Kamu Düzeninin Unsuru Olarak Genel Sağlığın Korunması
Sebahattin NAÇAR
İÇİNDEKİLER
TAKDİM 7
TEŞEKKÜR . 9
ÖNSÖZ.11
İÇİNDEKİLER.13
KISALTMALAR23
GİRİŞ25
BİRİNCİ BÖLÜM
KAMU DÜZENİ VE GENEL SAĞLIK
KAMU DÜZENİ VE KOLLUK 27
KAMU DÜZENİ KAVRAMI 28
Özel Hukukta Kamu Düzeni Kavramı . 28
Kamu Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı 29
KOLLUK FAALİYETİ BAĞLAMINDA KAMU DÜZENİ. 31
KAMU DÜZENİNİN KAPSAMI VE ÖNEMİ . 31
Kamu Düzeninin Kapsamı 32
Kamu Düzeninin Önemi. 33
KAMU HİZMETİ VE KOLLUK FAALİYETİ İLİŞKİSİ 33
KOLLUK TEŞKİLATI. 38
KOLLUK GÖREVLİLERİ . 43
Kolluk Makamları 43
Kolluk Âmirleri. 46
Kolluk Personeli. 48
KOLLUK TEDBİRLERİ 49
Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 50
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi . 51
Tüzük . 53
Yönetmelik. 54
Adsız Düzenleyici İşlemler 55
14 İçindekiler
Bireysel kolluk işlemleri. 57
İzin (Ruhsat). 61
Emir ve Uyarı . 62
Faaliyetten Menetme (Yasaklama) veya Faaliyeti Erteleme 62
Kapatma. 63
İdarî Yaptırım . 63
El Koyma, Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi ve İmha . 65
KAMU DÜZENİNİN UNSURLARI.66
GÜVENLİK . 67
DİRLİK VE ESENLİK. 71
GENEL AHLÂK 77
KAMUSAL ESTETİK 79
İNSAN ONURU 82
GENEL SAĞLIK. 85
Genel Sağlığın Tanımı 86
Genel Sağlığın Korunmasının Anayasal Dayanakları 87
Genel Sağlığın Korunmasının Amacı ve Kapsamı. 88
Genel Sağlığın Korunmasıyla Kişi Sağlığının Korunmasının Farkı . 90
Genel Sağlığın Korunmasının Koruyucu Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasından
Farkı 90
Genel Sağlık Unsuru ve Kamu Düzeninin Diğer Unsurları Arasındaki İlişki 93
Genel Sağlığı Korumakla Görevli Kolluk. 96
Genel İdarî Kolluk Bağlamında Sağlık Kolluğu 96
Özel İdarî Kolluk Bağlamında Sağlık Kolluğu 97
III. ÜLKEMİZDEKİ GENEL SAĞLIĞI KORUMA FAALİYETLERİNİN KISA TARİHÇESİ. 100
BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLAR BAĞLAMINDA ALINAN ÖNLEMLER 100
Osmanlı Devleti’nde Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklarla Mücadele. 101
Cumhuriyet Sonrası Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklarla Mücadele 107
GIDA GÜVENLİĞİ BAĞLAMINDA ALINAN TEDBİRLER 114
Osmanlı Devleti Döneminde Gıda Güvenliği . 114
Cumhuriyet Sonrası Gıda Güvenliği. 116
ÇEVRENİN KORUNMASI VE ÇEVRE SAĞLIĞI BAĞLAMINDA ALINAN TEDBİRLER . 118
Osmanlı Devleti Döneminde Çevrenin Korunması ve Çevre Sağlığı 119
Cumhuriyet Sonrası Çevrenin Korunması ve Çevre Sağlığı 121
İçindekiler 15
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL SAĞLIĞIN KORUNMASINA YÖNELİK İDARİ TEDBİRLER
GIDA GÜVENLİĞİNE DAİR TEDBİRLER 125
GIDA GÜVENLİĞİ MEVZUATI. 127
GENEL BİLGİLER VE TANIMLAR . 131
GIDA GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA YETKİLİ MERCİLER . 135
Kolluk Makamları 135
Cumhurbaşkanı 135
Tarım ve Orman Bakanlığı 136
Sağlık Bakanlığı 138
Valiler. 138
Belediyeler. 139
İl Özel İdareleri. 139
Kolluk Âmirleri. 139
Cumhurbaşkanı 140
Bakanlar. 140
Valiler ve Kaymakamlar . 140
Belediye Başkanı 141
Kolluk Personeli. 141
Bakanlık Personeli 141
Genel İdarî Kolluk Personeli. 142
Belediye Zabıtası 142
GIDA GÜVENLİĞİNE DAİR KOLLUK İŞLEMLERİ. 142
Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 142
Tarım ve Orman Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 142
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. 143
Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer
Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelik 143
Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği 144
Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair
Yönetmelik . 144
Gıda Hijyeni Yönetmeliği 145
Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair
Yönetmelik . 145
Sağlık Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 146
Bireysel Kolluk İşlemleri 146
Tarım ve Orman Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri 146
16 İçindekiler
Onay, İzin ve Ruhsat İşlemleri 146
Denetim İşlemleri. 150
Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi ve İmha 153
İdarî Para Cezası . 155
Faaliyetten Men, Faaliyetin Durdurulması ve Satışın Yasaklanması. 159
Sağlık Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri. 160
Belediyelerin Bireysel Kolluk İşlemleri . 162
İLAÇ VE BEŞERÎ TIBBÎ ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİNE DAİR TEDBİRLER 162
İLAÇ VE BEŞERÎ TIBBÎ ÜRÜNLER MEVZUATI 162
İLAÇ VE BEŞERÎ TIBBÎ ÜRÜN TANIMI . 163
İLAÇ VE BEŞERÎ TIBBÎ ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA YETKİLİ
MERCİLER . 165
Kolluk Makamları 166
Cumhurbaşkanı 166
Sağlık Bakanlığı 166
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 167
Tarım ve Orman Bakanlığı 168
Valiler. 169
Kolluk Âmirleri. 169
Cumhurbaşkanı 169
Sağlık Bakanı 169
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı. 170
Tarım ve Orman Bakanı . 170
Valiler ve Kaymakamlar . 170
Kolluk Personeli. 170
Bakanlık Personeli 170
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Personeli 171
Genel İdarî Kolluk Personeli. 171
İLAÇ VE BEŞERÎ TIBBÎ ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİNE DAİR KOLLUK İŞLEMLERİ 171
Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 172
Sağlık Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 172
Beşerî Tıbbi Ürünlerin Sınıflandırılmasına Dair Yönetmelik 172
Beşerî Tıbbi Ürünlerin Ambalaj Bilgileri, Kullanma Talimatı ve Takibi
Yönetmeliği 173
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun Düzenleyici Kolluk İşlemleri . 173
Beşerî Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği . 173
Beşerî Tıbbi Ürünler İmalathaneleri Yönetmeliği . 174
İçindekiler 17
Beşerî Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik 174
Beşerî Tıbbi Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik 175
Tarım ve Orman Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 176
Bireysel Kolluk İşlemleri 176
Sağlık Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri. 176
Ruhsat/İzin . 177
Denetim 178
Reklam yasağı. 180
İdarî Para Cezası . 180
El Koyma ve Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi 181
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun Bireysel Kolluk İşlemleri . 182
Ruhsat/İzin . 182
Klinik Araştırma İzni 187
Denetim 190
İdarî Yaptırımlar . 193
Tarım ve Orman Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri 197
III. ÇEVRE SAĞLIĞINA DAİR TEDBİRLER.198
ÇEVRENİN KORUNMASI VE ÇEVRE SAĞLIĞIYLA İLGİLİ MEVZUAT 199
ÇEVRE SAĞLIĞIYLA İLGİLİ KAVRAMLARIN TANIMI 200
ÇEVRE SAĞLIĞI BAKIMINDAN YETKİLİ MERCİLER 203
Kolluk Makamları 203
Cumhurbaşkanı 203
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 204
Tarım ve Orman Bakanlığı 205
Valiler. 206
Belediyeler. 206
İl Özel İdareleri. 207
Köyler. 207
Kolluk Âmirleri. 208
Cumhurbaşkanı 208
Bakanlar. 208
Vali ve Kaymakamlar 209
Belediye Başkanı 209
Muhtarlar. 210
Kolluk Personeli. 210
Bakanlık Personeli 210
18 İçindekiler
Genel İdarî Kolluk Personeli. 211
Belediye Zabıtası 211
İl Özel İdaresi Personeli 211
Köy Korucusu . 211
ÇEVRE SAĞLIĞINA DAİR KOLLUK İŞLEMLERİ . 212
Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 212
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Düzenleyici Kolluk
İşlemleri . 213
Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği . 213
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği 213
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 214
Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği . 214
Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği . 215
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği . 215
Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında
Yönetmelik . 216
Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara
Dair Yönetmelik 216
Sıfır Atık Yönetmeliği 217
Sağlık Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 217
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 218
Mahallî İdarelerin Düzenleyici Kolluk İşlemleri 218
Bireysel Kolluk İşlemleri 219
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri 219
Ruhsat/İzin . 219
Denetim . 224
İdarî Para Cezası . 230
Faaliyetin Durdurulması . 233
Sağlık Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri. 234
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Bireysel Kolluk İşlemleri. 234
Mahallî İdarelerin Bireysel Kolluk İşlemleri 235
Belediyelerin Bireysel Kolluk İşlemleri 235
İl Özel İdarelerinin Bireysel Kolluk İşlemleri . 236
Köylerin Bireysel Kolluk İşlemleri . 237
BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELE TEDBİRLERİ 238
BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARA DAİR MEVZUAT. 239
BULAŞICI HASTALIK, SALGIN, PANDEMİ VE EPİDEMİNİN TANIMI. 241
İçindekiler 19
BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELEDE YETKİLİ MERCİLER 243
Kolluk Makamları 243
Cumhurbaşkanı 243
Sağlık Bakanlığı 243
Tarım ve Orman Bakanlığı 244
Umumî Hıfzıssıhha Meclisleri. 244
Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonu. 245
Valiler. 245
Belediyeler. 246
İl Özel İdareleri. 246
Kolluk Âmirleri. 247
Cumhurbaşkanı 247
Bakanlar. 247
Valiler ve Kaymakamlar . 247
Belediye Başkanı 248
Muhtar. 248
Kolluk Personeli. 249
Bakanlık Personeli 249
Genel İdarî Kolluk Personeli. 249
BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARLA MÜCADELEYE DAİR KOLLUK İŞLEMLERİ 250
Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 250
Cumhurbaşkanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 250
Sağlık Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri. 252
Genel Kadınlar ve Genelevlerin Tabi Olacakları Hükümler ve Fuhuş
Yüzünden Bulaşan Zührevi Hastalıklarla Mücadele Tüzüğü . 252
Hudut Kapılarında Uygulanacak Sağlık İşlemleri Hakkında
Yönetmelik . 252
Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri Yönetmeliği . 253
Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezleri Yönetmeliği. 254
Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 254
İçişleri Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 255
Tarım ve Orman Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 261
Bulaşıcı Hayvan Hastalıkları ile Mücadelede Uygulanacak Genel
Hükümlere İlişkin Yönetmelik. 262
Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Yönetmeliği. 262
Millî Eğitim Bakanlığının Düzenleyici Kolluk İşlemleri 262
Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları
Yönetmeliği 262
20 İçindekiler
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. 263
Umumî Hıfzıssıhha Meclislerinin Düzenleyici Kolluk İşlemleri . 263
Bireysel Kolluk İşlemleri 273
Sağlık Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri. 273
Zorunlu Tedavi . 274
Zorunlu Aşı . 275
Tecrit ve Karantina . 283
Diğer Bireysel Kolluk İşlemleri 285
İdarî yaptırımlar 288
Tarım ve Orman Bakanlığının Bireysel Kolluk İşlemleri 291
Tecrit 291
Karantina 292
Kordon 293
Dezenfeksiyon 294
İmha . 294
Aşı, İlaç ve Serum Uygulaması 294
İdarî Yaptırımlar . 295
GENEL SAĞLIĞIN KORUNMASINA YÖNELİK TEDBİRLERİN YARGISAL DENETİMİ .295
GENEL SAĞLIKLA İLGİLİ DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİN YARGISAL DENETİMİ 297
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yargısal Denetimi 297
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine Karşı İptal Davası Açılması 299
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine Karşı Anayasa’ya Aykırılığın Diğer
Mahkemelerde İleri Sürülmesi. 299
Tüzüklerin, Yönetmeliklerin ve Adsız Düzenleyici İşlemlerin Yargısal Denetimi 300
Tüzüklerin Yargısal Denetimi . 300
Yönetmeliklerin ve Adsız Düzenleyici İşlemlerin Yargısal Denetimi. 300
Cumhurbaşkanınca Yapılan Düzenleyici İşlemlerin Yargısal Denetimi . 302
Diğer Düzenleyici İşlemlerin Yargısal Denetimi 303
GENEL SAĞLIKLA İLGİLİ BİREYSEL İŞLEMLERİN YARGISAL DENETİMİ 309
İdarî Yargının Görev Alanına Giren Bireysel Kolluk İşlemlerinin Yargısal
Denetimi 310
Ruhsat, İzin ve Onay İşlemleri 314
Faaliyetin Ertelenmesi, Faaliyetten Men ve Kapatma İşlemleri. 319
Tecrit 321
Karantina . 322
İdarî Para Cezası. 322
İçindekiler 21
Adlî Yargının Görev Alanına Giren Bireysel Kolluk İşlemlerinin Yargısal
Denetimi 324
İdarî Para Cezaları 328
Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi . 338
SONUÇ.341
KAYNAKLAR.349
