^{Kriz Zamanlarında İnsan Hakları} Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 15.Madde Kapsamında Derogasyon Rejimi

Dr. Özgem Tuğçe GÜMÜŞ BOYACI

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR 5

İÇİNDEKİLER  7

KISALTMALAR . 9

GİRİŞ . 11

BİRİNCİ BÖLÜM

OLAĞANÜSTÜ REJİMLERİN TARİHİ VE TEORİK GELİŞİMİ

Tarihteki Kriz Yönetim Biçimleri . 21

Aesymneteia veya “Seçilmiş Tiranlar” . 22

Roma İmparatorluğu Diktatörlük (Dictator) Makamı 24

Anglo-Sakson Hukuk Sisteminde Sıkıyönetim HukuÖzgem Tuğçe Gümüş Boyacıku: Martial Law . 30

Fransız Hukuk Düzeninde Sıkıyönetim Rejimi: état de siège . 33

Weimar Cumhuriyeti Anayasası: 48. Madde . 40

Değerlendirme . 45

Olağanüstü Yönetim Yetkilerinin Düzenlenmesine İlişkin Modeller 46

Olağanüstü Yönetim Usullerinin Liberal Demokrasilerdeki Düzenlenişi 52

Olgusal Nedenler ve Usulleri İfade Etmek Üzere Kullanılan Terimler 54

Usullerin İlanı . 61

Yönetim Yetkilerinin İcrası . 64

Yürütme Organının Genişleyen Yetki Alanı . 65

Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması. 68

Yönetim Usullerine İlişkin Denetim . 72

Sona Erme ve Normalliğin Yeniden Tesisi 74

Anglo-Sakson Hukuk Sisteminde Olağanüstü Yetkiler: Amerika

Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık (İngiltere)  76

Olağanüstü Rejimlere İlişkin Görüşler ve Teoriler 85

Zaruret Hali Teorisi 92

Meşru Müdafaa Teorisi ve Siyasi Teori 95

Zaruret Halinden İstisna Hali Teorisine 98

Olağanlaşan Olağanüstü Hal.105

Çağdaş Hukuk Teorisinde Olağanüstü Rejimler ve Derogasyon Rejimi 118

İKİNCİ BÖLÜM

OLAĞANÜSTÜ YETKİLERİN İNSAN HAKLARI HUKUKUNDAKİ NORMATİF

İNCELEMESİ: DEROGASYON REJİMİ

Türk Hukuk Literatüründe Birbiri Yerine Kullanılan İki Terim:

Derogasyon ve Askıya Alma126

Derogasyonun Kaynağı ve Hukuki Niteliği 134

İnsan Hakları Sözleşmelerinin Hazırlık Çalışmalarında (Travaux

Préparatoires) Derogasyon.138

Uluslararası ve Bölgesel İnsan Hakları Sözleşmelerindeki Derogasyon

Maddeleri .148

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Derogasyon Rejimi: 15.

Madde 158

Geçerli Bir Derogasyon İçin Gereken Maddi Koşullar 159

Savaş veya Ulusun Yaşamını Tehdit Eden Genel Bir Tehlikenin

Varlığı.159

Durumun Kesinlikle Gerektirdiği Ölçü .168

Uluslararası Hukuktan Doğan Diğer Yükümlülüklere Aykırı

Olmamak .184

İstisnanın Sınırı: Derogasyona Konu Edilemeyen Haklar189

Derogasyona Konu Edilemeyen Haklar190

Belirli Hakların Derogasyona Konu Edilememesinin Arkasındaki

İlkeler .194

Usulî Gereklilik: Resmî Bildirim 200

Küresel COVID-19 Salgını Nedeniyle Derogasyon Uygulaması .210

SONUÇ .223

KAYNAKLAR231