İdari Yargı Organları Arasındaki Görev Sorunları
Dr. Emrah ÖZCAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER9
KISALTMALAR CETVELİ .15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDAKİ GÖREVLİ MAHKEMELER VE HUKUKUMUZDAKİ
GÖREVLİ MAHKEMELERİN ÇOKLUĞU SORUNUNA KISA BİR BAKIŞ
YARGI 19
KAVRAM.19
YARGI ORGANI; BAĞIMSIZ MAHKEMELER .19
Mahkeme Kavramı 19
İdari Yargı Organları Arasındaki Görev Sorunlarının Çözümü Açısından
Bağımsız Mahkemelerin Tasnifi.24
Kuruluş ve Çalışma Biçimlerine Göre Mahkemeler25
Tek Hakimli Mahkemeler 25
Çok Hakimli (Toplu) Mahkemeler .25
Yargı Sistemine İlişkin Derecelendirme Bulundukları Yere Göre
Mahkemeler.27
İlk Derece Mahkemeleri27
Üst Derece Mahkemeleri 28
Görmeyi Üstlenmiş Oldukları Uyuşmazlığın Niteliğine Göre
Mahkemeler.30
Genel Mahkemeler (Genel Görevli Mahkemeler).30
Özel Mahkemeler (Özel Görevli Mahkemeler) .31
YARGI FONKSİYONU .32
TÜRKİYE’DE YARGI KOLLARI.37
10 İçindekiler
III. İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDAKİ GÖREV SORUNLARI ÇERÇEVESİNDE İDARİ
YARGI ORGANLARININ ÖRGÜTLENİŞİNE İLİŞKİN ESASLAR41
GENEL OLARAK.41
İDARENİN YARGISAL DENETİM SİSTEMLERİ .44
Yargı Birliği Sistemi (Anglo-Sakson Sistemi) 44
Yargı Ayrılığı Sistemi (Kara Avrupası Sistemi) 45
İDARİ YARGI SİSTEMLERİ (İDARİ YARGIDA MODELLER) 48
Kuruluş Yönünden .48
Danıştay Tipi İdari Yargı48
Mahkeme Tipi İdari Yargı .49
Görev Yönünden .49
Geniş Görevli İdari Yargı.49
Dar Görevli İdari Yargı 50
İDARİ YARGININ ORTAYA ÇIKIŞI50
1789 Fransız Devriminden Önceki Dönemde Yargı .50
1789 Fransız Devrimiyle Birlikte Yargı .51
İDARİ YARGININ TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ54
Cumhuriyet Öncesi Dönem .54
Cumhuriyet Dönemi56
İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDAKİ GÖREV SORUNUNUN ÖNEMİNİ
ANLAYABİLMEK ADINA İDARİ YARGI ORGANLARIN YAPISAL FARKLILIKLARI58
DANIŞTAY 58
Danıştay’ın Yapısı .61
Daireler .61
Kurullar (İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları ile İçtihadı
Birleştirme Kurulu)64
Danıştay’daki Yargı Görevlileri .66
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ68
Bölge İdare Mahkemelerinin Yapısı70
Bölge İdare Mahkemelerindeki Yargı Görevlileri .72
İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ73
1982 Yılından Önceki Durum74
İçindekiler 11
İl ve İlçe İdare Kurulları .74
Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonları 75
Gümrük Hakem Heyetleri .75
1982 Yılından Sonraki Durum.76
İKİNCİ BÖLÜM
GÖREV KAVRAMI VE BU KAVRAMIN
ÇEŞİTLİ HUKUKİ MÜESSESELERLE İLİŞKİSİ
GÖREV.81
TANIM 81
GÖREV KURALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ .82
GÖREV VE YETKİ KAVRAMLARININ FARKLILIĞI.85
GÖREV UYUŞMAZLIKLARI.86
HUKUK DEVLETİ VE GÖREVLİ MAHKEME89
HUKUK DEVLETİ İLKESİ .89
HUKUK DEVLETİ İLKESİNİN BİR UNSURU OLARAK HUKUKİ BELİRLİLİK İLKESİ VE
GÖREV91
HUKUK DEVLETİNİN BİR UNSURU OLARAK KANUNİ HAKİM GÜVENCESİ VE
GÖREV97
ADİL YARGILANMA HAKKI VE GÖREV.102
Makul Sürede Yargılanma Hakkı .105
Gerekçeli Karar Hakkı110
III. USUL HÜKÜMLERİ VE GÖREV.113
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDA GÖREVLİ MAHKEMENİN
BELİRLENMESİ SORUNU VE BU SORUNUN ÇÖZÜM YOLLARI
İDARİ YARGI ORGANLARININ GÖREVLERİ 125
DANIŞTAY’IN GÖREVLERİ .125
Cumhurbaşkanı kararları.127
Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki
düzenleyici işlemler.127
12 İçindekiler
Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak
düzenleyici işlemler.131
Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar
üzerine uygulanan eylem ve işlemler134
Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işler.134
Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile
ilgili Danıştay Başkanlığı işlemleri138
Tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma
ve sözleşmelerinden doğan idari davalar139
Danıştayca verilen kararların uygulanmaması halinde açılacak olan
tazminat davaları.140
Belediyeler ile il özel idarelerinin seçimle gelen organlarının organlık
sıfatlarını kaybetmeleri hakkındaki istemler .141
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNİN GÖREVLERİ145
İDARE MAHKEMELERİNİN GÖREVLERİ .157
VERGİ MAHKEMELERİNİN GÖREVLERİ .158
Vergi Yargısı Kavramı.159
Vergi Yargısının Fonksiyonları .160
Vergi Yargısının Türkiye’deki Tarihi Gelişimi .162
Cumhuriyet Öncesi Dönem 162
Cumhuriyet Dönemi.164
1982 Öncesi Dönem164
1982 Sonrası Dönem.166
Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve Vergi Yargısının Bağımsızlığı
Sorunu.167
Vergi Yargısı Sistemleri.167
Vergi Yargısının Adli Yargı İçinde Yer Alması Gerektiğini
Savunan Görüş 168
Vergi Yargısının İdari Yargı İçinde Yer Alması Gerektiğini
Savunan Görüş 170
Vergi Yargısının Bağımsız Bir Yargı Yolu Olması Gerektiğini
Savunan Görüş 172
Çeşitli Ülkelerde Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümü.174
Pozitif Hukuk Bakımından Vergi Mahkemelerinin Görevleri.178
İçindekiler 13
İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDA UYGULAMADA GÖRÜLEN GÖREV
SORUNLARI182
DANIŞTAY İLE DİĞER İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDA GÖRÜLEN GÖREV
SORUNLARI.182
Danıştay Dava Daireleri Arasında Görülen Görev Sorunları182
Danıştay İle Bölge İdare Mahkemeleri Arasında Görülen Görev Sorunları .193
Danıştay İle İlk Derece Mahkemeleri Arasında Görülen Görev Sorunları .196
BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ İLE İLK DERECE MAHKEMELERİ ARASINDA
GÖRÜLEN GÖREV SORUNLARI .212
İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ ARASINDA GÖRÜLEN GÖREV
SORUNLARI.216
Genel Bütçeye, İl Özel İdareleri, Belediye ve Köylere Ait Vergi, Resim ve
Harçlar ile Benzeri Mali Yükümler ve Bunların Zam ve Cezaları ile
Tarifelere İlişkin Davalar219
Maddi Kriter.219
Vergi .219
Resim 222
Harç .223
Benzeri Mali Yükümlülükler 225
aaa. Kavrama İlişkin Sıkıntılar225
bbb. Kavram 231
ccc. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Benzeri Mali
Yükümlülük234
ddd. Danıştay Kararlarında Benzeri Mali Yükümlülük .237
eee. Benzeri Mali Yükümlülük ve Ek Mali Yükümlülük
Kavramının Karşılaştırılması.246
Cezalar ile Tarifelere İlişkin Davalar 254
Şekli ve Organik Kriter258
Yeni Kriter Arayışı.264
6183 Sayılı Kanunun Uygulanmasından Doğan Uyuşmazlıklar271
Diğer Kanunlarla Verilen İşler274
III. İDARİ YARGI ORGANLARI ARASINDA GÖRÜLEN GÖREV SORUNLARININ
ÇÖZÜM YOLLARI 276
Görev Kurallarının Niteliği 277
14 İçindekiler
İdari Yargıda Görev Uyuşmazlıkları.279
Olumlu Görev Uyuşmazlığı280
Olumsuz Görev Uyuşmazlığı281
Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi .284
Danıştay Dava Daireleri Arasındaki Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi 284
Danıştay ile İlk Derece Mahkemeleri Arasındaki Görev Uyuşmazlıklarının
Giderilmesi 285
İdare ve Vergi Mahkemeleri Arasındaki Görev Uyuşmazlıklarının
Giderilmesi 288
Danıştay Dava Daireleri ile Bölge İdare Mahkemeleri Arasındaki Görev
Uyuşmazlıkları .293
SONUÇ . 297
KAYNAKLAR . 321
