Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarını Konu Edinen Ayni Teminatlar

Batuhan Akkuş

Dünya ekonomisindeki küreselleşme ve liberalleşme harekatı sermaye piyasalarındaki işlem hacmini artırmış ve bu piyasalarda kaynak değiş tokuşunu sağlayan finansal varlıkları çeşitlendirmiştir. Finans düzenindeki bu tırmanış geleneksel elde tutma sisteminde kırtasiye krizine yol açmış ve netice itibariyle sermaye piyasası araçlarının doğrudan elektronik ortamda ihraç edilip bunlara ilişkin hukuki işlemlerin bilgisayar ortamında gerçekleştirildiği bir sistem yaratılmıştır. Mali piyasalardaki risk yönetiminde en etkin araç olan finansal teminatlar da geliştirilen bu yeni teknolojik altyapıda finans dünyasının ihtiyaçlarına cevap verebilir nitelikte AB direktiflerinde ve uluslararası konvansiyonlarda düzenlenmiştir. Bu çalışmada uluslararası normatif düzene paralel bir biçimde kaleme alınan Sermaye Piyasası Kanunu m. 47 hükmünün medeni hukuk açısından hukuki çerçevesi çizilecektir. Anılan hüküm, kaydi değerler üzerindeki hakların üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu'na yapılan bildirimi esas alan Sermaye Piyasası Kanunu m. 13/V hükmü ile birlikte değerlendirilmeye muhtaçtır. Aynı kaydi değer üzerinde merkezi kayıt sistemi dahilinde ve haricinde hak iktisap edimesinin mümkün olduğu bir sermaye piyasasında; finansal teminat sözleşmelerinin kuruluşu, icrası ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi bakımlarından bütün yönleriyle değerlendirilmesi büyük öneme sahiptir.(ARKA KAPAKTAN)
İçindekiler
Giriş
I. Sunuş ve Konunun Sınırlandırılması
II. Terminoloji Sorunu
Birinci Bölüm
Türk Sermaye Piyasalarında Kaydi Değerlerin İşleyişi
I. Sermaye Piyasası ve Araçları
A. Sermaye Piyasasının Finans Sistemindeki Yeri
B. Birincil ve İkincil Sermaye Piyasaları
C. Sermaye Piyasası Araçları
II. Aracılı Elde Tutma Sistemi
A. Genel Olarak
B. Sistemin Esasları
C. Sistemde Sermaye Piyasası Araçları Üzerindeki Hak Sahipliğinin Hukuki Kaynağı
III. Kaydi Sermaye Piyasası Araçları Üzerinde Hak Sahipliği
A. Kaydileştirme Sürecinin Tarihsel Gelişimi
B. Merkezi Kayıt Sistemi
C. Merkezi Kayıt İşleminin Hukuki Niteliği/Etkisi
D. Merkezi Kayıt Kuruluşu'na Bildirim ve Hukuki Sonuçları
E. Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarının Hukuki Niteliği
İkinci Bölüm
Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarını Konu Edinen Teminat Sözleşmelerinin Kuruluşu
I. Finansal Teminatlara İlişkin Hukuki Düzenlemeler
A. Avrupa Birliği Direktifleri ve Uluslararası Konvansiyonlar
B. Ulusal Düzenlemeler
II. Kaydi Değeri Konu Edinen Teminat Sözleşmelerinin Tabi Olduğu Ortak Esaslar
A. Sözleşmenin Tarafları Bakımından
B. Sözleşmenin Konusu Bakımından
C. Temeldeki Hukuki İlişkinin Niteliği Bakımından
D. Sözleşmenin Hukuki Niteliği Bakımından
E. Merkezi Kayıt Talebinin/Merkezi Kayıt Kuruluşu'na Bildirimin Tasarruf İşlemi İçerisindeki Yeri
F. Sözleşmenin Şekli ve Muhtevası Bakımından
III. Kaydi Değeri Konu Edinen Teminat Sözleşmelerinin Türleri
A. Yasal Dayanak
B. Kaydi Değerin Teminat Alana Devredildiği Teminat Sözleşmeleri
C. Kaydi Değerin Teminat Verende Bırakıldığı Sözleşmeler
Üçüncü Bölüm
Kaydi Sermaye Piyasası Araçlarını Konu Edinen Teminat Sözleşmelerinin Hükümleri
I. Kaydi Değerin Kullanılması
A. Kaydi Değerin Teminat Alana Devredildiği Sözleşmelerde
B. Kaydi Değerin Teminat Verende Bırakıldığı Sözleşmelerde
II. Kaydi Değerin İadesi
A. İadenin Yöntemi
B. İadeye Alternatif Yollar
III. Alacağın Kaydi Değerden Karşılanması
A. Alacağın Teminattan Karşılanmasını Hızlandıran İmkanlar
B. Alacaklıya Tanınan İmkanlara İlişkin Getirilen Kanuni Sınırlamalar
IV. Yeniden Yapılandırma ve Tasfiye Kararlarının Teminat Sözleşmesine Etkisi
Sonuç
Kaynakça