Enes TETİK
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR.7
İÇİNDEKİLER .9
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
İNSANCIL HUKUK: KAVRAMLARI VE TARİHSEL SÜRECİ
İnsancıl Hukukun Kavram Sorunu ve Tanımı 17
Kavram Sorunu 17
Tanım. 18
İnsancıl Hukukun Kaynakları 19
Uluslararası Sözleşmeler 20
Uluslararası Örf Adet Hukuku 21
Genel Hukuk İlkeleri . 22
Yardımcı Kaynaklar. 23
İnsancıl Hukukun İnsan Hakları Hukuku ile İlişkisi 24
III. İnsancıl Hukukun Tarihi Gelişimi 26
Genel Olarak . 26
Jus ad Bellum – Jus in Bello Ayrımı ve Haklı Savaş Kuramı. 27
Jus in Bello . 31
1864-1945 Arası Dönem. 36
Solferino Savaşı ve Henry Dunant- 1864 Cenevre Sözleşmesi 36
Lieber Kodu 39
1868 St. Petersburg Bildirisi. 40
1899-1907 Lahey Sözleşmeleri . 41
Briand-Kellogg Paktı. 44
1945 Sonrası Dönem. 46
Birleşmiş Milletlerin Kurulması ve Birleşmiş Milletler Andlaşması 46
1949 Cenevre Sözleşmeleri . 49
10 İçindekiler
1977 Cenevre Ek Protokolleri 54
Uluslararası Silahlı Çatışmalarının Kurbanlarının
Korunmasına İlişkin I Nolu Ek Protokol 56
Uluslararası Olmayan Silahlı Çatışmaların Kurbanlarının
Korunmasına İlişkin II Nolu Ek Protokol.58
İKİNCİ BÖLÜM
İNSANCIL HUKUKUN TEMEL İLKELERİ
Askeri Gereklilik İlkesi61
Kavramsal Olarak İnceleme .61
Tarih İçerisinde Askeri Gereklilik İlkesi.63
Lieber Kodu.65
Kriegraison Doktrini .66
1899 ve 1907 Lahey Sözleşmeleri 67
1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri 69
1954 Tarihli Silahlı Çatışmalarda Kültürel Varlıkların
Korunması Sözleşmesi .71
1977 Tarihli Uluslararası Silahlı Çatışmalarının Kurbanlarının
Korunmasına İlişkin I Nolu Ek Protokol 74
Orantılılık İlkesi .75
Genel Olarak75
Tanım ve Kavram Sorunu .76
İnsancıl Hukukta Düzenlenişi .77
Modern Dönem Öncesi.79
Modern Dönem80
Orantılılık İlkesine Yönelik Eleştiriler.84
III. Ayırt Etme İlkesi85
Genel Olarak85
Ayırt Etme İlkesinin İnsancıl Hukukta Düzenlenişi.87
1945 Öncesi Dönem 87
1945 Sonrası Dönem.89
1977 Ek Protokolleri.90
Sivil-Savaşan Ayrımı.91
Sivil Nesne-Askeri Hedef Ayrımı.94
Uluslararası Olmayan Silahlı Çatışmalarda Uygulanması95
Ayırt Etme İlkesinin Değerlendirilmesi96
İçindekiler 11
Gereksiz Acıya Sebebiyet Vermeme İlkesi. 97
Genel Olarak . 97
Gereksiz Acıya Sebebiyet Vermeme İlkesinin İnsancıl Hukukta
Düzenlenişi 98
Superfluous Injury or Unnecessary Suffering Project. 103
Gereksiz Acıya Sebebiyet Vermeme İlkesinin Değerlendirilmesi 104
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSANCIL HUKUKUN İLGİLİ DÜZENLEMELERİ
KAPSAMINDA YASAKLANAN SİLAHLAR
İnsancıl Hukukta Silahların Yasaklanmasına Yönelik Düzenlemeler. 107
Giriş . 107
BM Öncesi Dönemde Yasaklama Girişimleri. 108
St. Petersburg Bildirisi 108
1899 Lahey Sözleşmeleri. 109
1907 Lahey Sözleşmeleri. 110
Savaşta Denizaltıların ve Zehirli Gazların Kullanımına İlişkin
Sözleşme . 111
1925 Cenevre Protokolü 112
BM Sonrası Dönemde Silahlara Yönelik Yasaklama Girişimleri. 112
Bakteriyolojik (Biyolojik) ve Zehirli Silahların Geliştirilmesinin,
Üretilmesinin ve Stoklanmasının Yasaklanması ve Bunların
İmhasına Dair Sözleşme. 112
Çevresel Değişiklik Tekniklerinin Askeri veya Diğer Herhangi
Bir Düşmanca Kullanımının Yasaklanmasına İlişkin Sözleşme 114
1949 Cenevre Sözleşmelerine Ek Uluslararası Silahlı Çatışmaların
Kurbanlarının Korunmasına İlişkin I Nolu Ek Protokol 116
Belirli Konvansiyonel Silahların Kullanımının Yasaklanması
veya Sınırlandırılması Sözleşmesi. 117
Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin, Stoklanmasının
ve Kullanımının Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili
Sözleşme . 118
Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının,
Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların
İmhası ile İlgili Sözleşme . 119
Misket Bombalarına İlişkin Sözleşme 121
Nükleer Silahların Yasaklanmasına Dair Andlaşma 122
12 İçindekiler
İnsancıl Hukukta Yasaklanan Silahlar 122
Konvansiyonel Silahlar 122
Zehir 122
Belirli Mermiler 124
Bubi Tuzakları. 125
Tespit Edilemeyen Parçalar 127
Kara Mayınları 127
Torpidolar.130
Kör Edici Lazer Silahları. 130
Yangın Çıkarıcı Silahlar. 132
Patlayıcı Savaş Kalıntıları 133
Anti-Personel Mayınlar. 135
Misket Bombası 137
Kitle İmha Silahları 139
Kimyasal Silahlar. 139
Genel Olarak 139
Kimyasal Silahların Tanımı ve Türleri. 140
Kimyasal Silahlara İlişkin Düzenlemeler 142
Biyolojik Silahlar 148
Genel Olarak 148
Biyolojik Silahların İnsancıl Hukukta Düzenlenişi. 150
Nükleer Silahlar . 154
Genel Olarak 154
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Andlaşması 156
Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması . 159
Uluslararası Adalet Divanı’nın Nükleer Silahlara İlişkin
Görüşü 160
Nükleer Silahların Yasaklanmasına Dair Andlaşma 163
Nükleer Silahlara İlişkin Meşruluğuna İlişkin Tartışmalar 166
Nükleer Silahların İnsancıl Hukuk İlkeleri Açısından
Değerlendirilmesi . 167
SONUÇ 171
KAYNAKÇA. 177
