Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Evlat Edinme ve Sonuçları

Dr. Gözde Çağlayan AYGÜN

2020/05 1. Baskı, 354 Sayfa

ISBN 978-605-05-0566-5

Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Evlat Edinme adlı çalışmamız Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Doktora Programı bünyesinde Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL danışmanlığında hazırlanmış, Doç. Dr. Özlem TÜZÜNER, Doç. Dr. Hakan KARAKEHYA, Dr. Öğr. Üyesi Hayriye ŞEN DOĞRAMACI ve Dr. Öğr. Üyesi Pelin KARAASLAN’dan oluşan jüri karşısında savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiştir.

Bu çalışmanın her aşamasında, doktora eğitimine başladığım 2013 yılından beri birlikte çalışma şansını yakaladığım, doktora tez danışmanlığımı üstlenen, tez konumun seçiminde ve yazım aşamasında tecrübe ve bilgilerinden istifade ettiğim ve birlikte çalışmaktan onur duyduğum Hocam Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL’ın katkısı büyüktür. Desteği, sabrı, hassasiyeti, titizliği, sevgisi, akademik bilgi ve tecrübesi ile sadece akademik hayatımın değil, tüm hayatımın en büyük şanslarından biri olduğunu düşündüğüm değerli Hocama teşekkürü bir borç bilirim.

Ayrıca Tez İzleme Komitemde yer almak suretiyle çalışmanın bütün aşamalarında önemli katkıları bulunan, hayata dair birçok konuda ufkumu açan, lisans ve lisanüstü eğitim ve öğretimim aşamalarında desteğini esirgemeyen Sayın Hocam Dr. Öğr. Üyesi Hayriye ŞEN DOĞRAMACI’ya en içten teşekkürlerimi sunarım.

Tez jürimde yer alarak çalışmamın şekline ve esasına ilişkin yol gösterici tutumu ve yapmış olduğu önemli katkılar nedeniyle Sayın Hocam Doç. Dr. Özlem TÜZÜNER’e, değerli görüş ve önerilerini benimle paylaşan, önemli hususlarda eksiklerimi görmemi sağlayan ve desteğini her daim hissettiğim Hocam Sayın Dr. Öğr. Üyesi Pelin KARAASLAN’a;

Tez İzleme Komitemde ve Tez Savunma Jürimde yer alarak tez yazım sürecinde dile getirdiği değerli görüş ve önerilerle beni aydınlatan Sayın Hocam Doç. Dr. Hakan KARAKEHYA’ya;

Tez konusunun belirlenmesi sırasında iş arkadaşlarım olan ama aynı zamanda hayata dair çok şey paylaştığım ve beni tez sürecinde destekleyen dostlarım Dr. Derya ORMANOĞLU ve Araş. Gör. Figen TABANLI’ya teşekkür ederim.

Sevgisini, anlayışını, sabrını ve desteğini benden hiçbir zaman esirgemeyen, hayatımı kolaylaştırmak için her türlü desteği sağlayan, hem yol arkadaşı hem de değerli bir akademisyen olarak engin bilgi ve tecrübelerini benimle paylaşan sevgili eşim Doç. Dr. Mesut AYGÜN’e tüm kalbimle teşekkür ederim.

Büyük fedakarlık ve özveri ile beni yetiştiren, üzerimdeki eşsiz emekleriyle  hayatımın en büyük şansı olan  annem Melek ÇAĞLAYAN ve babam İsmail ÇAĞLAYAN’a minnettarım.

Son olarak kitabın basım aşamasında her türlü kolaylığı ve desteği sağlayan Yetkin Yayınları sahibi, değerli büyüğüm, abim Sayın Muharrem Başer başta olmak üzere tüm yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim.

 

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR7

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK EVLAT EDİNME

1.Evlat Edinmeye Genel Bakış

2.Evlat Edinmenin Tanımı ve Hukuki Niteliği

2.1.Evlatlık İlişkisinin Kuruluşu Bakımından Sistemler

2.2.Evlat Edinmenin Etkileri Bakımından Sistemler

2.2.1.Tam evlat edinme

2.2.2.Sınırlı evlat edinme

2.2.3. Karma evlat edinme

2.3. Evlat Edinme Kurumunun Tarihsel Gelişimi

2.3.1. Genel olarak

2.3.2. Evlat edinmenin çeşitli hukuk sistemlerindeki tarihsel gelişimi

2.3.3. Bazı ülke hukuklarında evlat edinme

3. Evlat Edinmenin Türleri ve Şartları

3.1.  Genel Olarak

3.1.1. Evlat Edinilene (Evlatlığa) Göre

3.1.2. Evlat edinene ilişkin şartlar

3.2.  Ergin ve kısıtlıların evlat edinilmesi ve şartları

3.2.1. Evlatlık alınacak evli kişinin eşinin rızası

3.2.2. Evlat edinen ile evlatlık arasında bakım ve eğitim ilişkisinin kurulmuş olması

3.2.3. Evlat edinenin altsoyunun açık muvafakat vermesi

3.2.4. Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin bazı kuralların kıyasen uygulanması

4. Evlat Edinene Göre

4.1.  Tek başına evlat edinme

4.1.1. Evli olmayan kişinin tek başına evlat edinmesi

4.1.2. Evli kişinin tek başına evlat edinmesi

4.2.  Birlikte evlat edinme

4.3. Üvey evlat edinme

5. Evlat Edinmenin Şekli ve Usulü

5.1.Tarafların anlaşması ile gerçekleşen evlat edinmede
şekil ve usul

5.1.1. Araştırma ve dinleme sonunda verilen mahkeme kararı

5.1.2. Nüfus Kütüğüne Kayıt

5.2.Aracı Kuruma Başvuru Yoluyla Evlat Edinmede Şekil ve Usul

5.2.1. Yurt İçi Evlat Edinmede Şekil ve Usul

5.2.2. Yurt dışı evlat edinmede şekil ve usul

İKİNCİ BÖLÜM
EVLAT EDİNMENİN SONUÇLARI

1. Kişisel Duruma İlişkin Sonuçlar

1.1. Genel Olarak

1.2.  Önadı ve Soyadı

1.2.1.Çocuğun önadı

1.2.2.Çocuğun soyadı

1.2.3.Evlatlığın önadı ve soyadı

1.2.4.  Ana ve Baba Adı

1.3.Vatandaşlık

1.4.Hısımlık ve Soybağı

1.4.1.Genel olarak

1.4.2.  Evlenme yasağı

1.5.Evlatlığın asıl ana babası ile kişisel ilişki kurma hakkı

1.6.Velayet

2. Mali Sonuçlar

2.1.  Nafaka Yükümlülüğüne İlişkin Sonuçlar

2.1.1.  Nafaka kavramı, hukuki niteliği ve türleri

2.1.2.  Evlat edinme ile ortaya çıkan nafaka yükümlülüğü169

2.2.  Çocuğun Malları Üzerindeki Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Sonuçlar

2.2.1.  Çocuk Malları Kavramı

2.2.2.  Çocuk Mallarının Yönetimi

2.2.3.  Çocuk Mallarının Kullanılması

2.2.4. Evlat Edinme İle Ortaya Çıkan Evlatlığın Mallarını Kullanma ve Yönetme Yetkisi

2.3.  Evlat Edinmenin Mirasla İlgili Sonuçları

2.3.1.  Türk Hukukunda Mirasçıların Belirlenmesi

2.3.2. Evlatlığın Mirasçılığının Hukuki Özellikleri

2.3.2.1.Kaynağını Evlatlık İlişkisinden Alması

2.3.2.2.Mirasçılığının Çift Taraflı Olması

2.3.2.3. Mirasçılığının tek yönlü olması

2.3.3.  Evlatlığın Yasal Miras Hakkının Ortadan Kaldırılıp Kaldırılamayacağı Sorunu

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EVLAT EDİNMEYE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR VE ÇEŞİTLİ HUKUK DÜZENLERİNDE EVLAT EDİNME

1.Evlat Edinmenin Sona Ermesi

1.1.Evlat edinmenin kendiliğinden sona ermesi

1.2.Evlat edinmenin yokluğu

1.3.Evlatlık ilişkisinin kaldırılması

1.3.1.Genel Olarak

1.3.2.Evlatlık ilişkisinin kaldırılması sebepleri

1.3.3.Evlatlık ilişkisinin kaldırılması davası

1.3.4.Evlatlık ilişkisinin kaldırılmasının istenemeyeceği durumlar

1.3.5.Evlatlık ilişkisinin kaldırılmasının doğurduğu
sonuçlar

2.Kanunlar İhtilafı

2.1.Genel Olarak

2.2.Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk

2.2.1. Genel olarak

2.2.2. Bağlama kuralı

2.2.3. Yurt dışında yapılan evlat edinmenin hüküm ve sonuçları

2.3.Çocukların korunması ve ülkelerarası evlat edinme konusunda işbirliğine dair la haye sözleşmesi

3.Çeşitli Hukuk Düzenlerinde Evlat Edinme

3.1.Alman hukuku

3.2.İsviçre Hukuku

3.3.Amerikan hukuku

SONUÇ

KAYNAKÇA

 

 

 

 

 

 

KISALTMALAR

Abs.:Absatz

ABD:Amerika Birleşik Devletleri

AdVV:VerordnungüberdieAdoptionsvermittlung

Art:Artikel

Aufl:Auflage

AÜEHFD: Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi

AÜHFD:Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

b.:bent

BGB:DeutschesBürgerlichesGesetz

Bkz.:Bakınız

C.:Cilt

Çev.:Çeviren

dn.:dipnot

E.:Esas

Ed.:Editör

Emk:Eski Medeni Kanun

f.:fıkra

ff.:fortfolgende

FamRZ: ZeiteschriftfürdasgesamteFamilienrecht

FPR:FamiliePartnerschaftRecht

GG:Grundgesetz

GÜHFD: Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

HD.:Hukuk Dairesi

HUMK:Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu

İİK:İcra İflas Kanunu

İÜHFM:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası

İÜMHAD:İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi

1. :Karar

Kıs.:Kısaca

LPartG:Lebenspartnerschaftsgesetz

m.:madde

MÖHUK: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun

MünchKomm: MünchenerKommentar

No:Numara

Nr.:Nummer

NJW:NeueJuristischeWochenschrift

NK.:Nüfus Kanunu

PAVO :Verordnung über die Aufnahme von Kindern zur Pflege undzur Adoption

PfKV:VerordnungüberdieAufnahmevonPflegekindern

RG.:Resmi Gazete

RN.:Randnummer

S.:Sayı

s.:sayfa

SGB:Sozialgesetzbuch

SHÇEKK:Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu

SJK:SchweizerischeJuristischeKartei

SÜHFD:Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

TBK:Türk Borçlar Kanunu

TBMM:Türkiye Büyük Millet Meclisi

TMK:Türk Medeni Kanunu

TVK:Türk Vatandaşlık Kanunu

VAdoV:Verordnungvom 29. November 2002 überdieAdoptionsvermittlung

Vd.:ve devamı

Vol.:Volume

Vor:Vorbemerkung

Y.:Yargıtay

YİBK:Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu