Küreselleşme ve Ulus-Devlet İlişkisinin Türk Kamu Yönetimi Üzerindeki Etkisi
Dr. Serpil YILDIRIM
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER. 7
GİRİŞ. 13
YÖNETİM/ KAMU YÖNETİMİ: KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TARİHSEL SÜREÇ 19
YÖNETİM KAVRAMI 19
Yönetim 19
Kamu Yönetimi . 23
KAMU YÖNETİMİ DİSİPLİNİNİN GELİŞİMİ 28
Kamu Yönetiminin Gelişiminde Kameral Bilimlerin Etkisi. 28
Avrupa’da Kamu Yönetiminin Gelişimi . 30
ABD’de Kamu Yönetiminin Gelişimi 33
III. YÖNETİM TEORİLERİ . 39
Klasik Yönetim Teorisi. 40
Neo-Klasik Yönetim Teorisi. 45
Modern Yönetim Teorisi. 48
Postmodern Yönetim Teorisi 50
KAMU YÖNETİMİNDE PARADİGMA DEĞİŞİMİ 53
Geleneksel Yönetim Yaklaşımı 53
Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi. 54
Yeni Kamu Yönetimi Yaklaşımı 57
Yönetişim Yaklaşımı 62
POST-PARADİGMA VE KAMU YÖNETİMİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR 68
Neo-Weberyen Devlet Yaklaşımı 68
Kamu Değeri Yaklaşımı . 71
Yeni Kamu Yönetişimi . 74
Dijital Çağ Yönetişimi 76
Bütünleşik Kamu Yönetimi Yaklaşımı 79
TÜRK KAMU YÖNETİMİ: TARİHSEL SÜREÇ, GENEL YAPI VE İŞLEYİŞ. 81
TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN GELİŞİMİ 81
8 İçindekiler
Tarihsel Süreç . 81
Türk Devlet Geleneğinde Siyasi ve idari Yapının Özellikleri 84
OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE TÜRK KAMU YÖNETİMİ. 86
Devlet Örgütlenmesi. 87
Hukuk Sistemi. 88
Bürokrasinin Çekirdeği: Kul ve Tımar Sistemi . 89
Bürokratik Yapı ve Sistem. 91
Yönetimde Batılılaşma ve Modernleşme Hareketleri. 93
III. CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRK KAMU YÖNETİMİ 96
Tek Parti Döneminde Kamu Yönetimi: 1923-1946 . 97
Çok Partili Dönemde Kamu Yönetimi: 1946-1960 100
Planlı-Karma Ekonomi Döneminde Kamu Yönetimi: 1960-1980 101
Neoliberal Politikaların Etkisinde Kamu Yönetimi: 1980-2000 . 103
Küresel Bütünleşme Sürecinde Kamu Yönetimi: 2000 ve Sonrası 104
TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. 105
Türk Kamu Yönetiminin Temel ilkeleri ve Özellikleri 106
Merkezden Yönetim . 108
Yerinden Yönetim. 110
KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ. 112
Genel Özellikleriyle Türk Kamu Yönetimi . 112
Türk Kamu Yönetiminin Sorunları. 115
Kalkınma Planlarında Türk Kamu Yönetimi. 118
TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE REFORMLARA KÜRESELLEŞME ETKİSİ 121
Yabancı Uzman Raporları 123
Planlı Dönemde Reform Çalışmaları . 124
1980 Sonrası Reformlar: Liberal Dönüşüm Politikaları . 127
2004 Yılı Sonrası Reformlar: Küresel Bütünleşme Süreci 129
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: Yönetsel Yapıda Değişiklik . 133
KÜRESELLEŞME VE YÖNETİM İLİŞKİSİ. 139
KÜRESELLEŞME: KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TARİHSEL SÜREÇ . 139
Küreselleşmenin Kapsamı. 141
Küreselleşmenin Analizi 143
Küreselleşmenin Mahiyeti ve Özellikleri. 147
İçindekiler 9
Küreselleşmenin Tarihsel Gelişimi 149
Tarih Öncesi Dönem Asur Ticaret Kolonileri Çağı 150
Avrupa’da burglar dönemi. 150
Ortaçağ sonrası dönem ve coğrafi keşifler. 151
Modern dönem ve sanayinin gelişmesi . 152
KÜRESELLEŞMENİN FELSEFİK VE TEORİK TEMELLERİ 156
Merkantilist Devlet Anlayışı 156
Kapitalist Yaklaşım 158
Modernleşme Teorisi 162
Modern Ulus-Devletin Oluşumu. 165
Liberal Teori 166
III. KÜRESELLEŞMEYE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 168
Aşırı Küreselleşmeci Yaklaşım. 168
Kuşkucu Yaklaşım . 169
Dönüşümcü Yaklaşım 172
KÜRESELLEŞMENİN JEOPOLİTİK KONUMLANMASI. 173
Küreselleşme ve Merkez-Çevre İlişkisi 174
Küreselleşme ve Karşılıklı Bağımlılık İlişkisi. 175
Küreselleşme ve Bölgeselleşme 177
Küreselleşme ve Yerelleşme . 179
KÜRESELLEŞMENİN DİNAMİKLERİ. 181
Sanayi Devrimi 181
1929 Bunalımı ve Refah Devletinin Gelişimi. 184
Neoliberal Politikalar ve Yeni-Sağ. 186
Bilimsel Devrim ve Teknolojik Gelişmeler. 189
Sermayenin Hareketliliği ve Serbest Piyasa Anlayışının Gelişmesi . 191
KÜRESELLEŞME VE YÖNETİM SÜREÇLERİ İLİŞKİSİ . 193
Küresel Bir Kamu Yönetimine Doğru 193
Küresel Bir Kamu Yönetimi İçin Politika Dizaynı: Washington Konsensüsü 197
Küreselleşmenin Ulusal Yapılar ve Yönetim Süreçleri Üzerine Etkileri . 201
Küreselleşmenin ekonomik alandaki etkileri . 201
Küreselleşmenin teknolojik alandaki etkileri . 204
Küreselleşmenin siyasal alandaki etkileri. 205
10 İçindekiler
Küreselleşmenin toplumsal ve kültürel alandaki etkileri . 207
KÜRESELLEŞME VE ULUS-DEVLET İLİŞKİSİ 211
DEVLET: KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TARİHSEL SÜREÇ 211
Devletin Özellikleri 214
Devletin Kaynağı Hakkında Teoriler 217
Erken Devletler ve Siyasal Yapıların Evrimi. 221
ULUS-DEVLET VE GELİŞİMİ 228
Toplumsal, Siyasal ve Yönetsel Bütünleşme Bağlamında Ulus ve Ulusçuluk 230
Ulus-Devletin Ortaya Çıkışı . 233
Ulus-Devletin Düşünsel ve Felsefik Temelleri. 237
III. ULUS-DEVLETİN AYIRICI ÖZELLİKLERİNDEKİ DÖNÜŞÜMLER . 238
Ülkesellik 239
Egemenlik . 240
Merkezilik . 241
Ulusallık 243
ULUS-DEVLETİN PARAMETRELERİNDEKİ DEĞİŞİMLER 245
Yurttaşlık. 245
Demokrasi 249
Hukuk . 252
Yetki ve Meşruiyet 254
Sivil Toplum 257
KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE ULUS-DEVLETİN GELECEK PERSPEKTİFİ 259
Ulus-Devlete Yönelik Eleştirel Yaklaşımlar 259
Küreselleşmenin Ulus-Devlet Üzerindeki Etkileri 262
Ulus-Devlet Üzerinde Etkili Olan Ulus-Ötesi Yapılanmalar . 264
Ulus-Devletin Geleceğine İlişkin Tartışmalar 267
Ulus-Devletin Yerini Alabilecek Yapılanmalar. 270
KÜRESELLEŞME VE ULUS-DEVLET SARMALINDA TÜRK KAMU YÖNETİMİ . 273
KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE ULUS-DEVLETİN DÖNÜŞÜMÜ 273
Devleti Değişime Zorlayan Nedenler 273
Liberalizm: Bireyci ve Özgürlükçü Devlet 275
Klasik liberalizmin devlet anlayışı: Sınırlı minimal devlet. 278
Sosyal liberalizmin devlet anlayışı: Sosyal refah devleti 279
İçindekiler 11
Neoliberalizmin devlet anlayışı: Küçük ama güçlü devlet 282
Muhafazakârlık-Neomuhafazakârlık: Geleneksel Değerlere Bağlılık 284
Yeni-Sağ ve Devlet: Özgür Ekonomi Güçlü Devlet 286
Türkiye’de Yeni-Sağ ve Neoliberal Politikaların Gelişimi. 288
TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE DÖNÜŞÜM İHTİYACI. 292
Kamu Yönetimini Değişime Zorlayan Nedenler 292
Türk Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü . 295
Modernizmden postmodernizme 295
Kamu yönetiminden kamu işletmeciliğine. 296
Tek merkezlilikten çok merkezliliğe . 297
Ulusal yapılanmadan ulus aşırı yapılanmaya . 298
Klasik yönetimden dijital yönetime . 299
Bürokrasiden postbürokrasiye. 300
III. TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN DÖNÜŞÜMÜNDE ULUSLARARASI KURULUŞLARIN
ETKİSİ 302
İstikrar Politikaları: Uluslararası Para Fonu. 303
Yapısal Uyum Politikaları: Dünya Bankası. 305
Düzenleyici Etki: Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı 307
Ticari Bütünleşme: Dünya Ticaret Örgütü 310
Siyasal, Ekonomik ve Yönetsel Bütünleşme: Avrupa Birliği 313
KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN NİTELİKSEL
DÖNÜŞÜMÜ . 318
Yönetimde Devletin Etkinleştirilmesi Çabaları 318
Yönetimde Sivil Toplumun Etkinliğinin Artması 322
Yönetimde Demokratikleşme Eğilimleri . 326
Yönetimde Yerelleşme Eğilimleri 330
Yönetimde Merkezileşme Eğilimleri . 335
KÜRESELLEŞMENİN KAMU HİZMETLERİNE YANSIMASI 338
Genel Çerçevede Kamu Hizmeti . 339
Piyasa Sistemine Hazırlık: Serbestleştirme . 344
Kamu Hizmetlerinin Halka En Yakın Yerden Sunulması: Hizmette Yerellik. 346
İşletmeci ve Rekabetçi Yönetim: Özelleştirme . 348
Toplumsal Sorumluluk Vurgusu: Yeni Kamu Hizmeti 352
TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE KÜRESEL YÖNETİM TEKNİKLERİNİN UYGULANIŞI. 355
12 İçindekiler
Toplam Kalite Yönetimi 355
Stratejik Yönetim 358
Performans Yönetimi 362
İnsan Kaynakları Yönetimi 366
SONUÇ . 371
KAYNAKLAR . 385
