^{Kentsel Dönüşüm Terörüne Karşı Mücadele} Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Kanuna, Kişilik Haklarına Tam Aykırı Sonuçlar _{Bir Çözüm Önerisi}

İÇİNDEKİLER

SUNUM 5

İÇİNDEKİLER 7

KAYNAKÇA 15

KISALTMALAR DİZİNİ 23

I. KİTAP

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAMINDA

KENTSEL DÖNÜŞÜM

BİRİNCİ BÖLÜM

I- KENTSEL DÖNÜŞÜM VE TEMEL HAKLAR İHLALİ 27

A- Kentsel Dönüşüm 27

1- Tanım 27

2- Kentsel Dönüşümün Tarihi 28

3- Tarımı Köylümün Elinden Almak 28

4- Kentsel Dönüşüm Çözüm Değildir 29

B- Yasalar Bağlamında Kentsel Dönüşüm 32

1- 5366 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Hak İhlalleri 33

a- Mülkiyet Hakkı İhlali 33

aa- Adil Yargılanma Hakkını İhlal Etmek Suretiyle Mülkiyet Hakkı İhlali 34

aaa- Yasanın Verdiği Hakkın Kullanılması Engellenerek Mülkiyet Hakkının İhlali 34

b- Yerleşim Özgürlüğü Bağlamında Kişilik Haklarının İhlali 35

2- 5393 Sayılı Yasanın Neden Olduğu Hak İhlalleri: 35

a- Genel Olarak 35

b- Mülkiyet Hakkı İhlali 36

c- Kiracı haklarının ihlali 36

3- 6306 Sayılı Yasanın Neden Olduğu Hak İhlalleri 37

a- Doğrudan Yasadan Kaynaklı Hak İhlalleri 37

b- Riskli Yapıda Mülkiyet Hakkına Müdahale 38

c- Güçlendirme Seçeneğinin Engellenmesi; Yıkım ve Yeniden Yapım Dayatmasından Kaynaklanan Mülkiyet Hakkı İhlali 39

d- Yıkıma Karşı Y.D Kararları ve Uygulan(a)maması 41

4- 6704 Sayılı Yasanın Neden Olduğu Hak İhlalleri 42

5- 7153 Sayılı Yasanın Neden Olduğu Hak İhlalleri 44

6- 7181 Sayılı Yasa; Mülkiyet Hakkı ve Sözleşme Özgürlüğünün Yok Edilmesi 45

a- Genel Açıklamalar 45

b- Mülkiyet Hakkının İhlali 45

bb- Yasanın T.B.K 473/1 Maddesinin Uygulanmasını Engellemek Suretiyle Mülkiyet Hakkını İhlal Etmesi 45

c- Hak Arama Özgürlüğünün İhlali 47

d- AYM Kararını Dolanmak Suretiyle Mülkiyet Hakkının İhlali 48

e- Hukuk Devleti İlkesinin İhlali Bağlamında Mülkiyet Hakkının İhlali 48

7- ÇŞB’ unun Sözleşme Özgürlüğünü İhlal Etmesi 50

8- ÇŞB’ unun Mülkiyet Hakkını İhlal Etmesi 51

İKİNCİ BÖLÜM

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAMINDA

KENTSEL DÖNÜŞÜM

I- SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 53

A- Özgürlük Nedir 53

B- Sözleşme Özgürlüğü 54

C- Genel İşlem Koşulları 55

1- G.İ.K Olgusu 55

2- Genel İşlem Koşulunun Borçlar Hukukunda Yeri 57

3- G.i.k’da Hukuka Aykırı Koşullar 58

a- T.B.K 20/3 21/1; Yürürlük Denetimi 58

aa- T.B.K 21/1 ve K.k.i Sözleşmesi 60

b- T.B.K 21/2; Sözleşmenin Niteliğine ve İşin Özelliğine Yabancı İşlem Koşulu 60

c- T.B.K 22: Yazılmamış Sayılma 64

d- T.B.K 23; Düzenleyen Aleyhine Yorum 64

e- T.B.K 24; Değiştirme Yasağı 65

f- T.B.K 25; Dürüstlük Kurallarına Aykırı İşlem Koşulu 65

ff- Dürüstlük Kuralına Genel Bakış 66

fff- G.i.k’da D.k.a.i.k Nasıl Saptanacaktır? 66

g- T.M.K 23/2- TBK 25 İlişkisi 67

h- T.B.K 20-25; T.T.K 55/1-f Bendi Hükümlerinin Geçmişe Etkili Olması 68

II- KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNDE TBK 27/1 BAĞLAMINDA HÜKÜMSÜZ KOŞULLAR 70

A- K.k.i Sözleşmelerine Genel Bakış 70

B- K.k.i Sözleşmelerinde T.B.K 27/1 Uyarınca Kesin Hükümsüz Koşullar 71

1- Genel Açıklamalar 71

2- K.ki. Sözleşmesinde Hukuksal Olanaksızlık Nedeniyle Hükümsüz Koşul İSTANBUL SÖZLEŞMESİ 72

a- İstanbul Sözleşmesi 72

b- Müteahhidin Teslim Borcu 75

c- Ücrete İlişkin Yasal Düzenleme 75

d- Öğretide İstanbul Sözleşmesine İlişkin Görüşler 77

e- Ücrete İlişkin Yargıtay Kararları 78

ee- Arsa Sahiplerinin Müteahhide Avans Vermesi 80

f- Nedensellik İlkesi Bağlamında İstanbul Sözleşmesinin Hükümsüzlüğü 81

g- G.i.k” da İstanbul Sözleşmesinin D.k.a.i.k Olduğuna İlişkin Görüşün İrdelenmesi 83

3- Hukuksal Olanaksızlık Nedeniyle Kesin Hükümsüz Diğer Bir Koşul; ANKARA SÖZLEŞMESİ 84

a- Sözleşmenin Açıklanması 84

b- Ankara Koşulunun T.B.K 85.Maddesine Tam Aykırı Olması 85

4- İstanbul ve Ankara Sözleşmeleri Uyarınca Müteahhide Devredilen Arsa Paylarında İpotek; Yolsuz Tescil 88

a- Genel Açıklamalar 88

b- İpotek Tescilini Vaat Eden Koşulun Kamusal Biçim Yönünden Hükümsüzlüğü 88

c- Hukuksal Olanaksızlık Nedeniyle Hükümsüzlük 90

d- Arsa Sahiplerinin Yasal İpotek Hakkı Yoktur 92

III- HAKSIZ REKABET BAĞLAMINDA K.K.İ SÖZLEŞMESİ 93

A- Haksız Rekabet Olgusu 93

B- D.K.A.İ.K ve Haksız Rekabet 94

1- D.K.A.İ.K Kullanma 94

a- Tanım 94

b- Edimlerin Denetlenmemesi 95

2- Doğrudan veya Yorum Yoluyla Uygulanacak Hükümden Önemli Ölçüde Ayrılan İşlem Koşulu 95

a- Tanım 95

aa- Doğrudan Uygulanacak Hükümlere Aykırı Gik 96

aaa- Yorum Yoluyla Uygulanacak Hükümler 96

aaaa- Yedek Kuraldan Önemli Ölçüde Ayrılma Ölçütü, Nesnelleştirilebilir mi? 97

3- Sözleşmenin Niteliğine Önemli Ölçüde Aykırı Hak ve Borç 98

a- Tanım 98

b- Sözleşmenin Niteliğine Önemli Ölçüde Aykırı Hak ve Borç Dayatması 98

4- D.K.A.İ.K’ unun Yanıltıcı Özelliği 98

5- TBK 27/1 Maddesine Aykırı İşlem Koşulu 99

C- T.T.K 55/1-”e; Yapı Denetim Yasasının İhlali Bağlamında Haksız Rekabet 99

1- Yapı Denetim Yasasının Buyurucu Hükümleri 99

2- Yasayı Dolanmak 101

D- Haksız Rekabete Karşı Açılacak Davalar 102

1- Tespit Davası 102

2- Men Davası 104

3- Düzeltim Davası 105

4- Maddi Tazminat Davası 105

5- Manevi Tazminat Davası 106

6- Menfaatin İadesi Davası 106

a- Genel Olarak Menfaatin İadesi İstemi 106

b- İstanbul ve Ankara Koşullarında Menfaatin İadesi 107

c- İade Edilecek Alacağa Yürütülecek Faiz 108

7- Dava Zamanaşımı 108

IV- K.K.İ SÖZLEŞMESİNDE KİŞİLİK HAKLARINI İHLAL EDEN KOŞULLAR 110

A- Kişilik Hakları 110

B- KKİ Sözleşmelerinde Kişilik Haklarını İhlal Eden Koşullardan Örnekler 111

1- Genel Açıklamalar 111

2- Mimari Proje - Kişilik Hakları İlişkisi 111

3- Proje ve Sözleşmede Terastan Yararlanma Hakkının En Üst Kattaki Bağımsız Bölümlere Özgülenmesi 113

4- Kişilik Hakları - Sözleşme Cezası 115

a- Sözleşme Cezası Olgusu 115

b- G.İ.K” da Sözleşme Cezası Müşterinin Kişilik Hakkını İhlal Etmektedir 116

c- Ceza Koşulunun Ticari Borç Olduğu, Tenkis Edilemeyeceği 117

5- Teknik Şartnamenin G.İ.K Olarak Dayatılması 118

a- Genel Açıklamalar 118

b- Şartnamenin T.M.K 23/2 Uyarınca Hükümsüzlüğü 118

c- Şartnamenin T.B.K 25 Uyarınca Denetimi 119

6- GİK” unda Sorumsuzluk Anlaşması 121

a- Genel Olarak Sorumsuzluk Anlaşması 121

b- Biçim Yönünden Sorumsuzluk Anlaşması 121

c- G.İ.K’ unda Sorumsuzluk Anlaşması Müşterinin Kişilik Haklarını İhlal Etmektedir 122

d- G.İ.K’ unda Götürü Tazminat 124

e- Sorumsuzluk Anlaşmasının Dürüstlük Kurallarına Göre Denetimi 125

f- K.K.İ Sözleşmesinde TBK 115/son ve 116/son Hükümleri Bağlamında Sorumsuzluk Koşulu 126

g- Kişilik Hakkını İhlal Eden Sözleşmeye Karşı Açılacak Davalar 126

1- Genel Açıklamalar 126

2- Tespit Davası 127

3- Önleme Davası 127

4- Saldırıya Son Verilmesi Davası 128

5- Maddi Tazminat Davası 128

6- Manevi Tazminat Davası 128

7- Kazancın İadesi Davası 129

IV- SÖZLEŞMELERDE HUKUKA AYKIRI KOŞULLARDAN ÖRNEKLER 129

İKİNCİ KİTAP

ADİL YARGILANMA HAKKI VE KENTSEL DÖNÜŞÜM

BİRİNCİ BÖLÜM

ADİL YARGILANMA HAKKI

I- ADALET OLGUSU 157

II- KENTSEL DÖNÜŞÜM VE ADALETSİZLİK 158

III- ADİL YARGILANMA HAKKI BAĞLAMINDA KENTSEL DÖNÜŞÜM 159

A- Adil Yargılanma Hakkı Nedir? 159

B- Bağımsız Mahkeme 160

1- Bağımsız Mahkeme Olgusu 160

2- Bağımlı Mahkeme 162

C- Tarafsız Mahkeme 165

D- Yargılamada Makul Süre 166

1- Genel Açıklamalar 166

2- Makul Süre Aşımı; Adil Yargılamanın İhlali 167

E- Hakkaniyete Uygun Yargılama 169

F- Hukuki Kesinlik Bağlamında Adil Yargılamanın İhlali 170

1- Hukuki Kesinlik Olgusu 170

2- Hukuki Kesinlik Bağlamında Mahkemeye Erişim Hakkının İhlali 170

İKİNCİ BÖLÜM

I- AİHM’DEN BAŞKA BİR YOL VAR (MI); BM MSHS KOMİTESİ AİHM” E SEÇENEK OLABİLİR (Mİ) 173

A- Genel Açıklamalar 173

B- Medeni Siyasi Haklar Sözleşmesi ve Kentsel Dönüşüm 173

1- Genel Açıklamalar 173

2- MSHS 17/1; Konut Dokunulmazlığı; Kentsel Dönüşüm 175

3- BM Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi; 11/1 Yeterli Konut Hakkı 175

a- Kullanım Hakkının Yasal Güvenliği 176

b- Zorla Tahliye ile Konut Hakkının İhlali 177

c- Konut Hakkının İhlali Bağlamında Mülkiyet Hakkının İhlali 178

C- MSHS 6: Yaşama Hakkı ve Kentsel Dönüşüm 179

D- BM MSHS 9;Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği; Kentsel Dönüşüm 180

E- MSHS 14/1 Adil Yargılanma ve Kentsel Dönüşüm 180

II- MSHS/SP VE KOMİTE’YE BİREYSEL BAŞVURU 181

A- Genel Açıklamalar 181

B- MSHS/SP ve Bireysel Başvuru 183

C- Potansiyel İhlal Bağlamında Doğrudan Başvuru 187

D- Potansiyel İhlal Bağlamında Konut Hakkını İhlal Eden Yasalar 189

1- 5366 Sayılı Yasa ve MSHS 17/1 Potansiyel İhlal 189

2- 5393 Sayılı Yasa Bağlamında Potansiyel İhlal 190

3- 6306 Sayılı Yasada Potansiyel İhlal Bağlamında Konut ve Mülkiyet Haklarını İhlal Eden Hükümler 192

a- Ekonomik Ömrünü Tamamlamış Yapı 192

aa- Konutu Menkulleştirmek Suretiyle Mülkiyet ve Konut Hakkını İhlal 193

aaa- 7181 Sayılı Yasa; Potansiyel İhlal Bağlamında Konut ve Mülkiyet Haklarının İhlali 195

aaaa- 7181 Sayılı Yasada Potansiyel Bağlamda Kiracı ve İşgalcilerin Konut Haklarını İhlal Eden Diğer Hüküm 197

D- Adil Yargılanma Hakkının İhlali Bağlamında Doğrudan Başvuru 200

E- Potansiyel İhlal Bağlamında Doğrudan Başvuru 200

F- Potansiyel İhlale İlişkin Komite Kararları 201