Kuvvetler Ayrılığı Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yürütmenin Konumu

Hüseyin ÖZTÜRK

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ . 5

KISALTMALAR  11

GİRİŞ13

BÖLÜM 1

KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİ VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ

KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİ17

Tarihsel Gelişimi . 18

Kuvvetler Ayrılığının Anlamı 20

Saf Kuvvetler Ayrılığı . 20

Kuvvetlerin Dikey Ayrılığı 24

III. Günümüzde Kuvvetler Ayrılığı  27

Kuvvetler Ayrılığının Ülkemiz Açısından Değerlendirilmesi 29

HÜKÜMET SİSTEMLERİ30

Kuvvetler Birliğine Dayalı Sistem: Meclis Hükümeti Sistemi. 31

Kuvvetler Ayrılığına Dayalı Hükümet Sistemleri 35

Kuvvetlerin İş Birliği İçinde Olduğu Sistem: Parlamenter Sistem. 35

Kuvvetlerin Sert Bir Şekilde Ayrıldığı Sistem: Başkanlık Sistemi 40

Melez Bir Sistem: Yarı Başkanlık Sistemi . 45

BÖLÜM 2

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE

YÜRÜTMENİN KURULUŞU VE SORUMLULUĞU

GENEL OLARAK YÜRÜTME ERKİ VE YÜRÜTMENİN GÜÇLENDİRİLMESİ EĞİLİMİ 47

RASYONELLEŞTİRİLMİŞ BİR BAŞKANLIK SİSTEMİ: CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET

SİSTEMİ 53

DÜALİST YÜRÜTME YAPILANMASINDAN MONİST YÜRÜTME YAPILANMASINA

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YÜRÜTME: CUMHURBAŞKANI.57

Cumhurbaşkanının Seçimi ve Eş Zamanlı Seçimler . 58

8 İçindekiler

Cumhurbaşkanının Görev Süresi: Cumhurbaşkanının Dört Döneme Kadar Görev

Yapma İhtimali 64

III. Cumhurbaşkanına Vekâlet: Demokratik Meşruiyete Karşı Yönetimde Tekliğin

Kabul Edilmesi  65

Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 66

Siyasi Sorumluluk 67

Cezai Sorumluluk: Kişisel Suç ve Görev Suçu Ayrımının Yapılmaması ve

Anayasa Hükümleri Arasındaki Çelişki. 68

Hukuki Sorumluluk 71

BÖLÜM 3

CUMHURBAŞKANININ GENİŞLEYEN ANAYASAL YETKİ VE

GÖREVLERİ İLE TBMM VE YARGIYLA İLİŞKİSİ

GENEL OLARAK.73

YÜRÜTME YETKİSİNİN TEK SAHİBİ OLARAK CUMHURBAŞKANI .73

Cumhurbaşkanının Düzenleme Yetkisi . 73

Kanuna Dayanmayan Düzenleme Yetkisi: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. 74

Hukuki Statüsü: İdarenin Asli Nitelikteki Düzenleyici İşlemi 81

Yargısal Denetimi. 86

Cumhurbaşkanlığı Yönetmeliği ve Cumhurbaşkanı Tarafından Çıkarılacak

Adsız Düzenleyici İşlemler . 88

Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi . 89

Üst Kademe Kamu Yöneticileri Atama Yetkisi. 90

III. Cumhurbaşkanı ile TBMM Arasında Paylaştırılmış Alan: Dış Politika 93

Olağanüstü Hâl İlan Etme Yetkisi 95

Diğer Yetki ve Görevleri 96

CUMHURBAŞKANININ YASAMAYA İLİŞKİN YETKİ VE GÖREVLERİ.96

Cumhurbaşkanının Siyasi Parti İlişkisi ve Milletvekillerinin Belirlenmesindeki

Etkisi . 97

Cumhurbaşkanının Kanunlar Üzerindeki Etkisi . 99

Cumhurbaşkanının Mesaj Verme Yetkisi. 99

Kanunları Yayımlama ve Geri Gönderme Yetkisi . 101

III. TBMM ile Cumhurbaşkanı Arasındaki Denetim İlişkisi 102

TBMM’nin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları. 103

Yazılı Soru 103

İçindekiler 9

Genel Görüşme 104

Meclis Araştırması . 104

Meclis Soruşturması 104

TBMM’nin İşlevsizleştirilmiş Yetkisi: Bütçe 106

Başkanlık Sistemindeki Katılık Sorununu Aşma Aracı Olarak Cumhurbaşkanının

Seçimleri Yenileme Yetkisi  108

Bölünmüş İktidar Halinde Cumhurbaşkanı ile TBMM İlişkisi ve Olası Sorunlar. 112

CUMHURBAŞKANININ YARGIYA İLİŞKİN YETKİ VE GÖREVLERİ .116

Yargı Bağımsızlığının Yumuşak Karnı: Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun Oluşumu. 117

2017 Anayasa Değişikliği ile Göz Ardı Edilen Alan: Anayasa Mahkemesi’ne Üye

Seçmek . 121

III. Diğer Yetki ve Görevleri  122

SONUÇ.123

KAYNAKÇA.127