İnşaat Hukuku

İlker Hasan Duman

Kitapta, sözleşmenin kurulması, tarafların borçları ve hakları, sözleşmenin sona ermesi gibi geleneksel konulardan başka, Kamu Yapım Sözleşmeleri, Yap-İşlet-Devret Sözleşmeleri, Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmeleri, Müşavir Mühendislik Sözleşmeleri, Yapı Denetim Sözleşmeleri, Yükleniciden Alacağı Bulunan Üçüncü Kişilerin Arsa Sahibi Aleyhine Tapu İptal ve Tescil Davası Açması, Sözleşme Adaleti, İnşaat Devam Ederken Arsanın Satılması, Sorumsuzluk Anlaşması, Şerhlerin Kaldırılması, Sözleşmenin Tasfiyesi, Olumlu ve Olumsuz Zarar Hesabı, Kesin Hesap ve Hakedişin Düzenlenmesi, Karinenin İnşaat Hukukundaki Yeri, Sözleşmenin Devredilmesi gibi pek çok yer almaktadır.

Eserde ayrıca, bilimsel bilgi yanında (işlenmiş durumda) yargı kararlarına da yer verilmiştir. Bu kitap, herkes için bir başucu kitabı olacaktır. Ayrıntılara verilen önem sebebi ile artık kimse, sorunuma kitaplarda açıklama bulamadım diyemeyecektir.

(Tanıtım Bülteninden)

Konu Başlıkları

Yüklenicinin ve İş Sahibinin Direnimi
Sözleşmeden Dönmenin ve Sözleşmeyi Bozmanın Sonuçları
Olumlu ve Olumsuz Zarar
Zamanaşımı
Alacağın Temliki
Kusurlu ve Kusursuz Olanaksızlık
Ceza Koşulu
Sözleşmeyi Teslim Tarihini Beklemeden Bozma Hakkı
Gerekçesiz Olarak Sözleşmeyi Bozma Hakkı
Yüklenicinin Özen ve Sadakat Borcu
Yüklenicinin İflası veya Ölümü
Eserin Hasara Uğraması
Fiyat Farkı Kararnamesi
Eserin Bozuk ve Eksik Yapılması ve Bunun Sonuçları
Ücretin Aynı Anda ve Karşılıklı Olarak Yerine Getirilmesi
Götürü Ücret
Edim ve Karşı Edim Arasındaki Dengenin Bozulması
Munzam Zarar
Denkleştirici Adalet
Yardımcı Kişilerin Eylemlerinden Sorumluluk
İmar Planı Değişikliği
Kazanılmış Hak
İmara Aykırılığın Yaptırımı
Depremin Neden Olduğu Sorunlarda Devletin Sorumluluğu

İçindekiler

Sunuş 7
Kısaltmalar 41
Birinci Bölüm
ESER SÖZLEŞMESİNİN TANIMI
§ 1. ESER SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 51
I. Tarafların Anlaşması 51
A. Genel Olarak 51
B. Temel ve Yan Noktalarda Anlaşma 52
C. Sözleşmenin Hukuksal (Geçerlilik) Sınırları 54
1. Olanaksızlık 55
2. Sözleşme Konusunun Ahlaka Aykırı Olması 57
3. Sözleşmenin Konu ve Uygulamasının Kamu Düzenini Koruyan Kurallara Aykırı Olması 58
4. Sözleşme Yapma Yeteneği 61
5. Danışık (Muvazaa) 62
D. Serbest ve Sağlıklı İrade 66
1. Genel Olarak 66
2. Aldatma 67
3. Esaslı Yanılma 67
4. Tehdit–Korkutma 68
5. Aşırı Yararlanma (Gabin) 69
6. Temsil 71
E. Açık ve Anlaşılır Olması 74
F. Sözleşme Öncesi Görüşmeler Aşaması 75
G. Sözleşme Kurallarının Yalnız Sözleşmecileri ve Onların Ardıllarını Bağlaması 78
H. Sözleşmenin Koşullu Yapılması 79
1. Genel Olarak 79
2. Türleri 80
a. Geciktirici Koşula Bağlı İnşaat Sözleşmesi 80
b. Bozucu Koşula Bağlı İnşaat Sözleşmesi 81
I. Güven İlkesi 84
İ. İşin Kapsamının (Edimin) Belirlenmesi 89
J. Mirasın Reddinin İnşaat Sözleşmesine Etkisi 91
II. Ücret 93
A. Ücretin Para Olması 93
B. Ücretin “Kat” veya “Arsa Payı” Olması 96
1. İnşaatın Kat Karşılığı Yapılması Götürü Ücrettir 96
2. Tapuda Yapılan Pay Devri, Sözleşmedeki Pay Devri Edimidir 96
3. Fazla Yapılan Bağımsız Bölümlerin Ücreti (Paylaşımı) 97
4. Eksik İşe Eksik Ücret Ödenir 97
III. Eserin Meydana Getirilmesi 97
A. Meydana Getirme 97
B. Maddi ve Maddi Olmayan Eser 99
C. Yüklenicinin Sonuç Sorumluluğunu Üstlenmesi 102
D. Eserin Çalışma Ürünü Olması 102
E. (Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde) Eserin Hukukça Tanınması 103
§ 2. ÖN SÖZLEŞME 108
§ 3. ESER VE ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN BİÇİMİ 112
I. Genel Olarak 113
II. Mülkiyetin Naklini Öngörmeyen Eser Sözleşmelerinin Biçimi 116
A. Genel İnşaat Sözleşmesi 116
B. Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmesinin Biçimi 118
III. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Biçimi 118
A. Biçimin Niteliği ve Kapsamı 118
B. Sözleşmenin Geçersiz Olduğunun Öne Sürülmesinin Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılması 120
C. Biçim Eksikliği Nedeniyle Geçersizliğin Mahkemece Kendiliğinden Gözetilmesi 122
D. Biçime Aykırılığın Sert Sonuçlarının Dönüştürme (Tahvil) Yoluyla Yumuşatılması 128
IV. Kamusal Biçimde Yapılan Sözleşmenin Değiştirilmesi ve Ortadan Kaldırılması 129
A. Genel Olarak 129
B. Sözleşmenin Değiştirilmesi 130
1. Geçerlilik Koşuluna Bağlı Bir Sözleşmenin Değiştirilmesi 130
2. Kanıtlama Biçimine Bağlı Bir Sözleşmenin Değiştirilmesi 134
3. Kamu Yapım Sözleşmelerinin Değiştirilmesi 134
C. Kamusal Biçime Bağlı Bir Sözleşmenin Ortadan Kaldırılması 134
V. Yüklenici ile Üçüncü Kişi Arasında Düzenlenen Arsa Payının Devrine İlişkin Taahhütlerin Yazılı Yapılması 135
§ 4. SÖZLEŞMENİN GEÇERSİZLİĞİNDEN DOĞAN SONUÇLAR 136
§ 5. SÖZLEŞMENİN KANITLANMASI 138
§ 6. ESER SÖZLEŞMESİNİN YANLARI 143
I. Yüklenici ve Dolaylı İlgililer 143
A. Asıl Yüklenici 143
B. İş Ortaklığı (joint–venture) 145
C. Konsorsiyum 146
D. Alt Yüklenici 148
E. Yüklenicinin Edimini Taahhüt Eden Kimse 149
II. İş Sahibi 150
§ 7. KAMU YAPIM SÖZLEŞMESİ 153
I. Genel Olarak 153
II. Kamu Yapımına İlişkin Sözleşme Türleri 154
III. Sözleşmenin Kapsamı 154
IV. Sigorta Zorunluluğu 155
V. Süre Uzatımı 155
VI. Kamu Yapım Sözleşmelerinin Biçimi 156
§ 8. GELİR PAYLAŞIMLI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ 160
I. Tanım 160
II. Hukuki Niteliği 161
III. Sözleşmenin Biçimi 161
IV. Yüklenicinin Borçları 162
V. Arsa Sahibinin Borçları 162
VI. Üçüncü Kişilerin Hukuki Durumu 163
VII. Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmesinden Doğan Hakkın Şerhi 163
§ 9. MÜŞAVİR MÜHENDİSLİK SÖZLEŞMESİ 164
I. Tanım 164
II. Yanları 164
A. İş Sahibi 164
B. Müşavir Mühendis 164
III. Kuruluşu 164
IV. Şekli 165
V. Konusu 165
VI. Müşavir ve Mühendisin Görev ve Sorumlulukları 166
VII. İş Sahibinin Görev ve Sorumlulukları 166
§ 10. MİMARİ PROJE DÜZENLEME SÖZLEŞMESİ 167
I. Tanım 167
II. Sözleşmenin Yanları 167
A. Yapı Sahibi 167
B. Mimar 167
III. Sözleşmenin Kurulması 168
IV. Sözleşmenin Biçimi 168
V. Mimari Proje Düzenleme Sözleşmesi, Ona Çok Yakın Görünen Sözleşmelerden Ayırt Edilmesi 169
VI. Konusu 170
VII. Sözleşmenin Hukuki Niteliği 171
§ 11. YAP–İŞLET–DEVRET SÖZLEŞMESİ 174
I. Tanım 174
II. Unsurları 174
A. Özel Bir Finansman Modeli 174
B. Eserin İnşası 175
C. İşletme Hakkı 175
III. YİD Sözleşmesi 176
IV. YİD Sözleşmesinin Tarafları 178
A. Yatırım Sahibi 178
B. Yatırımcı (Sermaye ve Proje Şirketi) 178
V. Hukuksal Niteliği 179
VI. Şekli 181
A. Kamu Yatırımlarında 181
B. Özel Yatırımlarda 181
VII. Tarafların Borçları 181
§ 12. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİ 184
I. Genel Olarak 184
II. Temel İlkeler 186
İkinci Bölüm
ÖZEN VE SADAKAT BORCU İŞİ BİZZAT YAPMA BORCU ÇALIŞMA ARAÇLARINI SAĞLAMA BORCU
§ 13. YÜKLENİCİNİN ÖZEN BORCU 191
I. Genel Bilgi 191
II. Özen Borcunun İlkeleri 197
A. Özenin Ölçüsü, Objektiftir 198
B. Özenin Ölçüsü Sözleşmeye Göre Belirlenir 199
C. Yüklenici, Denenmemiş, Rizikolu Bir Sistemi Uygulamamalıdır 200
D. Yüklenicinin Yeterli Mesleki Bilgiye Sahip Olması 202
E. Araştırma, İnceleme, Bildirme Yükümü 205
F. Eserin Kusursuz Meydana Getirilmesi ve Teslimi 205
G. İlke: İş Sahibinin veya Başkalarının Zarara Uğramaması 206
H. İfa Yardımcılarının Seçiminde, Gözetiminde ve Onlara Emir ve Talimat Vermede Özen Gösterilmesi 207
I. Önlem Almak 207
İ. Güvenin Sarsılmaması 208
III. Özen Borcunun Yerine Getirilmemesinin Sonuçları 209
§ 14. YÜKLENİCİNİN SADAKAT BORCU 214
§ 15. KAMU YAPIM İŞLERİNDE YÜKLENİCİNİN ÖZEN BORCU 216
§ 16. YÜKLENİCİNİN İŞİ BİZZAT YAPMA BORCU 218
I. Genel Olarak 218
II. Yüklenicinin Kişisel Nitelikleri Önem Taşıyorsa 219
III. Yüklenicinin Kişisel Nitelikleri Önem Taşımıyorsa 220
IV. İşi Kendi Yönetimi Altında Yaptırma Borcunun İhlalinden Doğan Sorumluluk 221
§ 17. ALT YÜKLENİCİ 224
I. Özel Yapım İşlerinde 224
II. Kamu Yapım İşlerinde 227
§ 18. SÖZLEŞMENİN DEVREDİLMESİ 229
I. Tanım 229
II. Gerçekleşme Biçimleri 229
III. Koşulları 230
IV. Sözleşmeye Katılan Tarafların İrade Açıklamaları 230
A. Onaylama İradesinin Açıkça Bildirilmesi 230
B. Onaylama İradesinin Örtülü Olarak Bildirilmesi 231
C. Onaylama İradesinin Bildirilmemesi 232
V. Sözleşmenin Devredilmesinin Biçimi 233
VI. Sözleşmenin Devredilmesinin Doğurduğu Sonuçlar 233
A. Sözleşmede Kalan ile Devreden Taraf Arasındaki İlişki 233
B. Sözleşmede Kalan ile Sözleşmeyi Devralan Taraf Arasındaki İlişki 233
C. Devreden ile Devralan Taraf Arasındaki İlişki 234
§ 19. KAMU YAPIM SÖZLEŞMESİNİN DEVREDİLMESİ 236
§ 20. ARSA SAHİBİNİN SÖZLEŞME KONUSU ARSAYI SATMASI 238
I. Sözleşmenin Devam Ettiği Dönemde 238
A. Sözleşme Tapuya Şerh Edilmişse 238
B. Sözleşme Tapuya Şerh Edilmemişse 238
1. Alıcının İnşaat Sözleşmesiyle Bağlı Kalmak İstememesi 238
2. Alıcının İnşaat Sözleşmesiyle Bağlı Kalmak İstemesi 239
II. Sözleşmenin Sona Ermesinden Sonraki Dönemde 239
§ 21. YÜKLENİCİNİN ÇALIŞMA ARAÇLARINI SAĞLAMA BORCU 241
I. Özel Yapım İşlerinde 241
II. Kamu Yapım İşlerinde 242
Üçüncü Bölüm
MALZEME SEÇİM VE KULLANIMINDA YÜKLENİCİNİN ÖZEN BORCU
§ 22. YÜKLENİCİNİN İYİ MALZEME SEÇME VE KULLANMA BORCU 245
§ 23. İŞ SAHİBİNİN SAĞLADIĞI MALZEMEDE YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞU 251
I. Genel Olarak 251
II. İş Sahibi Tarafından Verilen Malzemede Yüklenicinin Yükümlülükleri 252
III. İnşaatın ve Malzemenin Sigortalanması 253
A. Özel Yapım İşlerinde Sigorta 254
B. Kamu Yapım İşlerinde Sigorta 256
§ 24. ARSA, KUSURLU ARSA, ARSANIN KUSURLU TESLİMİNDE SORUMLULUK 257
§ 25. VEKALETNAME SORUNLARI 270
I. Vekalet Vermeme/ Vekaletten Azletme 270
II. Vekaletsiz İş Görme 277
§ 26. KAMU YAPIM İŞLERİNDE MALZEMENİN KORUNMASINDA YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞU 279
§ 27. YÜKLENİCİNİN GENEL İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ 281
I. Genel Olarak 281
II. Sorumluluğun Kapsam ve Sonuçları 285
§ 28. KENTSEL DÖNÜŞÜM 287
Dördüncü Bölüm
İŞ SAHİBİNİN ERKEN FESİH HAKKI
§ 29. YÜKLENİCİNİN İŞE ZAMANINDA BAŞLAMAMASI NEDENİYLE İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI 301
I. Genel Olarak 301
II. Teslim Süresi Belli Olmayan İşlerde İşe Başlamada Gecikme 302
III. Teslim Süresi Belli Olan İşlerde İşe Başlamada Gecikme 303
IV. İşe Zamanında Başlamamada Yanların Kusuru 307
A. Gecikmenin Yükleniciden Kaynaklanması 307
B. Gecikmenin İş Sahibinden Kaynaklanması 307
V. Yüklenicinin Uyarılması ve Uygun Süre Verilmesi 310
§ 30. YÜKLENİCİNİN ESERİ TAMAMLAMADA GECİKMESİ (PROGRAMIN GERİSİNDE KALMASI) DURUMUNDA, İŞ SAHİBİNİN İFA TARİHİNİ BEKLEMEDEN SÖZLEŞMEDEN DÖNMESİ 311
I. Genel Olarak 311
II. Koşulları 312
A. Teslim Tarihi Belli Olan Bir İnşaatta İşin Yürütümünde Gecikmenin Sorumluluk Koşulları 313
1. Sadece Teslim Tarihinin Kararlaştırılması 313
2. Başlama ve Bitiş Tarihleri Belli Olan İşlerde, Ara Vadelerin Kararlaştırılması 315
3. Kamu Yapım İşlerinde “İş Programı“ 316
4. Başlama ve Bitiş Tarihleri Belli Olan İşlerde, Ara Vadelerin Kararlaştırılmaması 316
B. Teslim Tarihinin Kararlaştırılmadığı Bir İşte İşin Yürütümünde Gecikme 317
1. Genel Olarak 317
2. Teslim Tarihi Belli Olmayan Bir İnşaatta İşin Yürütümünde Gecikmenin Sorumluluk Koşulları 317
III. Ek Süre Tanınması 319
IV. Gecikmede Kusurun Önemi 320
§ 31. TBK. 473/I’DEKİ “ERKEN DÖNME” HAKKININ KULLANILMASINDAN DOĞAN SONUÇLAR 321
I. Genel Olarak 321
II. İş Sahibinin Sahip Olduğu Haklar 321
§ 32. YÜKLENİCİNİN ESERİ SÖZLEŞMEYE AYKIRI VE BOZUK YAPMAKTA OLDUĞUNU GÖREN İŞ SAHİBİNİN, TESLİM TARİHİNİ BEKLEMEDEN MÜDAHALE ETMESİ 327
I. Genel Olarak 327
II. TBK. md. 473/II’nin Uygulanma Koşulları 327
A. Bozukluk (Ayıp) ve Aykırılığın Teslimden Önce Anlaşılması 327
B. Bozukluk ve Aykırılığın Yüklenicinin Kusuruna Dayanması 328
C. İş Sahibinin Düzeltme İhtarında Bulunması 329
III. Kapsamı 329
IV. Sonuçları 335
§ 33. KAMU YAPIM İŞLERİNDE TBK. MD. 473 UYGULAMASI 343
§ 34. İNŞAATIN İMAR MEVZUATINA UYGUN YAPILMASI 346
I. Sorunun Ortaya Konuluşu 346
II. Temel İlkeler 348
III. İmar İşlem Dosyası 350
IV. Kaçak İnşaat Nedir? Nasıl İncelenir? 350
V. Tüm İnşatların İlgili İdari Birimlerden Alınacak Yapı İzin Belgesi (İnşaat Ruhsatı) ile Yapılması Zorunlu Olduğunun Mahkemece Doğrudan Göz Önünde Tutulması 351
VI. Teslimin İnşaatın Yapı Kullanma İzni Alınması Koşuluna Bağlanması 351
VII. İnşaatın Tekniğin Genel Kabul Görmüş Kurallarına Uygun Yapılması 352
VIII. İmar Planına ve Durumuna Uygunluk 356
IX. İmar Barışı Kanunu Binalara “Yasallık” Sağlar mı? 359
§ 35. İNŞAATIN YAPI İZNİNE (İNŞAAT RUHSATI) UYGUN YAPILMASI 370
I. Yapım İşlerinin İzne Bağlanması Zorunluluğu 370
II. Yapı İzninin Niteliği 373
III. Yapı ruhsatı işlemleri 375
IV. Esaslı Tadilat 377
V. Yapı Ruhsatı Gerekmeyen İnşai Faaliyetler 378
VI. Muvakkat Yapı 378
VII. Şantiye Binaları 380
VIII. Muvafakat 380
IX. Yapı İzninin Alındığı Tarihin İşe Başlama Tarihi Olması 382
X. Yapı Yapılmasına İzin Verme Yetkisi 382
XI. Yapı İzni Verilmemesi Durumunda Yargı Yolu 383
XII. Yapı İzninin İmar Planıyla İlişkisi 384
XIII. Yapı İzninin Süresi 385
XIV. Yapı İznini (İnşaat Ruhsatını) Alma Yükümlülüğü Kimindir? 386
§ 36. İNŞAATIN PROJEYE UYGUN YAPILMASI 392
I. Özel Yapım İşlerinde 392
A. Genel Olarak 392
B. Yapı Projesi Çeşitleri 392
C. Projelerin İncelenmesi 394
D. Projelerin Ölçekleri 395
E. Avan Proje 395
F. Bir parselde birden fazla bina yapılması 396
G. Ruhsat Tadilatı 396
H. Tadilat Projesi 396
I. Proje Değişikliğine Mimarın İzin Vermemesi 396
II. Kamu Yapım İşlerinde 403
A. Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşlerde Uygulama Projelerinin Yükleniciye Teslimi 403
B. Birim Fiyat Sözleşmelerde Ön ve/veya Kesin Projeler ile Uygulama Projelerinin Hazırlanması ve Yükleniciye Teslimi 403
C. Projelerin Uygulanması 404
§ 37. YAPI KULLANMA İZNİ 405
I. Genel Bilgi 405
II. Taşıdığı Önem 406
III. İlkeler 412
IV. Yapı Kullanma İzin Belgesi Alma Yükümlülüğü 413
V. Yapı Kullanma İzninin Delil Sözleşmesi Niteliği 413
VI. Yapı Kullanma İzin Belgesi Alınamaması/Alınmaması/Fiili Kullanım/Kiraya Verilmesi 413
VII. Kat Mülkiyeti Kurulmasında Yapı Kullanma İzninin Önemi 414
VIII. İş Bitirme Belgesi Yapı Kullanma İzni Yerine Geçer mi? 415
§ 38. KAZANILMIŞ HAK 417
I. Genel Olarak 417
II. Kapsam 420
A. İmar Mevzuatı Hükümlerine ve İmar Planlarına İlişkin Yargı Kararlarının Yapı Ruhsatına Etkisi 420
B. Yapı Ruhsatı İle İlgili Yargı Kararlarının Yapı Ruhsatına Etkisi 421
C. İmar Planı veya Yönetmeliğinin Değiştirilmesi 422
D. İki Yıl İçinde İnşaata Başlanması ve Beş Yıl İçinde Bitirilmesi 424
III. Kazanılmış Hak Sayılmayan Durumlar 425
§ 39. YAPININ RUHSATSIZ VEYA RUHSAT VE EKLERİNE AYKIRI YAPILMASININ YAPTIRIMI 431
I. Genel Olarak 431
II. Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Olarak Yapılan Yapılar Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar 433
A. Sözleşmenin Bozulması 433
B. İnşaatın Durdurulması 434
C. İnşaat Ruhsatının (Yapı İzninin) İptali 434
D. Yapı Kullanma İzin Belgesinin Verilmemesi 434
E. Yapının Yıktırılması 435
1. Genel Olarak 435
2. Yapı ve Yapımların Yıkılması 437
a. Yıkım Kararını Verecek Makam 437
b. Yıkım Karının Muhatabı 437
c. Yapı Tatil Tutanağı 438
d. Yıkım Kararının İçeriği 439
e. Mail–i İnhidam 439
f. Yıkım Kararının Yargısal Denetimi 440
g. Yıkım Sırasında Yaşayan ve Çalışanların Korunması 440
h. Kaçak Yapının Yıkılması Zamanı 441
ı. Yıkım Giderleri 441
3. Para Cezası 442
F. Yüklenicinin Yetki Belgesinin İptali 443
G. Kaçak Yapının Ekonomik Değerinin Olmaması 443
§ 40. İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU 450
I. Genel Olarak 450
II. 184’ün Zaman Bakımından Uygulanma Alanı 451
III. Md. 184’ün Yer Bakımından Uygulanma Alanı 451
IV. Fail: Yapan/Yaptıran 453
V. Suçun Konusu 454
A. Yapı Değil Bina 454
B. Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Bina 455
VI. Verilecek Cezalar 456
Beşinci Bölüm
YÜKLENİCİNİN ESERİ TESLİM BORCU
§ 41. TESLİMİN BİÇİMİ VE ÖNEMİ 463
I. Genel Olarak 463
II. Menkul Eserin Teslimi 465
III. Taşınmaz Eserin Teslimi 466
IV. Yapının Kısım Kısım Teslim Edilmesi 469
V. Bağımsız Maddi Varlığı Olmayan Eserin Teslimi 469
VI. Fikri Eserin Teslimi 470
VII. Anahtar Teslim 470
VIII. Kaba İnşaatın Teslimi 471
IX. Teslimin Önemi 472
§ 42. TESLİM TARİHİ – SÜRE UZATIMI 474
I. Teslim Tarihi 474
II. Teslim Süresinin Uzatılması 475
A. Genel Olarak 475
B. Sürenin Uzamasını Gerektiren Nedenler 478
1. Zorunlu Nedenlerle Teslim Süresinin Uzaması 478
2. İş Sahibinin Egemenlik Alanından Kaynaklanmış Nedenlerle Teslim Süresinin Uzaması 478
3. İş Sahibinin Ara Ödemeleri Zamanında Yapmaması 479
4. İş Değişikliği veya Ek İşler Yapılması 480
C. İnşaatın Uzama Süresi 481
III. Uygulamada Süre Uzatımı 482
IV. Kamu Yapım İşlerinde Süre Uzatımı 483
A. İdarenin Neden Olduğu Durumlar 483
B. Olağanüstü Doğa Olaylarından veya Hasar Sonucunda İşte Bir Gerileme veya Gecikme Olması 483
C. Toplumsal Olaylar Nedeniyle Ortaya Çıkan Durumlar 484
D. İşin Türü ve Özelliğinden Kaynaklanan Nedenler 484
§ 43. TESLİMİN KANITLANMASI 485
§ 44. YÜKLENİCİNİN TESLİM BORCUNDA DİRENİME DÜŞMESİNİN KOŞULLARI 490
I. Genel Olarak 490
II. Eseri Teslim Borcunun İvedili Olması 491
III. Yüklenicinin Edimini Yerine Getirmesi Olanaklı Bulunmalıdır 492
IV. Yüklenici Edimini Yerine Getirmemiş Olmalıdır 495
V. Direnime Engel Olan Nedenler Bulunmamalıdır 496
VI. İş Sahibi Yükleniciyi Uyarmalıdır 497
VII. Ek Süre Verilmelidir 498
§ 45. ALACAKLIYA TBK. MD. 125/I–II’DE TANINAN ÜÇ SEÇİMLİK HAK 507
I. Genel Olarak 507
II. Her Zaman Gecikmiş İşi Yerine Getirme (İfayı) ve Gecikme Tazminatı İsteme 508
II. Sözleşmenin Yerine Getirilmesinden Vazgeçerek Olumlu Zararını İsteme 509
III. Sözleşmeden Dönme (Fesih) ve Olumsuz Zararı İsteme 510
§ 46. İŞ SAHİBİNİN EDİM EYLEMLERİNE KATILMAMASI VEYA ESERİN TAMAMLANMASINA ENGEL OLMASI 511
§ 47. YÜKLENİCİNİN İFADAN KAÇINMA HAKKI 518
I. Genel Olarak 518
II. Kapsamı 519
A. Borcun Sona Ermesi/İfadan Kaçınma Hakkı 519
B. Aşırı İfa Güçlüğü/İfadan Kaçınma Hakkı 519
C. Bedelin İstenebilirliği 520
1. İfa Sırası/Önce Sen Öde 520
2. Arsa Payının Kademeli Ödenmesi 520
3. Arsa Payının İşin Sonunda Ödenmesi 521
4. Hakkın Kötüye Kullanılmaması 521
D. İfa Güçsüzlüğü/İfadan Kaçınma Hakkı 522
E. Yüklenicinin İnşaatı Yapamayacak Duruma Gelmesi 522
§ 48. YÜKLENİCİNİN TESLİM BORCUNDA DİRENİME DÜŞMESİ DURUMUNDA, İŞ SAHİBİNİN İFAYI İSTEME HAKKI 523
§ 49. İNŞAATI BAŞKASINA TAMAMLATARAK GİDERLERİN VE ZARARLARIN ÖDETİLMESİ (NAMA İFAYA İZİN) 526
§ 50. YÜKLENİCİNİN TESLİM BORCUNDA DİRENİME DÜŞMESİ DURUMUNDA,
İŞ SAHİBİNİN KİRA KAYBINI İSTEME HAKKI 535
§ 51. YÜKLENİCİNİN TESLİM BORCUNDA DİRENİME DÜŞMESİ DURUMUNDA, İŞ SAHİBİNİN AYNEN İFADAN VAZGEÇİP, OLUMLU ZARARINI İSTEME HAKKI 551
§ 52. YÜKLENİCİNİN TESLİM BORCUNDA DİRENİME DÜŞMESİ DURUMUNDA, İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNME VE OLUMSUZ ZARARINI İSTEME HAKKI 564
I. Genel Olarak 564
II. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Bozulmasında Mahkeme Kararının Gerekliliği 566
III. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Var Olduğu, Yaşadığı, Bozulmadığı, Bozma (Fesih) Bildiriminin Haklı ve Geçerli Olmadığına İlişkin Olarak Tespit Davası Açılabilir mi? 569
IV. Dönme İradesinin Yorumlanması 569
V. Dönme Bildiriminin Geri Alınması 572
VI. Dönme Bildiriminin Birlikte Yapılması 573
VII. Yararına Sözleşme Yapılan Üçüncü Kişi Sözleşmeden Dönebilir mi? 575
VIII. Sözleşmeden Dönmenin Sonuçları 587
A. Sözleşme Bozulmuşsa Tasfiye Gerekir 587
B. Yerine Getirilmemiş Edimlerin Ortadan Kalkması 590
C. Yerine Getirilmiş Edimlerin Geri Verilmesi 591
1. Yüklenicinin Geri Verme Borcu 591
2. İş Sahibinin Geri Verme Borcu 596
D. Tasfiyenin Kapsam ve İlkeleri 597
IX. Olumsuz Zarar İstemi 611
A. Genel Olarak 611
B. Koşulları 617
C. Kapsamı 618
D. Olumsuz Zararın İspatı 621
§ 53. SÖZLEŞMENİN İLERİYE ETKİLİ OLARAK BOZULMASI VE TASFİYESİ 628
§ 54. İNŞAATA YASALLIK KAZANDIRMASI İÇİN YÜKLENİCİYE SÜRE VE YETKİ VERİLMESİ 637
I. Genel Olarak 637
II. Sözleşmenin veya Davanın Tarafına Süre Verilmesi 637
III. Davanın veya Sözleşmenin Tarafına Yetki Verilmesi 638
§ 55. YÜKLENİCİYE İŞTEN EL ÇEKTİRME (İNŞAATIN DURDURULMASI) 641
§ 56. KAMU YAPIM SÖZLEŞMELERİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ 644
I. Sona Erme Nedenleri 644
A. Yüklenicinin Yasak Eylem ve Davranışlarda Bulunması 644
B. Yüklenicinin Ağır Hastalık, Tutukluluk ve Mahkümiyet Durumu 644
C. Yüklenicinin Önlenemez/Öngörülemez Nedenler Dışında Mali Acz İçine Düştüğünü Bildirmesi 645
D. Yüklenicinin Ölümü 646
E. Yüklenicinin İflas Etmesi 647
F. Yüklenicinin Ortak Girişim Olduğu Durumlarda Ortaklardan Birinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu, Mahkümiyeti 647
G. Yüklenicinin Edimini Sözleşmeye Uygun Olarak Yerine Getirmemesi veya Süresinde Teslim Etmemesi 648
1. Yüklenicinin İnşaatı Vade Tarihinde Teslim Etmemesi Nedeniyle Direnime Düşmesi 649
2. Yüklenicinin İnşaatı Vade Tarihinde Teslim Edemeyeceğinin Vadeden Önceki Bir Tarihte Belli Olması 649
3. İşin Bozuk Olduğunun İş Sahibi Tarafından Teslim Anında veya Teslimden Önce Anlaşılması 649
H. Yüklenicinin Sözleşmeyi Usulsüz Devretmesi 650
II. Sona Eren Sözleşmenin Tasfiyesi 650
III. Yükleniciden Kaynaklanan Nedenlerle Sözleşmenin Sona Ermesi Durumunda İş Sahibinin Tazminat Hakkı 652
§ 57. SORUMLULUĞUN VE TAZMİNAT BORCUNUN KAPSAMI (TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE HAKSIZ FİİL KURALLARININ UYGULANMASI) 657
I. Kavram 657
II. Kapsam 658
III. Kusur/Tazminat İlkeleri 661
§ 58. SÖZLEŞME İLE SORUMLULUKTAN KURTULMA 663
§ 59. KÂR YOKSUNLUĞU 668
§ 60. İNŞAAT SORUNLARINDA KUSURUN İNCELENMESİ 673
I. Genel Olarak 673
II. Akdi Sorumlulukta Kusurun Önemi 675
A. Kusurun Çeşitleri 675
B. Kusurun Derecesinin Sorumluluk İçin Önemli Olmaması 676
C. Sorumsuzluk Anlaşması 676
D. Olanaksızlık 677
E. Ceza Yargılamasındaki Kusur İncelemesinin Bağlayıcı Olmaması 677
F. Olumlu Zararın Ödetilmesinde Kusur 678
G. Kâr Yoksunluğunda Kusur 678
G. Olumsuz Zararda Kusur 678
I. Direnim Faizini Aşan Zararda Kusur 679
İ. Özen Borcu–Kusur 679
K. Alacaklı Direniminde Kusur 681
III. Kusurun İspatı 683
§ 61. İNŞAAT HAFRİYATI YAPILIRKEN KOMŞU TAŞINMAZLARA ZARAR VERİLMESİ 685
§ 62. İNŞAAT HUKUKUNDA DÜRÜSTLÜK KURALI 692
I. Genel Olarak 692
II. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı 695
A. Hakkın Kullanılmasında Meşru Bir Yararın Bulunmaması 696
B. Hakkın Kullanılmasının Sağlayacağı Yarar İle Başkasına Vereceği Zarar Arasında Aşırı Oransızlık Bulunması 697
C. Kendi Ahlâka Aykırı Davranışına Dayanarak Hak Kullanılması 697
D. Uyandırılan Güvene Aykırı Davranışta Bulunulması 697
E. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Yaptırımı 698
III. Doğruluk ve Güven Kurallarının Uygulanmasında Yargıcın Rolü 698
Altıncı Bölüm
CEZA KOŞULU (CEZAİ ŞART)
§ 63. CEZA KOŞULUNUN TEMEL İLKELERİ 703
§ 64. CEZA KOŞULUNDA ALACAKLININ HAKLARI 707
I. Seçimlik Ceza Koşulunda (İfa Yerine İstenebilecek Ceza Koşulunda) Alacaklının Hakları 707
II. Dönme Cezasında (İfayı Engelleyen Ceza Koşulunda) Alacaklının Hakları 711
A. Ödenme Biçimi Bakımından Fark 714
B. Hak Sahibi Farkı 714
III. Gecikme Cezasında (İfaya Eklenen Ceza Koşulunda) Alacaklının Hakları 714
A. Genel Olarak 714
B. Koşulları 717
C. Gecikme Cezasının İstenemeyeceği Durumlar 717
D. Gecikme Cezasının Hesabı 720
E. Ceza Koşulu mu Yoksa Götürü Tazminat mı Olduğunun Saptanması 720
§ 65. CEZA KOŞULU İLE ZARAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 731
I. Ceza Koşulu İçin Alacaklının Zarara Uğramasının Gerekmemesi 731
II. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Ödetilmesi 731
§ 66. CEZA KOŞULUNUN KUSURLA İLİŞKİSİ 734
§ 67. CEZA KOŞULUNUN GEÇERSİZLİĞİ 735
I. Asıl Borcun Buyurucu Hukuk Kuralına Aykırı Olması 735
II. Ceza Koşulunun Ahlaka Aykırı Olması (Örneğin Borçluyu Ekonomik Yönden Yıkıma Uğratması) 735
III. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Kamusal Biçimde Yapılmaması 736
IV. Borçlunun Edimi Kusursuz Olanaksızlık Sayılan Nedenlerle Yerine Getirememesi 737
A. Edimin Sözleşme Yapıldıktan Sonra Yüklenicinin Kusuru Olmaksızın Olanaksız Duruma Gelmesi 738
B. Borcun Hiç veya Gereği Gibi Yerine Getirilmemesinin Yüklenicinin Kusurundan Kaynaklanmaması 738
C. Sözleşmede Gecikilen Dönem İçin Ceza Ödenmesi Kararlaştırılmışsa, İş Sahibinin
Direnime Düştüğü (Kabulden Kaçındığı) Tarihten Sonrası İçin Ceza Koşulu İsteyememesi 739
D. Yüklenicinin TBK. md. 111 Koşullarının Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Eseri Tevdi Etmesi veya Sözleşmeyi Bozması 739
E. Mahkemenin Sözleşmenin Bozulmasını Haklı Bulması 739
F. Borçlunun Yükümlü Bulunduğu Kaçınma Borcunun Varlığından, Mazur Görülebilecek Bir Nedenle Haberdar Olmaması 739
G. Asıl Borcun Kararlaştırılan Zamanda ve Yerde Yerine Getirilmemiş Olması, Borçluya Yüklenemeyen Bir Nedenden Kaynaklanması 739
H. İş Sahibinin Direnimi ya da Kendi Üzerine Düşen Yükümlülükleri Yerine Getirmemiş Olması 739
V. Asıl Sözleşmenin Yetkisiz Temsilci Tarafından Yapılması Nedeniyle Temsil Olunanı Bağlamaması 739
VI. Asıl Borcun Sona Ermesi 740
§ 68. FAHİŞ CEZANIN İNDİRİLMESİ 741
I. Genel Olarak 741
II. Ceza Koşulu Miktarının İndirilmesi İlkeleri 742
A. Ticari Olmayan İşlerde Ceza Koşulunun İndirilmesi 742
B. Ticari İşlerde Ceza Koşulunun İndirilmesi 744
Yedinci Bölüm
EKSİK İŞ EKSİK İŞİN HESABI ESERİN KÜÇÜK YAPILMASI
I. Genel Olarak 747
§ 69. EKSİK İŞ NEDİR? EKSİK İŞTEN SORUMLULUK 748
II. Eksik İş, Bozuk İş Değildir 750
A. Gözden Geçirme ve Bildirme Bakımından Farklılık 750
B. Önkoşul Bakımından Farklılık 751
C. Bağlı Olduğu Sorumluluk Kuralı Bakımından Farklılık 751
III. Eksik/Tamamlanmamış Eserin Teslimi 752
IV. Eksik İş Bedelinin Hesabı 753
V. Birlikte İfa Olanağı 754
VII. Eksik İş Bedelinin Alınmasının Yüklenicinin Edimlerini Yerine Getirdiğini Göstermesi 754
VIII. İş Sahibinin Bağımsız Bölümlerini Üçüncü Kişilere Satması Eksik İş Bedelini İstemesine Engel Olur mu? 755
IX. Ortak Yerlerdeki Eksik İşler 755
X. Eksik İşlerin İş Sahibi Tarafından Tamamlatılması 755
XI. Eksik İşler Bedelinin Bilirkişiye Tespit Ettirilmesi 756
XII. Eksik İşlerden Dolayı Yüklenicinin Sorumluluğunun Sınırı 756
XIII. Tapu Kaydındaki Hisse Hatalarının Düzeltilmesi 758
XIV. Hatalı Blok veya Bağımsız Bölüm Numaralarının Düzeltilmesi 759
§ 70. İNŞAATIN SÖZLEŞMEDE BELİRTİLENDEN DAHA BÜYÜK VEYA KÜÇÜK YAPILMASI 772
I. İnşaatın Sözleşmede Belirtilenden Küçük Yapılması 772
A. Küçük Yapımın Yasal Zorunluluktan Kaynaklanması 772
B. Küçük Yapımın Yasal Zorunluluktan Kaynaklanmaması 773
II. İnşaatın Sözleşmede Belirtilenden Büyük Yapılması 776
A. Yatay Büyüklük 777
B. Dikey Büyüklük (Fazla Kat Yapımı) 779
Sekizinci Bölüm
ESERDEKİ BOZUKLUK/AYIP/KUSUR NEDENİYLE SORUMLULUK
§ 71. “AYIP” (BOZUKLUK, KUSUR, SAKATLIK) KAVRAMI 787
I. Sözleşmenin Öngördüğü Nitelikler 787
II. Sözleşmenin Öngörmediği Nitelikler 789
A. Yüklenicinin Taahhüt Ettiği Nitelikler 789
B. Zorunlu Niteliklerin Yokluğu/Eksikliği 789
§ 72. BOZUKLUĞUN (AYIBIN) ÇEŞİTLERİ 793
I. Açık Bozukluk 793
II. Gizli Bozukluk 793
III. Önemli–Daha Az Önemli Bozukluk 795
IV. Maddi Bozukluk–Hukuksal Bozukluk 795
V. Asli Bozukluk–İkincil Bozukluk 796
VI. Ekonomik Bozukluk 796
§ 73. ESERDEKİ BOZUKLUKLARI (AYIPLARI) SAĞLAMA (TEKEFFÜL) BORCU 798
I. Koşulları 798
A. Eser “Tamamlanmış Olarak” Teslim Edilmiş Olmalıdır 798
B. Eser Bozuk/Ayıplı Olmalıdır 800
C. Eser Kabul Edilmemiş Olmalıdır 801
D. Gözden Geçirme Yükümlülüğü Yerine Getirilmelidir 802
E. İhbar Yükümlülüğü Yerine Getirilmelidir 807
II. Bilirkişi İncelemesi 814
§ 74. BOZUKLUK/KUSUR (AYIP) BİLDİRİMİNİN İSPATI 816
Dokuzuncu Bölüm
BOZUKLUK (AYIP) VE AYKIRILIKLARDA İŞ SAHİBİNİN HAKLARI
§ 75. ESERİN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE BOZUK OLMASI NEDENİYLE, İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI 825
I. Genel Olarak 825
II. Koşulları 828
A. Eser Bozuk veya Sözleşmeye Aykırı Biçimde Meydana Getirilmiş Olmalıdır 828
B. Eser Bozukluk ya da Sözleşmeye Aykırılıklar Nedeniyle ya da Olmalıdır 829
III. Dönme Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar 838
IV. Dönme Hakkının Kullanılma Yöntemi 839
V. Sonuçları 840
A. İş Sahibi Bakımından 840
B. Yüklenici Bakımından 840
§ 76. ÖNEMLİ ÖLÇÜDE BOZUK OLAN ESER İŞ SAHİBİNİN ARSASINDA YAPILMIŞ OLUP DA SÖKÜLÜP KALDIRILMASI ÇOK ZARAR DOĞURACAKSA SÖZLEŞMEDEN DÖNÜLEMEMESİ 846
§ 77. ÜCRETTE İNDİRİM YAPILMASINI İSTEME HAKKI 849
I. Genel Olarak 849
II. Koşulları 852
III. Kullanılma Biçimi 852
IV. Kapsamı 853
§ 78. ESERİN ONARIM VE DÜZELTİMİNİ “YÜKLENİCİYE” VEYA BAŞKASINA YAPTIRMA HAKKI 858
I. Genel Olarak 858
II. Koşulları 858
A. Genel Olarak 858
B. Koşullar 859
III. Biçimi ve Yöntemi 861
IV. Kapsamı ve Sonuçları 861
§ 79. TAZMİNAT İSTEME HAKKI 866
§ 80. TÜKETİCİ HUKUKUNDA KUSURLU MALDAN DOLAYI SORUMLULUK 869
I. Tanım 869
II. Ayıplı Maldan Sorumluluk 869
III. Kusurun İspatı 869
IV. Tüketicinin Seçimlik Hakları 870
Onuncu Bölüm
ESERİN BOZUK OLMASINDA İŞ SAHİBİNİN SORUMLULUĞU
§ 81. ESERİN BOZUK YAPILMASINDA İŞ SAHİBİNİN BUYRUKLARININ ETKİLİ OLMASI 876
I. Özel Yapım İşlerinde 876
A. Koşulları 876
1. İş Sahibinin Emir ve Talimat Vermesi 876
2. Yüklenicinin Uyarma Görevi 876
3. Nedensellik Bağının Bulunması 879
II. Kamu Yapım İşlerinde 879
III. Sonuçları 880
§ 82. İŞ SAHİBİNİN SAĞLADIĞI MALZEME, ARSA, PLAN VE PROJENİN KUSURLU OLMASI 881
Onbirinci Bölüm
BOZUK/KUSURLU/AYIPLI ESERİN KABULÜ
§ 83. BOZUKLUĞU AÇIK OLAN ESERİN KABULÜ 891
§ 84. GİZLİ VEYA BİLE BİLE SAKLANAN (SÖYLENMEYEN) BOZUKLUĞU BULUNAN ESERİN KABULÜ 895
I. Gizli Bozukluk 895
II. Bile Bile (Kasten) Gizlenen Bozukluklar 895
III. Gizli Bozukluğu/Kusuru Olan Eserin Kabulünün İş Sahibinin Haklarını Düşürmesi 896
§ 85. İŞ SAHİBİNİN KUSURLU İŞTEN DOĞAN HAKLARININ DÜŞMESİ 899
I. Eserin Kusurlu Meydana Gelmesinde İş Sahibinin Sorumlu Olması 899
II. İş Sahibinin Eseri Kabul Etmesi 899
III. İş Sahibinin “İsteme Hakkının” Zamanaşımına Uğraması 900
§ 86. KAMU YAPIM İŞLERİNDE ESERİN KABULÜ 901
I. Geçici Kabul 901
II. Teminat Süresi 903
III. Teminat Süresindeki Bakım ve Giderler 904
IV. Kesin Kabul 904
Onikinci Bölüm
ZAMANAŞIMI
§ 87. DÜŞÜRÜCÜ ZAMANAŞIMININ KOŞULLARI 911
I. Alacağın İvedili (İstenebilir) Olması 912
II. Zamanaşımının Durmamış Olması 912
III. Zamanaşımının “Kesilmemiş” Olması 912
§ 88. ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI 915
I. Asıl Alacak Zamanaşımına Uğramışsa, Ona Bağlı Olan Fer’i Haklar, Örneğin Faiz ve Ceza Koşulu da Zamanaşımına Uğrar (TBK. md. 152). 915
II. Zamanaşımı Savunması İleri Sürülmezse, Yargıç Bunu Kendiliğinden Göz Önüne Almaz 915
III. Zamanaşımından “ÖNCEDEN” Vazgeçme, Geçersizdir 916
IV. Borçlar Yasası’nın Öngördüğü Zamanaşımı Süreleri Sözleşmeyle Değiştirilemez (TBK. md. 148) 917
V. Alacağın Rehni–Zamanaşımı 917
VI. Altmış Günlük Ek Süre 917
VII. Islah Yoluyla Zamanaşımı Savunması İleri Sürülebilir mi? 917
§ 89. ESER SÖZLEŞMESİNDE ZAMANAŞIMI 920
I. Genel Olarak 920
II. Eserin Bozuk Olarak Meydana Getirilmesinde Zamanaşımı 921
III. Eserin Bozuk Meydana Getirilmesi Dışında Kalan (Eksik İş) Nedeniyle Açılacak Davalarda Zamanaşımı 922
IV. Garanti Verilmesi 922
V. Bazı Dava Türlerinde Zamanaşımı 922
A. Olumlu Zararda Zamanaşımı 922
B. Olumsuz Zararda Zamanaşımı 923
C. TBK. Md. 112’ye Dayanan Davalarda Zamanaşımı 923
D. Kira Tazminatı ve Ceza Koşulunda Zamanaşımı 923
E. Cezayı Aşan Zararda Zamanaşımı 924
F. Eksik ve Fazla İşlerde Zamanaşımı 924
G. İş Sahibinin Ücret Borcunda Zamanaşımı 924
H. TBK. md. 482’deki İndirim Hakkı 925
I. Bağımsız Bölümün Küçük Yapılması İstemi 925
İ. Yükleniciden Pay Satın Alanların İstemlerinde Zamanaşımı 925
J. Sözleşmenin Haksız Feshi Üzerine Açılacak Alacak Davası 926
K. Depremde Yapının Yıkılması Nedeniyle Yüklenici Aleyhine Açılacak Tazminat Davası 927
L. Aşkın (Munzam) Zararda Zamanaşımı 928
M. Kamu Yapım İşlerinde Zamanaşımı 929
N. Tüketici Hukukunda Zamanaşımı 929
O. Kooperatifler Kanununda Zamanaşımı 929
Ö. Kısmi Davada Zamanaşımı 929
Onüçüncü Bölüm
İŞ SAHİBİNİN “ÜCRET” BORCU
§ 90. İŞ SAHİBİNİN ÜCRET BORCUNUN KAPSAMI 943
§ 91. KARŞILIKLI VE AYNI ANDA ÖDEME 949
I. Genel Bilgi 949
II. Ödemezlik Savunmasının Koşulları 950
A. Sözleşme Gereğince Biri Öbürünün Karşılığı Olan Bir Borç Bulunmalıdır 950
B. Karşı Edim Herhangi Bir Nedenle Sona Ermişse, Ödemezlik Savunması Yapılamaz 950
C. Her İki Tarafın Alacağı İvedili Olmalıdır 951
D. Borç Ödenmemiş veya Önerilmemiş Olmalıdır 951
E. Ödeme İsteminde Bulunanın Önce Ödeme Borcu Bulunmamalıdır 951
§ 92. PARÇALI İŞE PARÇALI ÜCRET, KISMİ ÖDEME, ESERİN BOZUK/KUSURLU TESLİMİNDE ÖDEME 955
I. Parçalı İşe Parçalı Ödeme 955
II. Kısmi Ödeme 955
III. Bozuk/Kusurlu Eserin Ücretinin Ödenmesi 956
§ 93. HAKEDİŞ VE AVANS USULÜ 958
I. Uzun Süren Büyük İnşaat İşlerinde Hakediş ve Avans Usulü 958
II. Yapım İşleri Genel Şartnamesinde Hakediş ve Avans Usulü 960
A. Geçici Hakediş Raporları 960
1. Birim Fiyat Esasına Göre Yaptırılan İşlerde 960
2. Anahtar Teslimi Götürü Bedel Esasına Göre Yaptırılan İşlerde 962
B. Kesin Hesap ve Kesin Hakediş 963
1. Birim Fiyat Esaslı Sözleşmelerde 963
2. Anahtar Teslimi Götürü Bedel Sözleşmelerde 963
3. Yüklenicinin İtirazı 963
4. Kesin Hesabın İdareye Teslimi 963
5. İdarenin Kesin Hesabı İncelemesi, İnceleme Süresi 964
a. Kesin Hesabın Hazırlanışında Yüklenicinin Hazır Bulunması 964
b. Kesin Hesabın Hazırlanmasında Yüklenicinin Hazır Bulunmaması 964
6. Yapı Denetim Görevlisinin Kesin Hakediş Raporu Düzenlemesi 964
7. Kesin Hesabın İnceleme Sırasında İdarece Değiştirilmesi 964
8. Kesin Hakedişin Düzenlenmesi 964
9. Hesap Kesme İşlemi 964
10. Sürelerin Uzatılması 964
11. Zamanaşımı 965
§ 94. İŞ SAHİBİNİN ÜCRET ÖDEME BORCUNDAN DOLAYI DİRENİME DÜŞMESİ 977
I. Genel Olarak 977
II. Koşulları 978
III. Sonuçları 979
§ 95. ÜCRET ALACAĞINA FAİZ UYGULANMASI 984
I. Direnim Faizinin Sözleşmeyle Belirlenmesi 985
II. Direnim Faizinin Yasayla (veya Yasanın Verdiği Yetkiyle Bakanlar Kurulunca) Belirlenmesi 987
III. Direnim Faizinin Başlangıcı 988
IV. Faiz Alacağını Ödemede Direnme 992
V. Faiz Alacağının Fer’iliği 992
VI. İşlemiş Faizin Dava Edilmesi 993
§ 96. FAİZİ AŞAN ZARAR 994
I. Genel Olarak 994
II. Koşullar 995
A. Borçlunun Direnimi 995
B. Borcun Konusunun Para Olması 996
C. Alacaklının Aşkın Bir Zararının Bulunması 996
D. Kusur 998
E. Zararla Borçlunun Direnimi Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 998
III. Aşkın Zarar Kararı 999
§ 97. İNŞAATÇI İPOTEĞİ 1003
I. Genel Olarak 1003
II. Koşulları 1004
A. İnşaat Alacağının Bulunması 1004
1. Alacağın Taşınmaz Üzerinde “Kalıcı” İnşaattan Doğması 1004
2. Malzeme Vererek veya Vermeyerek Çalışılması 1004
3. Değer Artışı Sağlayan Emek ve Malzeme Kullanımı 1005
4. Alacağın Kapsamı 1005
5. Eser Sözleşmesi 1005
6. Sınır 1006
7. İnşaat Alacaklıları 1006
a. Asıl Yüklenici 1006
b. Alt Yüklenici 1006
c. Zanatkârlar 1007
8. İnşaat alacaklısı sayılmayanlar 1007
a. Sadece malzeme verenler/satanlar 1007
b. Mimar ve mühendisler 1007
c. İşçi ve çıraklar 1007
9. Takas 1008
B. Tescil 1008
1. Malik Tarafından Yeterli Güvencenin Gösterilmemiş Olması 1008
2. Alacağın İhtilaflı Olmaması 1008
3. Tescilin Süresinde İstenmiş Olması 1009
4. Tescilin Gerçekleşmesi 1009
a. İnşaatçı İpoteğinin Kesin Tescili 1009
b. İnşaatçı İpoteğinin Geçici Tescili 1010
c. Kesin Tescilin sonuçları 1011
VI. Yapı İpoteğinin Terkini 1014
VII. İnşaatçı İpoteğinden Önceden Vazgeçilememesi 1014
§ 98. ÜCRETİN GÜVENCESİ 1017
I. Hapis Hakkı 1017
II. Geri Vermekten Kaçınma 1019
III. Teminat Senedi 1020
IV. Avans Teminat Mektubu 1020
V. Teminat İpoteği 1022
VI. Kat İrtifakının Kurulması 1024
VII. Sözleşmenin Tapu Siciline Şerhi 1025
A. Koşulları 1025
1. Yasada Kişisel Hakkın Şerhine İlişkin Düzenleme Bulunması 1025
2. Taraflar Arasında Bir Şerh Anlaşması Bulunması 1025
3. Şerh Talebinde Bulunulması 1025
B. Şerhin Etkisi 1026
VIII. Kefillik 1028
IX. Garanti Verilmesi 1028
§ 99. ŞERHLERİN SİLİNMESİ/ KALDIRILMASI 1029
I. Kavram 1029
III. Şerhin Dava Dışında Silinmesi 1030
A. Haciz Şerhinin Silinmesi 1030
B. İhtiyati Haciz ve Geçici Haciz Şerhinin Silinmesi 1031
C. İflas Kararı Şerhinin Silinmesi 1031
D. Konkordato İle Verilen Süre Şerhinin Silinmesi 1031
E. Taşınmaz Davasında Davacı Yararına Verilen Karar Şerhinin Silinmesi 1032
F. İhtiyati Tedbir Kararı Şerhinin Silinmesi 1032
IV. Şerhin Dava Yoluyla Silinmesi 1033
A. Davacı 1033
B. Davalı 1033
C. Davanın Açılması 1034
D. Yetkili Mahkeme 1034
E. Harç 1034
F. İnceleme 1034
§ 100. KAMU İHALE SÖZLEŞMESİ UYGULAMASINDA TEMİNATIN İRAT KAYDEDİLMESİ VEYA GERİ VERİLMESİ 1037
I. Genel Olarak 1037
II. Teminatın Nitelik ve Kapsamı 1039
III. Teminatın Geri Verilmesini Gerektiren Durumlar 1040
A. Yüklenicinin Taahhütlerini Sözleşmeye Uygun Biçimde Yerine Getirmesi 1040
B. Kamu İhale Kurulu’nca İhalenin Bozulması (Feshedilmesi) 1040
C. Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Bozulması 1041
D. Yüklenicinin Ölmesi 1041
1. Yüklenicinin Gerçek Kişi Olması 1041
a. Sözleşmecilerin Kişiliğini ve Güvenilirliğini Temel Alarak Sözleşme Yaptıkları Yüklenicinin Ölümü 1041
b. Sözleşmecilerin Kişiliğini ve Güvenilirliğini Temel Almadan Sözleşme Yaptıkları Yüklenicinin Ölümü 1041
2. Yalın Ortaklıkta Ortaklardan Birinin Ölümü 1041
3. Ticari Ortaklıkta Ortaklardan Birinin Ölümü 1042
4. Ortak Girişimi Oluşturan Ortaklardan Biri Ölmüşse 1042
5. Ortak Girişimi Oluşturan Ortaklardan Pilot veya Koordinatör Ortak Ölmüş İse 1042
E. Yüklenicinin Kusuru Bulunmaksızın Edimini Kısmen Yerine Getirememesi 1042
IV. Teminatın İrat Kaydedilmesini Gerektiren Durumlar 1043
A. Sözleşmenin İzinsiz Devri 1043
B. Yüklenicinin İflası 1044
C. Yüklenicinin Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Özgürlüğü Kısıtlayıcı Cezaya Mahkümiyeti Nedeni ile Taahhüdünü Yerine Getirememesi ve Ancak Taahhüdü Yerine Getirecek (İdarenin Kabul Ettiği) Vekil Tayin Edememesi (KİDK. Md. 17 c) 1044
D. Yüklenicinin Ortak Girişim Olması Durumunda İflas, Ağır Hastalık, Tutukluluk veya Mahkumiyet Gibi Durumlara Uğraması 1044
E. Yüklenicinin Mali Acz İçinde Olduğunu Öne Sürerek Sözleşmeyi Bozması 1045
F. İdarenin Sözleşmeyi Bozması 1045
1. İdarenin Sözleşmeyi Bozmakta Haklı Olmaması 1045
2. İdarenin Sözleşmeyi Bozmakta Haklı Olması 1046
G. Önceki Yasak Eylem veya Davranışlar Nedeniyle Sözleşmenin Bozulması 1047
H. Teminata Haciz Konulamaması 1047
§ 101. ESER ÜCRETİNİN İSPATI VE ALINMASI 1048
Ondördüncü Bölüm
GÖTÜRÜ İŞ – GÖTÜRÜ ÜCRET ÜCRETİN UYARLANMASI
§ 102. GÖTÜRÜ ÜCRET 1065
I. Götürü Ücretin Çeşitleri 1065
A. Kesin Ücret 1065
B. Birim Ücret 1066
C. Karma Ücret 1068
D. Ortalama Ücret 1068
E. Saat Ücreti 1068
F. Global Ücret 1068
G. Azami Ücret–Asgari Ücret 1069
II. Kâr ve Zarar Tehlikesi 1069
III. Götürü Ücretin Değiştirilmesi 1069
§ 103. EDİMLER ARASI DENGENİN BOZULMASI DURUMUNDA, SÖZLEŞMENİN YENİ KOŞULLARA UYARLANMASI 1071
I. Genel Olarak 1071
II. Koşulları 1073
A. Eser Sözleşmesi Geçerli Olmalıdır 1073
B. Olağanüstü Durumlar Ortaya Çıkmalıdır 1074
1. Genel Olarak 1074
2. Olağanüstü Durumun Çeşitleri 1075
a. Önceden Tahmin Olunamayan, Fakat Önlenemez/Kaçınılamaz Olmayan Olaylar 1075
b. Önceden Görülebildiği Halde Taraflarca Meydana Gelmeyeceği Kabul Edilmiş (Taraflarca Dikkate Alınmamış) Olaylar 1078
C. Edimler Arası Denge Bozulmalıdır 1079
D. Olağanüstü Durumların Ortaya Çıkmasında Yüklenicinin Kusuru Bulunmamalıdır 1082
E. Borçlu Edimini Yerine Getirmemiş Olmalı ve Olağanüstü Durumlar Nedeniyle İfanın Güçleştiğini İş Sahibine Bildirmelidir 1083
F. Sözleşme Ücret Artışını Yasaklamamış Olmalıdır 1084
G. Uygun Nedensellik Bağı 1085
III. Kullanılması ve Sonuçları 1086
A. Sözleşmeden Dönme (Geriye Etkili Fesih) 1086
B. Ücretin Artırılması 1089
§ 104. KAMU YAPIM İŞLERİNDE FİYAT ARTIŞLARININ BEDELE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ 1092
§ 105. PAYLAŞIM SORUNLARI 1110
I. Kat İrtifakı Kurulmuş Yapılarda Paylaşım Sorunları 1110
II. Paylı (Müşterek) Mülkiyette Paylaşım Sorunları 1112
III. Tespit Davası 1116
A. Genel Olarak 1116
B. Özel Olarak 1116
IV. Sözleşmeye Göre Paylaşım 1117
§ 106. YÜKLENİCİNİN PAY DEVRİ İSTEMİ/YÜKLENİCİNİN BEDELİ HAK ETMESİ 1120
I. Koşulları 1122
II. Pay Devrinin Yöntemi 1128
A. Tapu Müdürlüğünde Resmi Satış Sözleşmesi ile Pay Devri 1128
B. Mahkeme Kararıyla Pay Devri 1128
C. Satış Vaadi Sözleşmesi ile Pay Devri 1128
§ 107. ARSA SAHİBİNDEN VEYA YÜKLENİCİDEN PAY SATIN ALAN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1141
I. Genel Olarak 1141
II. Yükleniciden Pay (Bağımsız Bölüm) Satın Alan Üçüncü Kişilerin Hak ve İstemleri 1142
A. Bağımsız Bölümün Tapusunun İstenmesi 1142
1. Koşulları 1143
2. Davanın Kime Açılacağı 1149
B. Yükleniciden Bağımsız Bölüm Satın Alanlar Arsa Sahibinden (Zorunlu ve Yararlı Giderleri) veya “Kullanma Yararı Tazminatı” İsteyebilirler mi? 1154
C. Satış Bedelinden İndirim İstemi 1156
III. Arsa Sahibinden Bağımsız Bölüm Satın Alan Üçüncü Kişilerin Hak ve İstemleri 1156
IV. Elatmanın Önlenmesi 1160
V. Önalım Davası 1162
§ 108. ECRİMİSİL (HAKSIZ KULLANMA TAZMİNATI) 1163
I. Kavram 1163
II. Kapsam 1164
A. Kaçak Yapılarda Ecrimisil 1164
B. Sözleşmenin Geriye Etkili Bozulması Durumunda Ecrimisil 1165
C. Proje Dışı İmalatlar İçin Ecrimisil 1165
D. Paydaşlar Arasında Ecrimisil 1166
E. Hapis Hakkında Ecrimisil 1166
F. Açık veya Örtülü Onayda Ecrimisil 1167
G. Apartmanın Ortak Yerlerinin Kullanılmasında Ecrimisil 1167
H. Haksız Kullanan Kişilerin İsteyebileceği Giderler 1167
I. Haksız Kullanma Tazminatıyla İşgale Devam Edilmesi 1168
III. Hesabın İlkeleri 1169
IV. Faiz 1169
V. Zamanaşımı 1170
A. Genel Olarak Ecrimisil Davalarında Zamanaşımı 1170
B. TMK. Md. 995’e Dayanan Ecrimisil Davalarında Zamanaşımı 1170
C. TBK. Md. 530’a Dayanan Ecrimisil Davalarında Zamanaşımı 1170
VI. Hesabın Türk Lirası Üzerinden Yapılması 1170
§ 109. YÜKLENİCİDEN ALACAĞI BULUNAN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ARSA SAHİBİ ALEYHİNE TAPU İPTAL VE TESCİL DAVASI AÇMASI 1171
I. Genel Olarak 1171
II. Koşulları 1171
III. İİK. Md. 94/II Davasının Alacağın Temliki Haklarını Etkilemesi 1172
A. Genel Olarak 1172
B. Özel Olarak 1173
IV. İİK. md. 94/II Davasının Danışıklı İşlemlere Etkisi 1174
V. İİK. md. 94/II Davasının İbranamelere Etkisi 1175
VI. İş Sahibinin İnşaat Sözleşmesini Geriye Etkili Olarak Bozmasının İİK. md. 94/II Davasına Etkisi 1175
A. Genel Olarak 1175
B. Özel Olarak 1176
VII. İş Sahibinin İnşaat Sözleşmesini İleriye Etkili Olarak Bozmasının İİK. md. 94/II Davasına Etkisi 1176
VIII. Araştırma ve İnceleme Yöntemi 1178
IX. Tasarrufun İptali 1179
X. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 1179
§ 110. İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİNİN PAYLAŞIMA ETKİSİ 1184
I. Genel Olarak 1184
II. İmar Planı Değişikliğinin Etkisi 1185
A. İmar Planı Değişikliğinin Olumlu Etkisi 1186
1. Sözleşmede Hükmün Bulunmaması 1186
2. Sözleşmede Olumlu Hükmün Bulunması 1186
3. Sözleşmede Olumsuz Hükmün Bulunmaması 1187
B. İmar Planı Değişikliğinin Olumsuz Etkisi 1188
1. Sözleşmede Hükmün Bulunmaması 1188
2. Sözleşmede Olumlu Hükmün Bulunması 1188
3. Sözleşmede Olumsuz Hükmün Bulunması 1188
III. İmar Planı Değişikliğiyle Kazanılan Fazla Bölümlerin Bölüşülmesi Olanaklı Değilse 1189
IV. Proje Dışı Yasal Olmayan İnşaatın Paylaşılması 1190
V. Proje Değişikliği Yapılarak Kazanılan Fazla İmalatın Paylaşılması 1190
§ 111. YAPIM İŞLERİNDE VERGİ 1195
I. Birden Çok Yıla Yayılan İnşaat ve Onarım İşlerinde Kazancın Saptanması (Kazancın Yıllık Olarak Değil İşin Sonunda Saptanması) 1195
II. İnşaat İşlerinde KDV 1197
III. Kooperatiflerde Vergi 1199
A. Konut Yapı Kooperatiflerinde Katma Değer Vergisi 1199
1. Genel Olarak 1199
2. İnşaat Taahhüt İşlerinin Bir Kısmının Taşeronlara Yaptırılması 1200
3. İstisna Kapsamına Girmeyen İşler 1200
B. Kooperatiflerde Kurumlar Vergisi 1201
IV. Yurt Dışı İnşaat ve Onarma İşlerinde Vergi 1203
V. Arsa Sahiplerinin Vergi Yükümlülüğü 1204
VI. Arsa Sahibinin Verdiği Vekaletname ile Yüklenicinin Kendi Bağımsız Bölümlerini Satması 1208
VII. Arsa Karşılığı Kat / Hasılat Paylaşımı Yöntemi ile Gerçekleştirilen Taşınmaz Projelerinin Muhasebeleştirilmesi 1208
VIII. KDV’nin Götürü Ücretin İçinde Bulunması 1209
IX. Konutunu Satan Kooperatif Ortağının Elde Edeceği Değer Artışı İçin Gelir Vergisi Ödemesi 1211
Onbeşinci Bölüm
İŞİN DEĞERİNE GÖRE ÜCRETİN SAPTANMASI
§ 112. ESERİN ÜCRETİ, YAPILDIĞI YILA GÖRE BELİRLENİR 1217
§ 113. ESERİN ÜCRETİNİN TESPİTİNDE GÖZ ÖNÜNDE TUTULACAK ÖLÇÜLER 1223
I. İşin Değeri 1223
II. Yüklenicinin Giderleri 1225
A. Yüklenicinin İş Sahibinden İsteyebileceği Giderler 1225
B. Yüklenicinin İş Sahibinden İsteyemeyeceği Giderler 1226
C. Kamu Yapım İşlerinde Yüklenicinin Giderleri 1226
III. Ücretin Bilirkişi Eliyle Saptanması 1227
§ 114. EK İŞ–EK ÜCRET 1228
I. Genel Olarak 1228
II. Bir İşin Ek İş Sayılmasının Koşulları 1229
III. Ek İş Olarak Nitelendirilebilecek Durumlar 1233
IV. Ek İş Olarak Nitelendirilemeyecek Durumlar 1235
V. Ek İşin Ücreti 1238
§ 115. DEĞİŞİK İŞ/YENİ İŞ/BAŞKA BİR ŞEY 1241
I. Değişik İş ve Ücreti 1241
A. Genel Olarak 1241
B. Bir İşin “İş Değişikliği” Sayılmasının Koşulları 1241
C. İş Değişikliği Olarak Nitelendirilebilecek Durumlar 1243
D. İş Değişikliği Olarak Nitelendirilemeyecek Durumlar 1247
E. Değerlendirilmesi 1248
II. Yeni İş 1249
III. Başka Bir Şey (ALİUD) 1249
Onaltıncı Bölüm
YAKLAŞIK BEDELİNİN AŞILMASI DURUMUNDA
İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEYİ BOZMASI
§ 116. YAKLAŞIK BEDELİN AŞILMASI DURUMUNDA İŞ SAHİBİNİN SÖZLEŞMEYİ BOZMA HAKKI 1255
I. Koşulları 1255
A. Eserin Giderleri Başlangıçta Yaklaşık Olarak Belirlenmiş Olmalıdır 1255
B. Yaklaşık Olarak Belirlenen Gider Miktarının Aşırı Derecede Üstüne Çıkılmış Olmalıdır 1255
C. Yaklaşık Olarak Belirlenen Gider Miktarının Aşılmasına İş Sahibi Neden Olmamalıdır 1257
D. Yüklenici Saptanan Yaklaşık Bedelle Eseri Yapmaktan Kaçınmalıdır 1257
E. İş Sahibi Yaklaşık Ücretin Aşırı Yükselmesini Kabul Etmemelidir 1258
II. Sonuçları 1258
A. İş Sahibi Sözleşmeden Dönebilir 1258
B. İş Sahibi, Yüklenicinin Kusuru Varsa Tazminat İsteyebilir 1260
C. Aşırı Ücretin İndirilmesi 1261
§ 117. İŞ SAHİBİ, KENDİ ARSASI ÜZERİNDE YAPILAN ESERİN “YAKLAŞIK GİDERLERİNİN AŞILMASI” DURUMUNDA SÖZLEŞMEDEN DÖNEMEZ 1264
I. İnşaat Tamamlanmışsa 1264
II. Eser Henüz Tamamlanmamışsa 1265
A. Sözleşmeyi Bozma Hakkı 1265
B. İnşaatın Sonunda Ücretten İndirim Yapılmasını İsteme Hakkı 1266
III. Giderin Aşılmasında Yüklenicinin Kusurunun Bulunması 1266
Onyedinci Bölüm
HASARIN GEÇİŞİ, ESERİN TESLİMDEN ÖNCE YOK OLMASI
§ 118. HASARIN YÜKLENİCİYE AİT OLMASI 1269
I. Genel Bilgi 1269
II. Koşulları 1271
A. Eserin Kısmen veya Tamamen Telef Olması 1271
B. Yok Eden Etkenin, “Umulmayan Olay” Olması 1272
C. Eserin Teslim Edilmemiş Olması 1274
D. İş Sahibinin Direnime Düşmüş Olmaması 1275
E. Malzemenin Telef Olması 1276
§ 119. HASARIN İŞ SAHİBİNE AİT OLMASI 1278
I. İş Sahibine Yüklenebilen ve Eserin Yok Olmasına Neden Olan Durumların Ortaya Çıkması 1278
II. Eserin Telefine Yolaçan Nedenler 1278
A. Malzemenin Kusurlu Olması 1278
B. Arsanın Elverişsiz Olması 1279
C. İş Sahibinin Talimatı 1279
D. İş Sahibinin Kusurlu Davranışı 1280
E. Yüklenicinin İhbar Yükümlülüğü 1281
§ 120. ESERİN VE MALZEMENİN TESLİMDEN ÖNCE TELEF OLMASININ SONUÇLARI 1283
I. Eserin Teslimden Önce Tam Telef Olmasının Sonuçları 1283
II. Eserin Teslimden Önce Kısmi Telef Olmasının Sonuçları 1284
III. Eserin Tesliminden Önce “Malzemenin” Telef Olmasının Sonuçları 1285
IV. Eserin Teslimden Önce Telef Olmasından İş Sahibinin Sorumlu Olduğu Durumlarda Yüklenicinin Hakları 1286
A. Ücret Alacağı 1286
B. Tazminat Alacağı 1287
V. İş Sahibi TBK. md. 483/III Uygulaması Bakımından Aşağıdaki Durumlarda Sorumlu Tutulamaz 1287
VI. Eserin Teslimden Önce Telef Olmasının Sözleşmenin Geleceğine Etkisi 1288
VII. Telefatın Temizlenmesi 1291
VIII. Önceden Yapılan Ödemelerin Geri Verilmesi 1292
IX. Alt Yüklenicinin TBK. md. 483‘e Göre Sorumluluğu 1293
X. Sözleşmecilerin TBK. md. 483 Kuralını Değiştirmesi 1293
XI. Kamu Yapım İşlerinde Hasarın Geçişi 1294
Onsekizinci Bölüm
ZARARIN TÜMÜNÜ ÖDEYEREK SÖZLEŞMEYİ BOZMA HAKKI
§ 121. İŞ SAHİBİNİN GEREKÇE GÖSTERMEDEN SÖZLEŞMEYİ BOZMASININ KOŞULLARI 1300
I. Eser Tamamlanmamış Olmalıdır 1300
II. İş Sahibi Sözleşmeyi Bozmalı ve Bunu Bildirmelidir 1301
III. İş Sahibinin Yüklenicinin Yaptığı Kısmın Bedelini Vermesi ve Zararını Tümüyle Gidermesi 1303
§ 122. TBK. MD. 484 TAZMİNATININ KAPSAMI 1304
I. Genel Olarak 1304
II. Yapılmış Kısmın Bedelini Ödeme Yükümlülüğü 1305
III. Yüklenicinin Zararının Tamamının Ödenmesi 1305
Ondokuzuncu Bölüm
OLANAKSIZLIK
§ 123. OLANAKSIZLIĞIN ÇEŞİTLERİ 1312
I. Başlangıçtaki Olanaksızlık 1312
II. Sonraki Olanaksızlık 1313
III. Koşula Bağlı Sözleşmelerde Durum 1314
IV. İzin ya da İcazete Bağlı Hukuki İşlemlerde Durum 1314
V. Nesnel Olanaksızlık–Öznel Olanaksızlık 1314
VI. Sürekli Olanaksızlık 1315
VII. Geçici Olanaksızlık 1315
VIII. Kesin Vadeli İşlemlerde Olanaksızlık 1316
IX. Sürekli Borç İlişkilerinde Olanaksızlık 1316
X. Tam Olanaksızlık 1316
XI. Kısmi Olanaksızlık 1316
XII. Aşırı İfa Güçlükleri – Olanaksızlık 1318
§ 124. BAŞLANGIÇTAKİ (SÖZLEŞME KURULURKEN VAR OLAN) OLANAKSIZLIK 1320
I. Koşulları 1320
A. Edimin Yerine Getirilmesi Olanaksız Olmalıdır 1320
B. Olanaksızlık, Baştan İtibaren Mevcut Olmalıdır 1320
C. Olanaksızlık Nesnel Nitelikte Olmalıdır 1321
D. Olanaksızlık Sürekli Olmalıdır 1322
E. Olanaksızlık Edimin Yerine Getirilmesine Engel Olmalıdır 1322
F. Olanaksızlık Nedeniyle Yerine Getirilemez Duruma Gelen Edimin Yerine Başka Bir Değer Geçmemiş Olmalıdır 1323
II. Sonuçları 1323
A. Olanaksızlığın Ortaya Çıkmasında Borçlunun Kusurunun Bulunmaması 1323
1. Yerine Getirilmemiş Edimin Yerine Gerilmesinin İstenememesi 1323
2. Karşılıklı Sözleşmelerde Karşı Edimi Yerine Getirme Yükümlülüğünün Ortadan Kalkması 1324
3. Önceden Yerine Getirilen Karşı Edimin Geri Verilme