Kamu İşyerlerinde Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ve Uygulama Sorunları
Metin PEHLİVAN
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ 5
İÇİNDEKİLER . 7
SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ 13
GİRİŞ. 15
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ
1. TARİHSEL GELİŞİMİ.21
2. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN KAVRAMLARI.31
Asıl İşveren Kavramı.31
Alt İşveren Kavramı.37
3. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ .43
Tanımı43
Hukuki Niteliği.45
III. Asıl İşveren İle Alt İşveren Arasındaki Sözleşme.49
4. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 52
Tarafların İşveren Sıfatını Taşıması.52
Sözleşme Konusunun Asıl İşin Bir Bölümü ya da Asıl İşe Yardımcı İş
Olması 57
İşletmenin ve İşin Gereği ile Teknolojik Nedenlerle Uzmanlık
Gerektiren İşler.58
Yardımcı İşler 64
III. Üstlenilen İşin Asıl İşveren Organizasyonunda Olması 67
Alt İşverenin İşçilerin Bir Kısmını Sadece Asıl İşverenden Aldığı İşte
Çalıştırması68
5. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN BENZER İLİŞKİLERLE
KARŞILAŞTIRILMASI .70
İşyerinin Devri İle Karşılaştırılması.71
İş Aracılığı İle Karşılaştırılması74
III. Takım Sözleşmesi İle Karşılaştırılması.76
Genel Anlamda Geçici İş İlişkisi İle Karşılaştırılması .77
Mesleki Anlamda Geçici İş İlişkisi İle Karşılaştırılması.78
İşveren Vekilliği İle Karşılaştırılması 79
İKİNCİ BÖLÜM
ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN GEÇERSİZLİĞİ
1. GENEL GEÇERSİZLİK NEDENLERİ 81
Kanundaki Emredici Hükümlere Aykırılık .83
Muvazaa84
III. Kanuna Karşı Hile.87
2. ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN GEÇERSİZLİĞİ89
İş Kanunu’ndan Kaynaklanan Sınırlamalar91
Asıl İşverenin İşçilerinin Alt İşveren Tarafından İşe Alınarak
Çalıştırılmaya Devam Ettirilmek Suretiyle Haklarının
Kısıtlanması91
Asıl İşverenin Daha Önceden Çalıştırdığı Kişi ile Alt İşverenlik
İlişkisi Kurulması.97
Alt İşverenlik Yönetmeliğinde Düzenlenen Sınırlamalar 101
Alt İşverenin Devraldığı İşte Yetkin Personele Sahip Olmaması 101
Alt İşverenin Devraldığı İşte Kullanmak İçin Gerekli Ekipmana
Sahip Olmaması. 103
III. Mevzuatta Düzenlenmemiş, Doktrin ve Yargı Karar Kararlarına Konu
Olan Geçersizlik Halleri 104
Alt İşverenin İşçilerine Karşı Kullanacağı Yönetim Hakkının Asıl
İşveren Tarafından Kullanılması. 105
Alt İşverenlik İlişkisiyle İşçilerin Bireysel ve Toplu İş
Hukukundan Kaynaklanan Haklarının Sınırlandırılması. 107
Kurulan İlişkinin Alt İşverenlik İlişkisinden Çok İşçi Teminine
Yönelik Olması . 109
Alt İşveren İşçilerine, Alt İşverenlik Sözleşmesinde
Kararlaştırılan İşler Haricinde İşlerin Gördürülmesi 111
3. ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNİN GEÇERSİZ OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ 112
Geçersizliğin İdari İnceleme Sonucunda Tespit Edilmesi. 113
İş Müfettişleri İncelemesi . 114
Geçersizlik Tespitine Karşı Yapılacak İtiraz. 117
Geçersizliğin Yargılama Sonucunda Tespit Edilmesi 121
4. ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNİN GEÇERSİZLİĞİNE BAĞLANAN SONUÇLAR 123
Geçersizliğin Genel Sonuçları 124
Kamu İşyerlerine İlişkin Sonuçlar . 125
III. İdari Para Cezası Yaptırımı . 128
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU İŞYERLERİNDE ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ
1. GENEL OLARAK.131
2. KAMU İŞYERİ KAVRAMI131
Kamu İşyerlerindeki İstihdam Şekilleri 133
Memur134
Sözleşmeli Personel.136
İşçi138
3. ASIL İŞVEREN OLARAK KAMU KURUM VE KURULUŞLARI141
Genel ve Özel Bütçeye Sahip Kamu Kurum ve Kuruluşları 143
Mahalli (Yerel Yönetimler) İdareler143
III. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 144
Döner Sermaye İşletmeleri .145
Kanunla Kurulan Fonlar, Kefalet Sandıkları, Banka ve Teşekküller 145
4. KAMU İŞYERLERİNDE ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN UYGULAMASI
BAĞLAMINDA HİZMET ALIM SÖZLEŞMELERİ.147
Genel Olarak.147
Hizmet Alım Sözleşmeleri148
III. Alt İşverenlik Uygulamasının Hizmet Alım Sözleşmeleriyle
Gerçekleştirilmesi .150
Kamu İşyerlerine Özgü Durum.151
Hizmet Alım Sözleşmesine İstinaden Kurulan Alt İşverenlik
İlişkisinin Geçersiz Olabileceği Haller153
İşin, Kamu Asıl İşveren İşçileriyle Birlikte Yerine Getirilmesi.153
Kamu Asıl İşvereninin Alt İşveren İşçileri Üzerindeki Yetkilerinin
Olağandan Fazla Olması.155
İhaleyle Alt İşverene Devredilen İş İle İlgili Tüm Ekipmanların
Kamu İşvereni Tarafından Sağlanması.156
Bazı Kamu İşyerleri Bakımından Kanun ve Yönetmelikle Getirilen
Hükümlerin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2.maddesine Etkisi.158
Karayolları Genel Müdürlüğü Hizmetleri Hakkındaki Kanundaki
İstisnai Hükümler .159
Posta Hizmetleri Kanunundaki İstisnai Hükümler .161
Devlet Memurları Kanunundaki (Sağlık ve Yardımcı Sağlık
Hizmetlerine Yönelik) İstisnai Hükümler .162
4628 Sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve
Görevleri Hakkındaki Kanundaki İstisnai Hükümler.163
5411 Sayılı Bankacılık Kanunundaki İstisnai Hükümler164
Kamu İşyerlerinde, Alt İşverenlik İlişkisinin Kurulmasına Yönelik
Düzenlemelerin, Özel Sektör İşyerlerine Göre Ayrıcalık Sağlayıp
Sağlamadığı Meselesi. 166
6552 Sayılı Kanun İle 4734 Sayılı Kanun Madde 62’de Yapılan
Değişikliğin Değerlendirilmesi. 169
VII. Kamu İşyerlerindeki Alt İşverenlik Uygulamasında 94 Sayılı ILO
Sözleşmesi 170
94 sayılı ILO Sözleşmesinin Kapsamı 170
94 Sayılı ILO Sözleşmesine Göre Kamudaki Alt İşveren İşçilerinin
Sahip Olması Gereken Haklar . 171
Türk İş Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde 94 Sayılı Sayılı
Sözleşme Hükümlerinin Uygulanabilirliği 172
94 Sayılı ILO Sözleşmesine İstinaden Kamu İşyerlerinde Alt
İşverenlik Uygulamasına Yönelik Türk Hukukunda Yapılan
Düzenlemeler . 175
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
696 SAYILI KHK İLE KADROYA ALINANLARIN DURUMU
1. GENEL OLARAK 177
2. 696 SAYILI KHK’DAKİ İLGİLİ HÜKÜMLERİN GEÇERLİ OLDUĞU KAMU
İŞYERLERİ 178
3. 696 SAYILI KHK HÜKÜMLERİ KAPSAMI DIŞINDA KALAN KAMU İŞYERLERİ 181
4. 696 SAYILI KHK İLE ALT İŞVEREN İŞÇİLERİNİN KAMU İŞVEREN İŞÇİSİ
OLARAK ÇALIŞMAYA DEVAM EDEBİLME ŞARTLARI . 185
Genel Olarak. 185
04.12.2017 Tarihi İtibariyle Alt İşverene Bağlı Çalışıyor Olmak. 187
III. Uzun Vadeli Sigorta Kolları Bakımından Aylık Alma Hakkını Elde
Etmemiş Olmak 193
İşçinin Kamu İşverenine Karşı Açmış Olduğu Davalardan ve İcra
Takiplerinden Feragat Etmesi ve Hak ve Alacaklarına Karşı Sulh
Sözleşmesi İmzalaması . 195
Güvenlik Soruşturması ve/veya Arşiv Araştırmasının Olumlu
Sonuçlanması 203
5. 696 SAYILI KHK İLE GETİRİLEN DÜZENLEMENİN ALT İŞVEREN VE ALT
İŞVEREN İŞÇİSİ BAKIMINDAN SONUÇLARI. 207
Alt İşveren Bakımından Sonuçları. 208
Alt İşveren İşçileri Bakımından Sonuçları . 209
Geçiş Başvurusu Kabul Edilen Alt İşveren İşçilerine Etkisi 209
Ücret ve Diğer Haklar Bakımından 210
a) Ücret Bakımından. 210
b) Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi . 217
Diğer Haklar Bakımdan.226
a) İlave Tediye Ücreti226
b) İş Güvencesi Hükümlerinden Yararlanma Hakkı Bakımından.229
c) Yıllık Ücretli İzin Hakkı, Yıllık İzin Ücreti İle Kıdem ve
İhbar Tazminatı Hakkı231
d) Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti.236
e) Gece Çalışması 237
f) İşsizlik Sigortası Primi 238
Sendikal Haklar ve Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri Bakımından239
a) Geçişten Yararlanan Alt İşveren İşçilerinin Faaliyette
Bulundukları İş Koluna Etkisi .239
b) Geçişin Gerçekleştiği Kamu İşyerindeki Yetki Tespitine
Etkisi .242
c) Geçişin Mevcut Toplu İş Sözleşmeleri ile Toplu İş
Sözleşmesinden Yararlanmaya Etkisi .245
d) Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü .248
Geçiş Başvurusundan Yararlan(a)mayan Alt İşveren İşçilerine Etkisi.252
Geçiş Başvurularına Yönelik Kamu İşvereninin Verdiği Kararlara
Karşı Açılacak Davalarda Görevli Mahkeme 257
BEŞİNCİ BÖLÜM
KAMU İŞYERLERİNDE ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN
İLİŞKİSİNİN SONUÇLARI
1. GENEL OLARAK.261
Bireysel İş Hukuku Bakımından Sonuçları 261
Kamu Asıl İşvereni ile Alt İşverene Yüklenen Yükümlükler.261
Kamu Asıl İşverenine Yüklenen Yükümlülükler262
a) 6552 sayılı Kanunla Yapılan Değişikliğin Yükümlülüğe Etkisi263
Alt İşverene Yüklenen Yükümlülükler .265
Kamu Asıl İşvereni İle Alt İşverenin Birlikte Sorumluluğu .266
Genel Olarak .266
Kıdem Tazminatına İlişkin 6552 sayılı Kanun İle Getirilen
Hükümlerin Kamu Asıl İşverenin Sorumluluğuna Etkisi 268
a) Kamu İşyerlerinde Çalışan Alt İşveren İşçilerinin Kıdem
Tazminatlarının Ödenmesine Yönelik Değişikliler269
Aynı Kamu Asıl İşvereni Yanında Aynı veya Farklı
Alt İşverenlere Bağlı Olarak Çalışan İşçilerin Kıdem
Tazminatı .270
Farklı Kamu Asıl İşverenleri Yanında Aynı Alt
işveren ve İş Sözleşmesiyle Çalışan Alt İşveren
İşçilerinin Kıdem Tazminatı272
iii. Kamu Asıl İşverenleri Yanında Çalıştıktan Sonra
Özel Sektör Asıl İşverenleri Yanında Çalışmaya
Devam Eden Alt İşveren İşçilerinin Kıdem Tazminatı 274
İhbar Tazminatından Sorumluluk 277
Yıllık Ücretli İzin Hakkının Elde Edilmesi ve Kullanılmasına
Yönelik Kamu işyerinde Faaliyette Bulunan Alt İşveren
İşçileri İçin Getirilen İstisnai Hüküm 279
Alt işveren İşçisinin Açtığı İşe İade Davasının Sonuçlarından
Sorumluluk . 282
İlave Tediye Ücretinden Sorumluluk 287
Kamu Asıl İşvereninin Müteselsil Sorumluluktan Doğan Rücu Hakkı 289
Genel Olarak. 289
Anayasa Mahkemesinin İptal Kararının Kamu Asıl
İşvereninin Rücu Hakkına Etkisi 294
Kamu Asıl İşverenin Rücu Edebileceği İşçilik Alacakları 300
a) İşe Başlatmama Tazminatı ve Boşta Geçen Süre
Alacağında Rücu 300
b) Kıdem Tazminatında Rücu . 302
c) İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücretinde Rücu 304
d) Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti İle Fazla Çalışma
Ücretinde Rücu 305
Alt İşverenlik İlişkisinin Geçersizliğinin Kamu Asıl
İşvereninin Rücu Hakkına Etkisi 306
Kamu Asıl İşvereninin Rücu Etmesinde Zamanaşımı,
Temerrüt ve Faiz 309
III. Toplu İş Hukuku Bakımından Sonuçları. 311
Genel Olarak 311
İşkolu ve Yetki Tespiti Bakımından . 311
Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma Bakımından 316
6552 Sayılı Yasa ile Getirilen Düzenlemenin Alt İşveren
İşçilerinin Sendikal Faaliyetleri ve Toplu İş Sözleşmesi
Yapabilmelerine Etkisi . 326
Sendikal Tazminat ve Sendikaların Talep Edebileceği Haklardan
Bakımından . 335
Grev ve Lokavt Hükümleri Bakımından. 338
SONUÇ 345
KAYNAKÇA. 361
