Kişisel Verilerin Kaydedilmesi SuçuTCK m. 135
Dr. Öğr. Üyesi Asiye Selcen ATAÇ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZI
KISALTMALAR 3
GİRİŞ 6
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇ VE CEZA POLİTİKASI AÇISINDAN KİŞİSEL VERİLERİN
KORUNMASI HAKKI 8
I. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Pozitif Hukuka Yansıma Süreci. 8
A. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Niteliği 8
1. Ekonomik Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması. 9
a. Mülkiyet Hakkı Görüşü 9
b. Fikri Mülkiyet Hakkı Görüşü 10
2. İnsan Hakkı Olarak Kişisel Verilerin Korunması. 11
a. İnsan Onuru. 11
b. Bilgilerin Geleceğini Belirleme Hakkı/Enformasyonel Özerklik. 12
c. Genel Kişilik Hakkı. 13
ç. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Özel Hayatın Gizliliğine Saygı Hakkından Bağımsız Bir Hak Olup Olmadığı Sorunu14
aa. Kişisel Verilerin Korunması Hakkının Özel Hayatın Gizliliğine Saygı Hakkı Kapsamında Yer Alan Bir Hak Olduğu Görüşü 15
bb. Özel Hayatın Gizliliğine Saygı Hakkından Ayrı Olarak Korunma İhtiyacı 17
B. Uluslararası Belgelerde Kişisel Verilerin Korunması 18
1. Uluslararası Sözleşmelerden Kaynaklanan Dayanaklar. 18
a. Avrupa Konseyi 18
aa. Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Sırasında Gerçek Kişilerin Korunmasına Dair Sözleşme (No 108). 18
bb. 108+ Sayılı Sözleşme 20
cc. İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetlerini Korumaya Dair Sözleşme 21
b. Rehber İlkeler 22
aa. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Tarafından Kabul Edilmiş Olan Gizliliğin Korunması ve Sınır Ötesi Kişisel Veri Akışları Hakkındaki Rehber İlkeler (OECD Rehber İlkeler).22
bb. Birleşmiş Milletler Bilgisayara Geçirilmiş Kişisel Veri Dosyalarının Düzenlenmesine İlişkin Rehber İlkeler. 23
c. Avrupa Birliği Hukuku. 23
aa.Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı. 23
bb. Yönergeler 25
aaa. 95/46/AT Sayılı Kişisel Verilerin İşlenmesi Sırasında Gerçek Kişilerin Korunması ve Serbest Veri Trafiği Hakkında Yönerge (Mülga). 25
bbb. 2002/58/AT Sayılı Elektronik Haberleşme Sektöründe Özel Yaşamın Korunması ve Kişisel Verilerin İşlenmesiYönergesi. 26
ccc. 2006/24/AT Sayılı İletişim Trafik Verilerinin Saklanması Yönergesi 26
ççç. 2016/680 Sayılı Kolluk Teşkilatında ve Ceza Yargılamalarında Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkinYönerge. 27
cc. Tüzükler 28
aaa. 2018/1725 Sayılı Avrupa Konseyi ve Parlamentosunun
Topluluk Kurum ve Organları Vasıtasıyla Kişisel Verilerin
İşlenmesi Sırasında Gerçek Kişilerin Korunmasına ve Serbest
Veri Trafiğine İlişkin Tüzük (Regülasyon) 28
bbb. Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Regülasyonu (GVKR) 29
C. Kişisel Verilerin Ceza Hukuku Korumasına Muhtaç Olup Olmadığı Sorunu 30
1. Bir Fiilin Suç Haline Getirilmesinin Koşulları31
a. Cezaya Muhtaçlık. 31
b. Cezaya Liyakat. 31
c. Hukuksal Değerin Olması 32
2. Korunan Hukuksal Değer Olarak Kişisel Verilerin Korunması Hakkı ve Türk Ceza Kanunu ile Oluşturulan Koruma Alanı. 33
a. Anayasa. 33
b. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 35
c. Türk Ceza Kanunu ile Oluşturulan Koruma Alanı ve Korunan Hukuksal Değer 37
II. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HAKKININ ARAÇLARI .38
A. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Temel İlkeler 38
1. Hukuk ve Dürüstlük Kurallarına Uygun İşleme. 38
2. Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar için Toplama ve İşleme40
a. Verilerin Toplanma Amacının Belirli ve Açık Olması. 40
b. Verilerin Toplanma Amacının Meşru Olması40
c. Verilerin Daha Sonra İşlenme Amaçlarının Toplanma Amacı ile Uyumlu Olması 41
3. Toplanma ve İşlendikleri Amaçla Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü
Olma/Veri İşlemeyi En Aza İndirme 42
4. İşlendikleri Amaç İçin Gerekli Olan Süreden Daha Uzun Süre Tutulmama . 42
5. Kişisel Verilerin Doğru ve Gereken Durumlarda Güncel Olması 44
6. Bütünlük ve Gizlilik 45
7. Hesap Verebilme Zorunluluğu 46
B. Veri İlgilisinin Hakları. 47
1. Bilgi Alma/Bilgilendirilme Hakkı 48
2. Erişim Hakkı. 50
3. Kişisel Verilerin Düzeltilmesini Talep Hakkı. 50
4. Kişisel Verilerin Silinmesini veya Yok Edilmesini İsteme Hakkı 51
5. İtiraz Hakkı. 55
6. İlgili Kişinin Otomatik Kararların Konusu Olmama Hakkı. 56
İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇUNUN UNSURLARI 57
I. TİPİKLİĞİN MADDİ UNSURLARI 57
A. Fail 57
1. Veri Sorumlusu 58
2. Veri İşleyen. 60
3. Veri Sorumlusu, Veri Kontrolorü ve Veri İşleyen Kavramlarının KVKK ve GVKR Hükümleri Açısından Karşılaştırılması. 62
B. Mağdur 64
1. TCK m. 135 Kapsamında Suçun Mağduru. 65
2. Yüksek Mahkeme Kararlarında Suçun Mağduru. 66
3. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatlarında Suçun Mağduru 68
4. Kişisel Verileri Koruma Kurulu Kararlarında Suçun Mağduru.69
C. Suçun Konusu
1. Kişisel Veri. 71
a. Uluslararası Belgelerde Kişisel Veri Kavramı71
b. İç Hukuk Düzenleme Örneklerinde Kişisel Veri Kavramı. 72
c. Yüksek Mahkeme İçtihatlarında Kişisel Veriler. 73
aa. Yargıtay İçtihatları 73
bb. Anayasa Mahkemesi İçtihatları. 76
d. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları 77
2. Kişisel Verinin Unsurları. 79
a. Verinin Kişiyle İlişkilendirilmesi. 79
aa. Her Türlü Bilgi 79
bb. Veri 80
cc. Verinin Kişiye İlişkin Olması 81
aaa. Anonim veri 82
bbb. Psödönim Veri/Maskelenmiş Veri. 83
ccc. Şifreli Veri 84
b. Belirli ya da Belirlenebilir Gerçek Kişi. 84
aa. Belirli ya da Belirlenebilir Kişi. 84
bb. Gerçek Kişi. 87
3. Özel Nitelikte Kişisel Veriler 90
a. TCK m. 135/2 Kapsamında Özel Nitelikte Kişisel Veriler 92
b. TCK m. 135/2 Kapsamında Yer Almayan Özel Nitelikte Kişisel Veriler 98
c. Yapay Zeka Teknolojisi ile Kaydedilen Biyometrik Veriler .100
Ç. Fiil 100
1. Kişisel Verilerin İşlenmesi. 100
2. Yapay Zekâ Sistemleri ile Kişisel Verilerin İşlenmesi. 101
a. Yapay Öğrenme. 102
b. Yapay Öğrenme Vasıtasıyla Kişisel Verilerin İşlenmesi. 104
aa. Profilleme. 104
bb. Yüz Tanıma Teknolojileri 106
cc. Oluşabilecek Riskler 108
aaa. Önyargı ve Ayrımcılık. 108
bbb. Tasarımı Bakımından Öngörülemeyen Amaç Dışı Kullanım. 110
ccc. Açıklanabilirlik: Kara Kutu. 110
3. Hukuka Aykırı Olarak Kişisel Verileri Kaydetme111
a. Hukuka Aykırılık111
b. Kaydetme.111
c. Benzer Fiillerle İlişkisi. 112
aa. Depolama 112
bb. Kopyalama. 112
cc. Toplama . 113
çç. Kişisel Verileri Verme, Kişisel Verilerin Ele Geçirilmesi.113
dd. Bilişim Sistemlerinde Kaydetme. 114
ç. Kişisel Verilerin Kaydedilmesinde Kullanılan Araç, Kişisel Verilerin Kayıt Şekli ve Kişisel Verilerin Kaydedileceği Yer. 115
4. Fiilin Özelliği. 117
5. Değerlendirme. 119
6.Özel Nitelikli Kişisel Verilerin Kaydedilmesi (TCK m.135/2).120
D. Nitelikli Haller. 122
1. Suçun Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevin Verdiği Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle İşlenmesi. 122
2. Suçun Belli Bir Meslek ve Sanatın Sağladığı Kolaylıktan
Yararlanmak Suretiyle İşlenmesi. 123
II. TİPİKLİĞİN MANEVİ UNSURLARI. 124
III. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 126
A. Genel Olarak 126
B. Hukuka Uygunluk Nedenleri. 126
1. Kanun Hükmünü İfa 126
a. CMK Kapsamında Araştırma İşlemleri/Koruma Tedbirleri/Delil Değerlendirme Yöntemleri ile Kişisel Verilerin Kaydedilmesi.128
aa. Bilgisayarlar ve Bilgisayar Kütüklerinde Arama, Kopyalama
ve Elkoyma Tedbiri (CMK 134) 128
bb. İletişimin Kaydedilmesi (CMK m. 135)130
cc. Teknik Araçlarla İzleme (CMK m. 140)134
çç. Moleküler Genetik İncelemeler 135
dd. Kimlik Tespiti 139
ee. Ses ve Görüntü Kaydı 140
ff. Fizik Kimliğin Tespiti. 142
b. Elektronik Gözetim Sistemi Olarak Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu ve Yüz Tanıma Sistemi ile Kaydedilen Kişisel Veriler 143
2. Hakkın İcrası . 147
a. Haber Verme Hakkı . 147
b. Savunma Hakkı . 152
c. İşverenin Yönetim Hakkı . 157
aa. İşçinin İletişiminin İşyerinde İzlenmesi. 158
bb. İşçilerin Görüntü ve Ses Kaydeden Cihazlarla
Gözetlenmesi. 163
3. İlgilinin Açık Rızasının Bulunması. 165
a. Genel Olarak. 165
b. Açık Rızanın Unsurları. 168
aa. Rıza Ehliyeti 168
bb. İlgili Kişinin Bilgilendirilmiş Olması171
cc. Belirli Bir Konuya İlişkin Olma 174
çç. Özgür İrade ile Açıklanan Rızanın Tereddüte Yer Bırakmayacak Açıklıkta Olması . 175
c. Açık Rızanın Şekli, Alınması Gereken Zaman. 177
ç. Varsayılan Rıza. 177
d. Açık Rıza Aranmaksızın Kişisel Verilerin Kaydedilebileceği Haller 178
e. Açık Rıza Aranmaksızın Özel Nitelikte Kişisel Verilerin Kaydedilebileceği Haller 178
IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 179
A. Teşebbüs. 179
B. İştirak. 179
C. Suçların İçtimaı 180
1.Zincirleme Suç . 180
2.Özel Hayatın Gizliliğine İlişkin Suçlarla TCK m. 135 Arasında İçtima İlişkisi. 180
3. TCK m.243, TCK m. 244 ile TCK m. 135 Arasındaki İçtima İlişkisi 182
V. YAPTIRIM VE MUHAKEME USULÜ. 183
SONUÇ. 185
KAYNAKÇA 191
