İnternette Fikri Hakların Korunması

İNTERNETTE FİKRİ HAKLARIN KORUNMASI



Doç. Dr. Veysel BAŞPINAR, Av. Doğan KOCABEY



- Genel Olarak Fikri Haklar

- İnternet Ve Fikri Haklar

- İnternette Fikri Hak İhlalleri

- İnternette Fikri Hak İhlallerinden Sorumluluk

- İnternette Hak İhlalleri Ve Müeyyideleri



İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 5

İÇİNDEKİLER 7

KISALTMALAR CETVELİ

BİBLİYOGRAFYA

§ 1. GİRİŞ

I. Yeni Bir Çağın Başlangıcı Olarak Internet 33

II. internetin Hukuk Tarafından Düzenlenmesi 36

III. Fikrî Haklar Alanında Meydana Gelen Yenilikler 36

IV. internetin Fikrî Haklar Alanında Ortaya Çıkardığı Problemler 38

A. İnternet Ortamında Fikrî Hak Sahipliğinin Tespiti 40

B. İnternet Ortamındaki Faaliyetlerden Hangilerinin

Fikrî Hak İhlâli Sayılacağı 41

C. Internet Ortamında Gerçekleşen Fikrî Hak İhlâllerinden Sorumlu Süjeler 41

D. Internet Ortamındaki Fikrî Hak İhlâllerine Uygulanacak

Hukuk ve Milletlerarası Yetki (Yetkili Mahkeme) Meselesi 43

E. Internet Ortamında Etkin Bir Fikrî Hak Koruma Sistemi Kurmanın Gerekliliği, Usulü ve Mülkî Hukuk Anlayışının Yetersizliği 44

Birinci Bölüm GENEL OLARAK FİKRÎ HAKLAR

§ 2. FİKRÎ HAKLARA KISA BİR BAKIŞ

1. Kavram Olarak Fikrî Haklar 47

2. Eserin Korunmasının Şartları 48

A. Maddî Şartlar 48

1. Genel olarak 48

2. Eserin ayırt edici özelliğinin bulunması 49

B. Şeklî Şartlar 50

O. Dijital Hak Yönetimi 78

III. İnternetin Özellikleri 79

§ 5. İNTERNETTE FİKRÎ HAK VE HAK SAHİPLİĞİ KAVRAMLARI

I. Sanal Ortamda Başlıca Faaliyetler 81

II. internette Fikrî Haklarla İlgili Yeni Kavramlar 82

I. Eserin Dijitalleştirilmesi 82

II. Multimedya Eser 82

III. Dijital Hak Yönetimi 84

A. Genel olarak .84

B. Dijital hak yönetimi sisteminin unsurları 85

1. Fikrî mülkiyetin tanımlanması unsuru 85

2. Fikri hakların kullanımının kısıtlanması unsuru 85

C. Dijital hak yönetimi sisteminin tarafları 86

A. Muhteva sağlayıcılar 86

B. Muhteva dağıtıcılar 86

C. Teknoloji sağlayıcılar 86

D. Meslek birlikleri 86

E. Kullanıcılar 87

D. Dünya üzerindeki değişik dijital hak yönetimi yapılanmaları 87

1. Hareketli görüntü uzmanları grubu 87

2. Yapılandırılmış bilgi standartlarının geliştirilmesi teşkilâtı 87

3. Açık e-kitap formıı 87

4. Her zaman TV formu 87

E. Dijital hak yönetimi alanında düzenlemeler 88

1. Genel olarak 88

2. AB hukuku 88

3. ABD hukuku 88

F. Dijital hak yönetiminin getirdiği fırsatlar 89

IV. MP3 89

III. internette Fikrî Eser Sahipliği ve Fikir ve Sanat Eserleri

Kanunu’ndaki Eser Sahipliğine Dair Kanunî Karinelerle Bağlantısı 90

1. Sahibinin Adının Belirtildiği Eserlerde 93

2. Sahibinin Adının Belirtilmediği Eserlerde 94

IV. Koruma Türleri 96

I. Genel Olarak. 96

II. Web Sayfasının Eser Olarak Korunması. 96

A. Web sitelerinin bilgisayar programı olarak korunması 97

B. Web sitelerinin sinema eseri olarak korunması 97

C. Web sitelerinin veri tabanı olarak korunması 97

D. Web sitelerinin yeni bir eser türü kabul edilerek korunması . 98

III. Web Sayfasının Muhteva Olarak Korunması 99

V. internette Fikrî Hak Türleri 100

1. Eser Sahibinin Haklan 100

A. Manevî haklar 101

1. Umuma arz hakkı 102

2. Eserde adının belirtilmesini isteme hakkı 103

3. Eserin bütünlüğünü koruma hakkı...... 105

B. Malî haklar 108

1. İşleme hakkı 108

2. Yayma hakkı 110

3. Çoğaltma hakkı 114

aa) Erişim hizmeti 117

aaa) Basit iletim 117

bbb) Ön hafızaya alma-kaşeleme 118

l/a) Ön hafızaya almanın faydaları 120

l/b) Ön hafızaya almanın mahzurları 120

bb) Barındırma 122

cc) Routing 124

dd) Geçici kopyalama 125

ee) Ana hafızaya kayıt 126

ff) CD, disket veya diğer elektronik veri

taşıyıcılarına kayıt 126

gg) Dosya paylaşımı ve değişimi 127

4. Umuma iletim hakkı (İşaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı)....... 128

5. Temsil hakkı 131

2. Bağlantılı Hak Sahiplerinin veya Komşu Hak Sahiplerinin

Hakları 132

1) Genel olarak 132

I. Bağlantılı veya komşu hak sahiplerini koruma ihtiyacı 134

II. Bağlantılı veya komşu hak sahipleri ve haklan 135

A. İcracı sanatçılar ve hakları 135

aa) Genel olarak 135

bb) Eser sahibi ile icracı sanatçı arasındaki ilişki 136

cc) İcracı sanatçıların malî hakları 137

aaa) Tespit hakkı 137

bbb) İcranın aslının veya çoğaltılmış nüshalarının

satışı ve dağıtılması hakkı 138

ccc) Tespitin veya çoğaltılmış nüshaların telli veya telsiz araçlarla satışı, umuma arz veya

dağıtılması hakkı 138

ddd) İcracı sanatçıların haklarını başkalarına

devir hakkı 138

dd) İcracı sanatçıların manevî hakları 139

B. Fonogram yapımcıları ve hakları 139

aa) Genel olarak 139

bb) Fonogram yapımcılarının hakları 140

C. Radyo-televizyon kuruluşlarının hakları 141

D. Film yapımcıları ve hakları 142

Üçüncü Bölüm İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİ

§ 6. İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLİNE YOL AÇAN DAVRANIŞLAR

1. RAM Kopya (Online Çoğaltma) 145

A. Dürüst Kullanım 147

B. Zımnî Onay ( Zımnî Lisans) 148

2. ISS’lerin Aracılık Faaliyetleri 148

A. Erişim Hizmeti 149

1. Basit iletim 149

2. Ön hafızaya alma 149

3. Barındırma 151

4. Routing 152

3. İnternet Arama Motorlarının Fikrî Hakları İhlâl Potansiyeli 153

4. Linkler 156

A. Basit-Sathî (Yüzeysel) Link 157

I. Basit linkte eser sahibinin malî haklarının ihlâl edilmesi... 157

II. Basit linkte eser sahibinin manevî haklarının

ihlâl edilmesi 158

B. Derin (Dâhilî) Link 159

. 1) Derin linkte eser sahibinin malî haklarının

ihlâl edilmesi............. 161

2) Derin linkte eser sahibinin manevî haklarının

ihlâl edilmesi 163

A. Çerçeve İçine Alma 167

1. Çerçeve İçine Alma Yoluyla Eser Sahibinin Malî Haklarının İhlâl Edilmesi 169

2. Çerçeve İçine Alma Yoluyla Eser Sahibinin Manevî Haklarının İhlâl Edilmesi 171

§ 7. İNTERNETTE MÜZİK DEĞİŞİM PROGRAMLARI VE ORTAYA ÇIKARDIĞI PROBLEMLER

A. Müzik Eserlerinin Mp3 Şeklinde Sunulması ile

Getirilen Yenilikler 174

B. Internet Üzerinden Mp3 Müzik Değişim Programlarının Özellikleri 175

1. Merkezî İşletim Sistemine Dayanan Müzik Değişim Programları 175

2. Merkezî İşletim Sistemine Dayanmayan Müzik Değişim Programları 176

C. Müzik Değişim Programlarının Bazı Hukuk Sistemlerindeki Durumu 178

1. Milletlerarası Siber Suç Sözleşmesi...... 178

2. Amerika Birleşik Devletleri Hukuku 180

1. Merkezî işletim sistemine dayanan müzik

değişim programları ve Napster davası 180

a. Dürüst kullanım doktrini 182

b. Amerikan Telif Haklan Kanunu m. 512 savunması... 183

c. Napster programının fikrî hakların ihlâlini amaçlamadığı savunması 183

2. Video paylaşım sisteminde Viacom v. YouTube,

Google davası 184

3) Merkezî işletim sistemine dayanmayan müzik değişim programlan ve MGM v. Grokster Ltd. ve StraemCast Networks davası 187

I. Avrupa Birliği Hukuku 202

A. Alman Hukuku 203

B. Türk Hukuku 205

IV. Web Sitelerinde Müzik Sunumu 209

1. Genel Olarak 209

2. Web Sitelerindeki Müzik Sunumunun Hukukî Niteliği 209

3. Web Sitelerindeki Müzik Sunumuna Karşı Alınan

Hukukî Tedbirler 210

Dördüncü Bölüm İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNDEN SORUMLULUK

§ 8. İNTERNETTE HUKUK SÜJELERİ

I. Telekomünikasyon İdareleri 211

II. İnternet Servis Sağlayıcılar 211

A. Muhteva Sağlayıcılar 213

B. Kullanıcılar 213

C. Sanal Ortamda Sorumluluk Türleri 214

1. Genel Olarak 214

2. Doğrudan Sorumluluk 214

3. Katılım Yoluyla Sorumluluk 217

1. İhlâl edici davranışları bilme 217

2. Başkalarının ihlâl edici davranışlarına

materyal katkısında bulunma 218

4. Başkalarının Fiilinden Sorumluluk 220

1. İhlâlden ekonomik fayda sağlama 221

2. İhlâl edici davranışları gözetim hak ve

ehliyetine sahip olma 222

{ 9. SANAL ORTAMDA FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNDEN SORUMLU SÜJELER

a. Genel Olarak T 226

b. Kullanıcıların Sorumluluğu 226

I. Müzik Değişim Programı Sunan ve Link Veren

Sitelerin Sorumluluğu 228

II. Internet Servis Sağlayıcıların ve Aracıların Sorumluluğu 229

A. Genel Olarak 229

B. Mukayeseli Hukukta Servis Sağlayıcıların Sorumluluğu 231

1. Amerika Birleşik Devletleri hukuku 231

A. Dijital Çağ Kanunu 232

B. Birleşik Devletler Kanunu 234

2. Avrupa Birliği Hukuku 236

1. AB E-Ticaret Direktifi 236

aa) Genel olarak 236

bb) Erişim hizmeti 238

aaa) Basit iletim 238

bbb) Ön hafızaya alma-kaşeleme 239

cc) Barındırma 243

dd) Routing 244

2. AB Bilgi Toplumunda Fikrî Haklar ve

Komşu Haklar Direktifi 245

3. Alman hukuku 246

4. Türk hukuku 247

1. Genel olarak 247

2. Türk hukukunda servis sağlayıcıların

hukukî sorumluluğu 247

3. Türk hukukunda servis sağlayıcıların

cezaî sorumluluğu 252

Beşinci Bölüm İNTERNETTE HAK İHLÂLLERİ VE MÜEYYİDELERİ

§ 10. İNTERNETTE FİKRÎ HAK İHLÂLLERİNE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ

t Genel Olarak 255

II. Fikrî Hak İhlâllerine Kanunlar İhtilâfı Kapsamında

Çözüm Teklifleri 256

1. Fiil Yeri Hukuku Kuralı 258

2. Sonuç Yeri Hukuku Kuralı 259

I. Eser Sahibinin Mutad Meskeninin/İşyerinin Bulunduğu

Yer Hukuku Kuralı 260

A. Diğer Çözüm Teklifleri 261

B. Türk Hukukunda Kabul Edilen Çözüm 261

III. Fikrî Hak İhlâllerine Kanunlar İhtilâfı Dışında Çözüm Teklifleri...262

1. Milletlerarası Yeknesaklaştırma Çalışmaları 262

2. Lex Meıcatoria’nın Uygulanabilirliği 263

§11. İNTERNETTE FİKRİ HAK İHLÂLLERİNE KARŞI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU’NDAKİ DÜZENLEMELER

I. Fikrî Hak İhlâllerine Karşı Açılabilecek Hukuk Davaları 265

A. Genel Olarak 265

B. Manevî Haklara Tecavüz Halinde Tecavüzün

Kaldırılması Davası 266

C. Malî Haklara Tecavüz Halinde Tecavüzün Kaldırılması

Davası ...267

D. Fikrî Haklara Tecavüz Halinde Tecavüzün Önlenmesi

Davası 270

E. Tazminat Davası 270

1. Maddî tazminat davası 271

2. Elde edilen kârın iadesi davası 271

3. Manevî tazminat davası 271

II. Fikrî Hak İhlâllerine Karşı Açılabilecek Ceza Davaları 274

1. Manevî Hakların İhlâli Halinde Ceza Davası 274

2. Malî Hakların İhlâli Halinde Ceza Davası 275

3. FSEK. Ek Madde 4 Hükmü 275

EKLER

EK l-WIPO Telif Hakları Sözleşmesi (İngilizce Metin) 279

EK 2- WIPO İcralar ve Fonogramlar Sözleşmesi (İngilizce Metin) 290

EK 3- Milletlerarası Siber Suç Sözleşmesi (İngilize Metin) 307

EK 4- Amerikan Yüksek Mahkemsi Kararı (Türkçe Metin) 337

EK 5- Amerika Yüksek Mahkemesi Kararı (İngilizce Metin) 356

EK 6- Dünya Üzerinde Internet Kullanıcılarına İlişkin Tablo 377

ARAMA CETVELLERİ

I. MADDELERE GÖRE ARAMA CETVELİ 379

II. KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ 381