Prof. Dr. İnci Deniz KANER
İçindekiler
Giriş . 1
I- Sigorta Hukuku Kavramı . 1
II- Sigorta Faaliyeti . 2
III- Sigorta Faaliyetinde Bulunabilecek Kimseler 2
A- Sigorta Şirketleri 2
B- Reasürans Şirketleri 3
C- Sigorta Aracıları . 3
1- Sigorta Acenteleri 3
2- Brokerler 4
D- Sigorta Eksperleri . 4
IV- Sigortacılık Faaliyetinin Denetimi . 4
SİGORTA SÖZLEŞMELERİ
I- Tanım . 5
II- Sigorta Sözleşmesinin Tarafları ve İlgilisi . 6
A- Sigortacı . 6
B- Sigorta Ettiren 6
C- Sigortalı 6
III- Sigorta Sözleşmesinin Unsurları 6
A- Sigorta Olayı (Versicherungsfall, Riziko) 6
B- Tehlike (Gefahr) . 7
C- Menfaat 8
1- Kavram 8
2- Sigorta Edilen Menfaatin Değeri (Sigorta Değeri) 9
a- Genel Olarak . 9
b- Mal Üzerindeki Hakların Sigortasında 9
c- Sair Hakların Sigortasında 10
IV- Sigorta Sözleşmesinin Yapılması .11
V- Sigorta Sözleşmesinden Doğan Borç ve Mükellefiyetler .12
A- Sigortacının Borç ve Mükellefiyetleri 12
X
1- Rizikoyu Taşıma Taahhüdü (Sorumluluk Altına
Girme Taahhüdü) 12
2- Poliçe Verme Mükellefiyeti.15
3- Sigortacının Giderleri Ödeme Borcu (TTK 1426).16
4- Tazminat Ödeme Borcu (TTK 1427) 16
a- Borcun Doğumu 16
b- İfa Zamanı .16
c- Kısmen İfa (TTK 1427/3)17
d- Tazmin Borcunun Kapsamı ve Muhtevası 18
aa- Sigorta Zararı 18
bb- Rizikonun Gerçekleşmesindeki Kusurun Tazmin
Borcuna Etkisi .20
B- Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri21
1- Prim Ödeme Borcu 21
a- Kavram 21
b- İfa Zamanı (Muacceliyet)21
c- Temerrüt ve Temerrüdün Sonuçları 22
d- Ödeme Yeri .24
e- Primin İndirilmesi .24
2- Beyan Yükümlülüğü24
a- Kavram 24
b- Sözleşmenin Yapılması Sırasında .25
aa- Mükellefiyetin Kapsamı25
bb- Beyan Mükellefiyetini İhlâlin Sonuçları.26
aaa- Sigorta olayının (rizikonun)
gerçekleşmesinden önce26
bbb- Sigorta olayının (rizikonun)
gerçekleşmesinden sonra . 26
c- Sözleşmenin Yapılmasından Sonra . 28
aa- Tehlikeyi Değiştirmeme ve Tehlike Şartlarında
Meydana Gelen Önemli Değişiklikleri Sigortacıya
Bildirme Mükellefiyeti .28
bb- Tehlike Ağırlaşması Hakkında Bildirimde
Bulunmamanın sonuçları .30
aaa- Fesih yahut prim farkı isteme hakkının
doğması; askıda hükümsüzlük 30
bbb- Sigorta ettirenin sigortacıya karşı sorumlu
olması. 31
ccc- Tehlike ağırlaşmasının rizikonun
XI
gerçekleşmesinden sonra öğrenilme
ihtimali (TTK 1445/5) . 32
ddd- Sigorta tazminatı veya sigorta bedelinden
indirim hakkı . 33
cc- Tehlike Ağırlaşması Hakkında Bildirimde
Bulunmanın Sonuçları . 34
aaa- Sözleşmeye aykırılığı ortadan kaldırması 34
bbb- Sigorta tazminatından indirim yapılamaması 34
ccc- Sigortacının sözleşmeyi fesih hakkının
(veya prim farkı talep) hakkının doğması . 34
dd- Tehlike Ağırlaşmasının Prim Borcuna Etkisi . 35
aaa- Sigortacının sözleşmeyle bağlı kalması
halinde . 35
bbb- Sigortacının sözleşmeyle bağlı kalmadığı
hallerde 36
3- Sigorta Ettirenin Rizikoyu (Sigorta Olayını)
Bildirme Yükümlülüğü . 36
4- Sigorta Ettirenin Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına
İzin Verme Yükümlülüğü (TTK 1447) . 37
5- Sigorta Ettirenin Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının
Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü (TTK 1448) . 37
6- Sigorta Sözleşmesinde Öngörülen Diğer Yükümlülükler . 38
VI- SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN ÇEŞİTLERİ 39
1- Zarar Sigortaları (Mal Sigortası ve Sorumluluk Sigortası) 39
a- Genel Olarak . 39
b- Mal Sigortası . 40
c- Sorumluluk Sigortası . 41
d- Denizcilik Rizikolarına Karşı Yapılan Sigorta 44
2- Can Sigortaları . 45
a- Genel Olarak . 45
b- Hayat Sigortası 45
aa- Tanımı . 45
bb- Hayat Sigortasının İlgilileri ve Özellikleri . 46
aaa- Sigortalı . 46
bbb- Lehtar 47
aaaa- Atanması . 47
bbbb- Değiştirilmesi 48
ccc- Sigorta ettiren . 49
aaaa- Lehtarın belirtilmemiş olması halinde . 49
XII
bbbb- Lehtarın sigorta ettirenin yerine
geçmesi (TTK 1505) 49
cc- Hayat Sigortalarında "Sigorta Değeri”(TTK 1491) 49
dd- Hayat Sigortasında Halefiyet Yasağı 50
ee- Hayat Sigortasında Sözleşmeden Cayma Hakkı .51
ff- Sigorta Ettirenin Sözleşmeden Ayrılma Hakkı 51
gg- Sigorta Ettirenin Ödünç Alma Hakkı52
hh- Hayat Sigortalarında Beyan Yükümlülüğünün
İhlâli (TTK 1497-1499) 52
ii- Hayat Sigortasının Primden Muaf Sigorta
Haline Gelmesi .53
jj- Hayat Sigortasında Sigortalının İntiharı veya
Öldürülmesi 54
c- Kaza Sigortası . 54
aa- Genel Olarak .54
bb- Sigorta Tazminatının Kapsamı ve Tayini .55
cc- Uygulanacak Hükümler 56
d- Hastalık ve Sağlık Sigortası 56
VII- Aynı Menfaatin Birden Fazla Sigortacı Tarafından Sigorta
Edilmesi .58
A- Karşılıklı Sigorta 58
B- Reasürans58
C- Çifte Sigorta .59
D- Müşterek Sigorta (TTK 1466) 60
VIII- Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi .61
A- Sözleşmenin Kendiliğinden Hükümden Düşmesi 61
1- Sözleşmenin Yapılması Sırasında Mevcut Olan
Menfaatin Sonradan Ortadan Kalkması 61
2- Sigortacının İflâsı 61
3- Sonraki İmkânsızlık (TTK 1422).61
4- Sigorta Edilen Menfaatin Sahibinin Değişmesi
(TTK 1470) .62
B- Kanunî Sebeplerle Fesih veya Cayma 62
1- Genel Olarak 62
2- Cayma veya Fesih Sebepleri 63
a- Sigortacının, konkordato ilan etmesi, ilgili sigorta
dalına ait ruhsatının iptâl edilmesi veya sözleşme
yapma yetkisinin kaldırılması (ve bu gibi hâller) .63
b- Sigorta ettirenin primlerin tamamını
ödememişken konkordato ilen etmesi .63
XIII
c- Sigortacının sözleşmedeki ayarlama şartına
dayanarak primi yükseltmesi 63
d- Sigortacının sigorta sözleşmesini kısmen feshetmesi
veya cayması (TTK 1415) 63
e- Sigortacının aciz hâline düşmesi veya hakkında
yapılan takibin semeresiz kalması (TTK 1417) 64
f- Sigorta ettirenin primin ödenmesinden önce acze
düşmesi, iflâs etmesi veya kendisi hakkında yapılan
takibin semeresiz kalması(TTK 1417/2) . 64
g- Kısmî zarar hâlinde . 64
h- Sigorta ettirenin prim borcunda temerrüde düşmesi
hâlinde 64
ı- Sigorta ettirenin "tehlike” hakkındaki
beyan yükümlülüğünü ihlâl etmesi hâlinde 64
IX- Sigorta Sözleşmesinde İfanın Sonuçları . 65
A- Sigortacının Halefiyeti . 65
B- Sözleşmenin Sona Ermesi 67
X- Sigorta Sözleşmesinde Zamanaşımı . 67
EK
SİGORTACILIK KANUNU
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve Kapsam: Madde 1. 69
Tanımlar: Madde 2 70
İKİNCİ BÖLÜM
Sigorta Şirketleri ve Reasürans Şirketleri
Sigorta şirketlerinin ve reasürans şirketlerinin kuruluşu:
Madde 3 . 73
Sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin teşkilâtı: Madde 4 75
Ruhsat: Madde 5 76
Ruhsat talebinin değerlendirilmesi: Madde 6 77
Ruhsat iptali: Madde 7 . 78
Ana sözleşme değişiklikleri: Madde 8 . 79
İntifa ve oy kullanma haklarının edinilmesi: Madde 9 79
XIV
Tasfiye, birleşme, devir, portföy devri ve iflas: Madde 10 80
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sigorta Sözleşmeleri
Sigorta sözleşmeleri: Madde 11.81
Tarifeler: Madde 12 .82
Zorunlu sigortalar: Madde 13 82
Güvence hesabı: Madde 1483
Yurt dışında yaptırılabilecek sigortalar. Madde 15 86
BEŞİNCİ BÖLÜM
Aktüerler, Aracılar ve Sigorta Eksperleri
Aktüerler ve brokerler: Madde 21 .87
Sigorta eksperleri: Madde 22 .88
Sigorta acenteleri: Madde 23 .92
