İl Özel İdaresi

İL ÖZEL İDARESİ



Enver SALİHOĞLU



İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ..................................................................................................VII

A- İL ÖZEL İDARESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE

KAMU YÖNETİMİ İÇİNDEKİ YERİ ..................................................1

I- İL ÖZEL İDARESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ ........................ 1

a. Tanzimat'tan 1913'e kadar .................................................. 1

b. İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanunu dönemi........................ 4

II- İL ÖZEL İDARESİNİN TÜRK KAMU YÖNETİM

İÇİNDEKİ KONUMU ................................................................ 7

a. Anayasa'ya göre il özel idaresi ............................................ 7

b. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve

il özel idaresi ........................................................................ 8

c. İl özel idaresinin genel görevli olması.............................. 13

ç. İl özel idaresinin kurulması .............................................. 14

d. İlçe özel idaresi .................................................................. 15

e. Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinin özel durumu.............. 16

III- İL ÖZEL İDARESİNİN GELECEĞİ........................................ 17

B- İL ÖZEL İDARESİNİN GÖREVLERİ ...............................................23

I- 5302 SAYILI KANUN'LA İL ÖZEL İDARESİNE

VERİLEN GÖREVLER ........................................................... 23

a. İl sınırları içinde yapılacak görevler................................. 24

b. İl özel idaresinin sadece belediye sınırları dışında

yapacağı görevler ............................................................... 28

c. İl özel idaresinin yetkileri ve imtiyazları.......................... 29X İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu

II- DİĞER MEVZUATLA İL ÖZEL İDARESİNE VERİLEN

GÖREVLER............................................................................. 31

a. Çeşitli kanunlarla verilen görevler.................................... 32

b. Kanun hükmünde kararnamelerle verilen görevler ........ 62

c. Tüzük ve yönetmeliklerle verilen görevler ....................... 63

C- İL ÖZEL İDARESİNİN ORGANLARI................................................67

I- İL GENEL MECLİSİ ............................................................... 67

a. Oluşumu.............................................................................. 67

b. Adaylık ve seçim usulü ...................................................... 68

c. İl Genel meclisinin görev ve yetkileri ............................... 69

ç. İl genel meclisinin başkanlık divanı ................................. 76

d. İl Genel meclisinde siyasi parti grupları .......................... 77

e. İl genel meclisinin gündemi ve toplantıları ..................... 78

f. İl genel meclisinde kurulan ihtisas komisyonları............ 82

g. İl genel meclisinin denetim yetkisi ve denetim

komisyonu .......................................................................... 87

ğ. İl genel meclisi üyelerinin katılacağı meclis dışındaki

komisyonlar ........................................................................ 88

h. İl genel meclisi başkanının il genel meclisini

yönetmesi .................................................................................90

ı. İl genel meclisinde oylama................................................ 93

i. İl genel meclisinde alınan kararlar................................... 94

j. İl genel meclisi kararlarının kesinleşmesi ..................... 101

k. İl genel meclisi kararlarının geri alınması ..................... 102

l. İl genel meclisinin feshi ya da sona ermesi.................... 103

m.İl genel meclisi üyeleri hakkında ön inceleme ve

soruşturma yapılması ...................................................... 106

n. Görevden uzaklaştırma.................................................... 110

o. İl genel meclisi üyeliğinin sona ermesi ve yerine

yedek üye getirilmesi ....................................................... 111

ö. Boşalan meclisin görevlerinin yerine getirilmesi .......... 113

p. İl genel meclisi üyelerinin mali hakları.......................... 113

r. İl genel meclisi üyelerinin yapamayacağı işler ve

görevler ............................................................................. 120

s. İl genel meclisi üyelerinin mal bildirimleri.................... 121İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu XI

II- İL ENCÜMENİ ...................................................................... 124

a. Oluşumu............................................................................ 125

b. Toplantı ve çalışma usulü ................................................ 127

c. İl encümeninin kararlarını geri alınması ....................... 129

ç. İl encümeninin görev ve yetkileri ................................... 129

d. İl Encümeni üyelerinin ödenekleri................................. 133

e. İl encümeni üyelerinin sosyal güvenlikleri konusu ....... 135

f. İl encümeni üyeleri hakkında inceleme ve soruşturma

yapılması........................................................................... 135

g. İl encümeni üyelerinin görevden uzaklaştırılması ........ 136

ğ. İl encümeninin feshi ........................................................ 137

h. İl encümen üyelerinin yapamayacağı işler..................... 137

III- VALİ ....................................................................................... 137

a. Atanması........................................................................... 137

b. Görev ve yetkileri ............................................................. 138

c. Görevden uzaklaştırılması............................................... 141

ç. Vali hakkında ön inceleme ve soruşturma yapılması.... 141

d. Valiye il özel idaresi bütçesinden yapılan ödemeler...... 142

IV- ÖZEL İDARE ORGANLARI ARASINDA UYUŞMAZLIK..... 144

a. Vali ile il encümeni arasında uyuşmazlık....................... 145

b. Vali ile il genel meclisi arasında uyuşmazlık ................. 146

c. İl genel meclisi ile il encümeni arasında uyuşmazlık.... 146

ç. Valilerin il genel meclisi kararları üzerinde kullandığı

vesayet yetkisi................................................................... 147

Ç- İL ÖZEL İDARESİNİN TEŞKİLATI VE PERSONELİ ................... 151

I- GENEL SEKRETER.............................................................. 151

a. İl özel idaresi genel sekreterinin görev ve

sorumlulukları.................................................................. 151

b. Genel sekreterin atanması............................................... 152

c. Genel sekreterin özlük hakları........................................ 153

ç. Genel Sekreterin katılacağı kurullar .............................. 156XII İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu

II- GENEL SEKRETER YARDIMCILIĞI VE BİRİMLER......... 163

a. İl özel idaresi genel sekreter yardımcıları...................... 163

b. Birim amirleri................................................................... 163

c. İç denetçiler...................................................................... 163

III- İL ÖZEL İDARESİNİN 657 SAYILI KANUN'A TABİ

DİĞER PERSONELİ ............................................................. 165

a. İl özel idaresi personelinin ataması................................ 165

b. Memurlara vekalet görevi verilmesi ............................... 173

c. Memurlar ikinci görev verilmesi..................................... 175

ç. İl özel idaresi memurlarının geçici görevlendirilmesi... 176

d. Sicil işleri ve özlük dosyası.............................................. 177

e. Disiplin işleri ve disiplin kurulları.................................. 181

f. İl özel idaresi memurlarına verilecek disiplin

cezaları.............................................................................. 183

g. İl özel idaresi memurlarının görevden

uzaklaştırılması................................................................ 188

ğ. İl özel idaresi memurları hakkında ön inceleme

yapılması........................................................................... 190

h. Başarı belgesi ve ödüllendirme....................................... 191

ı. İl özel idaresi memurlarının izinleri............................... 192

i. İl özel idaresi memurlarının görevde yükselmeleri....... 204

j. İl özel idaresi mensupların eğitimi................................. 207

k. İl özel idaresi memurlarının aylıkları ile diğer

mali ve sosyal hakları....................................................... 210

l. Memur sendikaları ile ilişkiler........................................ 216

m.İl özel idaresi memurlarının yapamayacağı işler........... 219

n. İl özel idaresi memurlarının kılık kıyafetleri................. 223

o. İl özel idaresi memurlarının çalışma saatleri ................ 224

ö. İl özel idaresi memurlarını mal bildirimi....................... 224

p. İl özel idaresi memurlarının görevinin sona ermesi...... 225

r. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından personel

görevlendirilmesi ............................................................. 227

s. Afet ve acil durum müdürlüğü ve birlik müdürlüğü ..... 228

IV- SÖZLEŞMELİ PERSONEL................................................... 230

a. Tam zamanlı sözleşmeli personel ................................... 230

b. Kısmi zamanlı sözleşmeli personel................................. 239İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu XIII

V- İŞÇİLER VE GEÇİCİ İŞÇİLER............................................. 240

a. İşçiler ................................................................................ 240

b. Geçici İşçiler..................................................................... 245

c. İşçilerin izinleri................................................................ 246

ç. İşçilere verilecek disiplin cezaları .................................. 248

d. İş akdinin feshi................................................................. 248

e. İşçilere verilecek ücret..................................................... 249

f. İşçi sağlığı ve iş güvenliği ................................................ 249

g. Hizmet alımı yoluyla iş yaptırılması............................... 250

VI- İL ÖZEL İDARESİNİN İLÇE TEŞKİLATI............................ 251

a. Teşkilat.............................................................................. 251

b. Vali yardımcısı ve kaymakamların il özel idaresine

ilişkin görevleri ve ödenekleri......................................... 252

VII- İL ÖZEL İDARESİNİN ŞİRKET KURMASI......................... 253

a. Yasal dayanak................................................................... 253

b. Uygulanacak usul ............................................................. 254

c. İl özel idaresi şirketlerinin denetimi .............................. 256

VIII- İL ÖZEL İDARELERİNİN BİRLİK KURMASI VEYA

BİRLİKLERE KATILMASI ................................................... 258

a. Birliğin tanımı ve kuruluşu ............................................. 258

b. Birlik meclisi .................................................................... 260

c. Birlik encümeni................................................................ 261

ç. Birlik Başkanı................................................................... 262

d. Birliğin gelir ve giderleri ................................................. 263

e. Birliğin denetimi .............................................................. 265

f. Birliğin teşkilatı................................................................ 265

g. Birlik personeline ödenen ücretler ve huzur hakkı

ödemeleri.......................................................................... 266

IX- İL ÖZEL İDARESİNİN İŞLETME KURMASI...................... 268

a. İşletme kurulması ............................................................ 268

b. İşletmenin özel idare teşkilatı içindeki yeri................... 268

c. İşletmenin bütçe ve muhasebe işleri .............................. 268XIV İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu

X- İL ÖZEL İDARESİNİN DERNEK VE VAKIFLARLA

İLİŞKİSİ ................................................................................ 269

D- İL ÖZEL İDARESİNİN DENETİMİ ................................................273

I- DENETİMİN AMACI VE KAPSAMI..................................... 273

Il- İL ÖZEL İDARESİNİN İÇ DENETİMİ................................. 274

a. İç denetim......................................................................... 274

b. Sıralı amirlerin denetimi................................................. 274

c. İl genel meclisinin denetimi............................................ 274

III- DIŞ DENETİM ...................................................................... 275

IV- İDARİ VESAYET DENETİMİ ............................................... 276

a. İdari vesayet denetiminin tanımı ve kapsamı ................ 276

b. İl özel idaresi üzerinde vesayet yetkisi kullanan

makamlar.......................................................................... 279

c. 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu'ndan kaynaklanan

vesayet yetkileri................................................................ 281

ç. İmar mevzuatı ile getirilen idari vesayet........................ 285

d. Diğer kanunlarla getirilen idari vesayet yetkileri.......... 288

e. Kanun hükmünde kararnamelerle getirilen idari

vesayet yetkileri................................................................ 297

V- KAMUOYU DENETİMİ......................................................... 299

E- İL ÖZEL İDARESİNİN MALİ İŞ VE İŞLEMLERİ..........................301

I- İL ÖZEL İDARESİNİN GELİRLERİ .................................... 301

a. 5302 sayılı Kanun'a göre.................................................. 301

b. Diğer mevzuata göre ........................................................ 303

c. İl özel idaresinin gelirlerinin takibi ve tahsili................ 311

ç. İl özel idaresi gelirleri ile ilgili uzlaşma ......................... 313

d. İl özel idaresinin tahsilat görevlilerinin kefalet

durumu ............................................................................. 314

e. İl özel idaresinin nakitlerinin değerlendirilmesi........... 316

f. Muhasebe kayıtlarından çıkarılacak miktarlar.............. 316İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu XV

II- İL ÖZEL İDARESİNİN GİDERLERİ.................................... 317

a. 5302 sayılı Kanun'a göre.................................................. 317

b. Diğer mevzuata göre ........................................................ 318

III- İL ÖZEL İDARESİNİN MALLARI ........................................ 321

a. Taşınmaz mallar................................................................ 321

b. Taşınır mallar ve taşıtlar.................................................. 342

IV- İL ÖZEL İDARESİNİN TARİFELERİ................................... 352

a. Vergi, resim ve harçlarla ilgili tarifeler........................... 352

b. Ücrete tabi işlerin tarifeleri............................................. 354

c. İl özel idaresi tarafında üretilen mal ve hizmetlerin

ücretsiz sunulması ........................................................... 355

V- İL ÖZEL İDARESİNİN BÜTÇESİ......................................... 359

a. Bütçenin hazırlanması..................................................... 359

b. Bütçenin il genel meclisinde görüşülmesi ve kabulü .... 360

c. Aktarma ............................................................................ 363

ç. Ek ödenek......................................................................... 364

d. Yedek ödenek ................................................................... 364

e. İl özel idare bütçesine konulan kanuni paylar .............. 365

f. Tahsisli gelirler................................................................. 367

g. Ödeneklerin iptali ve devri: ............................................. 374

ğ. Gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri .................. 375

h. Harcama usulleri.............................................................. 376

ı. Harcama görevi ve sorumluları:...................................... 377

i. Ön ödeme (avans)............................................................. 381

j. İl özel idaresi işlerinin köylere hizmet götürme

birliği eliyle gerçekleştirilmesi........................................ 382

k. Merkezi Yönetim ödeneklerinin il özel idaresine

aktarılarak kullanılması .................................................. 384

l. Faaliyet raporu................................................................. 388

m.Kamu zararı...................................................................... 388XVI İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu

VI. STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMI VE

YATIRIMLAR......................................................................... 390

a. Stratejik plan.................................................................... 390

b. Performans planı.............................................................. 391

c. İl özel idaresinin yatırım programı................................. 391

VII- İL ÖZEL İDARESİNDE YAPILACAK İHALELER ............... 393

a. İl özel idaresinde ihale usulü .......................................... 393

b. İl özel idaresinin ihaleden yasaklama kararları ............ 396

c. İhalede görev alamayacak kamu görevlileri................... 404

VIII- İL ÖZEL İDARESİNİN KESİN HESABI .............................. 406

VIII- İL ÖZEL İDARESİNİN BORÇLANMASI.............................. 407

a. Dış borçlanma .................................................................. 407

b. İller Bankasından borçlanma.......................................... 410

c. Tahvil ihracı...................................................................... 411

ç. Borçlanılabilecek üst sınır............................................... 411

d. Borçlanmada yetki........................................................... 412

e. Borç hesabı kurulması..................................................... 414

F- İL ÖZEL İDARESİNİN RUHSATLANDIRMA VE

DENETİM YETKİ VE GÖREVLERİ ...............................................417

I- İŞYERİ AÇMA VE ÇALIŞMA RUHSATLARI İLE

İLGİLİ İŞLER........................................................................ 417

a. Sıhhi iş işyerlerinin ruhsatları......................................... 418

b. Gayrisıhhi işyerlerinin ruhsatları.................................... 419

c. Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin

ruhsatları .......................................................................... 424

ç. İşyeri açma ruhsatı verme yetkisi il özel idaresine

ait olmayan yerler ............................................................ 425

d. İl Özel idaresinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı

verirken uyacağı hususlar................................................ 436

e. İşyerlerinin denetimi ....................................................... 456

f. İş yeri ruhsatlarının iptali................................................ 459İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu XVII

II- İL ÖZEL İDARESİNİN UYGULAYACAĞI İDARİ PARA

CEZALARI VE YAPTIRIMLAR............................................. 463

a. Genel olarak idari para cezaları...................................... 463

b. İl Özel İdaresi Kanunu'na göre ....................................... 465

c. Çevre Kanunu'na göre ..................................................... 467

ç. İmar Kanunu'na göre....................................................... 468

d. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu

Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'a göre ............... 472

e. Kabahatler Kanunu'na göre ............................................ 472

f. Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular

Kanunu'na göre................................................................ 474

g. Maden Kanunu'na göre ................................................... 474

ğ. Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve

Kontrolü Hakkında Kanun'a göre .................................. 475

h. 4373 sayılı Kanun'a göre.................................................. 476

ı. 7126 sayılı Sivil Savuma Kanunu'na göre....................... 477

i. 7269 sayılı Kanun'a göre.................................................. 477

j. 7478 sayılı Kanun'a göre.................................................. 478

k. Diğer cezalar..................................................................... 478

G- İL ÖZEL İDARESİNİN İMARLA İLGİLİ GÖREV

VE YETKİLERİ ...............................................................................479

I- İL ÖZEL İDARESİNİN İMARLA İLGİLİ GÖREV VE

YETKİLERİ ........................................................................... 479

a. İmar planı yapılması........................................................ 479

b. İfraz ve Tevhit işleri.......................................................... 484

c. Yapı ruhsatları.................................................................. 484

ç. Yapı kullanma izni ........................................................... 497

d. Yapılarda fenni sorumluluk............................................. 497

e. Diğer hususlar .................................................................. 502

II- İL ÖZEL İDARESİNİN GÖREV ALANI İÇİNDE BAŞKA

KURUM VE KURULUŞLARIN İMAR YETKİLERİ ............. 508

a. Bakanlar Kurulunun yetkileri......................................... 509

b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetkileri...................... 509XVIII İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu

c. Kültür ve Turizm Bakanlığının yetkileri......................... 518

ç. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yetkileri........ 523

d. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının

yetkileri............................................................................. 526

e. Maliye Bakanlığının yetkileri .......................................... 526

f. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yetkileri........... 528

g. Bölge Kalkınma İdarelerinin yetkileri............................ 528

ğ. Toplu Konut İdaresinin yetkileri..................................... 528

h. Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkileri.................. 529

ı. Serbest bölgelerde imar yetkisi....................................... 531

i. Organize sanayi bölgelerinde imar yetkisi ..................... 531

j. Endüstri bölge yönetimlerinin yetkileri ......................... 534

k. Teknoloji geliştirme bölge yönetimlerinin yetkileri ...... 534

l. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının yetkileri.... 534

m.Karayolları Genel Müdürlüğünün yetkileri.................... 535

n. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün yetkileri............. 538

o. 442 sayılı Kanun'a göre köy yerleşme alanlarını

tespitinde yetki................................................................. 539

ö. Madencilik faaliyetlerinde imar uygulamaları yetkisi... 540

Ğ- İL ÖZEL İDARESİNDE YETKİ DEVRİ ..........................................543

I. YETKİ DEVRİNİN TANIMI VE ŞARTLARI......................... 543

a. Yetkinin tanımı................................................................. 543

b. Yetki devri......................................................................... 544

c. Yetki devrinin şartları...................................................... 546

II- İL ÖZEL İDARESİNDE YETKİ DEVRİ ............................... 550

a. Devredilebilecek yetkiler................................................. 550

b. Devredilemeyecek yetkiler .............................................. 552

H- İL ÖZEL İDARESİNİN DİĞER KURULUŞLARLA VE

HALKLA İLİŞKİLERİ .................................................................... 559

I- KAMU KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER.............................. 559

a. Ortak hizmet projeleri ..................................................... 559İL ÖZEL İDARESİ • Enver Salihoğlu XIX

b. Taşınmazların tahsisi ....................................................... 560

c. Taşınır malların tahsisi.................................................... 560

II- MESLEK KURULUŞLARI VE SİVİL TOPLUM

KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER.......................................... 560

a. Ort