitlerin Sınıflandırılması  16

VI– Fiilî Akit İlişkisi Kavramı . 17

VII– Alacak Hakkı . 18

VIII– Talep Yetkisi ve Alacak Hakkı  19

IX– Hatır İlişkileri (Gefälligkeitsverhältnis)  20

X– Centilmen Anlaşmaları . 22

XI– Eksik (Tabiî) Borç Kavramı  22

1) Ahlâkî vazife (TBK 78/2) . 23

2) Zamanaşımına uğrayan alacak hakkına karşılık olan borç  23

3) Kumar ve bahis borçları (TBK 604-606)  24

4) Evlenme tellalığında (evlenme simsarlığında) karşı edim (TBK 524)  25

XII– Yüklenti (Obliegenheit, incombance) Kavramı . 25

XIII– Kazandırma Sebebi Kavramı 27

XIV– Realobligation (Nesnel Borç Kavramı)  29

XV– Bağımlı Hak Kavramı . 29

XVI– “Intuitus Personae” Unsuru Olan Akitler (Borçlunun Kişisel Vasıfları Göz Önünde Tutularak Yapılan Akitler)  30

3. Borçlar Hukuku Alanına Hâkim Olan Temel İlkeler 30

I– “Temel Hürriyet”e Dayanan Akit Hürriyeti (Sözleşme Serbestisi, Sözleşme Özgürlüğü) İlkesi  30

II– “Iustitia distributiva”ya (Oran Adaleti, Dağıtım Adaleti, Hakkaniyet, Somut Olay Adaleti) Dayanan Alt İlkeler  30

4. Sözleşme (Akit) ve Kuruluşu 31

I– Genel Açıklama . 31

II– İcap (Öneri) ve İcaba (Öneriye) Davet . 32

III– Esaslı “noktalar” ve ikincil (tali) “noktalar” . 32

IV– İcabın (Önerinin) ve Kabulün Hukukî Niteliği . 35

Önerinin hukukî niteliği 35

Kabulün hukukî niteliği . 36

V– Akdin Kurulması  36

Genel açıklama 36

Akdin kurulması anı 38

VI– Akdin Hüküm Doğurması Anı  39

VII– Açık Bir Kabul Gerektirmeyen Haller . 39

VIII– İcabın (Önerinin) Bağlayıcılık Süresi . 41

IX– Bağlayıcı Olmayan İcaplar (Öneriler) . 42

X– İcap (Öneri) ve Kabulün Geri Alınması . 42

XI– İnternet Vasıtası ile Akit Kurma . 43

XII– Vasıtalı-Vasıtasız Beyanlar . 44

XIII– Varması Gerekli Beyanlar  44

XIV– Ismarlanmamış (Sipariş Edilmemiş) Şey Gönderilmesi. 44

XV– Alenî Mükâfat Vaadi (İlân Yoluyla Ödül Sözü Verme) ve Müsabaka (Yarışma) İlanı  46

5. Şekil 47

I– Genel Açıklama . 47

II– Adî Yazılı Şekil  52

III– Resmî Yazılı Şekil (Düzenleme) . 54

IV– İradî şekil  55

V– Şekil Kurallarına Uymayışın Yaptırımı 56

6. Sebep Göstermeksizin (Mücerret) Borç Tanıması (İkrarı) ve Borç Vaadi 57

I– Genel Açıklama . 57

II– Kazandırma Sebebi Ne Olabilir?  58

III– TBK 18’de Gerçek Anlamda Soyutluk mu Söz Konusudur?  59

7. Ön Akit (Önsözleşme) Kavramı ve Hükümleri 61

I– Genel Açıklama . 61

II– Ön Akdin Gerekli Olabileceği Durumlar . 61

III– Ön Akdin Şekli  62

IV– Ön Akitten Doğan “Yapma” Borcunun İfasının İstenmesi (Taşınmaz Satış Vaadi Örneği). 62

8. Akit Serbestisi (Vertragsfreiheit, İrade Özgürlüğü, Sözleşme Özgürlüğü, Autonomie de la Volonté) . 64

I– Kavram  64

II– Akit Yapıp Yapmama Özgürlüğü . 64

III– Akdin İçeriğini Belirleme Özgürlüğü 65

IV– Tip Seçme Özgürlüğü (Typenfreiheit)  65

V– Şekil Özgürlüğü . 66

VI– Akdi Çözme veya Değiştirme Özgürlüğü . 66

9. Genel İşlem Şartları 67

I– Genel Açıklama . 67

II– “Genel İşlem Şartları” Alanında Akit Serbestîsinin Sınırlanması  68

“Genel işlem şartları” hangi şartlarla akdin içeriğine dahil olmuş sayılmalıdır? 68

Genel işlem şartları akdin içeriğine dahil olabilmiş iseler dahi, bunların bir tür “kısmî hükümsüzlük” yaptırımı ile karşılaşmaları mümkün müdür? . 68

10. Akitlerin Yorumu, Tamamlanması ve Tahvil (= Çevirme, Konversion) 71

I– Yorum  71

Genel açıklama: . 71

Taraflar arasındaki yorum anlaşmazlıklarında 72

II– Akdin Tamamlanması  72

Genel açıklama 72

Akdin örtülü içeriğinin tamamlayıcı kurallar ile tamamlanması 73

Akitlere hâkim müdahalesi . 74

III– Tahvil (Çevirme, Konversion, Conversion)  75

11. Geçersizlik Yaptırımları . 75

I– Genel Açıklama . 75

II– Ehliyet Unsurundaki Eksiklikler ve Yaptırım  76

III– Akitlerin “Konu”suna İlişkin Geçersizlik Halleri . 78

Genel açıklama 78

“Akdin konusu” kavramının açıklanması 79

Konuda kanuna aykırılık . 80

Konuda ahlâka aykırılık 84

Konuda imkânsızlık 85

IV– Yasak İşlemler  86

V– Geçersizlik Yaptırımları ve Butlan Yaptırımı  88

Genel olarak geçersizlik yaptırımları 88

Butlan (Kesin hükümsüzlük) yaptırımı . 90

Butlan yaptırımının özellikleri 91

Butlan itirazının kötüye kullanılması 92

Kısmî butlan (Kısmî hükümsüzlük) 93

Esnek Hükümsüzlük Kavramı . 94

12. İrade Bozuklukları ve Gabin (Aşırı Yararlanma) ile Yaptırımları 95

I– Genel Açıklama . 95

II– İstenerek (Kasden) Meydana Getirilen İç İrade - Beyan Uyuşmazlığı . 96

Tek taraflı 96

İki taraflı 96

III– Nisbî Muvazaanın Türleri . 97

IV– Nâm-ı Müsteâr, Kişide Muvazaa, İnançlı İşlem ve Dolayısı ile Temsilli Vekâlet Kavramları  97

V– Beyan Hataları (Açıklamada Yanılma)  99

Genel açıklama 99

Beyan hatasının (Açıklamada yanılmanın) türleri . 102

VI– İç İradenin Oluşumunda Bozukluk ve Temel Hatası (Temelde Yanılma) 104

VII– Dış Etkenlerle İç İradenin Bozuk Oluşması (Hile = Aldatma ve İkrah: Korkutma ve Zorlama) . 106

1) Genel açıklama: . 106

2) Hile (aldatma) (TBK 36):  106

3) İkrah (korkutma) (TBK 37-38):  107

4) Üçüncü kişinin hilesi ve ikrahı (aldatması ve korkutması):  107

5) Beyan hatası failini uyarmayıp saymaca uyuşma doğurma hali:. 108

VIII– Vasıta Hatası (İletmede Yanılma) (TBK 33)  108

IX– Yanılma (Hata), Aldatma (Hile), Korkutma (İkrah) Hallerinde Yaptırım: İşlemin İptal Edilebilirliği (TBK 39) . 108

X– Aşırı Yararlanma (Gabin) ve Yaptırımı (TBK 28) . 111

Şartları . 111

Yaptırımı . 111

XI– İptal Edilebilirlik Yaptırımında Kısmî İptal veya “Düzeltme” . 112

13. Temsil . 113

I– Genel Açıklamalar: Temsil Kavramı ve “Vekâlet”den Ayrılması . 113

II– Temsil Yetkisinin Kullanılması  114

III– “Kendisi ile İşlem”ler ve Çifte Temsil  115

IV– Temsil Yetkisinin Kapsamı . 115

V– Temsil Yetkisinin Sona Ermesi  116

Sona erme sebepleri 116

(M)’nin yetkisinin sona ermesi halinde, (M) sıfatı ile yapılan işlemlerin durumu . 117

VI– (M)’nin İrade Bozukluğu  118

VII– Yetkisiz Temsil  118

Genel açıklama: . 118

Yetkisiz temsil halinde (M)’nin giderim yükümü . 118

Hukukî görünüşe güvenin korunması ilkesinin (MK 2/1) devreye girmesi (Görünüşde temsil yetkisi) halleri 118

14. Sözleşme Dışı Sorumluluk Borç İlişkileri . 119

I– Genel Açıklamalar . 119

II– Sözleşme Dışı ve Sözleşmeden Doğan Sorumluluk . 120

III– Ceza Sorumluluğu ve Özel Hukuk Sorumluluğu  121

IV– İdare Hukuku Alanında Sorumluluk İlişkisi . 122

V– Haksız Fiil Borç İlişkisinin Unsurları. 122

15. Haksız Fiillerde Hukuka Aykırılık Unsuru 123

I– Genel Açıklama . 123

II– Haksız Fiil Sorumluluğu Çerçevesine Alınan “Ahlâka Aykırılık” (TBK 49/2) . 124

III– Eylemsizlik de Eylem Gibi Hukuka Aykırı Sayılabilir mi?  127

IV– Hukuka Uygunluk Sebepleri . 129

Genel açıklama 129

Hukuka uygunluk sebeplerinin kanunda sayılmış olması gereği 130

Hukuka uygunluk sebepleri . 131

16. Sorumluluk Borç İlişkilerinin Onsuz Olmaz Unsuru: Zarar . 138

I– Genel Açıklama . 138

II– Doğrudan Zarar - Dolayısı ile Zarar . 139

III– Sözleşme Zararı ve Haksız Fiil Zararı . 140

IV– Yarışma Bulunmayan Hallerde bir Haksız Fiil Zararının Akdî Sorumluluk Hükümleri Çerçevesinde Giderimi İstenebilir mi? (Akdin üçüncü kişiyi koruyucu etkisi sorunu)  141

V – Normatif Zarar  142

17. İlliyet (nedensellik) Bağı . 143

I– Genel Açıklama . 143

II– Eylemsizlik (Unterlassung) İllet Sayılabilir mi?  144

III– Şart Kuramı ve Uygun İlliyet Kuramı – Süreci Başlatmada Etken Olan Olgunun Tesbiti  146

IV– İlliyet Bağının Kesilmesi  146

Genel açıklama 146

İlliyet bağı süreci (F)’nin eylemi ile başladıktan sonra başka bir illiyet bağı süreci ile kesilebilir mi? 148

V– Öne Geçen İlliyet Bağı Zarar Sonucunu Doğurmuş ise, Önüne Geçilen İlliyet Bağının da Aynı Sonucu Doğuracağı İleri Sürülerek Zarar Sonucunu Doğuran İlliyet Bağını Başlatan (F) Sorumluluktan Kurtulabilir mi? . 149

VI– İlliyet Varsayımı (=Fiction) = Varsayılan İlliyet  149

VII– Hukuka Aykırılık Bağı Kavramı . 150

18. Kusur Unsuru 151

I– Genel Açıklama . 151

II– Bireylerde İsnad Kabiliyeti . 153

III– Tüzel Kişilerde Sorumluluk Ehliyeti . 154

IV– Kusur Kavramı ve Türleri . 155

Kusur kavramı . 155

Kusurun türleri 155

Ağır kusur ve hafif kusur ayırımı 156

Haksız fiil sorumluluğu borç ilişkisinin kurulması için “kasd” aranan haller 156

İhmalin ölçütü . 157

19. Kusursuz Sorumluluk Borç İlişkileri 158

I– Genel Açıklama . 158

II– Kanunun Yüklediği Nezaret Ödevinin Yerine Getirilmemiş Olmasından Doğan –Kurtuluş Kanıtlı– Kusursuz Sorumluluk Halleri  159

Kusursuz sorumluluk olguları . 159

Kurtuluş kanıtlı kusursuz sorumluluk hallerinde kurtuluş kanıtı türleri: 161

III– Kurtuluş Kanıtsız Kusursuz Sorumluluk Halleri . 164

1) Yapı (bina) ve inşa eseri malikinin sorumluluğu (TBK 69)  164

2) Taşınmaz malikinin sorumluluğu (TMK 730)  165

3) Araç işletenin sorumluluğu (KTK 85). 165

4) İşverenin iş kazasından dolayı sorumluluğu . 167

5) Sivil hava araçlarının verdikleri zarardan dolayı sorumluluk . 167

6) Çevreye verilen zarardan dolayı sorumluluk. . 167

7) Uzay araçlarının verdikleri zararlardan dolayı sorumluluk ve kusursuz sorumluluğu genişletme eğilimleri:  167

20. Akit Dışı Sorumlulukta Zarar Giderimi . 168

I– Genel Açıklama . 168

II– Maddî Zarar Giderimi (TBK 50-55) . 169

Nesne (Mal, Eşya) zararı . 169

Ölüm ve beden bütünlüğü ihlâli dolayısı ile maddî zarar 170

III– Denkleştirme ve Mahsup Sorunu  191

IV– Aynen Tazmîn . 192

V– Yansıma Zararlarının Giderimi  193

VI– İrat Şeklinde Giderim  194

VII – Geçici Ödemeler . 195

VIII– Manevî Zarar ve Giderimi  196

Manevî zarar kavramı ve terim . 196

Manevî zarar giderimi halleri 197

“Manevî zarar” bulunması halinde (TBK 58) kusursuz sorumluluk mu söz konusudur? 201

Tüzel kişiler manevî tazminat talep edebilirler mi? 202

Kişiliğin “post-mortal” korunması dolayısı ile manevî tazminat talep edilebilir mi?. 203

“Manevî yansıma zararı” kavramı . 204

Sözleşme ihlâli halinde manevî zarar giderimi istenebilir mi? 205

Malvarlığı zararları (Nesne zararları) dolayısı ile manevî tazminat istenebilir mi? 206

Para dışındaki manevî giderim araçları . 207

Manevî giderimin para olarak belirlenmesinde giderimin belirlenmesi ilkeleri . 208

Manevî tazminat talebinin devir ve intikali . 209

Haksız rekabet olgularında ve maddî olmayan mallar üzerindeki mutlak malvarlığı haklarının ihlâlinde manevî tazmînat . 210

21. Ceza ve İdare Hukukunda Sözleşme Dışı Sorumluluk . 213

I– Ceza Yargısı ve Sözleşme Dışı (Akit Dışı) Sorumluluk  213

Genel açıklama . 213

Somut olayda ceza ilâmının Hukuk yargılamasına etkisi . 213

II– İdarî Yargı ve Sözleşme Dışı Sorumluluk  213

22. Dayanışmalı (Müteselsil) Sorumluluk ve Rücu 214

I– Genel Açıklama . 214

II– Tam (Gerçek) Dayanışmalı Sorumluluk (eBK 50; TBK 61)  215

III– Eksik (Gerçek Olmayan) Dayanışmalı Sorumluluk (Nakıs Teselsül) (eBK 51; TBK 61)  216

Genel açıklama . 216

Sonuçları . 216

IV– Rücu İlişkisi  217

23. Sorumluluk Borç İlişkisinde Zamanaşımı 218

I– Genel Açıklama . 218

II– Daimî Def’i. 220

24. Sebepsiz İktisap Borç İlişkisi . 222

I– Genel Açıklama . 222

II– Varsıllaşma ve Yoksullaşma İlişkisi . 224

III– Haklı Bir İktisap Sebebi Bulunmayışı . 227

IV– Kazandırıcı İşlemin Sebebe Bağlılığı ve Soyutluğu Sorunu . 227

V– Sebepsiz İktisap Halleri  231

İfa dışı sebepsiz iktisap . 231

İfa eylemlerine ilişkin sebepsiz iktisaplar . 231

VI– Hukuka ve Ahlâka Aykırı Amaçla Kazandırma (TBK 81) . 234

VII– İade Talebinin Kapsamı . 235

Genel açıklama . 235

İade talebinin kapsamı: . 235

İadenin şekli 236

VIII– Zamanaşımı  237

25. Borçların İfası . 239

I– Genel Açıklama . 239

II– Verme Borçlarında Cins (Çeşit) ve Parça Borcu Ayırımı  242

III– Seçimlik Borçların İfası (TBK 87)  245

Seçimlik borç kavramı 245

Seçimlik borç ve ifa yerine edim (= datio in solutum) yapma imkânını başta borçluya veren sözleşmeler . 247

“İfa yerine edim” ve “ifa uğruna edim” kavramlarının farklılığı 249

IV– “Para Borcu” Türünden Verme Borçları . 249

Genel açıklama 249

Yabancı para ile borçlanma ve yabancı para kaydı . 251

Para borçlarında para değerinin düşmesine karşı başvurulan özel önlemler 253

Para borçlarında faiz . 254

V– İfanın Borçludan Başkası Tarafından Yapılması 260

VI- İfanın Alacaklıdan Başkasına Yapılması . 261

VII– Kısmen İfa (Tediye). 261

VIII– Bölünebilir Olmayan Borçlarda İfa (TBK 85) . 262

Genel açıklama 262

Birden fazla alacaklı 262

Birden fazla borçlu 263

IX– İfa Yeri (TBK 89) . 263

X– İfa Zamanı  264

Genel açıklama 264

İfa için belirli süre kararlaştırılmış olması halinde, ifanın istenebilir (muaccel) olduğu günün belirlenmesi . 265

Ertelenmiş borç; vâdesinden önce ifa edilebilir mi? . 268

Tatil gününe rastlayan vade. 268

İş saatleri içinde ifa . 268

İfa için belirlenen sürenin uzatılması 268

XI– Alacaklıya Para Borcunun Veya Borçlarının Tamamının Ödenmemesi Halinde Hangi Borç için Ödeme Yapılmış Sayılacağı  269

XII– İfa Karineleri . 270

XIII– İfa Eden Borçlunun; Makbuz İşleme ve Senedin Geri Verilmesini İsteme Hakkı  270

XIV– Tam İki Tarafa Borç Yükleyen (Sinallagmatik) Sözleşmelerde İfa . 271

Her iki taraf da kendi edimi açısından borçlu olduğuna göre, hangisi önce ödeyecektir? . 271

Önce ifa etme yükümü olmayan tarafdan ifa talep edildiğinde ileri sürebileceği savunma (ödemezlik def’i) 272

Ödemezlik (ödeme aczi) durumundaki def’i ve dönme hakkı 273

26. İfa Arızaları . 273

I– Genel Açıklama  273

II– Alacaklıya İsnad Edilebilen Sebeplerle Ortaya Çıkan İfa Engeli ve Alacaklı Temerrüdü  278

1) Genel açıklama  278

2) Alacaklı temerrüdünün şartları  279

3) Alacaklının kusuru şart mıdır?  280

4) Alacaklı temerrüdünün hükümleri  282

5) Alacaklı temerrüdü dışında alacaklıya isnad edilebilen ifa ârızaları . 284

III– Gereği Gibi İfa Etmeme Hallerinden: Akdin Müsbet İhlâli (Positive Vertragsverletzung) . 285

IV– İmkânsızlık 287

V– İfa Mümkün Olmasına Rağmen Borçlunun İfa Etmemesi . 292

Genel açıklama 292

Borçlunun muaccel borcu ifa etmemekle temerrüde düşmesinin şartları ve hükümleri (Borçlu temerrüdü) 293

VI– Yardımcının Eyleminden Dolayı Sorumluluk (TBK 116)  307

Genel açıklama 307

Karşılaştırma . 307

VII– Sorumluluktan Kurtulma (Sorumsuzluk) Anlaşmaları  309

27. Yarışma (Telâhuk, Konkurrenz, concours) 311

I– Kavram Hakkında Genel Bilgi. 311

II– Sözleşme Dışı Borç İlişkileri  312

III– Yükümlülük Borç İlişkileri . 313

IV– Hukukî Sebeplerin Yarışması Konusunda TBK 60’ın Getirdiği Düzenleme . 324

28. Sözleşme ve Üçüncü Kişi 327

I– Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme  327

Kavram 327

Üçüncü kişi yararına sözleşmenin türleri 328

Üçüncü kişi yararına sözleşmenin özellikleri 329

Üçüncü kişi yararına sözleşmenin hükümleri . 331

II– Bir Üçüncü Kişinin Alacaklıya Halef Olması (Alacaklı Yerine Geçmesi, Subrogation) (TBK 127). 333

Genel olarak 333

Halefiyetin hükmü 334

III– Garanti Sözleşmesi  334

Üçüncü Kişinin Fiilini (Edimini) Taahhüt . 336

Kavram 336

Üçüncü kişinin fiilini taahhüdün hukukî niteliği . 337

Üçüncü kişinin fiilini taahhüdün özellikleri 339

Üçüncü kişinin fiilini taahhüdün hükümleri 341

Üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme 343

V– Üçüncü Kişinin Sözleşme İhlâli:  344

VI– Üçüncü Kişinin Yansıma Zararının Giderimi Borcu Var mıdır?  344

VII– Üçüncü Kişinin, “Güven Sorumluluğu” Dolayısı ile Zararının Giderimi . 345

29. Borcun ve Borç İlişkisinin Sona Ermesi 347

I– Genel Olarak . 347

Borcun Sona Ermesinin Etkisi . 348

30. İbra . 349

I– Kavram  349

II– İbra Anlaşmasının Hukukî Niteliği . 349

III– İbra Anlaşmasının Şekli  351

IV– İbra Anlaşmasının Hüküm ve Sonuçları . 352

31. Yenileme 352

I– Kavram  352

II– Yenilemenin Şartları . 353

Eski borcun ortadan kaldırılması. 353

Yeni bir borcun kurulması 353

İki borç arasında bir fark bulunması 354

Yenileme iradesinin bulunması . 354

III– Carî Hesap . 355

IV– Yenilemenin Hüküm ve Sonuçları  355

32. Alacaklı ve Borçlu Sıfatının Birleşmesi . 356

I– Kavram  356

II– Hüküm ve Sonuçları . 356

33. İfa İmkânsızlığı . 357

I– Kavram  357

II– İmkânsızlığın Borcu Sona Erdirmesinin Şartları  358

Borçlanılan edim sonradan imkânsız hâle gelmelidir . 358

Borçlu imkânsızlıktan sorumlu olmamalıdır . 360

III– Hüküm ve Sonuçları  361

34. Takas 363

I– Kavram  363

II– Takasın Hukukî Niteliği . 364

III– Takasın Şartları . 365

Tarafların birbirinden –karşılıklı- alacaklı olması . 365

Alacakların özdeş (aynı cinsten) olması 366

Alacakların muaccel olması 366

Takastan feragat edilmemiş ve takas yetkisinin ortadan kaldırılmamış olması . 367

IV– Hüküm ve Sonuçları . 368

35. Zamanaşımı . 368

I– Kavram  368

II– Zamanaşımının Hukukî Niteliği . 370

III– Zamanaşımı Süreleri . 371

IV– Zamanaşımının Durması . 374

V– Zamanaşımının Kesilmesi  375

VI– Zamanaşımının Hüküm ve Sonuçları  377

36. Müteselsil Borçluluk . 379

I– Kavram  379

II– Müteselsil Borçluluğun Hukukî Niteliği  380

III– Müteselsil Borçluluğun Kaynakları  380

IV– Müteselsil Borçluluğun Özellikleri . 381

Müteselsil Borçluluğun Hükümleri . 382

Alacaklı ile borçlular arasındaki ilişki. 383

Borçlular arasındaki ilişki . 386

Borcun sona ermesinin etkisi 387

37. Müteselsil Alacaklılık 390

I– Kavram  390

II– Müteselsil Alacaklılığın Hukukî Niteliği  390

III– Müteselsil Alacaklılığın Kaynakları  391

IV– Müteselsil Alacaklılığın Hükümleri  391

38. Şarta Bağlı Borçlar (Koşullar) . 392

I– Kavram  392

II– Benzer Kavramlardan Farkı 394

Vadeden farkı 394

“Önolgu”dan farkı . 394

“Hukukî şart” ve “Sözleşme şartları”ndan farkı 394

Yüklemeden (mükellefiyet) farkı 395

III– Şartın Türleri . 395

Olumlu ve olumsuz şartlar 395

İradî, tesadüfî ve karma şartlar 395

Geciktirici ve bozucu şartlar . 397

IV– Şartın Hüküm ve Sonuçları . 398

Geciktirici şartın hüküm ve sonuçları . 398

Bozucu şartın hüküm ve sonuçları 399

Şartın gerçekleşmiş sayılması . 400

39. Ceza Koşulu (Cezaî şart) 401

I– Kavram  401

II– Ceza Koşulunun Hukukî Niteliği . 402

III– Ceza Koşulunun Türleri Ve Dönme Cezası  405

Seçimlik ceza koşulu . 405

İfaya eklenen ceza koşulu . 406

Dönme cezası 407

IV– Ceza Koşulunun Borçlunun Kusuru ve Alacaklının Zararı ile İlişkisi  408

Ceza koşulunun borçlunun kusuru ile ilişkisi 408

2. Ceza koşulunun alacaklının zararı ile ilişkisi 409