Katma Değer Vergisinde Reverse Charge-Tersine Vergilendirme Mekanizması: Avrupa Birliği ile Türkiye Üzerine Karşılaştırmalı Analiz

Tuğçe Akdemir

Kaçakçılıkla mücadele, yılda milyarlarca Avroluk kayıpla Avrupa Birliği üye devletlerin en zorlu uğraşlarından birisini oluşturmaktadır. Döngüsel kaçakçılık (Carousel Fraud) başta olmak üzere katma değer vergisinde kaçakçılık faaliyetlerinin boyutları her geçen gün genişlemekte; üye devletlerin katma değer vergisi gelirlerinin kaybı da aynı oranda artış göstermektedir. Bu kapsamda üye devletler birbirlerine yardımcı olabilmek adına önemli oranda idari iş birliği araçları geliştirmeye devam etmektedir. Ancak söz konusu araçlar sarf edilen tüm bu çabalara rağmen halen geliştirme ve tamamlanma ihtiyacı içerisindedir. Buna göre başta döngüsel kaçakçılık olmak üzere katma değer vergisi kaçakçılığına karşı alınan/alınacak önlemler çeşitlendirilmekte ve gittikçe önemi artan ve kalıcılığı tartışılan "Katma Değer Vergisinde Tersine Vergilendirme Mekanizmasının (Reverse Charge Mechanism)" uygulanması tartışılmaktadır. Çalışmanın belirttiği esas sorun, sektörel ya da genelleştirilmiş olarak tersine vergilendirme mekanizmasının temelinde yatan katma değer vergisinde, döngüsel kaçakçılığın etkili yollarla ortadan kaldırılıp kaldırılamayacağı üzerine olacaktır. Elinizdeki çalışma ile Avrupa Birliği ile müzakere sürecinde olan Türkiye açısından da bu mekanizmanın kapsamı tartışılacak, hem teorik hem pozitif uluslararası vergi hukuku hem de yargı kararları açısından durum değerlendirilecektir. Ayrıca çalışma, konuya ilişkin yapılacak tespitlerle, doktrindeki tartışmalara katkı sağlaması açısından önem arz edecektir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm 
KATMA DEĞER VERGİSİNDE KAYIP VE KAÇAKÇILIK 
I. Türkiye ve Avrupa Birliği Uygulamasında Katma Değer Vergisi
A. Katma Değer Vergisinin Türk Vergi Sistemi İçindeki Yasal Gelişimi
B. Katma Değer Vergisinin Avrupa Birliği İçindeki Yasal Gelişimi
II. Avrupa Birliği Üye Devletleri ile Türkiye Dahil Üçüncü Ülkelerde Karşılaşılan Temel Katma Değer Vergisi Kaçakçılıkları
A. Genel Olarak 
B. Topluluk İçi Kayıp Tüccar Kaçakçılığı-(Missing Trader Intra-Community) veya Döngüsel Kaçakçılık (Carousel Fraud)
C. Topluluk Dışı Kayıp Tüccar Kaçakçılığı (Missing Trader Extra-Community)
III. Katma Değer Vergisi Kaçakçılık Faaliyetlerine Karşı Alınan Bazı Temel Önlemler 
A. Genel Olarak
B. Katma Değer Vergisinde Menşe İlkesine Geçiş Önerisi
C. Varış İlkesi Temelli Nihai KDV Sistemine Geçiş Önerisi
D. Topluluk İçi İşlemlerde Bilgi Değişiminin Hızlandırılması
E. Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk
F. Teknoloji Temelli Önerilen Çözümler
İkinci Bölüm 
KATMA DEĞER VERGİSİNDE KAYIP VE KAÇAKÇILIK İLE MÜCADELEDE TEVKİFAT YÖNTEMİ İLE TERSİNE VERGİLENDİRME MEKANİZMASI 
I. Katma Değer Vergisinde Sorumluluk
II. Türk Katma Değer Vergisinde Tevkifat Uygulaması
A. Genel Olarak
B. Katma Değer Vergisinde Tevkifatın Beyanı 
C. Katma Değer Vergisinde Tevkifatın İndirimi
D. Katma Değer Vergisinde Tevkifatın İadesi
E. Katma Değer Vergisi Tevkifatında Düzeltme İşlemleri
F. Katma Değer Vergisinde Müteselsil Sorumluluk
G. Tevkifatın Uygulamaya İlişkin Türleri ve Oranları
III. Avrupa Birliği Katma Değer Vergisinde Sorumluluk: Tersine Vergilendirme Mekanizması
A. Kavram ve Kapsam
B. Hızlı Tepki Mekanizması
C. Katma Değer Vergisi Kaçakçılığına Karşı Önerilen Genelleştirilmiş Tersine Vergilendirme Mekanizması
Üçüncü Bölüm 
TÜRKİYE'DE UYGULANAN TEVKİFAT SİSTEMİ İLE AVRUPA BİRLİĞİ TERSİNE VERGİLENDİRME MEKANİZMASININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ 
I. Genel Olarak
II. Vergi İdaresi ve İşletmeler Üzerinde Tevkifat ile Tersine Vergilendirme Mekanizmasının Olası Etkileri
III. Katma Değer Vergisi Kaçakçılığının Önlenmesi Üzerine Tevkifat ile Tersine Vergilendirme Mekanizmasının Olası Etkileri 
IV. Katma Değer Vergisi Tahsilatının Hızlandırılması Üzerine Tevkifat ile Tersine Vergilendirme Mekanizmasının Olası Etkileri 
V. Değerlendirme
SONUÇ
KAYNAKÇA