İşletmenin Devri

İŞLETMENİN DEVRİ

Arş. Gör. Mehmet AKÇAAL

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  7

KISALTMALAR CETVELİ  15

GİRİŞ     17

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK İŞLETME, İŞLETMENİN ÇEŞİTLERİ VE İŞLETMENİN DEVRİ KAVRAMLARI

§ 1. GENEL OLARAK İŞLETME VE TEŞEBBÜS KAVRAMLARI İLE İŞLETMENİN ÇEŞİTLERİ        19

1. İŞLETME KAVRAMI           19
2. TEŞEBBÜS KAVRAMI       22
3. İŞLETME ÇEŞİTLERİ         24
4. İŞLETME BİLİMİ BAKIMINDAN BÜYÜKLÜKLERİNE

GÖRE İŞLETME ÇEŞİTLERİ            24

1 - Mikro İşletmeler            26

1. Küçük İşletmeler 26
2. Orta Büyüklükteki İşletmeler            27
3. Büyük İşletmeler 27
4. Makro İşletmeler 28
5. HUKUK BİLİMİ BAKIMINDAN BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE İŞLETME ÇEŞİTLERİ               28
6. Ticarî İşletme       28

(i)            Genel Olarak Ticarî İşletme Kavramı             28

(ii)           Ticarî İşletmenin Unsurları               32

aa) Gelir Sağlamayı Hedef Tutmak               34

bb) Devamlılık     37

cc) Bağımsızlık    38

dd) Esnaf İşletmesi İçin Öngörülen Sınırı Aşmak       39

1. Ticarî Nitelik Taşımayan İşletmeler                42

a) Esnaf İşletmesi              42

aa) Esnaf İşletmesi Kavramı           42

bb) Esnaf İşletmesinin Unsurları    43

aaa) İşletme Kapsamında Sanat veya Ticaretle

Uğraşılması         44

bbb) İşletmenin Esnaf ve Sanatkâr ile

Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca Tespit Edilen Esnaf ve Sanatkâr Meslek Kollarından Birine Dahil Olması ....44

ccc) İşletmedeki Ekonomik Faaliyetin

Sermayeden Fazla Bedenî Çalışmaya

Dayanması          46

ddd) İşletme Gelirinin Bakanlar Kurulunca

Çıkarılacak Kararnamede Gösterilen Sınırı

Aşmaması            47

b) Ticarî Nitelik Taşımayan Diğer İşletmeler                48

§ 2. İŞLETMENİN DEVRİ KAVRAMI, BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI VE İŞLETMENİN DEVRİNİN ŞARTLARI             51

1. İŞLETMENİN DEVRİ KAVRAMI       51
2. İŞLETMENİN DEVRİNİN ŞARTLARI              56
3. BİR İŞLETMENİN AKTİF VE PASİFLERİ İLE BİRLİKTE DEVRİNİN KARARLAŞTIRILMASI               56
4. DEVRİN ALACAKLILARA BİLDİRİLMİŞ VEYA

İLÂN EDİLMİŞ OLMASI     60

1. Bildirim ve İlânın Önemi ile Hukukî Niteliği  60
2. Bildirim ve İlânın Tarafları                62
3. Bildirim ve İlânın Şekli       64
4. Bildirim ve İlânın İçeriği     65
5. DEVRİN REKABET KURULUNA BİLDİRİLEREK

İZİN ALINMASI    68

1. Rekabet Kurulunun İznine Tâbi Devralmalar              68
2. Devrin Rekabet Kuruluna B ildirilmesi          70

(i)            Devrin Bildirilmesinin Usulü ve Sonuçları    70

(ii)           Devrin Bildirilmemesinin Sonuçları               72

1. İŞLETMENİN DEVRİNİN BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI          73

(i)            MALVARLIĞININ DEVRİ   73

(ii)           ALACAĞIN DEVRİ              74

(iii)         BORCUN ÜSTLENİLMESİ               75

(iv)          İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ         77

TİCARET ŞİRKETLERİNİN BİRLEŞMESİ      78

1. TİCARÎ İŞLETMENİN TİCARET ŞİRKETİYLE BİRLEŞMESİ      79
2. İŞYERİ DEVRİ      81

İKİNCİ BÖLÜM İŞLETMENİN DEVRİ SÖZLEŞMESİ

§ 3. SÖZLEŞMENİN TANIMI            83

§ 4. SÖZLEŞMENİN TARAFLARI    84

§ 5. SÖZLEŞMENİN HUKUKÎ NİTELİĞİ        87

1. HÜKÜMLERİNİ DOĞURACAĞI ZAMANA GÖRE

DEVİR SÖZLEŞMESİ         87

1. MALVARLIĞINA YAPTIĞI ETKİYE GÖRE

DEVİR SÖZLEŞMESİ         88

1. 6762 SAYILI ESKİ TİCARET KANUNUNA GÖRE        88
2. 6102 SAYILI YENİ TİCARET KANUNUNA GÖRE        89
3. BORÇ YÜKLENENLERİN SAYISINA GÖRE

DEVİR SÖZLEŞMESİ         100

1. İVAZLI OLUP OLMAMASINA GÖRE

DEVİR SÖZLEŞMESİ         102

§ 6. SÖZLEŞMENİN KAPSAMI        103

1. İŞLETMENİN AKTİFLERİ BAKIMINDAN        105

(i)            DURAN MALVARLIĞI        105

(ii)           İŞLETME DEĞERİ              107

(iii)         KİRACILIK HAKKI               108

(iv)          FİKRÎ (KARMA NİTELİKLİ) HAKLAR               113

(i)            Ticaret Unvanı     114

(ii)           İşletme Adı           116

(iii)         Marka    117

(iv)          Patent Hakkı        120

(v)           Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar     121

1. İŞLETMENİN PASİFLERİ BAKIMINDAN       123
2. SÖZLEŞMELERİN DEVRİ BAKIMINDAN      124

§ 7. SÖZLEŞMENİN GEÇERLİLİĞİ 126

I- SÖZLEŞME TARAFLARININ EHLİYETİ      126

II- SÖZLEŞMENİN HUKUK DÜZENİNİN EMREDİCİ

KURALLARINA AYKIRI OLMAMASI               132

1. SÖZLEŞMENİN MUVAZAALI OLMAMASI    134
2. SÖZLEŞMEDE İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİNİN BULUNMAMASI    137
3. SÖZLEŞMEDE AŞIRI YARARLANMANIN OLMAMASI              140
4. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ, TESCİLİ VE İLÂNI   143
5. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ      143
6. SÖZLEŞMENİN TESCİL VE İLÂNI  148
7. SÖZLEŞMENİN İNANÇLI BİR İŞLEM OLMASI HÂLİ  151

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞLETMENİN DEVRİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

§ 8. DEVİR SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI VE

TEMERRÜDÜ      153

I- DEVREDENİN BORÇLARI VE TEMERRÜDÜ           153

1. DEVREDENİN BORÇLARI               153

1 - İşletmeyi Aktif ve Pasifleriyle Devretme Borcu      153

2- Devir Anma Kadar İşletmenin Amacına

Uygun İşletilmesi Borcu    157

3 - Rekabet Etmeme Borcu              158

1. Zapttan Sorumluluk Borcu               159
2. Ayıptan Sorumluluk Borcu               162
3. DEVREDENİN TEMERRÜDÜ          164

II- DEVRALANIN BORÇLARI VE TEMERRÜDÜ          165

(i)            DEVRALANIN BORÇLARI                165

1 - İşletmeyi Devralma Borcu          165

(i)            Devri Alacaklılara Bildirme veya

İlânla Duyurma Borcu       166

(ii)           Karşı Edimi İfa Borcu         167

(ii)           DEVRALANIN TEMERRÜDÜ           167

§ 9. İŞLETMENİN BORÇLARINDAN SORUMLULUK 169

(i)            DEVRALANIN SORUMLULUĞU     169

(a)           SORUMLULUĞUN BAŞLANGICI   169

(b)           SORUMLULUĞUN KAPSAMI          170

(c)            SORUMLULUĞUN SONA ERMESİ                175

(ii)           DEVREDENİN SORUMLULUĞU    176

1. SORUMLULUĞUN BAŞLANGICI   176

SORUMLULUĞUN KAPSAMI          177

C) SORUMLULUĞUN SONA ERMESİ          178

§ 10.İŞLETMENİN DEVRİNİN FARKLI HUKUK DALLARI

AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR              180

1. TİCARET HUKUKU AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR         180
2. DEVRALANIN TACİR VEYA ESNAF SIFATINI KAZANMASI     180
3. DEVREDENİN TACİR VEYA ESNAF SIFATINI KAYBETMESİ  181
4. MALÎ HUKUK AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR    182
5. VERGİ BORÇLARINDAN SORUMLULUK     182
6. İŞLETME DEVRİNİN VERGİLENDİRİLMESİ 183
7. İŞ HUKUKU AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR       184
8. İŞ SÖZLEŞMELERİNE ETKİSİ         184
9. İŞÇİLERİN HİZMET SÜRELERİNE VE İŞÇİLİK HAKLARINA ETKİSİ      186
10. TARAFLARIN FESİH HAKKINA ETKİSİ         188
11. İCRA VE İFLÂS HUKUKU AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR              188

(i)            DEVREDENİN TİCARET SİCİLİNE BİLDİRİM VE

MAL BEYANINDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ ..189

(ii)           HACİZ HÂLİNDE İSTİHKAK DAVASINA ETKİSİ          190

(iii)         DEVREDENİN İFLÂSA TÂBİ OLDUĞU SÜREYE ETKİSİ          192

(iv)          DEVREDENİN TASARRUF YASAĞINA

TÂBİ OLMASI       192

(v)           ZARAR VERME KASTIYLA YAPILAN İŞLEMLERİN İPTALİNE ETKİSİ   193

V- YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN

YARATABİLECEĞİ SONUÇLAR      195

(i)            İŞLETMENİN DEVRİNDEN KAYNAKLANAN DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

İLE YARGILAMA USULÜ  195

(ii)           İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE

YETKİLİ MAHKEME İLE YARGILAMA USULÜ             198

VI- İDARE HUKUKU AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ

SONUÇLAR         199

1. İZNE TÂBİ DEVRALMALARIN REKABET KURULUNA BİLDİRİLMEKSİZİN GERÇEKLEŞMESİ HÂLİNDE   199
2. ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAKİ DEVİRLERE ETKİSİ            199
3. BANKA İŞLETMESİNİN DEVRİ HÂLİNDE

İZİN ŞARTI            200

VII- CEZA HUKUKU AÇISINDAN YARATABİLECEĞİ

SONUÇLAR         200

1. 6102 SAYILI TİCARET KANUNUNDAKİ CEZAÎ YAPTIRIM       200
2. 2004 SAYILI İCRA VE İFLÂS KANUNUNDAKİ

CEZAÎ YAPTIRIMLAR         200

§ 11.DEVİR SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ           203

1. BOZMA SÖZLEŞMESİ       203
2. DÖNME 203
3. DÖNME HAKKININ DOĞRUDAN DOĞRUYA SÖZLEŞMEDEN KAYNAKLANMASI HÂLİNDE        204
4. TEMERRÜT HÂLİNDE       204
5. ZAPT VE AYIP HÂLİNDE  205
6. İPTAL     206
7. GERİ ALMA          206

SONUÇ 207

İŞLETMENİN DEVRİ HAKKINDA KANUN ÖNERİSİ   215

KAYNAKLAR        219