Bayram DOĞAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 7
İÇİNDEKİLER . 9
GİRİŞ. 17
BİRİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI HUKUKU KURAMINDA
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HAKKI
İNSAN HAKLARI HUKUKU. 21
İnsan Hakları Hukuku Kavramı21
İnsan Haklarının Tarihsel Süreci.23
Modern İnsan Hakları24
20. Yüzyılda İnsan Hakları.24
İNSAN HAKLARININSINIFLANDIRILMASI . 24
Tarihsel Sınıflandırma25
Birinci Kuşak Haklar 26
İkinci Kuşak Haklar.27
Üçüncü Kuşak Haklar.28
Dördüncü Kuşak Haklar29
Niteliklerine Göre Sınıflandırma .30
Negatif Statü Hakları 31
Pozitif Statü Hakları32
Aktif Statü Hakları .33
Diğer Sınıflandırmalar34
III. İNSAN HAKLARININKORUNMASI. 35
Uluslararası İnsan Hakları Koruma Mekanizmaları .35
Yargısal Koruma.36
Yargısal Olmayan Koruma.37
Ulusal Düzeyde Koruma 38
İNSAN HAKLARI AÇISINDAN KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI. 39
İNSAN HAKLARI KUŞAK TARTIŞMASI İÇERİSİNDE KİŞİSEL VERİLERİN
YERİ. 42
İNSAN HAKLARININSINIRLANDIRILMASI. 46
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİSEL VERİLERİN TARİHÇESİ TERMİNOLOJİSİ VE
TEMEL İLKELER İLE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKU
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN TARİHSEL SÜREÇ.49
KİŞİSEL VERİLERE İLİŞKİN TERMİNOLOJİ VE VERİLERİN
KORUNMASINDA TEMEL İLKELER54
Veri ve Veri Türleri54
Kişisel Veri Kavramı.54
Anonim Veri .58
Kişisel Verilerin İşlenmesi58
Açık Rıza .60
Veri Kayıt Sistemi .60
Veri Sorumlusu ve Veri İşleyen61
Kişisel Verilerin Korunması İhtiyacı61
III. ÖZEL NİTELİKLİ KİŞİSEL VERİLER VE İŞLENME ŞARTLARI .63
Özel Nitelikli (Hassas) Veri ve İşlenme Şartları .63
Özel Nitelikli Verileri İşleme Yasağının İstisnaları .65
VERİ SORUMLUSUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE İLGİLİ KİŞİNİN
HAKLARI.68
Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri68
Genel olarak .68
Bilgi Verme/Aydınlatma Yükümlülükleri 71
Denetleme Yükümlülüğü72
Kurula Bildirim Yükümlülüğü73
İlgili Kişinin Hakları.74
KİŞİSEL VERİLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ 78
Genel Olarak78
Ekonomik Hak Görüşü .82
Mülkiyet Hakkı Görüşü 83
Fikri Mülkiyet Hakkı Görüşü .86
İnsan Hakkı Yaklaşımı/Kişilik Hakkı Görüşü 88
Kişisel Verilerin Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşlerin
Değerlendirilmesi.92
TÜRK HUKUKUNDA KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI .93
Kişisel Verilerin Korunması Hukukuna Anayasal Bakış.93
2010 Anayasa Değişikliği Öncesi93
Kişisel Verilerin Korunması Hakkı 94
2010 Anayasa Değişikliği ve Gerekçesi .96
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Etkisi .96
Kısa Bir Değerlendirme 97
İçindekiler 11
Türk Ceza Kanunu Kapsamında Koruma.99
Genel Olarak.99
Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler .100
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu .101
Hukuka Aykırılık Unsuru.101
Özel Nitelikli Kişisel Verilerin Kaydedilmesi102
Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçu103
Hukuka Aykırılık Unsuru.104
Suçun CMK Madde 236/5 ve 236/6 da Geçen Kayıtlara
Yönelik İşlenmesi105
Verileri Yok Etmeme Suçu .106
Kanunların Belirlediği Süreler 106
Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Yok Edilmesi
Gereken Veriler107
Diğer Hükümler.108
Özel Hükümler 108
Şikâyet108
Nitelikli Haller 108
Genel Hükümler110
İçtima Durumu .110
İştirak Hükümleri 111
Kısa Bir Değerlendirme112
VII. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İLE ANAYASA MAHKEMESİ
KARARLARINDA KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI.113
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Kişisel Verilerin
Korunması.113
Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kişisel Verilerin Korunması .120
Kişisel Verilerin Korunması Hakkına Yönelik Değerlendirmeler 120
Anayasal Güvenceye İlişkin Değerlendirmeler.120
Mahkeme Kararları Hakkında Kısa Bir Değerlendirme.133
VIII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU 134
Genel Olarak.134
Kurum’un İdari Özerkliği .136
Kurum’un Mali Özerkliği 137
Kurum’un İdari Teşkilat İçindeki Yeri .138
Kurum’un Görevleri140
Kişisel Verilerin Korunması Kurulu, Görev ve Yetkileri 141
Kişisel Verilerin Korunması Kurulu .141
Kurul’un Görev ve Yetkileri144
12 İçindekiler
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU . 146
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na Genel Bir Bakış 146
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Tarihsel Çerçevesi. 149
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’ndaki Düzenlemeler 152
Tanım . 152
Kanun’un Amacı 155
Kanun’un Kapsamı . 157
Genel Nitelikteki Verilerin İşlenmesiyle İlgili İlkeler. 159
Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları 160
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTA KİŞİSEL VERİLERİN
KORUNMASINA İLİŞKİN TEMEL METİNLER
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASININ TEMEL
BİR HAK OLARAK ORTAYA ÇIKIŞI 161
Avrupa Birliği ve Temel Haklar 161
Temel Hakların Sınırlarının Belirlenmesi . 162
AB’de Temel Hakların Keşfi . 165
AB’de Temel Hakların Tanımlanması . 169
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) . 169
Ortak Ulusal Anayasal Gelenekler 172
Verilerin Korunması ve Anayasal Gelenekler 172
Ayrı Bir Şekilde Koruma Altına Alınması 173
Diğer Yaklaşımlar . 183
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA YÖNELİK ULUSLARARASI
DÜZENLEMELER 186
Genel Olarak. 186
OECD’de Kişisel Verilerin Korunması ve Ekonomik İş birliği ve
Kalkınma Örgütü Rehber İlkeleri. 192
Birleşmiş Milletler Nezdinde Kişisel Verilerin Korunması 193
Avrupa Konseyi’nde Kişisel Verilerin Korunması 194
Genel Olarak 194
Avrupa Konseyi’nin 1981 Tarihli Kişisel Verilerin Otomatik
İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunmasına Dair
(108 sayılı) Sözleşmesi 196
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) Kişisel Verilerin
Korunması 199
III. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI İLE İLGİLİ BAZI HAKLAR 206
Mahremiyet Hakkı. 206
Avrupa’da Mahremiyet ve Verilerin Korunması 208
İçindekiler 13
ABD’de Mahremiyet Hakkı ve Verilerin Korunması.210
Mahremiyet Hakkında AB ile ABD Arasındaki Farklılıklar .212
Mahremiyet Hakkına ABD’deki Devlet Müdahalesi Doktrini ile
AB’deki Kamusal Alan Özel Alan Düzenlemesi Arasındaki Fark .215
Mahremiyet Hakkının ABD İkili Egemenlik Sistemi ile AB Yapısal
Sistemi Açısından Kıyaslaması .216
Mahremiyet Hakkının ABD’deki Sözleşme/Mülkiyet Paradigması
ile AB Haklar Paradigması Açısından Kıyaslaması217
Unutulma Hakkı .219
Genel Olarak219
Unutulma Hakkının Tarihsel Süreci.220
Unutulma Hakkının Amacı Koruduğu Değer ve Menfaatler .223
Unutulma Hakkının Amacı .224
Kişisel Veriler Üzerindeki Hakimiyetin Yeniden Kazanılması224
Geçmişin İzlerinden Kurtulup Temiz Bir Sayfa Açma İhtiyacı225
Unutulma Hakkının Koruduğu Değer ve Menfaatler226
Unutulma Hakkının Temel Felsefesi Bağlamında İnsan
Onuru.226
Bireysel Özerklik227
Bilgilerin Geleceğini Belirleyebilme Hakkı 228
Lekelenmeme Hakkı.230
Veri Taşınabilirliği Hakkı .234
Kişisel Verilerin Korunmasında Veri Minimizasyonu 236
Dijital Görünmezlik Hakkı .237
Bilgilerin Geleceğini Belirleme Hakkı 242
Bilgi Güvenliği Hakkı245
İ. Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması Bağlamında Kişisel Verilerin
Korunması.246
İnsan Onuru, Bireysel Özerklik Kavramı ve Verilerin Geleceğini
Belirleme Hakkı Görüşü251
AB HUKUKU İLE DİĞER ÜLKE HUKUKLARINDA KİŞİSEL VERİLERİN
KORUNMASI254
Avrupa’da ve Diğer Ülkelerde Kişisel Verilerin İşlenmesi Hakkında
İlk Ulusal Normların Ortaya Çıkışı.254
Almanya 255
İsveç 259
İsviçre.261
Fransa.264
Birleşik Krallık .266
Danimarka271
14 İçindekiler
Norveç 271
Lüksemburg 272
Kanada. 273
Avrupa’da Kişisel Verilerin Anayasal Olarak Tanınması 274
Portekiz . 274
Avusturya . 276
İspanya 276
Belçika . 279
Macaristan . 281
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HAKKININ SINIRLANDIRILMASI . 282
Genel Olarak. 282
Kamu Otoritesince Getirilen Sınırlama: Dikey Sınırlama 283
Temel Hak ve Hürriyetlerden Yararlanılması Bakımından Kişisel
Veriler Alanına Müdahale: Yatay Sınırlama 286
SONUÇ 291
KAYNAKÇA. 297
