Kamu Görevlileri Sendikacılığı

Dr. Ceyhun KONAK

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 

III

İÇİNDEKİLER 

V

TABLOLAR LİSTESİ 

IX

ŞEKİLLER LİSTESİ 

X

KISALTMALAR LİSTESİ 

XI

GİRİŞ 

1

BİRİNCİ BÖLÜM

1. KAMU GÖREVLİLERİNİN SENDİKALAŞMASI: KAVRAMSAL ÇERÇEVE 

7

1.1. Kamu Görevlisi Kavramı 

8

1.1.1. Memur Kavramı 

14

1.1.1.1. Memur Düşüncesinin Gelişimi 

15

1.1.1.2. Dünyada Memur Kavramı Örneklerinin Değerlendirilmesi 

17

1.1.1.2.1. Fransa 

18

1.1.1.2.2. İngiltere 

20

1.1.1.2.3. Almanya 

23

1.1.1.2.4. Amerika Birleşik Devletleri 

24

1.1.1.3. Türkiye’de Memur Kavramının Değerlendirilmesi 

26

1.1.2. Diğer Kamu Görevlileri 

28

1.1.2.1. Sözleşmeli Personel Kavramı 

29

1.1.2.2. Geçici Görevliler 

31

1.2. İşçi Kavramı 

32

1.2.1. Kamu Görevlileri Sendikacılığı Açısından İşçi Kavramının Önemi 

32

1.2.2. İşçi–Memur Ayırımı Sorunu 

32

1.3. Sendika Kavramı 

34VI

1.4. Kamu Görevlileri Sendikası Kavramı 

37

1.5. Sendikal Haklar 

39

1.5.1. Örgütlenme Hakkı 

41

1.5.2. Toplu Pazarlık Hakkı 

42

1.5.3. Grev Hakkı 

43

1.6. Sendikal Bağlılık Kavramı 

44

1.6.1. Sendikal Bağlılığın Tanımı 

45

1.6.2. Sendikal Bağlılığın Unsurları 

45

1.6.2.1. Sendikal Sadakat 

46

1.6.2.2. Sendikacılığın Önemine İnanmak 

46

1.6.2.3. Sendikaya Karşı Sorumluluk 

47

1.6.2.4. Sendika İçin Çalışmaya İsteklilik 

47

1.6.3. Çıkar Temelli (Araçsal) Sendikal Bağlılık–Değer Temelli (Normatif/İdeolojik) Sendikal Bağlılık 

48

İKİNCİ BÖLÜM

2. KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKACILIĞININ TARİHSEL SEYRİ 

51

2.1 Kamu Görevlileri Sendikacılığının Ortaya Çıkışı 

51

2.2. Farklı Ülkelerde Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

53

2.2.1. Fransa’da Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

54

2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri’nde Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

57

2.2.3. İngiltere’de Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

61

2.2.4. Almanya’da Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

63

2.2.5. İsveç’te Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

65

2.3. Türkiye’de Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

66

2.3.1. 1923 Öncesi Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

68

2.3.2. 1923–1960 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

71

2.3.3. 1960–1971 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

73

2.3.4. 1971–1980 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

76

2.3.5. 1980–2000 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

78

2.3.5.1. Kamu Çalışanlarının Sorunları Sempozyumu (1985) 

78

2.3.5.2. İnsan Hakları Derneği Kurultayı (1987) 

79

2.3.5.3. Öğretmenlerin Örgütlenmesi Paneli (1988) 

79

2.3.5.4. Kamu Çalışanlarının Sendikal Hakları ve İsveç Sempozyumu (1988) 

79

2.3.5.5. Sendikal Haklar Kurultayı (1989) 

80VII

2.3.5.6. Türkiye’de Memur Sendikacılığı Uluslararası Sempozyumu (1990) 

80

2.3.5.7. İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu (1991) 

81

2.3.5.8. Kamu Görevlileri ve Siyasal Haklar Sempozyumu (1995) 

81

2.3.5.9. Sempozyumlar, Tartışmalar ve Örgütlenmeye Yönelik Etkileri 

81

2.3.6. 2000 Sonrası Kamu Görevlileri Sendikacılığı 

84

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3. KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKACILIĞININ ULUSLARARASI VE ULUSAL DAYANAKLARI 

91

3.1. Kamu Görevlileri Sendikacılığının Uluslararası Dayanakları 

91

3.1.1. Birleşmiş Milletler Belgeleri 

92

3.1.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 

93

3.1.1.2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi 

94

3.1.1.3. Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi 

96

3.1.2. Avrupa Konseyi Belgeleri 

97

3.1.2.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme) 

97

3.1.2.2. Avrupa Sosyal Şartı 

98

3.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgeleri 

99

3.1.3.1. 87 Sayılı Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi 

100

3.1.3.2. 98 Sayılı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi 

102

3.1.3.3. 151 Sayılı Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunması ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin Sözleşme 

104

3.2. Kamu Görevlileri Sendikacılığının Ulusal Dayanakları 

105

3.2.1. 1982 Anayasası 

105

3.2.2. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 

106

3.2.3. 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu 

107

3.3. Kamu Görevlileri Sendikacılığı ile İlgili Görüşler 

109

3.3.1. Örgütlenme Hakkına Yönelik Menfi ve Müspet Görüşler 

110VIII

3.3.1.1. Devletin Egemenlik Hakkının İhlali 

110

3.3.1.2. Sadakat Yükümlülüğüne Aykırılık 

113

3.3.1.3. Kamu Hizmetinin Aksaması/Sürekliliği 

113

3.3.2. Grev Hakkına Yönelik Müspet ve Menfi Görüşler 

114

SONUÇ 

121