Uluslararası Ticari Sözleşmeler Hukukunun Yeknesaklaştırılması

Av. Dr. Ilgar BABAYEV

İÇİNDEKİLER

İçindekiler
Önsöz 7
Tablo Listesi 13
Şekil Listesi 13
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
YEKNESAKLAŞTIRIMAYLA İLGİLİ KAVRAMLAR VE KURUMLAR
I. GENEL OLARAK 23
A. Kavramlar 23
1. Uluslararası Ticari Sözleşme 23
2. Yeknesaklaştırma 24
3. Lex Mercatoria 29
B. Uluslararası Ticaret Hukuku Alanında Yeknesaklaştırmanın Önemi 34
C. Yeknesaklaştırma Yöntemleri 36
D. Uluslararası Ticari Sözleşmeler Hukuku Alanında Yeknesaklaştırma Çalışmaları Yapan Kurumlar 39
1. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu 40
2. Uluslararası Özel Hukukun Yeknesaklaştırılması Enstitüsü 46
3. Lahey Uluslararası Özel Hukuk Konferansı 49
4. Uluslararası Ticaret Odası 51
5. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı 54
6. Uluslararası Ticaret Merkezi 54
7. Avrupa Birliği 56
8. Amerikan Devletler Örgütü 57
9. Afrika’da Ticaret Hukuku Uyumlaştırılması Örgütü 58
10. Karayipler’de Ticaret Hukukunun Uyumlaştırılması Örgütü 61
11. Diğerleri 63
İkinci Bölüm
YEKNESAKLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI
II. ULUSLARARASI TİCARET SÖZLEŞMELERİ HUKUKU ALANINDA YAPILAN YEKNESAKLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI 65
A. Bölgesel Çalışmalar 65
1. Avrupa 65
a. Avrupa Sözleşme Hukukunun İlkeleri 70
b. Avrupa Sözleşme Kanunu 74
c. Ortak Referans Çerçevesi Taslağı 75
d. Ortak Avrupa Satım Hukuku 80
2. Amerika 85
a. ABD Yeniden Beyanları 85
b. Latin Amerika Sözleşme Hukuku İlkeleri 86
c. OHADAC Uluslararası Ticari sözleşmeler İlkeleri 93
d. Uluslararası Sözleşmelere Uygulanacak Hukuka İlişkin İnter–Amerikan Konvansiyonu 96
e. Amerika’da Uluslararası Ticari Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Kılavuzu 97
3. Asya 98
4. Afrika 104
B. Küresel Çalışmalar 107
1. Konvansiyonlar 108
a. Uluslararası Deniz Yoluyla Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar 108
aa. 1924 Konişmentolu Taşımalar Hakkında Bazı Kuralların Yeknesaklaştırılmasına İlişkin Konvansiyon (Lahey Kuralları) ve Visby Protokolü 108
bb. 1978 Deniz Yolu ile Eşya Taşımaya İlişkin Birleşmiş Milletler Konvansiyonu (Hamburg Kuralları) 111
cc. 2008 Tamamen veya Kısmen Deniz Yoluyla Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Konvansiyonu (Rotterdam Kuralları) 113
b. Uluslararası Hava Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar 120
aa. 1929 Uluslararası Hava Taşımalarıyla İlgili Bazı Kuralların Yeknesaklaştırılmasına İlişkin Konvansiyonu (Varşova Konvansiyonu) 120
bb. 1955 Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Yeknesaklaştırılması Hakkındaki Konvansiyonu Değiştiren Protokol (Lahey Protokolü) 121
cc. 1961 Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Yeknesaklaştırılması Hakkındaki Konvansiyona Ek Konvansiyon (Guadalajara Ek Konvansiyonu) 122
dd. 1966 Varşova Konvansiyonu ve Lahey Protokolünün Sorumluluk Sınırlarına İlişkin Anlaşma (Montreal Anlaşması) 122
ee. 1971 Uluslararası Hava Taşımalarıyla İlgili Bazı Kuralların Yeknesaklaştırılmasına İlişkin Konvansiyonu Değiştiren Protokol (Guatemala City Protokolü) 122
ff. 1975 Ek Montreal Protokolleri 123
gg. 1999 Havayoluyla Uluslararası Taşımacılıkla İlgili Belirli Kuralların Yeknesaklaştırılmasına İlişkin Konvansiyon (Montreal Konvansiyonu) 124
c. Uluslararası Kara Yoluyla Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar 125
aa. 1956 Karayoluyla Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesine İlişkin Konvansiyon ve 1978 Ek Protokol 125
bb. 1973 Yolcu ve Bagajların Karayoluyla Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Konvansiyon 127
d. Uluslararası Demiryolu Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar (1980 Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin Konvansiyon) 128
e. Uluslararası Multimodal Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar (1980 Birleşmiş Milletler Uluslararası Multimodal Taşımacılık Konvansiyonu) 129
f. Uluslararası Mal Satım Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar 134
aa. 1964 Uluslararası Mal Satımı Hakkında Yeknesak Hukuka İlişkin Konvansiyon ve 1964 Uluslararası Mal Satım Sözleşmelerinin Kuruluşu Hakkında Yeknesak Hukuka İlişkin Konvansiyon 134
bb. 1980 Uluslararası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonu 135
cc. 1974 Uluslararası Mal Satımında Sınırlama Süresine İlişkin Konvansiyon 141
g. 1988 Uluslararası Factoringe İlişkin UNIDROIT Konvansiyonu 143
h. 1988 Uluslararası Finansal Kiralamaya İlişkin UNIDROIT Konvansiyonu 146
ı. 2005 Yetki Anlaşmasına İlişkin Konvansiyon 149
i. 2005 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletişimin Kullanılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Konvansiyonu 151
2. Yumuşak Hukuk Araçları 154
a. Uluslararası Ticari Sözleşmelere İlişkin UNIDROIT İlkeleri 154
b. Resürans Sözleşmesi Hukukuna İlişkin UNIDROIT İlkeleri 162
c. Ödeme Şekillerine Dair Yeknesak Kurallar 164
aa. Vesaik Mukabili Ödeme Şekline Dair Yeknesak Kurallar (URC522) 164
bb. Akreditif Ödeme Şekline Dair Yeknesak Kurallar (UCP, ISBP, URR, ICC Opinions ve ISP98) 165
cc. Banka Ödeme Yükümlülüğü Ödeme Şekline İlişkin Yeknesak Kurallar (URBPO) 168
d. Yeknesak Uluslararası Garanti Kuralları (URDG) 170
e. Forfaiting’e İlişkin Yeknesak Kurallar (URF800) 171
f. INCOTERMS 173
g. 1983 İfa Etmemeden Dolayı Kararlaştırılmış Meblağla İlgili Sözleşme Hükümlerine İlişkin Yeknesak Kurallar 178
h. 2015 Uluslararası Ticari Akitlerde Hukuk Seçimine İlişkin İlkeler 180
i. 2016 Müşterek Avaryaya İlişkin York Anvers Kuralları 183
3. Model Sözleşmeler ve Klozlar 185
a. ICC Model Sözleşme ve Klozları 186
b. ITC Model Sözleşmeleri 188
c. FIDIC Model Sözleşmeleri 191
d. FOSFA ve GAFTA Sözleşmeleri 202
e. Diğerleri 207
4. Hukuki Kılavuzlar 208
a. UNCITRAL Sanayi Tesislerinin İnşası İçin Uluslararası Sözleşmelerin Hazırlanmasına İlişkin Hukuk Kılavuzu 209
b. UNCITRAL Uluslararası Karşılıklı Ticaret İşlemleriyle İlgili Hukuk Kılavuzu 213
c. UNIDROIT Uluslararası Ana Franchise Düzenlemeleri Kılavuzu 217
d. UNIDROIT/FAO/IFAD Tarım Arazi Yatırım Sözleşmeleri Hukuk Kılavuzu 220
Üçüncü Bölüm
YEKNESAKLAŞTIRMAYLA İLGİLİ PROBLEMLER
III. ULUSLARARASI TİCARET SÖZLEŞMELERİ HUKUKUNUN YEKNESAKLAŞTIRILMASINDA ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 225
A. Devletlerin Sayısının Çokluğu 225
B. Yeknesaklaştırma Araçlarında Yapılan Güncellemeler 228
C. Devletlerin Yeknesak Kuralları Kabul Ederken Çeşitli Etkenleri Dikkate Alması 233
D. Yeknesaklaştırma Araçlarının Kendi Aralarındaki İlişkilerden Doğan Sorunlar 238
E. Yeknesaklaştırma Araçlarının Kalitesinden Kaynaklanan Sorunlar 242
F. Dil Sorunu 244
G. Farklı Yorumlama Sorunu 252
H. Yeknesaklaştırma Araçlarının Tanıtımı ve Eğitiminin Yeterli Olmaması 256
E. Ulusal Mahkemelerin Yeknesaklaştırma Araçlarını Kullanmalarında Yaşanan Sorunlar 264
Sonuç ve Çözüm Önerileri 271
Ekler 301
EK 1. ICC Model Uluslararası Satım Sözleşmesi 301
EK 2. ITC Model Uluslararası Kurumsal Ortak Girişim Sözleşmesi 307
EK 3. FOSFA Model Sözleşmesi Örneği 321
EK 4. GAFTA Model Sözleşmesi Örneği 324
Kaynakça 333
Kavramlar Dizini 343