İDARİ YARGI DAVALARI Cafer ERGEN - İdari Yargılama Usulünün Özellikleri, İdari Yargı Yetkisinin Sınırları - Danıştay İçtihatlarına Göre İdare Hukuku İlkeleri - İptal Davaları, Tam Yargı Davaları, İdari Sözleşmeden Doğan Davalar - İdari İşlemler, Yürütmenin Durdurulması Ve Kararın Uygulanması - İdari İşlemin Unsurları Ve İpral Sebepleri, İşlemin Geri Alınması - İptal Davalarında Sübjektif Ehliyet, Sendikaların Dava Açması - İdare Hukuku Bakımından İdarenin Sorumluluğu, Tazmin Borcu - Ağır Hizmet Kusuru, Hizmet Kusuru, Kusursuz Sorumluluk - Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik, Sosyal Risk, Yasal Faiz - Aihm'e Başvuru Dilekçe Örneği Ve Açıklamalar İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK İDARİ YARGI I. GİRİŞ 15 II. İDARİ YARGILAMA USULÜNÜN ÖZELLİKLERİ 21 A. Yazılı Yargılama Usulü 21 B. İncelemenin Evrak Üzerinde Yapılması 23 C. Re’sen İnceleme İlkesi 24 D. Kamu Yararı Denetimi 27 III. İDARİ YARGI MERCİİLERİ 40 A. Danıştay 41 1. Temyiz Merci Olarak Danıştay’ın Görevleri 41 2. İlk Derece Mahkemesi Olarak Danıştay’ın Görevleri 42 B. Bölge İdare Mahkemeleri 42 C. İdare Mahkemeleri 44 D. Vergi Mahkemeleri 45 İKİNCİ BÖLÜM İDARİ YARGILAMA USUL HUKUKUNUN DAYANAKLARI I. ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR 49 II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BAŞVURU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR 56 A. Mahkemenin (A.İ.H.M.) Görev Alanı 56 B. Mahkeme’ye (A.H.İ.M.’ye) Nasıl Başvurulur 57 C. Başvuru İçin Çok Önemli Açıklama 60 D. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru Dilekçesi Örneği 62 III. ANAYASA 71 IV. KANUNLAR 73 A. 2575 Sayılı Danıştay Kanunu 73 B. 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun 79 C. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 79 D. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Bazı Maddeleri 79 E. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun 81 F. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu 82 G. 832 sayılı Sayıştay Kanunu 85 V. YÜKSEK SEÇİM KURULU 106 VI. DİĞER KANUNLAR 110 VII. İÇTİHATLAR 111 Danıştay İçtihatlarına Göre İdare Hukuku İlkeleri 112 VIII. HÂKİMLER ve SAVCILAR YÜKSEK KURULU İLKE KARARLARI 116 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İDARİ YARGI DAVALARI I. İDARİ DAVA TÜRLERİ 124 A. İptal Davaları 124 B. Tam Yargı Davaları 124 C. İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar 124 II. İPTAL DAVALARI 133 III. İDARİ İŞLEMLER 134 A. İdari İşlemin Özellikleri 135 1. Tek Yanlılık 135 2. İşlemin İdari Makam ya da Makamlarca Yapılmış Olması 135 3. İcrailik 135 B. İdari İşlem Türleri 136 1. İdari İşlemin Konusu ve İçeriğine Göre Türleri 136 a. Kural İşlemler 136 b. Koşul İşlemler 136 c. Sübjektif İşlemler 136 2. İdari İşlemi Tesis Eden Makama Göre Türleri 136 a. Yasama Organı İşlemleri 137 b. Yürütme Organı İşlemleri 137 c. Yargı Organı İşlemleri 137 3. İdari İşlemin Yapılış Biçimine Göre Türleri 137 a. Tek Yanlı İşlemler 137 b. Çok Yanlı İşlemler 137 C. İptal Davasına Konu Olamayacak İşlemler 137 1. İdarenin İç İşleyişi İle İlgili İşlemler 138 2. Hazırlık İşlemleri 139 3. Görüş Bildiren İşlemleri 151 4. Açıklayıcı ve Bilgi Verici İşlemler 158 5. Uygulama İle İlgili İşlemler 160 6. İdari Başvuru Yolu Tüketilmemiş İşlemler 162 7. Uygulama Kabiliyeti Kalmamış İşlemler 172 8. Adli ve Askeri Yargının Denetiminde Bulunan İşlemler 178 9. Yok Hükmünde Olan İşlemler 183 10. Yasalarla Yargı Denetim Dışında Tutulan İşlemler 191 11. Devlet Tüzel Kişili İçerisinde ve Aynı Kademede Yer Alan Bakanlıkların Birbirleri Olan İlişkileri 199 12. Hükümet Tasarrufları 200 D. İdari İşlemin Geri Alınması (İptal Edilmesi) 201 1. İdari İşlemin Durdurulması 201 2. İdari İşlemin Kaldırılması 204 3. İdari İşlemin Geri Alınması 206 E. İdari İşlemin Unsurları ve İptal Sebepleri 218 1. Yetki Unsuru ve Yetki Yönünden Sakatlık 219 a. İdari İşlemleri Yokluğa Götüren Yetki Unsuru Sakatlıklar 220 aa. Yetki Gasbı 220 bb. Fonksiyon Gasbı 226 cc. Açık ve Ağır Yetki Tecavüzü 227 b. İdari İşlemlerin İptalini Gerektiren Yetki Sakatlıkları 232 aa. Kişi İtibariyle Yetkisizlik 234 bb. Yer İtibariyle Yetkisizlik 236 cc. Zaman İtibariyle Yetkisizlik 238 dd. Konu İtibariyle Yetkisizlik 239 c. Yetki Devri - İmza Devri 241 d. Genel İdari Usul Kanunu Tasarısı Taslağında İmza Devri ve Yetki Devri 248 2. Şekil Unsuru ve Şekil Yönünden Sakatlık 249 3. Sebep Unsuru ve Sebep Yönünden Sakatlık 257 a. Bağlı Yetki 265 b. İdari Takdir Yetkisi 287 4. Konu Unsuru ve Konu Yönünden Sakatlık 304 5. Maksat Unsuru ve Maksat Yönünden Sakatlık 307 IV. İPTAL DAVALARINDA SÜBJEKTİF EHLİYET, MENFAAT 316 A. Taraf (Hak) Ehliyeti 320 B. Fiil Ehliyeti 320 C. Tüzel Kişilikler 321 1. Hak Ehliyeti 321 2. Fiil Ehliyeti 321 3. Fiil Ehliyetinin Kullanılması 321 V. MEMUR SENDİKALARININ ÜYELERİ HAKKINDAKİ BİREYSEL İŞLEMLERE KARŞI DAVA AÇMA EHLİYETİ 352 A. Mevzuat Açıklaması 353 B. Konu İle İlgili Düzenlemeler 354 C. Konunun Esastan İncelenmesi 354 D. Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 3.3.2006 Günlü ve Esas No: 2005/1 Karar No: 2006/1 Sayılı İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı Sonucu 359 VI. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 359 A. Anayasaya Göre Yürütmenin Durdurulması 360 B. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesi İçin Aranan Koşullar 360 C. Yürütmenin Durdurulması İsteminin Yapılması İçin Süre 362 D. Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin Kararlara İtiraz 363 E. İkinci Kez Yürütmenin Durdurulması İstemi 363 F. Temyizde Yürütmenin Durdurulması 364 G. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Uygulanması 365 VII. TAM YARGI DAVALARI 384 VIII. TAM YARGI DAVA TÜRLERİ 408 A. Tazminat Davaları 408 B. İstirdat Davaları 412 C. İdari Sözleşmeden Doğan Davalar 414 D. Vergi Davaları 418 IX. İDARE HUKUKU BAKIMINDAN İDARENİN SORUMLULUĞU 419 A. Ağır Hizmet Kusuru 426 B. Hizmet Kusuru 433 1. Hizmetin Geç İşlemesi 445 2. Hizmetin Kötü İşlemesi 450 3. Hizmetin Hiç İşlememesi (Eylemsizlik) 456 C. Kusursuz Sorumluluk 458 1. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik 465 2. Sosyal Hasar – Sosyal Risk 477 D. Sorumluluk Nedenleri 491 1. Zarar 491 2. İdari İşlem veya Eylemin Bulunması 504 3. İlliyet Bağı (Nedensellik) 505 E. Zararı Hafifleten Nedenler 520 1. Mücbir Sebep 531 2. Zarara Uğrayan Kişinin Kusuru 534 3. Üçüncü Kişinin Eylemi 540 X. TAZMİN BORCUNUN KAPSAMI 547 A. Maddi Tazminat 547 B. Manevi Tazminat 552 C. Yasal Faiz 558 D. Maddi ve Manevi Tazminatlarda Yasal Faizin Başlangıç Tarihi 558 XI. İDARİ SÖZLEŞMELER 582 A. İdari Sözleşme 582 B. Kamu Hizmeti 582 C. İmtiyaz 582 D. İdari Sözleşme Türleri 583 E. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri 583 F. Maden İmtiyazlarının Hukuki Niteliği 584 G. Sözleşmeli Personel 585 H. Abonman Sözleşmeleri 586 XII. İDARİ SÖZLEŞMELERİN ÖZELLİKLERİ 587 A. Taraflardan Biri Daima İdaredir 587 B. İdari Sözleşmenin Konusu Kamu Hizmetidir 587 C. İdare Lehine Özel Hukuku Aşan Hükümler İçerir 587 XIII. İDARENİN ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMELERİ 587 XIV. İDARİ SÖZLEŞMEDEN DOĞAN DAVALAR 588 A. Abonman Sözleşmelerine Karşı Yargı Yeri 589 B. İmtiyaz Sözleşme ve Şartlaşmalarına Karşı Yargı Yeri 590 C. İhaleye Bağlı Sözleşmelerin Öncesi ve Sonrasına İlişkin Uyuşmazlıklarda Yargı Yeri 590 D. Kamu İmtiyazı Sözleşmelerinde İdarenin Sorumluluğu 618 E. İdari Sözleşmelere Karşı Dava Açma Süresi 620 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İDARÎ YARGI YETKİSİNİN SINIRI I. HUKUKA UYGUNLUK 621 II. YÜRÜTME GÖREVİNİN KISITLANMAMASI 627 III. İDARİ EYLEM VE İŞLEM NİTELİĞİNDE KARAR VERİLEMEMESİ 631 IV. TAKDİR YETKİSİ 635 V. CUMHURBAŞKANLIĞI İŞLEMLERİ 645 VI. HÂKİMLER ve SAVCILAR YÜKSEK KURULU KARARLARI 648 Kavram Dizini 655
